Nhöõng hoäi nghò thöôïng ñænh moâi sinh
toán tieàn voâ ích
Nhöõng hoäi nghò thöôïng ñænh moâi sinh toán tieàn voâ ích.
Copenhagen, Ñan Maïch (Vat. 7-11-2014) - Ngaøy muøng 2 thaùng 11 naêm 2014, oâng Ban Ki Moon, Toång thö kyù Lieân Hieäp Quoác, ñaõ maïnh meõ baùo ñoäng veà tình traïng haâm noùng traùi ñaát chöa töøng thaáy keå töø 800,000 naêm nay. OÂng Toång Thö Kyù Lieân Hieäp Quoác ñaõ gioùng leân lôøi caûnh baùo treân ñaây, khi bình luaän veà phaàn cuoái cuøng baûn töôøng trình do UÛy ban Lieân Hieäp Quoác veà caùc thay ñoåi khí haäu coâng boá taïi Copenhagen. Theo ñoù 95% caùc thay ñoåi khí haäu hieän nay laø do chính con ngöôøi gaây ra, qua vieäc taøn phaù röøng giaø vaø söû duïng caùc nguyeân lieäu nhö daàu hoûa, than ñaù vaø thaûi thaùn khí vaøo khoâng trung quaù nhieàu, khieán cho traùi ñaát bò haâm noùng traàm troïng keå töø haäu baùn theá kyû XX vöøa qua. OÂng Ban Ki Moon noùi: "Chuùng ta phaûi haønh ñoäng ngay laäp töùc ñeå haïn cheá caùc thieät haïi do caùc thay ñoåi khí haäu gaây ra. Neáu chuùng ta cöông quyeát haønh ñoäng baây giôø, chuùng ta seõ coù caùc phöông tieän ñeå xaây döïng moät theá giôùi toát ñeïp vaø coù theå chòu ñöïng ñöôïc. Theá giôùi luoân luoân ít ñöôïc chuaån bò ñoái phoù vôùi nguy cô thay ñoåi khí haäu, nhaát laø caùc nöôùc ngheøo ít gaây ra oâ nhieãm, nhöng laïi ñeã bò thöông toån nhaát". Theo caùc chuyeân vieân khí haäu quoác teá, chæ coøn ít thôøi gian nöõa thoâi ñeå thaønh coâng trong vieäc duy trì nhieät ñoä gia taêng döôùi 2 ñoä C. Caàn phaûi giaûm töø 40 tôùi 70% soá thaùn khí thaûi vaøo khí quyeån giöõa naêm 2010-2020 ñeå ñeán soá khoâng vaøo naêm 2100. Neáu khoâng, caùc thay ñoåi khí haäu seõ ñi ñeán choã khoâng theå quay laïi ñaøng sau ñöôïc nöõa vaø seõ gaây ra caùc tai öông khoân löôøng ñoái vôùi töông lai cuûa nhaân loaïi.
Cuõng chính ñeå chuaån bò hoäi nghò taïi Copenhagen, trong caùc ngaøy haï tuaàn thaùng 9 naêm 2014 Hoäi nghò thöôïng ñænh veà khí haäu ñaõ dieãn ra taïi New York, trong khuoân khoå ñaïi hoäi khoaùng ñaïi laàn thöù 69 cuûa Lieân Hieäp Quoác. Muïc ñích cuûa hoäi nghò laø coá gaéng ñaït ñöôïc moät thoûa hieäp veà caùc thay ñoåi khí haäu noäi trong naêm 2015. Ngaøy 22 thaùng 9 naêm 2014 ñaõ coù khoaûng 3,000 ngöôøi bieàu tænh taïi Wall Street ñeå phaûn ñoái theá giôùi taøi chaùnh, bò toá caùo laø naèm trong soá caùc cô caáu coù traùch nhieäm ñoái vôùi caùc thay ñoåi khí haäu.
