Thöôïng Hoäi Ñoàng veà Gia Ñình
gaây chaán ñoäng vôùi Phuùc Trình Sau Thaûo Luaän
Thöôïng Hoäi Ñoàng veà Gia Ñình gaây chaán ñoäng vôùi Phuùc Trình Sau Thaûo Luaän.
Roma (VietCatholic News 13-10-2014) - Trong phieân hoïp chung laàn thöù möôøi moät ngaøy 13 thaùng Möôøi naêm 2014, Toång Töôøng Trình Vieân cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng veà Gia Ñình laø Ñöùc Hoàng Y Erdo, Toång Giaùm Muïc Budapest, Hung Gia Lôïi, ñaõ trình baøy Phuùc Trình Sau Thaûo Luaän, toùm löôïc caùc ñieåm ñaõ ñöôïc Thöôïng Hoäi Ñoàng baøn tôùi trong caùc phieân hoïp chung tröôùc ñaây.
Ñieåm ñaùng löu yù nhaát laø ñieàu ñöôïc goïi laø "luaät tieäm tieán". Tuy noù chæ ñöôïc neâu leân laøm ñeà taøi cho cuoäc baøn luaän döùt khoaùt (hy voïng theá!) vaøo naêm tôùi, nhöng noù ñaõ taïo neân thaät nhieàu phaûn öùng döõ doäi, ñeán noãi coù ngöôøi goïi ñaây laø moät côn ñoäng ñaát. Mark Greaves chaúng haïn ñaët töïa cho baøi vieát cuûa oâng ngaøy 13 thaùng Möôøi laø "Family synod: mid-term report is hailed as a 'pastoral earthquake'" (Thöôïng Hoäi Ñoàng veà Gia Ñình: phuùc trình giöõa khoùa ñöôïc chaøo ñoùn nhö moät 'traän ñoäng ñaát muïc vuï). John Thavis, cuøng ngaøy, cuõng ñaët töïa ñeà cho baøi vieát cuûa mình laø "A pastoral earthquake at the synod" (Traän ñoäng ñaát muïc vuï taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng).
Nhö chuùng toâi ñaõ trình baøy trong baøi tröôùc, Phuùc Trình Sau Thaûo Luaän keâu goïi Giaùo Hoäi chuù yù tôùi caùc khía caïnh tích cöïc trong caùc moái lieân heä hoân nhaân bò coi laø "baát thöôøng" nhö moái lieân heä giöõa nhöõng ngöôøi ly dò taùi hoân hay giöõa nhöõng ngöôøi phoái hôïp ñoàng tính, vaø neân "luoân môû roäng cöûa" ñoùn chaøo nhöõng ngöôøi soáng trong caùc lieân heä naøy.
Baûn Phuùc Trình noùi raèng vieäc Giaùo Hoäi vöôn tay ra vôùi ngöôøi Coâng Giaùo ly dò khoâng töôïng tröng cho "vieäc laøm suy yeáu ñöùc tin cuûa mình" maø chæ laø vieäc thöïc thi baùc aùi.
Taøi lieäu tröng daãn nhieàu lôøi keâu goïi cuûa caùc vò tham döï Thöôïng Hoäi Ñoàng muoán thaáy dieãn trình tuyeân boá hoân nhaân voâ hieäu tieán haønh nhanh hôn.
Lieân quan tôùi nhöõng ngöôøi ñoàng tính, taøi lieäu noùi raèng "nhöõng ngöôøi ñoàng tính coù nhieàu ôn phuùc vaø taøi naêng ñeå cung hieán cho coäng ñoàng Kitoâ höõu. Lieäu ta coù theå chaøo ñoùn nhöõng con ngöôøi naøy, baûo ñaûm vôùi hoï moät khoâng gian huynh ñeä trong coäng ñoàng cuûa ta hay khoâng? Hoï thöôøng mong muoán gaëp ñöôïc moät Giaùo Hoäi saün saøng cung hieán cho hoï moät maùi aám ñoùn chaøo. Caùc coäng ñoàng cuûa ta coù khaû naêng cung caáp ñieàu ñoù, chaáp nhaän vaø traân troïng xu höôùng tính duïc cuûa hoï maø vaãn khoâng laøm haïi gì tôùi tín lyù Coâng Giaùo veà gia ñình vaø hoân nhaân hay khoâng?
