Töôøng thuaät ngaøy thöù ba
chuyeán Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ vieáng thaêm Thoå Nhó Kyø
Töôøng thuaät ngaøy thöù ba chuyeán Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ vieáng thaêm Thoå Nhó Kyø.
Istanbul, Thoå Nhó Kyø (Vat. 30-11-2014) - Saùng Chuùa Nhaät 30 thaùng 11 naêm 2014 Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ chæ coù ba sinh hoaït: ñoù laø cuoäc gaëp gôõ Ñaïi Rabbi Thoå Nhó Kyø Isak Hadeva, tham döï Thaùnh leã kính thaùnh Anreâ Toâng Ñoà, Boån Maïng Giaùo Hoäi Chính Thoáng, trong nhaø thôø thaùnh Giorgio cuûa Toøa Thöôïng Phuï Costantinopoli vaø gaëp gôõ caùc baïn treû di cö trong vöôøn tru sôû ñaïi dieän Toøa Thaùnh. Sau ñaây laø chi tieát caùc sinh hoaït cuûa Ñöùc Thaùnh Cha.
Luùc 7 giôø röôõi saùng Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ daâng thaùnh leã rieâng taïi truï sôû ñaïi dieän Toøa Thaùnh taïi Istanbul. Sau ñoù luùc 9 giôø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ tieáp kieán Ñaïi Rabbi Thoå Nhó Kyø Isak Hadeva. Ñaïi Rabbi Hadeva ñaõ ñöôïc baàu laøm "Hashambashi" vaøo thaùng 12 naêm 2002. Töôùc hieäu "Hahambashi" goàm töø Thoå "thuû laõnh" vaø töø do thaùi "khoân ngoan". Bieán coá ngöôøi Do thaùi sang sinh soáng taïi Thoå Nhó Kyø baét ñaàu töø thôøi toøa aùn dò giaùo beân Taây Ban Nha naêm 1492. Vaøo ñaàu theá kyû XIX ngöôøi soá ngöôøi Do thaùi taïi Thoå Nhó Kyø ñöôïc 100 ngaøn. Nhöng vôùi caùc cuoäc di cö sang Myõ vaø sang Israel con soá naøy giaûm suùt raát nhieàu. Hieän nay coäng ñoaøn do thaùi taïi Thoå Nhó Kyø chæ bao goàm 25 ngaøn ngöôøi vaø laø coäng ñoaøn do thaùi lôùn thöù hai trong moät nöôùc hoài giaùo, sau coäng ñoaøn do thaùi beân Iran. Ña soá tín höõu do thaùi soáng taïi Istanbul, nhöng cuõng coù moät soá soáng taïi Izmir. Ñaïi Rabbi Isak Hadeva ñaõ gaëp Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI trong truï sôû Toøa Thaùnh ôû Istanbul hoài naêm 2006.
Sau khi tieáp vò ñaïi Rabbi Isak Hadeva Ñöùc Thaùnh Cha ñi xe tôùi Toøa Thöôïng Phuï Ñaïi Keát naèm caùch ñoù 5 caây soá ñeå tham döï thaùnh leã kính Thaùnh Anreâ Toâng Ñoà, Boån Maïng Giaùo Hoäi Chính thoáng Costantinopoli, do Ñöùc Thöôïng Phuï Bartolomaios I chuû söû trong nhaø thôø thaùnh Giorgio.
Nhaø thôø thaùnh Giorgio toïa laïc ngay beân caïnh Toøa Thöôïng Phuï ñaõ coù töø naêm 1720 nhöng khoâng coù maùi troøn, theo leänh cuûa nhaø nöôùc Thoå keå töø naêm 1453 khi thaønh phoá bò ñeá quoác Ottoman ñaùnh chieám, vì chæ coù caùc ñeàn thôø hoài giaùo môùi coù quyeàn coù caùc thaùp theo truyeàn thoáng hoài. Nhaø thôø coù giaù trò ngheä thuaät toâng giaùo raát lôùn. Ngai cuûa Ñöùc Thöôïng Phuï ñöôïc chaïm troå baèng ngaø thuoäc thôøi Bisantin sau naøy. Nhaø thôø caát giöõ moät soá thaùnh tích cuûa vaøi thaùnh nöõ ñöôïc toân kính nhaát trong thaønh Costantinopoli coå xöa nhö thaùnh Eufemia vuøng Calcedonia. Nhaø thôø cuõng caát giöõ moät phaàn xöông caùc thaùnh Gregorio Thaàn hoïc gia vaø thaùnh Gioan Kim Khaåu, ñöôïc giao traû cho Ñöùc Thöôïng Phuï Bartolomaios I ngaøy 27 thaùng 11 naêm 2004.