Töø hai naêm qua caøng ngaøy ngöôøi daân theá giôùi caøng phaûi ñoái ñaàu vôùi nhieàu tai öông thieân nhieân, trong ñoù coù naïn luõ luït xaûy ra beân Hoa Kyø, cuõng nhö taïi UÙc chaâu vaø caùc nöôùc mieàn baéc AÂu chaâu. Ñieån hình nhö taïi mieàn baéc Italia trong thaùng 7 naêm 2014. Chöa bao giôø trôøi laïi möa nhieàu nhö theá, khieán cho ñaát lôû, ñöôøng saù luït loäi, laïi theâm möa ñaù taøn phaù vöôøn caây aên traùi, caùc caùnh ñoàng troàng rau vaø muøa maøng. Suoát thaùng 7 naêm 2014 kyõ ngheä du lòch Italia bò thieät haïi naëng vì vaéng khaùch.
Tröôùc ñoù, sau caùc ngaøy hoäi hoïp baøn veà caùc thay ñoåi khí haäu, ngaøy 23 thaùng 9 naêm 2014 giôùi laõnh ñaïo caùc toân giaùo ñaõ göûi tôùi oâng Ban Ki Moon, Toång Thö Kyù Lieân Hieäp Quoác, moät tuyeân ngoân neâu baät nhieäm vuï cuûa moïi quoác gia trong vieäc baûo veä moâi sinh. Tuyeân ngoân mang chöõ kyù cuûa 30 vò laõnh ñaïo toân giaùo, trong ñoù coù Ñöùc Hoàng Y John Olorunfemi Onaiyekan, Toång Giaùm Muïc Abuja beân Nigeria, Ñöùc Hoàng Y Oscar Rodriguez Maradiaga, Chuû tòch Caritas Quoác Teá, vaø linh muïc Michael Czerny, ñaïi dieän Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh Coâng Lyù vaø Hoøa Bình.
Tuyeân ngoân khaúng ñònh raèng söï kieän khí haäu thay ñoåi laø moät ñe doïa ñoái vôùi söï soáng, laø moät ôn quùy baùu, maø chuùng ta ñaõ nhaän laõnh vaø phaûi baûo veä. Thay ñoåi khí haäu laø moät trong caùc chöôùng ngaïi chính cuûa vieäc dieät tröø naïn ngheøo ñoùi. Caùc tai öông thieân nhieân traàm troïng gia taêng naïn ñoùi keùm, taïo ra söï baát oån kinh teá, baét buoäc daân chuùng phaûi di cö tìm keá sinh nhai, vaø ngaên caûn söï phaùt trieån coù theå chiu ñöïng ñöôïc. Chính vì theá cuoäc khuûng hoaûng khí haäu lieân quan tôùi söï soáng coøn cuûa toaøn nhaân loaïi treân traùi ñaát, do ñoù phaûi haønh ñoäng töùc thì. Caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo yeâu caàu moïi quoác gia thaønh vieân Lieân Hieäp Quoác tích cöïc daán thaân vôùi caùc haønh ñoäng cuï theå ñeå baûo veä moâi sinh, trong ñoù coù noã löïc duy trì söï haâm noùng traùi ñaát döôøi 2 ñoä C, vaø chuaån bò cho Hoäi nghò thöôïng ñænh taïi Paris vaøo naêm 2015.
Cho tôùi nay ñaõ coù moät loaït caùc hoäi nghò thöôïng ñænh veà khí haäu: laàn ñaàu tieân taïi Copenhagen beân Ñan Maïch naêm 2009, sau ñoù ñeán Cancun beân Mehicoâ naêm 2010, roài tôùi Durban beân Nam Phi naêm 2011. Caùc hoäi nghò thöôïng ñænh naøy ñaõ khoâng ñem laïi keát quûa vónh vieãn naøo. Vì theá giôø ñaây coù söï hieäp nhaát cuûa caùc toân giaùo treân theá giôùi nhaän ra söï caáp baùch phaûi ñöông ñaàu vôùi caùc thaùch ñoá cuûa vaán ñeà. Ñoù ñaõ laø lyù do cuûa tuyeân ngoân göûi tôùi haøng laõnh ñaïo chính trò theá giôùi, ñeå thænh caàu hoï mau choùng ñöa ra caùc quyeát ñònh giuùp caûi tieán tình hình moâi sinh treân theá giôùi ñang ngaøy caøng trôû neân toài teä hôn.