"Duø khoâng baùc boû caùc vaán ñeà luaân lyù dính lieàn vôùi caùc cuoäc keát hôïp ñoàng tính, nhöng ta phaûi ghi nhaän raèng coù nhöõng tröôøng hôïp trong ñoù söï giuùp ñôõ hoã töông ñeán ñoä hy sinh ñaõ taïo neân moät trôï giuùp quùy baùu trong cuoäc soáng cuûa nhöõng ngöôøi keát hôïp vôùi nhau".
Taøi lieäu cuõng nhaán maïnh "nguyeân taéc tieäm tieán", töùc yù nieäm cho raèng ngöôøi Coâng Giaùo tieán tôùi choã chaáp nhaän giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi theo töøng böôùc moät, vaø Giaùo Hoäi caàn ñoàng haønh vôùi hoï moät caùch kieân nhaãn vaø caûm thoâng.
Taøi lieäu noùi tôùi vieäc "chaáp nhaän thöïc taïi cuûa hoân nhaân daân söï vaø caû vieäc soáng chung nöõa", vì nhaän ñònh raèng caùc cuoäc keát hôïp naøy ñaõ ñaït ñöôïc "moät trình ñoä oån ñònh ñaùng keå nhôø moät sôïi daây coâng khai" vaø "coù ñaëc ñieåm cuûa moät tình aâu yeám saâu saéc, yù thöùc traùch nhieäm lieân quan tôùi con caùi, vaø khaû naêng choáng choïi thöû thaùch".
Taøi lieäu vieát raèng: "do ñoù, nhôø hieåu ra vieäc caàn phaûi bieän phaân moät caùch thieâng lieâng ñoái vôùi vieäc soáng chung, hoân nhaân daân söï vaø caùc ngöôøi ly dò vaø taùi hoân, Giaùo Hoäi coù traùch vuï phaûi thöøa nhaän caùc haït gioáng Lôøi Chuùa voán ñöôïc gieo vaõi ôû beân ngoaøi caùc bieân giôùi höõu hình vaø bí tích cuûa mình. Theo göông caùi nhìn roäng môû cuûa Chuùa Kitoâ, Ñaáng coù aùnh saùng chieáu soi moïi con ngöôøi, Giaùo Hoäi traân troïng höôùng veà nhöõng ngöôøi tham döï vaøo ñôøi soáng cuûa Giaùo Hoäi moät caùch chöa hoaøn toaøn vaø chöa hoaøn haûo, ñeà cao caùc giaù trò tích cöïc cuûa hoï hôn laø caùc haïn cheá vaø thieáu soùt cuûa hoï".
Taøi lieäu nhaán maïnh tôùi vieäc caàn phaûi coù moät phöông thöùc tích cöïc khi vieát raèng: "trong caùc cuoäc keát hôïp naøy, ta coù theå naém ñöôïc caùc giaù trò gia ñình chaân chính hay ít nhaát cuõng laø yù muoán coù ñöôïc nhöõng giaù trò naøy. Vieäc ñoàng haønh muïc vuï luoân phaûi khôûi ñi töø nhöõng khía caïnh tích cöïc naøy".
Veà vieäc cho pheùp ngöôøi ly dò vaø taùi hoân Röôùc Leã, taøi lieäu boû ngoû vaán ñeà, daønh cho vieäc nghieân cöùu saâu xa hôn veà thaàn hoïc. Taøi lieäu vieát raèng moät vaøi vò tham döï Thöôïng Hoäi Ñoàng choáng laïi vieäc cho pheùp naøy, trong khi nhieàu vò khaùc coi noù nhö moät khaû theå, sau khi ñaõ theo "con ñöôøng saùm hoái" döôùi söï höôùng daãn cuûa Giaùo Hoäi.
