Nhaân Ngaøy Nhaø Giaùo Vieät Nam
Nhìn vôùi ñoâi maét Ñöùc Tin
Nhaân Ngaøy Nhaø Giaùo Vieät Nam: Nhìn vôùi ñoâi maét Ñöùc Tin.
Vieät Nam (VietCatholic News 19-11-2014) - "Giaùo duïc khoâng bao giôø laø ñieàu deã daøng vaø ngaøy nay döôøng nhö noù caøng trôû neân khoù khaên hôn". (ÑGH Beâneâñíctoâ XVI).
Thaùng 1 naêm 1946, moät toå chöùc quoác teá caùc nhaø giaùo tieán boä ñaõ ñöôïc thaønh laäp ôû Paris, thuû ñoâ nöôùc Phaùp laáy teân laø FISE (Feùderation International Syndicale des Enseignants - Lieân hieäp Quoác teá caùc Coâng ñoaøn Giaùo duïc). Vaøo naêm 1949, taïi Hoäi nghò Quoác teá Warsaw, thuû ñoâ Ba Lan, FISE ñaõ xaây döïng baûn "Hieán chöông caùc Nhaø giaùo" goàm 15 chöông. Töø ngaøy 26 ñeán ngaøy 30 thaùng 8 naêm 1957, taïi Thuû ñoâ Warsaw, Hoäi nghò FISE, coù 57 nöôùc tham döï, trong ñoù coù caû Coâng ñoaøn Giaùo duïc Vieät Nam, quyeát ñònh laáy ngaøy 20 thaùng 11 laøm ngaøy Quoác teá Hieán chöông caùc Nhaø giaùo.
Taïi Vieät Nam, naêm 1982, ngaøy 20 thaùng 11 ñöôïc choïn laøm Ngaøy Nhaø Giaùo Vieät Nam, ñeán nay ñaõ 32 naêm. Ñaây laø ngaøy ñeå hoïc troø theå hieän tình caûm quyù meán, kính troïng cuûa mình ñoái vôùi Thaày Coâ Giaùo.
1. Ba "caùi nhìn" veà giaùo duïc
Coù caâu chuyeän keå raèng: Moät hoaøng töû kia coù 3 ngöôøi baïn raát nhieàu taøi naêng: moät anh laø nhaø ñieâu khaéc, moät anh laø nhaø khoa hoïc, anh coøn laïi laø hieäu tröôûng moät tröôøng hoïc. Vaøo moät ngaøy kia, hoaøng töû toø moø muoán bieát vaø ñeå so saùnh caùch nhìn söï vieäc cuûa nhöõng ngöôøi baïn cuûa anh. Ngaøi thöû hoï nhö sau: laàn löôït ngaøi daãn töøng anh moät vaø ñöa hoï ñeán moät caùi hoà naèm giöõa khu vöôøn cuûa ngaøi. Ngaøi ñaët cho töøng ngöôøi moät caâu hoûi naày: "haõy quan saùt caùi hoà vaø noùi toâi nghe, ñieàu gì laøm baïn chuù yù nhaát?".