Phuïng vuï kính thaùnh Anreâ Toâng Ñoà ñaõ baét ñaàu luùc 9 giôø röôõi saùng. Phuïng vuï giöõ moät vai troø raát quan troïng trong ñôøi soáng Giaùo Hoäi chính thoáng, vì noù dieãn taû thaàn hoïc. Chính nhôø thaàn hoïc trong phuïng vuï maø Giaùo Hoäi chính thoáng soáng coøn vaø duy trì ñöôïc caên tính cuûa mình giöõa bao nghòch caûnh lòch söû, nhö döôùi thôøi ñeá quoác Ottoman keùo daøi töø naêm 1453 cho tôùi naêm 1921. Phuïng vuï thaùnh bisantin chung cho taát caû moïi Giaùo Hoäi theo truyeàn thoáng bisantin, chính thoáng cuõng nhö coâng giaùo cuûa Hy laïp, vaø vuøng Trung Ñoâng, Ñoâng AÂu vaø Nam Italia. Cuõng gioáng nhö vieäc cöû haønh cuûa caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông, vieäc cöû haønh Phuïng Vuï Bisantin höôùng veà phía Ñoâng, laø phía maët trôøi moïc, bieåu töôïng cho Chuùa Kitoâ. Vò linh muïc chuû teá vaø tín höõu höôùng veà phía Ñoâng, nôi moät ngaøy kia Chuùa Kitoâ seõ tôùi trong vinh quang cuûa Ngöôøi. Thaùnh phuïng vuï bissantin goàm ba phaàn: vieäc chuaån bò cuûa linh muïc, baùnh röôïu; phuïng vuï cuûa caùc Taân toøng töùc phuïng vuï Lôøi Chuùa, vaø phuïng vuï cuûa caùc tín höõu.
Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñöôïc Ñöùc Thöôïng Phuï Bartolomaios I tieáp ñoùn vaø ñöa vaøo beân trong nhaø thôø. Baøi ñoïc moät trích töø thö thöù I thaùnh Phaoloâ göûi tín höõu Coârintoâ chöông 4 caâu 9 tôùi 16 ñeà caäp tôùi caùc gian nan khoán khoù vaø khoå ñau maø thaùnh Phaoloâ vaø caùc coäng söï vieân cuûa mgaøi phaûi chòu vì Ñöùc Kitoâ. Phuùc AÂm laø trình thuaät chöông 1 thaùnh Gioan keå laïi ôn goïi cuûa Gioan vaø Anreâ. Anreâ giôùi thieäu anh mình laø Pheâroâ vôùi Chuùa Gieâsu. Thaùnh leã ñaõ ñöôïc cöû haønh baèng tieáng Hy lap.
Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñoïc Kinh Laäy Cha baèng tieáng Latinh. Vaøo cuoái buoåi cöû haønh phuïng vuï Ñöùc Thöôïng Phuï ñaõ ñoïc dieãn vaên baèng tieáng Hy Laïp. Ngaøi noùi:Thöa Ngöôøi Anh em raát thaùnh vaø raát yeâu meán trong Chuùa Kitoâ, Phanxicoâ, Giaùm Muïc cuûa Roma Coå Xöa. Chuùng toâi vinh danh vaø chuùc tuïng Thieân chuùa Ba Ngoâi ñaõ khieán cho chuùng toâi coù ñöôïc nieàm vui vì söï hieän dieän cuûa Ñöùc Thaùnh Cha naêm nay trong dòp leã kính nhôù Thaùnh Anreâ Toâng Ñoà, Vò Ñaàu Tieân Ñöôïc Goïi, Ngöôøi thaønh laäp Giaùo Hoäi chuùng toâi. Vôùi tình yeâu saâu xa vaø vinh döï lôùn lao chuùng toâi oâm hoân Ñöùc Thaùnh Cha vaø trao ban nuï hoân cuûa hoøa bình vaø tình yeâu: "AÂn suûng vaø bình an cuûa Thieân Chuùa Cha chuùng ta vaø cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ ôû cuøng Ngaøi" (Rm 1,7). "Thaät theá, tình yeâu cuûa Chuùa Kitoâ thoâi thuùc chuùng ta" (2 Cr 14-15).
Ñöùc Thöôïng Phuï ñaõ nhaéc tôùi cuoäc gaëp gôõ cuûa hai ngöôøi môùi ñaäy taïi Gieârsuralem, nhaân kyû nieäm 50 naêm cuoäc gaëp gôõ cuûa Ñöùc Athenagoras vaø Ñöùc Gioan Phaoloâ VI taïi Thaùnh Ñòa. Chính nhôø cuoäc gaëp gôõ aáy maø doøng lòch söû ñaõ ñoâi höôùng, caùc con ñöôøng song song, vaø ñoâi khi ñoái nghòch nhau, cuûa caùc Giaùo Hoäi chuùng ta ñaõ gaëp nhau trong öôùc mô chung tìm laïi söï hieäp nhaát ñaõ ñaùnh maát, tình yeâu nguoäi laïnh ñaõ ñöôïc thaép saùng leân vaø yù chí laøm taát caû nhöõng gì coù theå ñeå söï hieäp thoâng trong ñöùc tin vaø Cheùn Thaùnh chung ñöôïc taùi maïnh meõ. Töø ñoù môû ra con ñöôøng tieán veà Emmaus, daøi vaø ñoâi khi cam go, coù Chuùa voâ hình ñoàng haønh vaø töï maïc khaûi cho chuùng ta "trong vieäc beû baùnh" (Lc 24,25). Taát caû caùc ngöôøi keá vò caùc vò höôùng ñaïo ñöôïc linh höùng ñoù ñaõ ñi treân con ñöôøng naøy, baèng caùch thaønh laäp, chuùc laønh vaø naâng ñôõ cuoäc ñoái thoaïi cuûa tình yeâu vaø söï thaät giöõa caùc Giaùo Hoäi chuùng ta, nhaèm caát ñi caùc chöôùng ngaïi choàng chaát suoát moät ngaøn naêm trong caùc töông quan giöõa chuùng ta, cuoäc ñoái thoaïi giöõa caùc anh em, chöù khoâng phaûi moät thôøi giöõa caùc ñoái thuû, vôùi söï chaân thaønh, baèng caùch phaân phaùt lôøi chaân lyù, nhöng cuõng toân trong nhau nhö anh em.