Trong baøi tham luaän hoâm 23 thaùng 9 naêm 2014 taïi Hoäi nghò thöông ñònh veà khí haäu do Lieân hieäp Quoác trieäu taäp, Ñöùc Hoàng Y Pietro Parolin, Quoác Vuï Khanh Toøa Thaùnh, ñaõ maïnh meõ keâu goïi caùc caùc nöôùc cuøng quyeát taâm ñoái phoù vôùi hieän töôïng haâm noùng traùi ñaát. Ñöùc Hoàng Y nhaéc ñeán nhieàu nghieân cöùu khoa hoïc cho thaáy thaùi ñoä khoâng laøm gì cuûa nhieàu quoác gia vaø caù nhaân tröôùc hieän töôïng haâm noùng khí haäu gaây ra nhöõng nguy cô nghieâm trong vaø nhöõng thieät haïi lôùn lao veà kinh teá vaø xaõ hoäi. Tröôùc nhöõng nguy cô aáy caàn coù söï quyeát taâm maïnh meõ cuûa coäng ñoàng quoác teá veà maët chính trò vaø kinh teá, vaø Toøa Thaùnh cuõng muoán ñoùng goùp vaøo chính nghóa naøy.
Ñöùc Hoàng Y Quoác Vuï Khanh Toøa Thaùnh nhaéc ñeán nguyeân taéc, theo ñoù nhöõng quyeát ñònh vaø loái cö xöû cuûa moät thaønh phaàn gia ñình nhaân loaïi coù nhöõng haäu quûa saâu roäng ñoái vôùi nhöõng ngöôøi khaùc. Khoâng coù nhöõng bieân cöông chính trò, nhöõng haøng raøo hoaëc caùc böùc töôøng chuùng ta coù theå aån naáp ñaøng sau ñeå baûo veä nhau choáng laïi nhöõng haäu quûa cuûa hieän töôïng haâm noùng traùi ñaát. Khoâng theå coù choã ñöùng cho söï hoaøn caàu hoùa thaùi ñoä döûng döng, neàn kinh teá loaïi tröø hoaëc neàn vaên hoùa vöùt boû, nhö Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ nhieàu laàn toá giaùc.
Ñöùc Hoàng Y Parolin cuõng noùi raèng: neáu chuùng ta thöïc söï muoán höõu hieäu trong vieäc ñoái phoù vôùi söï thay ñoåi khí haäu, chuùng ta phaûi thi haønh caâu traû lôøi taäp theå döïa treân moät neàn vaên hoùa lieân ñôùi, gaëp gôõ vaø ñoái thoaïi, laøm caên baûn vaø ñoøi phaûi coù söï coäng taùc hoaøn toaøn trong tinh thaàn traùch nhieäm vaø taän tuïy cuûa moïi ngöôøi, theo khaû naêng vaø hoaøn caûnh cuûa hoï.
Nhöng cho ñeán nay caùc cöôøng quoác kinh teá nhö Hoa Kyø vaø caùc nöôùc coù neàn kinh teá ñang leân nhö Trung Quoác, AÁn Ñoä, Brasil ñaõ luoân luoân töø choái giaûm soá thaùn khí thaûi vaøo trong khoâng trung vì cho raèng laøm nhö theá laø thieät haïi cho neàn kinh teá cuûa hoï. Chæ coù vaøi nöôùc AÂu chaâu trong ñoù coù Italia laø ñaõ coá gaéng giaûm soá löôïng thaùn khí thaûi vaøo trong khoâng trung. Ñeå ñaùnh troáng laõng caùc nöôùc gaây oâ nhieãm moâi sinh nhieàu nhaát giaû ñoø trôï giuùp caùc nöôùc ngheøo choáng laïi caûnh oâ nhieãm moâi sinh, coøn hoï thì cöù tieáp tuïc gaây oâ nhieãm moâi sinh voâ toäi vaï. Chính vì vaäy coù trieäu taäp bao nhieâu hoäi nghò thöôïng ñænh veà khí haäu ñi nöõa, thì cuõng chæ toán tieàn voâ ích maø thoâi.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)