Tröôùc khi traû lôøi, nhaø ñieâu khaéc ñi quanh hoà, ngaém thaønh hoà baèng caåm thaïch chaïm troã raát tinh vi vaø traû lôøi raèng: "Toâi thích caùi hoà cuûa anh laém, bôûi vì caùi thaønh hoà chaïm troã raát tinh vi, quaù ñeïp". Nhaø khoa hoïc cuõng nhìn thaønh hoà, nhöng roài laïi quay vaøo giöõa hoà, ngaém nhìn raát laâu nöôùc trong hoà, nhöõng boâng hoa sen ñang nôû treân maët nöôùc, nhöõng chuù caù nhoû tung taêng giöõa nhöõng coïng reâu xanh, nhieàu coân truøng khaùc bay daät dôø treân maët vaø laën saâu döôùi nöôùc... vaø anh ta traû lôøi: "Ñieàu laøm toâi thích thuù nhaát, ñoù chính laø söï soáng luùt nhuùt trong nöôùc". Khi ñeán phieân thaày hieäu tröôûng, anh ta cuõng quan saùt thaønh hoà vaø nhöõng sinh vaät trong nöôùc roài noùi: "Thaønh hoà raát ñeïp, söï soáng beân trong hoà caøng quí hôn, nhöng ñieàu gaây aán töôïng cho toâi nhaát nôi ñaây, chính laø aùnh saùng". Hoaøng töû kinh ngaïc hoûi: "Anh saùng aø?". Anh hieäu tröôûng traû lôøi: "Daï phaûi, ngaøi haõy quan saùt caùch "chôi" saùng vaø toái naày, noù laøm noåi baät chieàu cao, chieàu saâu cuûa thaønh hoà. Anh saùng laøm cho hoà cuûa ngaøi ñoåi khaùc töø saùng, tröa ñeán toái. Ngaøi haõy quan saùt nhöõng tia naéng maët trôøi kia, noù doïi tôùi ñaùy hoà: taát caû trôû neân saùng suûa khi aùnh saùng ñoù chaïm ñeán. Vaø ñieàu quan troïng nhaát: cuoäc soáng ñöôïc taêng theâm vaø ñöôïc bieán ñoåi ngay beân trong hoà nhôø aùnh saùng ñöa tôùi. Ngaøy mai seõ khaùc vôùi hoâm nay. Ngaøy mai seõ khaùc vôùi caùi maø ngaøi thaáy hoâm nay. Ñieàu maø ngaøi tìm ñöôïc trong ñoù moãi ngaøy laø voâ hình, bôûi vì aùnh saùng theâm vaøo söï nhieäm maàu cuûa cuoäc soáng".
Qua caâu chuyeän, coù theå hieåu ra raèng, ñieàu nhaän thaáy vaø ñieàu maø chuùng ta chôø ñôïi nôi nhöõng hoïc sinh laø caùch mình xöû söï vôùi chuùng ñeàu coù lieân quan tröïc tieáp ñeán "caùi nhìn" cuûa chuùng ta. Caàn traùnh vaøi "caùi nhìn" khoâng caàn baøn tôùi: caùi nhìn cuûa ngöôøi ñi ngang qua caïnh hoà, coù khi caàn ngoài laïi nghæ chaân hoaëc laáy coïng caây khuaáy ñoäng maët nöôùc ñeå giaûi trí maø khoâng quan taâm chuùt gì ñeán lôïi ích cuûa vieäc laøm ñoù, hoaëc caùi nhìn cuûa ngöôøi ñeán ñoù ñeå caâu caù hoaëc haùi vaøi hoa sen... Nhöõng ngöôøi ñoù, chuùng ta coù theå coi hoï laø nhöõng "nhaø giaùo duïc", nhöng hoï chæ coi ngheà cuûa hoï nhö moät phöông tieän taàm thöôøng ñeå sinh soáng, nhöõng ngöôøi coi nhöõng hoïc sinh cuûa mình nhö nhöõng keû quaáy raày khoù chòu, phaûi ôû caøng xa caøng toát, hoaëc laø nhöõng ngöôøi raát xaõ giao, xem hoïc sinh cuûa mình nhö nhöõng "khaùch haøng" maø hoï thöông löôïng moät caùch laïnh luøng ñoái vôùi nhöõng vieäc phuïc vuï maø chuùng caàn. Ñoù laø nhöõng caùi nhìn maø chuùng ta coù theå noùi laø tieâu cöïc. Hy voïng raèng nhöõng caùi nhìn kieåu ñoù khoâng nhieàu trong nhoùm nhöõng nhaø giaùo duïc treân ñaát nöôùc chuùng ta.