Tieáp ñeán Ñöùc Thöôïng Phuï nhaéc tôùi truyeàn thoáng toát laønh ñaõ coù töø nhieàu thaäp nieân qua: ñoù laø söï kieän hai Giaùo Hoäi göûi caùc phaùi ñoaøn tham döï leã Boån Maïng cuûa nhau taïi Costantinopoli vaø Roma. Nieàm tin chung nôi Ñöùc Gieâsu Kitoâ Cöùu Theá ñaõ ñöôïc soáng bôûi caùc Nghò Phuï cuûa hai Giaùo Hoäi, tuï hoïp laïi töø ñoâng phöông vaø taây phöông trong caùc Coâng Ñoàng Chung, ñeå laïi nhö gia taøi cho caùc Giaùo Hoäi cuûa chuùng ta nhö laø neàn taûng khoâng theå suïp ñoå cuûa söï hieäp nhaát. Nieàm tin maø chôùng ta ñaõ cuøng nhau duy trì beân ñoâng phöông vaø beän taây phöông ñoù trong moät ngaøn naêm, chuùng ta laïi taùi ñöôïc môøi goïi ñaët laøm neàn taûng cuûa söï hieäp nhaát. Vôùi thaùnh PhaolOÂ chuùng ta haõy vöôït qua "baèng caùch queân ñi nhöõng gì ôû ñaøng sau vaø höôùng tôùi nhöõng gì ôû phía tröôùc" (Pl 3,14)... Bôûi vì sö trung thaønh cuûa chuùng ta vôùi quùa khöù coù ích gì, neáu noù khoâng coù nghóa gì ñoái vôùi töông lai? Khoe khoang nhöõng gì chuùng ta ñaõ nhaän laõnh coù ích gì, neáu taát caû nhöõng ñieàu ñoù khoâng ñöôïc theå hieän ra trong cuoäc soáng ñoái vôùi con ngöôøi vaø theá giôùi ngaøy nay vaø ngaøy mai? "Chuùa Kitoâ vaãn luoân laø moät, hoâm qua hoäm nay vaø nhö vaäy maõi maõi ñeán muoán ñôøi" (Dt 13,8-9) Vaø Giaùo Hoäi cuûa Ngöôøi ñöôc môøi goïi coù caùi nhìn khoâng phaûi höôùng tôùi hoâm qua, nhöng höôùng tôùi hoâm nay vaø ngaøy mai. Giaùo Hoäi hieän höõu cho theá giôùi vaø con ngöôøi chöù khoâng phaûi cho chính mình. Nhöng khi nhìn vaøo hoâm nay chuùng ta khoâng theå khoâng lo aâu cho ngaøy mai. "Caùc traän chieán töø beân ngoaøi, lo sôï ôû beân trong" (2 Cr 7,6). Nhaän xeùt cuûa Toâng Ñoà Phaoloâ cuõng hoaøn toaøn coù giaù trò ñoái vôùi chuùng ta ngaøy nay. Bôûi vì trong suoát thôøi gian chuùng ta daán thaân trong caùc cuoäc tranh caõi, theá giôùi soáng noãi sôï haõi soáng coøn vaø aâu lo cho ngaøy mai. Laøm sao nhaân loaïi ngaøy nay bò xaâu xeù bôûi caùc chia reõ, xung ñoät vaø thuø nghòch, ñoâi khi nhaân danh Thieân Chuùa, coù theå soáng soøn? Söï giaàu coù cuûa traùi ñaát seõ ñöôïc phaân chia caùch ñoàng ñeàu ra sao ñeå ngay mai nhaân loaïi khoâng soáng kieáp noâ leä toài teä hôn? Caùc theá heä mai sau seõ tìm thaáy haønh tinh naøo ñeå ôû, khi con ngöôøi thôøi nay tham lam taøn phaù noù khoâng thöông tieác, vaø khoâng theå söûa chöõa ñöôïc? Nhieàu ngöôøi ngaøy nay ñaêt hy voïng nôi khoa hoïc. Nhöõng ngöôøi khaùc hy voïng nôi chính trò, ngöôøi khaùc nöõa hy voïng nôi kyõ htuaät. Nhöng khoâng coù ai coù theå baûo ñaûm cho töông lai, neáu con ngöôùi khoäng tieáp nhaän söù ñieäp cuûa söï hoøa giaûi, cuûa tình yeâu thöông vaø cuûa coâng lyù, söù ñieäp chaáp nhaän tha nhaân, chaáp nhaän söï khaùc bieät, chaáp nhaän caû keû thuø nöõa. Giaùo Hoäi Chuùa Kitoâ laø ngöôøi ñaàu tieân ñaõ giaûng daäy gaø soáng söù ñieäp ñoù coù boån phaän aùp duïng tröôùc heát cho chính mình "ñeå theá giôùi tin" (Ga 17,12). Chính vì theá thoâi thuùc hôn bao giôø heát con ñöôøng tieán veà hieäp nhaát giöõa nhöõng ngöôøi keâu caàu danh cuûa Ñaáng Vó Ñaïi taïo döïng hoøa bình. Chính vì theá traùch nhieäm cuûa kitoâ höõu chuùng ta lôùn hôn tröôùc maët Thieân Chuùa, con ngöôøi vaø Lòch söû.