Taøi lieäu vieát theâm raèng "hoaøn caûnh nhöõng ngöôøi ly dò roài taùi hoân ñoøi phaûi bieän phaân caån thaän vaø ñoàng haønh ñaày kính troïng, traùnh baát cöù ngoân ngöõ hay taùc phong naøo coù theå khieán hoï caûm thaáy bò kyø thò. Ñoái vôùi coäng ñoàng Kitoâ Giaùo, vieäc chaêm soùc hoï khoâng heà laøm suy yeáu ñöùc tin cuûa mình vaø chöùng töø cuûa mình ñoái vôùi tính baát khaû tieâu cuûa hoân nhaân, nhöng ñuùng hôn noùi leân tình baùc aùi cuûa mình trong vieäc chaêm soùc naøy".
Taøi lieäu cuõng nhaéc tôùi Coâng Ñoàng Vatican II, laø Coâng Ñoàng quaû quyeát raèng "duø nhieàu yeáu toá thaùnh hoùa vaø chaân lyù coù ñöôïc tìm thaáy beân ngoaøi cô caáu höõu hình cuûa mình... caùc yeáu toá naøy, trong tö caùch hoàng aân thuoäc Giaùo Hoäi cuûa Chuùa Kitoâ, chính laø caùc söùc maïnh cuoán huùt ngöôøi ta höôùng veà söï hôïp nhaát Coâng Giaùo".
Baûn vaên cuûa taøi lieäu töï moâ taû mình nhö laø moät duïng cuï nhaèm ñöôïc söû duïng cho Thöôïng Hoäi Ñoàng veà gia ñình lôùn hôn vaøo thaùng Möôøi naêm 2015.
Taøi lieäu vieát: "Caùc suy tö ñöôïc trình baøy, voán laø keát quaû cuoäc ñoái thoaïi taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng dieãn ra moät caùch heát söùc töï do vaø trong tinh thaàn laéng nghe hoã töông, laø nhaém neâu leân caùc vaán ñeà vaø xaùc ñònh ra caùc taàm nhìn caàn ñöôïc laøm cho chín muøi vaø roõ raøng hôn nhôø suy tö cuûa caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông trong naêm traûi daøi töø nay tôùi Phieân Hoïp Toaøn Theå Thoâng Thöôøng cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng giaùm muïc döï ñònh vaøo thaùng Möôøi naêm 2015. Ñaây chöa phaûi laø caùc quyeát ñònh ñaõ ñöôïc ñöa ra maø cuõng khoâng phaûi laø caùc quan ñieåm".
Joshua McElwee, moät phoùng vieân töø Vatican cuûa tôø National Catholic Reporter noùi raèng phuùc trình sau thaûo luaän cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng nhaát ñònh coù moät cung goïng khaùc haún caùc tuyeân boá khaùc cuûa Giaùo Hoäi trong maáy naêm gaàn ñaây. OÂng cho raèng noù keâu goïi Giaùo Hoäi "laéng nghe nhieàu hôn, toân troïng ngöôøi ta trong caùc cuoäc ñaáu tranh khaùc nhau cuûa hoï, vaø aùp duïng loøng thöông xoùt moät caùch roäng raõi hôn". OÂng coøn noùi theâm raèng "taøi lieäu thöøa nhaän moät caùch thaúng thöøng raèng vieäc aùp duïng moät caùch nghieâm khaéc tín lyù cuûa Giaùo Hoäi khoâng coøn ñuû ñeå naâng ñôõ ngöôøi ta trong cuoäc tìm kieám Thieân Chuùa cuûa hoï nöõa".