Cuõng coù nhöõng caùi nhìn khaùc tích cöïc hôn maø chuùng ta gaëp nôi nhieàu nhaø giaùo duïc. Ñoái dieän vôùi hoïc sinh, hoï coù moät thaùi ñoä raát tích cöïc, coù tinh thaàn phuïc vuï vaø töø boû, nhöng laïi coù muïc ñích khoâng ít thì nhieàu yù thöùc ñeå ñöôïc vaøi phaàn thöôûng, vaøi caùi lôïi loäc, chuùng ta khoâng noùi nôi ñaây lieân quan ñeán tieàn löông bình thöôøng, nhöng coù theå ít nhaát laø ñeå ñöôïc kính troïng, hay hôn nöõa ñeå ñöôïc khaâm phuïc, vaø neáu coù theå, ñöôïc thöông yeâu hoaëc laøm vöøa loøng caáp treân vaø cuõng coù theå ñeå ñöôïc taêng löông. Taát caû nhöõng "caùi nhìn" ñoù, thöïc thì raát laø töï nhieân vì baûn tính con ngöôøi, nhöng chuùng ta ñöøng quan taâm ñeán vaán ñeà ñoù. Haõy quan taâm ñeán ñieàu gì tích cöïc, xaây döïng cho hoïc sinh. (Nhaät Nhaät Taân, fsc).
2. Nhìn vôùi ñoâi maét ñöùc tin
Saùch Xuaát Haønh chöông 3 vaø 4 keå chuyeän Moâseâ. OÂng ñi chaên cöøu vaø khoâng bao giôø queân daân toäc cuûa mình bò ngöôïc ñaõi nôi ñaát Aicaäp. OÂng tôùi nuùi Horeb, nuùi cuûa Thieân Chuùa vaø nôi ñoù, gaàn "buïi caây boác chaùy", oâng nghe tieáng Chuùa goïi: "Ta ñaõ thaáy söï khoå cöïc cuûa daân Ta. Ta ñaõ nghe tieáng thôû than cuûa chuùng... Ta bieát nhöõng ñau khoå cuûa chuùng. Ta ñeán ñeå cöùu thoaùt hoï khoûi tay ngöôøi Ai Caäp... Baây giôø, ta sai ngöôi ñi... (Xh 3, 7-10). Moâseâ bieát nhöõng noãi khoå cuûa daân Israel vaø khi oâng "nhìn ra vôùi con maét ñöùc tin", söï kieän ñöa ñeán tieáp theo laø "ñöôïc sai ñi" ñeå ñaùp laïi nhu caàu vöøa ñöôïc khaùm phaù; Thieân Chuùa sai Moâseâ ñi vôùi söù vuï phuïc vuï daân Chuùa. Chính hieän traïng cuûa nhu caàu naøy trôû thaønh moät thöøa taùc vuï cho nhaø giaùo duïc: nghóa laø chuùng ta xem "ôn goïi giaùo duïc" cuûa mình nhö lôøi môøi goïi cuûa Thieân Chuùa. Pheâroâ, Gioan, Giacoâbeâ, Anreâ... 12 vò Toâng ñoà ñaàu tieân ñaõ thay ñoåi caû theá giôùi. Hoï laø nhöõng ai? Laø nhöõng ngöôøi ñaùnh caù, ngheøo naøn, khoâng hoïc thöùc, ai cuõng "bieát raèng hai oâng laø nhöõng ngöôøi khoâng coù chöõ nghóa, laïi thuoäc giôùi bình daân" (Cv 4,13)... Nhöng Ñöùc Gieâsu ñaõ nhìn vôùi moät ñoâi maét khaùc, vöôït qua ñaèng sau nhöõng söï thieáu thoán ñoù vaø ñaõ choïn hoï, xaây döïng Hoäi Thaùnh cuûa Ngaøi: Con laø Ñaù, vaø treân Ñaù naày, Thaày seõ xaây Giaùo Hoäi cuûa Thaày.
Nhaø giaùo duï Kitoâ giaùo caàn phaûi ñi vaøo trong vieãn caûnh naøy. Vieãn caûnh môû ra cho chuùng ta ôn Cöùu Ñoä. Töø vieãn caûnh ñoù, chuùng ta coù theå nhìn ra Thieân Chuùa hieän dieän trong moïi haønh ñoäng vaø hieän dieän trong ngöôøi treû, nhaát laø nhöõng ngöôøi ngheøo, keùm may maén maø chính Ngaøi gôûi ñeán cho chuùng ta. Vieäc xem ra ñôn giaûn vaø khoâng gì môùi laï, nhöng thöïc ra, aùnh saùng maø chuùng ta khaùm phaù ra, seõ cho thaáy taát caû ñieàu khaùc.