Tieáp tuïc baøi dieãn vaên Ñöùc Thöôïng Phuï ca ngôïi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, tuy môùi ñöôïc baàu laøm Thuû Laõnh Giaùo Hoäi Roma nhöng ñaõ giaûng daäy vôùi caùc dieãn vaên, nhöng nhaát laø vôùi söï ñôn sô, khieám toán vaø tình yeâu ñoái vôùi moïi ngöôøi. Ngaøi linh höùng sö tin caäy nôi nhöõng keû nghi ngôø, nieàm hy voïng cho nhöõng keû thaát voïng, söï chôø mong nôi nhöõng ngöôøi troâng ñôïi moät Giaùo Hoäi yeâu thöông taát caû moïi ngöôøi. Vaø ngaøi coáng hieán cho caùc anh em Chính thoáng nieàm hy voïng trong thôøi ngaøi söï xích laïi gaàn nhau giöõa hai Giaùo Hoäi coå xöa seõ tieáp tuïc ñöôïc xaây döïng treân caùc neàn taûng vöõng chaéc cuûa truyeàn thoáng chung, ñaõ luoân luoân toân trong vaø thöøa nhaän trong thaân mình Giaùo Hoäi moät quyeàn toái thöôïng cuûa tình yeâu, danh döï vaø phuïc vuï, trong khung caûnh cuûa tính thöôïng hoäi ñoàng giaùm muïc, ñeå "cuøng moät mieäng vaø moât tim duy nhaát" tuyeân xöng Thieân Chuùa Ba Ngoâi vaø ñoå ñaày tình yeâu cuûa Ngöôøi treân theá giôùi.
Kính thöa Ñöùc Thaùnh Cha, hoâm nay Giaùo Hoäi Costantinopoli tieáp ñoùn Ngaøi vôùi tình yeâu vaø danh döï, cuõng nhö vôùi söï thöøa nhaän saâu xa raèng mình mang treân vai moät traùch nhieäm ñoái vôøi hieän taïi vaø töông lai. Vôùi traùch nhieäm ñoù chuùng toâi ñang caáp baùch laøm vieäc ñeå chuaån bò chu ñaùo cho Thaùnh Ñaïi Coâng Nghò cuûa Giaùo Hoäi Chính Thoáng vaøo naêm 2016. Chuùng toâi xin lôøi caàu nguyeän cuûa Ngaøi cho söï thaønh coâng cuûa noù. Raát tieác söï beû gaãy ngaøn naêm hieäp thoâng thaùnh theå giöõa caùc Giaùo Hoäi chuùng ta chöa cho pheùp vieäc trieäu taäp moät Coâng Ñoàng Ñaïi Keát, chuùng ta haõy caàu nguyeän ñeå moät khi söï hieäp thoâng troïn veïn ñöôïc taùi laäp, ngaøy troïng ñaïi vaø quan troïng aáy khoâng chaäm ñeán. Cho tôùi nay chuùng ta môùi chæ tham döï vaøo cuoäc soáng coâng nghò cuûa nhau baèng caùch göûi caùc quan saùt vieân, vaø chuùng toâi cuõng hy voïng coù phaùi ñoaøn cuûa Giaùo Hoäi Coâng giaùo tham döï Thaùnh Ñaïi Coâng Nghò saép tôùi cuûa chuùng toâi. Caùc vaán ñeà maø lòch söû daáy leân tröôùc caùc Giaùo Hoäi baét buoäc chuùng ta phaûi thaéng vöôït cuoäc tranh caõi vaø coäng taùc vôùi nhau chaët cheõ chöøng naøo coù theå ñeå ñöông ñaàu vôùi chuùng. Söï hieäp nhaát maø chuùng ta coå voõ ñaõ ñöôc hieän thöïc trong vaøi mieàn qua söï töû ñaïo. Vì theá chuùng ta haõy cuøng nhau giô tay ra cho con ngöôøi thôøi ñaïi, baøn tay cuûa moät Ñaáng duy nhaát coù theå cöùu noù qua Thaäp Giaù vaø söï soáng Laïi cuûa Ngöôøi.
