Thoâng caùo naêm 1965
cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam
veà vieäc toân kính toå tieân
Thoâng caùo naêm 1965 cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam veà vieäc toân kính toå tieân.
Ñaø laït (GP Nha Trang Web 2-11-2014) - Ngaøy 20-10-1964, Toøa Thaùnh, qua Boä Truyeàn giaùo ñaõ chaáp thuaän ñeà nghò cuûa Haøng Giaùm Muïc Vieät Nam xin aùp duïng huaán thuï Plane compertum est (8-12-1939), veà vieäc toân kính toå tieân cho giaùo daân Vieät Nam.
Ñeå hieåu roõ tinh thaàn Giaùo Hoäi trong vieäc chaáp thuaän naøy, vaø ñeå coù nhöõng chæ thò höôùng daãn trong khi aùp duïng, Hoäi ñoàng Giaùm muïc muoán neâu leân maáy ñieåm sau ñaây:
I. Giaùo hoäi Coâng Giaùo ñoái vôùi neàn vaên hoùa vaø truyeàn thoáng caùc daân toäc
1) Giaùo Hoäi Chuùa Kitoâ bao giôø cuõng tha thieát thöïc hieän meänh leänh Ñaáng Saùng Laäp, ñeå hieän dieän khaép nôi vaø tuyeân giaûng Phuùc AÂm cho moïi ngöôøi. Coá gaéng ñaàu tieân cuûa Giaùo Hoäi laø giuùp sao cho con ngöôøi ñöôïc neân hình aûnh ñích thöïc cuûa Thieân Chuùa vaø ñöôïc trung thöïc vôùi söù meänh Kitoâ höõu cuûa mình, ñeå ñaït cöùu caùnh sau heát laø haïnh phuùc ñôøi ñôøi. Coâng trình ñoù ñöôïc thöïc hieän trong noäi khaûm cuûa moãi caù nhaân. Nhöng noù coù vang aâm ñeán toaøn dieän cuoäc ñôøi vaø trong moãi khu vöïc sinh hoaït cuûa con ngöôøi (Ñöùc Pioâ XII: Huaán duï taïi Cô Maät Vieän, ngaøy 20-2-1946).
2) Maët khaùc, töø nguyeân thuûy cho ñeán ngaøy nay, Giaùo Hoäi Coâng Giaùo vaãn tuaân theo tieâu chuaån Phuùc AÂm. Theo ñoù, Giaùo Hoäi khoâng huûy boû hay daäp taét nhöõng giaù trò thieän haûo, lieâm chính, chaân thaønh cuûa caùc daân toäc. AÂu cuõng vì baûn tính nhaân loaïi, duø coøn mang daáu veát söï sa ngaõ cuûa toå toâng, song vaãn giöõ trong noäi taâm moät caên baûn töï nhieân maø aùnh saùng vaø aân suûng Thieân Chuùa coù theå soi chieáu, dinh döôõng vaø naâng leân tôùi moät möùc ñoä ñöùc haïnh, moät neáp soáng sieâu nhieân ñích thöïc. Cuõng vì vaäy maø Giaùo Hoäi khoâng bao giôø mieät thò, khinh cheâ tö töôûng cuõng nhö ngheä thuaät hoaëc vaên hoùa cuûa ngöôøi khoâng Coâng giaùo. Traùi laïi, Giaùo Hoäi ñaõ töøng goùp phaàn thanh luyeän hoaëc boå tuùc ñeå ñi ñeán choã hoaøn haûo. Traûi qua caùc theá kyû, Giaùo Hoäi ñaõ thaùnh hoùa nhöõng phong tuïc cuõng nhö nhöõng truyeàn thoáng chaân chính cuûa caùc daân toäc. Giaùo Hoäi cuõng ñaõ nhieàu laàn ñem nghi leã cuûa mieàn naøy xöù noï saùt nhaäp vaøo neàn phuïng vuï cuûa mình, sau khi ñaõ tu chænh caû tinh thaàn vaø hình thöùc, ñeå ghi nhôù maàu nhieäm hoaëc ñeå toân kính caùc baäc thaùnh nhaân hay caùc vò töû ñaïo (Ñöùc Pioâ XII: Thoâng ñieäp Evangeli praecones, 2-6-1951; Ñöùc Gioan XXIII trích daãn tö töôûng naøy trong thoâng ñieäp Princeps Pastorum, 28-11-1959).