"Nhìn vôùi ñoâi maét ñöùc tin". Nhôø ñöùc tin maø nhaø giaùo duïc Kitoâ giaùo seõ coù khaû naêng nhìn thaáy nôi moãi ngöôøi treû, nhaát laø treû ngheøo, chieàu kích huyeàn nhieäm cuûa con Thieân Chuùa, ñöôïc yeâu thöông, ñöôïc môøi goïi nhö laø moät thaønh phaàn trong Nhieäm Theå.Ñieàu naày ñoøi hoûi moät coá gaéng khoå cheá, caûnh giaùc vôùi chính mình, phaân tích vaø bieän phaân nhöõng yù muoán cuûa chuùng ta# vaø vì theá "caùi nhìn" cuûa chuùng ta tieáp tuïc bieán ñoåi haèng ngaøy. Moät phöông caùch ñeå duy trì caùi nhìn ñöùc tin ñoù laø nuoâi döôõng haèng ngaøy baèng Lôøi Chuùa vaø Nguyeän gaãm vaø luoân soáng trong söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa. Ñaây laø moät söï lieân laïc caù nhaân, noù nhö laø moät thöû thaùch, moät söï tieáp caän töø töø, moät söï coá gaéng haèng ngaøy ñeå laøm vieäc "theo söï daãn daét cuûa Thieân Chuùa, döôùi taùc ñoäng cuûa Thaùnh Linh vaø vôùi muïc ñích laøm vui loøng Ngaøi". Ñieàu naày ñoøi hoûi raát nhieàu, nhöng vì laø moät döï tính hay laø moät loä trình, maø caùc nhaø giaùo duïc Kitoâ neân quan taâm. (Nhaät Nhaät Taân, fsc).
3. Maãu göông tuyeät haûo
Ñöùc Cha Giuse Ñinh Ñöùc Ñaïo, Chuû tòch UÛy ban Giaùo duïc Coâng Giaùo, tröïc thuoäc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam ñaõ gôûi böùc thö ñeán anh chò em Giaùo chöùc Coâng Giaùo nhaân ngaøy Nhaø giaùo Vieät Nam 20 thaùng 11 naêm 2013. Ngaøi vieát: "Trong truyeàn thoáng vaên hoùa cuûa ñaát nöôùc ta, ngheà daïy hoïc luoân ñöôïc coi troïng vì ngöôøi thaày khoâng ñôn thuaàn laø ngöôøi daïy baûo moät kieán thöùc maø hôn theá nhieàu, laø ngöôøi truyeàn ñaït moät lyù töôûng soáng vôùi caùi taâm cao ñeïp cuûa mình" .
Toân sö troïng ñaïo laø moät truyeàn thoáng laâu ñôøi cuûa daân toäc. Noùi ñeán ngheà giaùo, ngöôøi Vieät Nam thöôøng xem ñaây laø ngheà cao quyù, ngheà cuûa nhöõng ngöôøi taâm huyeát ñoùng goùp coâng söùc quyù baùu vaøo söï nghieäp troàng ngöôøi baèng taát caû phaåm chaát ñaïo ñöùc cuûa mình. Ngöôøi thaày soáng vôùi ngheà, ñöôïc xaõ hoäi troïng voïng, coù quyeàn haønh vaø coù töï do trong vieäc toå chöùc giaûng daïy vaø ñaùnh giaù hoïc sinh cuûa mình.