Ñaùp lôùi Ñöùc Thöôïng Phuï Bartolomaios Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ noùi khi coøn laø Toång Giaùm Muïc Buenos Aires ngaøi ñaõ nhieàu laàn tham döï leã nghi phuïng vuï cuûa coäng ñoaøn chính thoáng, nhöng buoåi cöû haønh kính thaùnh Anreâ Toâng Ñoà, Ngöôøi ñaàu tieân trong nhöõng keû ñöôc keâu goïi vaø laø em cuûa thaùnh Pheâroâ, Boån Maïng Toøa Thöôïng Phuï Ñaïi Keát trong nhaø thôø thaùnh Giorgio laø moät ôn ñaëc bieät Chuùa ban. Gaëp gôõ nhau, nhìn vaøo maët nhau, trao ñoåi voøng tay oâm hoân bình an, caàu nguyeän cho nhau laø caùc chieàu kích noøng coát cuûa con ñöôøng tieán tôùi choã taùi laäp söï hieäp thoâng troïn veïn maø chuùng ta ñang höôùng tôùi. Taát caû nhöõng ñieàu ñoù ñoàng haønh vôùi cuoäc ñoái thoaïi thaàn hoïc. Moät cuoäc gaëp gôõ ñích thaät luoân luoân laø moät cuoäc gaëp gôõ giöõa caùc baûn vò con ngöôøi vôùi moät teân goïi, moät göông maët moät lòch söû, chöù khoâng phaûi chæ laø moät ñoái chieáu caùc tö töôûng. ñieàu naøy ñaëc bieät ñuùng ñoái vôùi caùc kitoâ höõu, vì ñoái vôùi chuùng ta chaân lyù laø con ngöôøi cuûa Ñöùc Gieâsu Kitoâ. Göông cuûa thaùnh Anreâ Toâng Ñoà, cuøng vôùi moät moân ñeä khaùc tieáp nhaän lôøi Thaáy Chí Thaùnh môøi goïi: "Haõy ñeán vaø xem" vaø "ngaøy hoâm ñoù hoï ôû laïi vôùi Ngöôøi" (Ga 1,39) cho chuùng ta thaáy roõ raøng laø cuoäc soáng vaø vieäc loan baùo kitoâ laø moät kinh nghieäm baûn thaân, moät cuoäc gaëp gôõ bieán ñoåi vôùi Ñaáng yeâu thöông chuùng ta vaø muoán cöùu roãi chuùng ta. Toâng Ñoà Anreâ ñaõ gaêp anh mình laø Pheâroâ baùo cho oâng bieát mình ñaõ gaëp Ñaáng Cöùu Theá vaø daãn oâng tôùi vôùi Chuùa Gieâsu. Cuoäc ñoái thoaïi giöõa caùc kitoâ höõu cuõng khoâng theå traùnh caùi luaän lyù cuûa cuoäc gaëp gôõ caù nhaân ñoù.
Khoâng phaûi voâ tình maø con ñöôøng hoøa giaûi vaø hoøa bình giöõa caùc tín höõu coâng giaùo vaø chính thoáng ñaõ ñöôïc khai maøo bôûi moät voøng tay oâm hoân giöõa caùc vò tieàn nhieäm ñaùng kính cuûa chuùng ta laø Ñöùc Athenagoras vaø Ñöùc Phaoloâ VI taïi Gieârusalem caùch ñaây 50 naêm. Ñöùc Thaùnh Cha cuõng nhaéc tôùi kyû nieäm 50 naêm coâng boá Ñöùc leänh cuûa Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II veà hieäp nhaát "Unitatis redintegratio", môû ra moät con ñöôøng môùi cho cuoäc gaëp gôõ giöõa caùc tín höõu coâng giaùo vaø caùc anh em cuûa caùc Giaùo Hoäi vaø coäng ñoaøn kitoâ khaùc.
Vôùi Saéc leänh naøy Giaùo Hoäi coâng giaùo thöøa nhaän raèng caùc Giaùo hoäi chính thoáng "coù caùc bí tích ñích thaät vaø nhaát laø nhôø söùc maïnh cuûa vieäc keá vò caùc Toâng Ñoà, Chöùc Linh Muïc vaø bí tích Thaùnh Theå, qua ñoù vaãn coøn hieäp nhaát vôùi chuùng ta bôûi caùc moái daây chaët cheõ" (UR 15). Taøi lieäu khaúng ñònh raèng ñeå trung thaønh giöõ gìn truyeàn thoáng kitoâ traøn ñaày vaø hoaøn thaønh söï hoøa giaûi giöõa caùc tín höõu kitoâ ñoâng phöông vaø taây phöông thaät laø raát quan troïng duy trì vaø naâng ñôõ gia taøi voâ cuøng phong phuù cuûa caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông, khoâng phaûi chæ ñoái vôùi caùc truyeàn thoáng phuïng vuï vaø tinh thaàn, maø caû caùc luaät leä giaùo hoäi ñaõ ñöôïc caùc nghò phuï caùc Coâng Ñoàng pheâ chuaån ñeå quy ñònh cuoäc soáng cuûa caùc Giaùo Hoäi ñoù (UR 15-16).