3) Ñoái vôùi caùc toân giaùo khaùc, Giaùo Hoäi Coâng Giaùo cuõng chuû tröông moät laäp tröôøng roõ reät. Dó nhieân Giaùo Hoäi khoâng theå tham döï vaøo caùc nghi leã cuûa caùc toân giaùo khaùc, hoaëc coi toân giaùo naøo cuõng nhö toân giaùo naøo, vaø laõnh ñaïm ñeå maëc ai muoán hay khoâng muoán tìm xem Thieân Chuùa coù maïc khaûi moät ñaïo khoâng sai laàm, trong ñoù Thieân Chuùa ñöôïc nhaän bieát, kính meán vaø phuïng thôø. Tuy nhieân, Giaùo Hoäi khoâng töø choái coâng nhaän moät caùch kính caån nhöõng giaù trò tinh thaàn vaø luaân lyù cuûa caùc toân giaùo khaùc (Ñöùc Phaoloâ VI, thoâng ñieäp Ecclesiam suam, 6-8-1964). Giaùo Hoäi khoâng phuû nhaän ñieàu gì voán laø chaân lyù vaø thaùnh thieän cuûa baát cöù toân giaùo naøo. Giaùo Hoäi luoân luoân rao truyeàn Ñöùc Kitoâ laø "ñöôøng ñi, laø chaân lyù vaø laø nguoàn soáng" vaø, trong Ñöùc Kitoâ, Thieân Chuùa laøm hoøa vôùi muoân vaät.
Tuy nhieân Giaùo Hoäi thaønh taâm vaø löu yù cöùu xeùt nhöõng haønh ñoäng vaø sinh hoaït, nhöõng luaät phaùp vaø lyù thuyeát cuûa caùc toân giaùo khaùc tuy coù sai bieät vôùi nhöõng ñieåm Giaùo Hoäi ñeà ra, song vaãn mang laïi moät tia saùng naøo ñoù cuûa chính caùi chaân lyù haèng soi saùng moïi ngöôøi. Vì theá, Giaùo Hoäi khuyeân giuïc con caùi mình tuy vaãn phaûi giöõ ñöùc tin Coâng giaùo tuyeàn veïn, nhöng phaûi laøm theá naøo ñeå naém giöõ vaø phaùt trieån nhöõng cuûa caûi thieâng lieâng, luaân lyù vaø nhöõng giaù trò xaõ hoäi, vaên hoùa, gaëp ñöôïc trong caùc toân giaùo khaùc nhôø nhöõng buoåi hoäi thaûo, söï hoïc hoûi vaø söï coäng taùc vôùi caùc tín ñoà cuûa caùc toân giaùo naøy (Coâng ñoàng Vatican II, khoùa III: Giaùo Hoäi vaø caùc toân giaùo ngoaøi Kitoâ giaùo, ngaøy 20-11-1964)
Chính laäp tröôøng ñoù cuûa Giaùo Hoäi ñöôïc ñuùc keát trong tö töôûng cuûa caùc Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø trong ñeä nhò Coâng ñoàng Vatican, ñaõ giaûi thích lyù do cuûa quyeát ñònh Toøa Thaùnh, khi cho aùp duïng huaán thò Plane compertum est taïi Vieät Nam ngaøy nay. Vaø cuõng chieáu theo tinh thaàn ñoù, caùc Giaùm muïc hoäi nghò taïi Ñaø Laït trong nhöõng ngaøy 12, 14-06-1965 ñaõ cho coâng boá thoâng caùo naøy.
II. Theå thöùc aùp duïng Huaán thò Plane compertum est
1) Nhieàu haønh vi cöû chæ xöa kia taïi Vieät Nam, coù tính caùch toân giaùo, nhöng nay vì söï tieáp xuùc vôùi beân ngoaøi vaø vì taâm tình, taäp quaùn ñaõ thay ñoåi nhieàu, neân chæ coøn laø nhöõng phöông caùch bieåu loä loøng hieáu thaûo toân kính ñoái vôùi toå tieân vaø caùc baäc anh huøng lieät só. Nhöõng cöû chæ, thaùi ñoä, nghi leã coù tính caùch theá tuïc, lòch söï vaø xaõ giao ñoù, Giaùo Hoäi Coâng Giaùo chaúng nhöõng khoâng ngaên caám maø coøn mong muoán vaø khuyeán khích cho noù ñöôïc dieãn taû baèng nhöõng cöû chæ rieâng bieät cuûa moãi nöôùc, moãi xöù vaø tuøy theo tröôøng hôïp.
Vì theá, nhöõng cöû chæ, thaùi ñoä vaø nghi leã töï noù hoaëc do hoaøn caûnh, coù moät yù nghóa theá tuïc roõ raøng laø ñeå toû tinh thaàn aùi quoác, loøng hieáu thaûo, toân kính hoaëc töôûng nieäm toå tieân vaø caùc baäc anh huøng lieät só (nhö treo aûnh, hình, döïng töôïng, nghieâng mình baùi kính, tröng hoa ñeøn, toå chöùc ngaøy kî, gioã...) thì ñöôïc thi haønh vaø tham döï caùch chuû ñoäng.