Ñöùc Cha Chuû tòch UÛy ban Giaùo duïc Coâng Giaùo môøi goïi quyù Thaày Coâ Giaùo haõy nhìn leân maãu göông Ngöôøi Thaày tuyeät haûo laø Chuùa Gieâsu, soáng yeâu thöông trong söù vuï 'troàng ngöôøi"cao ñeïp cuûa mình: "Nôi nhieàu tröôøng hoïc, ngöôøi ta thaáy doøng chöõ "Tieân hoïc leã, haäu hoïc vaên". Ñieàu taâm nieäm naøy khoâng chæ laø kim chæ nam cho caùc hoïc sinh, sinh vieân, nhöng cuõng laø ñieàu ñeå nhaéc nhôù quyù Thaày Coâ Giaùo: beân caïnh vieäc giuùp hoïc sinh, sinh vieân laõnh hoäi tri thöùc, quyù Thaày Coâ Giaùo, vôùi traùch nhieäm vaø baèng tình yeâu thöông cuûa mình, seõ luoân öu tieân, coi troïng vieäc höôùng daãn, giuùp ñôõ vaø khích leä caùc em luyeän taäp nhöõng ñöùc tính caàn thieát, nhaát laø tình yeâu thöông. Ñaây laø ñieàu moïi ngöôøi öôùc mong vaø khaùt khao, nhöng laïi laø ñieàu thieáu thoán nhaát. Ñeå thaønh coâng, caùc em caàn coù nhieàu kieán thöùc vaø khaû naêng, nhöng ñeå coù moät cuoäc soáng haïnh phuùc, xöùng ñaùng vôùi nhaân phaåm, caùc em phaûi ñöôïc yeâu thöông ñeå hoïc hoûi caùch soáng yeâu thöông. Tình yeâu laø söùc maïnh nguyeân thuûy, maïnh hôn moïi söùc maïnh, vì phaùt xuaát töø chính Thieân Chuùa laø tình yeâu (1 Ga 4,16) vaø ñöôïc thoâng truyeàn vaøo loøng moãi ngöôøi. Vì theá, tình thöông yeâu phaûi laø neùt ñaëc tröng vaø laø phöông phaùp chính yeáu cuûa caùc Thaày Coâ Giaùo ñeå daïy vaø giaùo duïc töøng hoïc sinh, sinh vieân thaân yeâu cuûa mình, theo caùch cuûa Ngöôøi Thaày tuyeät haûo nhaát cuûa nhaân loaïi laø Chuùa Gieâsu, Thieân Chuùa Tình Yeâu" (WHÑ).
Nhöõng hoïc sinh ñöôïc trao phoù cho quyù Thaày Coâ laø nhöõng ngöôøi ñöôïc döïng neân "gioáng hình aûnh cuûa Thieân Chuùa". Hình aûnh cuûa Thieân Chuùa thì chaéc chaén laø khoâng theå naøo "xaáu" ñöôïc roài. Taát caû ñeàu coù nhöõng khaû naêng tieàm aån maø ñoâi khi chính chuùng khoâng khaùm phaù ra ñöôïc. Khoâng coù moät ngöôøi hoïc sinh naøo ngu ñaàn nhaát theá gian ñeán noãi khoâng thuoác chöõa. Chæ coù nhöõng nhaø giaùo duïc khoâng bieát khaùm phaù ra nhöõng tieàm naêng ñoù vaø cho chuùng moät "phöông tieän" ñeå chuùng thaønh coâng. Chính Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñíctoâ XVI ñaõ noùi: "Giaùo duïc khoâng bao giôø laø ñieàu deã daøng vaø ngaøy nay döôøng nhö noù caøng trôû neân khoù khaên hôn". Noùi thì deã, nhöng noù ñoøi hoûi nôi nhaø giaùo duïc raát nhieàu nhaãn naïi, hy sinh, saùng taïo vaø nhaát laø phaûi coù "caùi nhìn vôùi ñoâi maét ñöùc tin". Hieäu quaû cuûa moät neàn giaùo duïc toát khoâng theå naøo ñi ñöôøng taét ñeå moät sôùm moät chieàu maø ñaït ñeán ñöôïc. Moïi ngöôøi daân vaø chính quyeàn ñeàu phaûi ñaàu tö vaøo trí, duõng vaø nhaân caùch ñeå xaây döïng moät con ngöôøi, tham gia reøn luyeän moät nhaân caùch vaø phaût trieån taøi naêng cuøng tri thöùc ñeå ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu caù nhaân, gia ñình, xaõ hoäi vaø quoác gia. Quan troïng laø söï truyeàn thuï tri thöùc vaø kinh nghieäm cho hoïc sinh, ñieàu kieän kieân quyeát vaãn laø moät giaùo duïc ñuùng ñaén, coâng baèng vaø vaên minh. Vaø treân heát, moïi nhaø giaùo duïc vaø hoïc sinh caàn höôùng veà maãu göông tuyeät haûo laø Chuùa Gieâsu vôùi ñöùc tin vaø loøng yeâu meán.
Lm Giuse Nguyeãn Höõu An