Tieáp tuïc baøi phaùt bieåu Ñöùc Thaùnh Cha nhaán maïnh vieâc toân troïng nguyeân taéc naøy nhö ñieàu kieän chính yeáu vaø song phöông nhaèm taùi laäp söï hieäp thoâng troïn veïn. Noù khoâng coù nghóa laø ngöôøi naøy quy phuïc ngöôøi khaùc, cuõng khoâng phaûi laø söï thu huùt, nhöng laø tieáp nhaän moïi ôn maø Thieân Chuùa ñaõ ban cho töøng ngöôøi ñeå bieåu loä cho toaøn theá giôùi maàu nhieäm cöùu ñoä lôùn lao maø Chuùa Kitoâ ñaõ thöïc hieän qua Chuùa Thaùnh Thaàn. Vaø Ñöùc Thaùnh Cha khaúng ñònh nhö sau:
Toâi muoán baûo ñaûm vôùi töøng ngöôøi trong anh em raèng, ñeå ñaït tôùi ñích öôùc mong cuûa söï hieäp nhaát troïn veïn, Giaùo Hoäi coâng giaùo khoâng coù yù aùp ñaët baát cöù ñoøi hoûi naøo, neáu khoâng phaûi laù ñoøi hoûi tuyeân xöng ñöùc tin chung, vaø raèng chuùng toâi saün saøng, döôùi aùnh saùng giaùo huaán cuûa Thaùnh Kinh vaø kinh nghieäm cuûa ngaøn naêm thöù nhaát, cuøng nhau tìm kieám caùc moâ thöùc, qua ñoù baûo ñaûm söï hieäp nhaát caàn thieát cuûa Giaùo Hoäi trong caùc hoaøn caûnh hieän nay: ñieàu duy nhaát maø Giaùo Hoäi coâng giaùo öôùc mong vaø toâi tìm kieám nhö laø Giaùm Muïc Roma, laø "Giaùo Hoäi chuû söï trong tình baùc aùi", ñoù laø söï hieäp thoâng vôùi caùc Giaùo Hoäi chính thoáng. söï hieäp thoâng naøy ñaõ luoân luoân laø hoa traùi cuûa tình yeâu thöông, tình yeâu thöông huynh ñeä dieãn taû moái daây tinh thaàn vaø sieâu vieät hieäp nhaát chuùng ta nhö caùc moân ñeä cuûa Chuùa. Tieàp ñeán Ñöùc Thaùnh Cha ñeà caäp ñeán caùc vaán ñeà cuûa theá giôùi ñoøi hoûi caùc kitoâ höõu phaûi coù caâu traû lôøi chung. Tröôùc tieân laø tieáng keâu cuûa daân ngheøo. Trong theá giôùi ngaøy nay coù quùa nhieàu ngöôøi sau khoå vì thieáu dinh döôõng traàm troïng, vì naïn thaát nghieäp gia taêng, vì soá phaàn traêm ngöôøi treû khoâng coù coâng aên vieäc laøm cao, vì hieän töôïng gaït boû beân leà xaõ hoäi gia taêng, coù theå daån ñöa tôùi naïn toäi phaïm vaø caû vieäc tuyeån choïn caùc ngöôøi khuûng boá. Ngöôøi treû khoâng chæ xin chuùng ta trôï giuùp vaät chaát caàn thieát trong bieát bao nhieâu hoaøn caûnh, nhöng nhaát laø hoï xin chuùng ta giuùp hoï baûo veä phaåm giaù laø ngöôøi cuûa hoï, laøm sao ñeå hoï coù theå tìm laïi ñöôïc nghò löïc tinh thaàn ñeå ñöùng daäy vaø taøi trôû thaønh caùc taùc nhaân lòch söû cuûa hoï. Ngoaøi ra hoï coøn xin chuùng ta chieán ñaáu, döôùi aùnh saùng Tin Möøng, choáng laïi caùc lyù do cô caáu gaây ra caûnh ngheøo tuùng: söï baát bình ñaúng, thieáu noät vieäc laøm xöùng ñaùng, thieàu ñaát canh taùc, thieáu nhaø ôû, söï khöôùc töø caùc quyeàn xaõ hoäi vaø coâng aên vieäc laøm. Nhö laø kitoâ höõu chuùng ta ñöïôïc môøi goïi cuøng nhau ñaùnh baïi söï toaøn caàu hoùa thôø ô, ngaøy nay xem ra ñang thoáng trò, vaø xaây döïng moät neàn vaên minh tình thöông vaø lieân ñôùi môùi.
Tieáng keâu thöù hai laø cuûa naïn nhaân caùc vuï xung ñoät trong bieát bao nhieåu phaàn ñaàt cuûa theá giôùi naøy. Tieáng keâu naøy chuùng ta nghe vang leân raát roõ töø ñaây, vì vaøi quoác gia laân caän ñang phaûi soáng trong moät cuoäc chieán taøn khoác vaø voâ nhaân. Quaáy phaù hoøa bình cuûa moät daân toäc, phaïm toäi baïo haønh hay cho pheùp moïi loaïi baïo löïc, ñaëc bieät choáng lai caùc ngöôøi yeáu ñuoái khoâng ñöôïc beânh ñôõ, laø moät toäi raát traàm troïng choáng laïi Thieân Chuùa, vì noù coù nghóa laø khoâng toân troïng hình aûnh cuûa Thieân Chuùa nôi con ngöôøi. Tieáng keâu cuûa caùc naïn nhaân chieán tranh thuùc ñaåy tín höõu coâng giaùo va chính thoáng tieán böôùc nhanh treân con ñöôøng hoøa giaûi vaø hieäp thoâng.