OÂng cho raèng taøi lieäu "xem ra cuõng phaûn aûnh moät ñoäng thaùi cuûa caùc vò giaùo phaåm muoán nhích xa ra vieäc phaûi chính xaùc veà luaät leä trong vieäc trung thaønh vôùi giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi ñeå böôùc vaøo chuû thuyeát tieäm tieán, töùc yù nieäm thaàn hoïc cho raèng caàn coù thôøi gian, ngöôøi ta môùi coù theå lôùn maïnh veà söï thaùnh thieän hay trung thaønh vôùi giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi ñöôïc".
Austen Ivereigh thì cho hay baûn phuùc trình sau thaûo luaän "ñaõ kheùo leùo duy trì ñöôïc theá caân baèng giöõa nhieàu vaán ñeà ñang ñöôïc tranh caõi ñoàng thôøi ñoät phaù ñöôïc moät cô sôû môùi cho caùch tieáp caän cuûa Giaùo Hoäi ñoái vôùi nhöõng ngöôøi khoâng soáng ñuùng theo giaùo huaán cuûa mình".
OÂng vieát tieáp: "duø khoâng coù nhöõng ngaïc nhieân lôùn lao, vì phaàn lôùn caùc yù töôûng trong phuùc trình naøy ñaõ ñöôïc ñeà caäp trong Thöôïng Hoäi Ñoàng, nhöng yeáu toá coù tính tin töùc nhaát coù theå laø vieäc noù toång hôïp ñöôïc caùc quan ñieåm choáng choïi nhau, vieäc naøy nhaèm muïc ñích giuùp Giaùo Hoäi bieän phaân ñöôïc caùc giaûi ñaùp cho caùc vaán ñeà khoù khaên vaøo naêm tôùi, vaø lôøi keâu goïi cuûa noù muoán coù moät caùch tieáp caän môùi coù tính 'muïc vuï' ñoái vôùi hoân nhaân vaø gia ñình".
Nhöng oâng cho hay "Khoù maø naém ñöôïc ñieàu thöïc söï taïo tin cho baûn phuùc trình neáu chæ ñoïc caùc töïa ñeà, vì noù keâu goïi Giaùo Hoäi phaûi coù moät tö duy (mindset) môùi. Ñoù laø thöù tö duy tìm thaáy trong lôøi keâu goïi cuûa Nieàm Vui Tin Möøng muoán coù moät caùch tieáp caän coù tính 'muïc vuï' vaø 'truyeàn giaùo' nhieàu hôn".
OÂng nhaán maïnh raèng "(theo tieâu chuaån Giaùo Hoäi) hieän ñang coù moät ngoân ngöõ cöïc kyø maïnh meõ, thí duï, ôû ñoaïn 40, keâu goïi phaûi chaêm soùc toát hôn cho nhöõng thöïc taïi maø taøi lieäu goïi laø 'caùc gia ñình bò thöông toån'".
OÂng vieát tieáp: "ñieàu ñöôïc doùng leân roõ raøng taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng laø söï caàn thieát phaûi ñöa ra caùc quyeát ñònh muïc vuï can ñaûm. Trong khi maïnh meõ taùi khaúng ñònh loøng trung thaønh ñoái vôùi tin möøng gia ñình, caùc nghò phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng vaãn caûm thaáy nhu caàu caáp baùch phaûi coù nhöõng ngaû ñöôøng muïc vuï môùi, khôûi ñi töø thöïc taïi höõu hieäu cuûa tính moûng doøn gia ñình, thöøa nhaän raèng nhöõng moûng doøn naøy thöôøng ñöôïc "chòu ñöïng" hôn laø töï yù choïn löïa".
John Thavis thì quaû quyeát raèng phuùc trình sau thaûo luaän laø moät côn ñòa chaán lôùn noå ra sau nhieàu côn ñòa chaán nhoû hôn trong maáy thaùng qua.