2) Traùi laïi, vì coù nhieäm vuï baûo veä ñöùc tin Coâng Giaùo ñöôïc tinh tuyeàn, Giaùo Hoäi khoâng theå chaáp nhaän cho ngöôøi giaùo höõu coù nhöõng haønh vi cöû chæ, hoaëc töï noù, hoaëc do hoaøn caûnh coù tính caùch toân giaùo traùi vôùi giaùo lyù mình daïy.
Vì theá, caùc vieäc laøm coù tính caùch toân giaùo khoâng phuø hôïp vôùi giaùo lyù Coâng Giaùo (nhö baát cöù leã nghi naøo bieåu loä loøng phuïc tuøng vaø söï leä thuoäc cuûa mình ñoái vôùi moät thuï taïo naøo nhö laø ñoái vôùi Thieân Chuùa), hay nhöõng vieäc dò ñoan roõ reät (nhö ñoát vaøng maõ), hoaëc cöû haønh ôû nhöõng nôi daønh rieâng cho vieäc teá töï... thì giaùo höõu khoâng ñöôïc thi haønh vaø tham döï. Trong tröôøng hôïp baát ñaéc dó, chæ ñöôïc hieän dieän moät caùch thuï ñoäng nhö ñaõ aán ñònh trong giaùo luaät, khoaûn 1258 (GL 1917).
3) Ñoái vôùi nhöõng vieäc maø khoâng roõ laø theá tuïc hay toân giaùo, thì phaûi döïa theo nguyeân taéc naøy, laø neáu nhöõng haønh vi ñoù, theo dö luaän daân chuùng ñòa phöông khoâng coi nhö söï tuyeân xöng tín ngöôõng cuûa moät toân giaùo (ngoaøi Kitoâ giaùo), maø chæ bieåu loä moät taâm tình töï nhieân, thì ñöôïc coi nhö khoâng traùi vôùi ñöùc tin Coâng Giaùo, neân ñöôïc thi haønh vaø tham döï. Trong tröôøng hôïp chöa heát nghi nan, thì coù theå haønh ñoäng theo tieáng löông taâm luùc aáy: neáu caàn, thì phaûi giaûi thích chuû yù cuûa mình moät caùch kheùo leùo, hôïp caûnh, hôïp thôøi. Söï tham döï cuõng chæ ñöôïc coù tính caùch thuï ñoäng.
Ñoù laø nhöõng nguyeân taéc chung, giaùo höõu caàn phaûi döïa vaøo maø xeùt ñoaùn theo löông taâm vaø hoaøn caûnh. Trong tröôøng hôïp hoà nghi, moïi ngöôøi lieân heä khoâng ñöôïc theo yù rieâng mình, maø seõ phaùn ñoaùn theo chæ thò cuûa Toøa Thaùnh vaø baøn hoûi vôùi caùc giaùo só thaønh thaïo.
Yeâu caàu quyù cha phoå bieán roäng raõi vaø giaûi thích töôøng taän thoâng caùo naøy khoâng nhöõng trong caùc nhaø thôø maø caû moãi khi coù dòp, khoâng nhöõng cho anh em giaùo höõu maø caû cho ngöôøi ngoaøi Coâng Giaùo. Caùc vò phuï traùch Coâng Giaùo Tieán Haønh cuõng phaûi laáy thoâng caùo naøy laøm ñeà taøi hoïc taäp cho caùc hoäi ñoaøn trong caùc buoåi hoïp vaø caùc khoùa huaán luyeän.
Laøm taïi Ñaø Laït, ngaøy 14 thaùng 6 naêm 1965
Sacerdos-Linh Muïc Nguyeät San, soá 43, thaùng 7-1965, trang 489-492
* * *
§1 Ngöôøi tín höõu khoâng ñöôïc pheùp tham döï caùch chuû ñoäng baèng baát cöù caùch naøo, hoaëc tham döï moät phaàn trong caùc nghi thöùc cuûa ngöôøi khoâng Coâng giaùo.
§2 Coù theå chöôùc chuaån cho ngöôøi tín höõu hieän dieän caùch thuï ñoäng, hay chæ coù tính caùch beà ngoaøi vì traùch nhieäm daân söï hoaëc vì danh tieáng, bôûi coù lyù do quan troïng, tröôøng hôïp nghi ngôø ñaõ ñöôïc Giaùm muïc xaùc nhaän. Trong caùc leã an taùng ngöôøi khoâng Coâng giaùo, caùc ñaùm cöôùi vaø nhöõng cuoäc leã long troïng töông töï, mieãn laø khoâng coù nguy hieåm laøm göông muø vaø sinh lôïi.
Nguoàn: conggiao.info (02.11.2014 10:36:09 PM)