Tieáng keâu thöù ba laø tieáng keäu cuûa giôùi treû. Raát tieác ngaøy nay coù bieát bao ngöôøi treû soáng khoâng hy voïng, thaát baïi vì khoâng tin töôûng vaø chòu traän. Nhieàu ngöôøi bò aûnh höôûng bôûi neàn vaên hoùa thoáng trò, chæ tìm nieàm vui trong chieám höõu cuûa caûi vaät chaát vaø thoûa maõn caùc xuùc caûm nhaát thôøi. Caùc theá heä môùi seõ khoâng bao giôø chieám höõu ñöôïc söï khoân ngoan ñích thöïc vaø duy trì soáng ñoäng nieàm hy voïng, neáu chuùng ta khoâng coù khaû naêng ñaùnh giaù vaø thoâng truyeàn cho hoï moät neàn nhaân baûn ñích thöïc, voït leân Tin Möøng vaø kinh nghieäm ngaøn ñôøi cuûa Giaùo Hoäi. Chính caùc ngöôøi treû - vaø toâi nghó tôùi ñoâng ñaûo caùc baïn treû chính thoáng, coâng giaùo vaø tin laønh tham döï caùc cuoäc hoäi hoïp quoác teá do coäng ñoaøn ñaïi keát Taizeù toå chöùc - hoï xin chuùng ta tieán böôùc tôùi söï hieäp thoâng troïn veïn. Vaø nhö theá khoâng phaûi laø hoï khoâng bieát caùc khaùc bieät coøn chia reõ chuùng ta, nhöng bôûi vì hoï bieát nhìn xa hôn, hoï coù khaû naêng tieáp nhaän ñieàu noøng coát ñaõ hieäp nhaát chuùng ta. Chuùng ta ñaõ ôû treân ñöôøng tieán veà söï hieäp thoâng troïn veïn vaø coù theå soáng caùc daáu chæ huøng hoàn pua moät söï hieäp nhaát thöïc söï... Vaø chuùng ta chaéc chaén raèng doïc daøi con ñöôøng naøy chuùng ta ñöôïc naâng ñôõ bôûi sö baàu cöû cuûa Toâng Ñoà anreâ vaø anh Ngöôøi laø Pheâroâ, ñöôïc truyeàn thoáng coi laø caùc ngöôøi thaønh laäp caùc Giaùo Hoäi Costantinopoli vaø Roma. Chuùng ta haõy khaån naøi Thieân Chuùa ban cho ôn lôùn lao cuûa söï hieäp nhaát troïn veïn vaø ñöøng queân Caàu nguyeän cho nhau.
Tieáp ñeán Ñöùc Thaùnh Cha vaø Ñöùc Thöôïng Phuï ñaõ leân bao lôn Toøa Thöôïng Phuï vaø ban pheùp lanh cho tín höõu. Ñöùc Thaùnh Cha ban pheùp laønh baèng tieáng Latinh, Ñöûc Thöông Phuï ban pheùp laønh baèng tieáng Hy laïp. Roài hai vò hoân nhau vaø naém laáy tay nhau giô leân chaøo tín höõu.
Hai vi ñaõ kyù vaøo tuyeân ngoân chung khaúng ñònh öôùc muoán tieáp tuïc cuøng nhau tieán böôùc ñeå vöôït thaéng caùc chöôùng ngaïi coøn chia reõ hai Giaùo Hoäi, cuõng coá caùc noã löïc thaêng tieán söï hieäp nhaát giöõa moïi kitoâ höõu, nhaát laø giöõa caùc tín höõu coâng giaùo vaø chính thoáng; uûng hoä cuoäc ñoái thoai thaàn hoïc cuûa uûy ban quoác teá do Ñöùc Dimitrios vaø Ñöùc Gioan Phaoloâ II thaønh laäp caùch ñaây 35 naêm taïi Fanar. UÛy ban ñang thaûo luaän caùc vaán ñeà khoù khaên nhaát chia reõ hai Giaùo Hoäi caàn ñöôïc chuù yù ñaøo saâu.
Hai vi cuõng baày toû lo aâu ñoái vôùi tình hình taïi Irak, Siria vaø toaøn vuøng Trung Ñoâng, öôùc mong hoøa bình vaø oån ñònh cuõng nhö muoán thaêng tieán giaûi phaùp cho caùc xung ñoät qua söï ñoái thoaïi vaø hoøa giaûi. Hai vò keâu goïi taát caû caùc giôùi höõu traùch ñoái vôùi soá phaän cuûa caùc daân toäc gia taêng daán thaân hoaït ñoäng ñeå cho nhöõng ngöôøi khoå ñau, goàm caû caùc tín höõu kitoâ, ñöôïc ôû laïi trong queâ höông cuûa hoï. Khoâng theå chaáp nhaän moät Trung Ñoâng khoâng coù caùc kitoâ höõu ñaõ tuyeân xöng danh Chuùa Gieâsu trong hai ngaøn naêm qua. Xem ra ngöôøi ta ñaõ ñaùnh maát ñi giaù trò cuûa söï soáng con ngöôøi, vaø con ngöôøi khoâng coøn quan troïng bò saùt teá cho caùc lôïi loäc khaùc, tröôùc söï thôø ô cuûa nhieàu ngöôøi. Moät chi theå khoå ñau thì toaøn thaân mình khoå ñau. ñoù laø luaät cuûa cuoäc soáng kitoâ, vì cuõng coù söï ñaïi keát trong khoå ñau nöõa. Maùu caùc vi töû ñaïo laø haït gioáng cuûa söùc maïnh vaø söï phong phuù cuûa Giaùo Hoäi, vieäc chia seû caùc