OÂng cho raèng baûn phuùc trình ñaõ toùm löôïc phöông thöùc muïc vuï môùi nhö sau: "Ñieàu caàn laø phaûi chaáp nhaän con ngöôøi trong höõu theå cuï theå cuûa hoï, bieát caùch laøm theá naøo hoã trôï vieäc tìm kieám cuûa hoï, khuyeán khích hoï mong öôùc coù Thieân Chuùa vaø yù muoán caûm nhaän mình laø thaønh phaàn troïn veïn cuûa Giaùo Hoäi, caû veà phía nhöõng ngöôøi caûm thaáy mình thaát baïi vaø thaáy mình sa vaøo caùc hoaøn caûnh ña daïng nhaát. Ñieàu naøy ñoøi hoûi tín lyù ñöùc tin, noäi dung cuûa noù, phaûi caøng ngaøy caøng ñöôïc bieát toát hôn, ñöôïc ñeà xuaát song song vôùi loøng töø bi".
Baûn phuùc trình naøy, theo Thavis, roõ raøng phaûn aûnh yù cuûa Ñöùc Phanxicoâ muoán coù moät phöông thöùc coù tính muïc vuï hôn veà caùc vaán ñeà hoân nhaân vaø gia ñình, nhöng noù vaãn tuøy thuoäc söï duyeät xeùt cuûa caùc giaùm muïc trong tuaàn naøy vaø hình thöùc sau cuøng cuûa noù seõ ñöôïc duøng ñeå caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông suy nghó moät naêm tröôùc khi coù Thöôïng Hoäi Ñoàng thoâng thöôøng vaøo naêm 2015.
Thavis cho raèng phaàn ñaàu cuûa Phuùc Trình cho thaáy moät chaån ñoaùn khaù nghieâm khaéc veà caùc chöùng beänh ñang hoaønh haønh gia ñình hieän ñaïi, nhaát laø nhöõng nguy hieåm nhö "caù nhaân chuû nghóa thaùi quaù" xem ra ñaõ thay theá haún söï gaén boù cuûa gia ñình. Nhieàu gia ñình khaùc chaät vaät vôùi khoù khaên kinh teá, baïo haønh vaø bieán ñoäng xaõ hoäi.
Ñeå ñöông ñaàu vôùi caùc vaán ñeà treân, Giaùo Hoäi caàn phaûi môû ra moät dieãn trình "hoài taâm", khoâng chæ coâng boá moät môù luaät leä maø laø ñeà cao caùc giaù trò, nhaän ra caùc cô may phuùc aâm hoùa nhöng cuõng khoâng queân caùc giôùi haïn vaên hoùa.
Duø gì, Thavis cuõng nhaán maïnh raèng ñieåm quan troïng cuûa phuùc trình laø noù môøi goïi caùc coäng ñoàng Coâng Giaùo khaép theá giôùi tieáp tuïc suy tö caùc suy nghó cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng vaø ñöa ra quan ñieåm cuûa hoï, taát caû seõ ñöôïc cöùu xeùt trong Thöôïng Hoäi Ñoàng thoâng thöôøng vaøo naêm 2015.
Phaûn öùng
Theo Thavis, sau khi coâng boá baûn phuùc trình naøy, ñaõ coù 41 vò giaùm muïc leân tieáng veà noäi dung cuûa noù vaø moät soá vò yeâu caàu ñöôïc minh xaùc veà moät soá chuû ñeà chuyeân bieät:
* Moät soá vò hoûi: trong muïc noùi veà ñoàng tính lieäu coù neân nhaéc tôùi giaùo huaán daïy raèng "moät soá cuoäc keát hôïp laø maát traät töï, laø roái loaïn" hay khoâng, ñaây laø kieåu noùi coá höõu xöa nay duøng ñeå moâ taû caùc lieân heä ñoàng tính.