khoå ñau thöôøng ngaøy cuõng laø moät duïng cuï höõu hieäu cuûa söï hieäp nhaát. Tình hình khuûng khieáp cuûa vuøng Trung Ñoâng ñoøi buoäc lôøi caàu nguyeän vaø söï daán thaân cuûa coäng ñoaøn quoác teá, cuõng nhö tình lieân ñôùi cuûa taát caû moïi ngöôøi thieän chí. Tuyeân ngoân cuõng thöøa nhaän taàm quan trong cuûa vieäc thaêng tieán ñoái thoaïi vôùi Hoài giaùo, döïa treân söï toân troïng vaø tình baïn. Tín höõu kitoâ vaø hoài giaùo ñöôïc môøi goïi cuøng nhau hoaït ñoäng cho coâng lyù, hoøa bình, toân troäng phaåm giaù vaø caùc quyeàn cuûa moãi ngöôøi, ñaëc bieät taïi caùc vuøng ho ñaõ chung soáng hoøa bình trong bao nhieâu theá kyû qua vaø giôø ñaây chòu ñau khoå vì caùc laàm laïc cuûa chieán tranh. Tuyeân ngoân môøi goïi taát caû moïi vò laõnh ñaïo toân giaùo tieáp tuïc cuûng coá cuoäc ñoái thoai lieân toân, vaø laøm moïi söï coù theå ñeå xaây döïng moät neán vaên hoùa hoøa bình vaø lieân ñôùi giöõa moïi ngöôøi vaø moïi daân toäc. Caùc vò ñaëc bieät caàu nguyeän cho hoøa bình taïi Ucraina vaø keâu goïi caùc phe laâm chieán tìm ñoái thoaïi vaø tOÂn troïng coâng phaùp quoác teá, ñeå chaám döùt xung khaéc vaø cho nhaân daân Ucraina ñöôïc soáng trong hoøa hôïp. Sau cuøng hai vò phoù thaùc tín höõu cuûa moïi Giaùo Hoâi treân toaøn theá giôùi cho Chuùa Kitoä Cöùu Theá, ñeå hoï laø caùc chöùng nhaân khoâng moûi meät cuûa tình yeâu Ngaøi, vaø naâng lôøi caàu xin Thieân Chuùa ban ôn an bình, trong tình yeâu vaø söï hieäp nhaát cho toaøn gia ñình nhaân loaïi.
Ñöùc Thaùnh Cha vaø vaøi thaønh vieân ñoaøn tuøy tuøng ñaõ cuøng vôùi Ñöùc Thöôïng Phuï duøng böõa tröa treân laàu ba. Sau ñoù ngaøi trôû veà truï sôû ñaïi dieän Toøa Thaùnh nghæ ngôi choác laùt. Luùc 16 giôø chieàu ngaøi chaøo 50 hoïc sinh tî naïn cuûa trung taâm Salesien trong vöôøn cuûa truï sôû. Caùc em thuoäc nhieàu nöôùc vuøng Trung Ñoâng cuõng nhö Thoã Nhó Kyø vaø Phi chaâu, ñaïi dieän cho 600 em do caùc tu só Don Bosco troâng coi.
Ñöùc Thaùnh Cha noùi ngaøi bieát caùc khoå ñau vaø thieáu thoán maø caùc ngöôøi ty naïn nhö caùc em phaûi chòu. Caùc em khoâng chæ maát maùt vaät chaát, maø caû söï tö do, phaûi xa caùch gia ñình, maát ñi moâi tröôøng cuoäc soáng vaø caùc truyeàn thoáng vaên hoùa vaø phaûi soáng trong caùc ñieàu kieän khoâng theå chòu ñöïng noåi. Ngaøi keâu goïi coäng ñoàng quoác teá giuùp giaûi quyeát caùc cuoäc xung ñoät, vaø nhaéc nhôû cho caùc vò laõnh ñaïo chính tri bieát raèng ña soá daân cuûa hoï öôùc mong hoøa bình, caû khi hoï khoâng coøn söùc vaø tieáng ñeå noùi leân dieáu ñoù. Ngaøi ñaùnh giaù cao caùc toå chöùc baéc aùi nhaân ñaïo, trong ñoù coù caùc toå chöùc coâng giaùo taïi Thoå Nhó Kyø, vaø chính quyeàn Thoå ñaõ quaûng ñaïi tieáp ñoùn vaø trôï giuùp ngöôøi ty naïn Siri vaø Irak. Giaùo Hoäi coâng giaùo, qua caùc tu só Salesien, cuõng tìm caùch trô giuùp vaø lo laéng cho vieäc giaùu duïc ñaøo taïo ngöôøi tî naïn khaép nôi treân theá giôùi.
Luùc 16 giôø 15 giôø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ rôøi truï sôû ñaïi dieân Toøa Thaùnh ñeå ra phi tröôøng laáy maùy bay veà Roma. Tieãn chaân Ñöùc Thaùnh Cha coù caùc giôùi chöùc chinh quyeàn ñia phöông, Ñöùc Thöôïng Phuï Bartolomaios vaø caùc Giaùm Muïc thuoäc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc thoå Nhó Kyø. Maùy bay ñaõ caùt caùnh luùc 17 giôø vaø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ veà tôùi phi tröôøng Caimpino sau 2 giôø 40 phuùt bay, keát thuùc ba ngaøy vieáng thaêm Thoå Nhó Kyø.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)