* Nhieàu nguoàn tin cho hay caùc giaùm muïc khaùc chaát vaán vieäc baûn phuùc trình so saùnh giöõa nguyeân taéc tìm ra "caùc yeáu toá thaùnh hoùa vaø chaân lyù ôû beân ngoaøi" cô caáu höõu hình cuûa Giaùo Hoäi, voán ñöôïc Lumen Gentium cuûa Vatican II phaùt bieåu, vôùi yù nieäm bao quaùt hôn cho raèng caùc yeáu toá tích cöïc coù theå tìm thaáy khoâng nhöõng trong cuoäc hoân nhaân bí tích maø caû trong caùc cuoäc keát hôïp baát thöôøng nöõa.
* Ít nhaát coù moät giaùm muïc hoûi ñieàu gì xaåy ra cho quan nieäm toäi loãi. Chöõ "toäi loãi" raát ít xuaát hieän trong baûn phuùc trình daøi 5,000 chöõ naøy.
Trong cuoäc hoïp baùo, Ñöùc Hoàng Y Luis Antonio Tagle cuûa Phi Luaät Taân nhaán maïnh raèng baûn vaên naøy khoâng phaûi laø baûn vaên cuoái cuøng roài vöøa cöôøi ngaøi vöøa cho hay "neân bi kòch vaãn coøn ñang tieáp dieãn".
Andrea Gagliarducci, trong moät baøi ñaêng ngaøy 13 thaùng möôøi, coù moät nhaän ñònh ñaùng löu yù: vì Thöôïng Hoäi Ñoàng löu taâm tôùi vieäc traùnh caùc ngoân ngöõ tieâu cöïc ñoái vôùi nhöõng hình thöùc "baát thöôøng", neân hình nhö cuoái cuøng, vaán ñeà coøn laïi laø phaûi trình baøy söï thaät cuûa Tin Möøng caùch naøo. OÂng cho raèng "Thaät khoù maø che daáu söï thaät ôû ñaøng sau moät ngoân ngöõ 'chính xaùc veà chính trò'. Coù leõ ñaây laø luùc traùch nhieäm nghó ra moät ngoân ngöõ cho söù ñieäp phaûi daønh cho caùc nhaø chuyeân moân veà tieáp thò, hôn laø caùc giaùm muïc".
Kyù giaû naøy nghó raèng taâm ñieåm cuûa Tin Möøng hình nhö khoâng ñöôïc chuù taâm bao nhieâu. OÂng nhaéc tôùi linh muïc Piero Gheddo, ngöôøi töøng neâu vaán ñeà naøy töø laâu. Ngaøi noùi raèng taùc ñoäng cuûa caùc nhaø truyeàn giaùo ñaõ maát heát söùc loâi cuoán vì chuùng ñaõ khoâng coøn nhìn ra taâm ñieåm cuûa Tin Möøng nöõa. Hình nhö ngaøy nay, Kitoâ Giaùo ñaõ töø boû vieäc leân khuoân cho theá giôùi, vaø thay vaøo ñoù laø ñeå theá giôùi leân khuoân cho mình.
Gagliarducci baûo raèng cho tôùi nay truyeàn thoâng ñang höôùng daãn cuoäc thaûo luaän veà gia ñình. Thaønh thöû ñeà xuaát cuûa Ñöùc Hoàng Y Kasper ñaõ trôû thaønh chuû ñeà chính ñeå truyeàn thoâng loan taûi tin töùc, trong khi Thöôïng Hoäi Ñoàng khoâng coâng boá ñaày ñuû caùc ñoùng goùp cuï theå cuûa caùc nghò phuï. Traän hoûa muø naøy chæ coù lôïi cho söï maëc tình thao tuùng cuûa truyeàn thoâng.
OÂng tin raèng chaéc chaén ñaáy khoâng phaûi laø ñieàu Ñöùc Phanxicoâ mong muoán. Ngaøi chæ uûng hoä vieäc thaûo luaän vaø neâu vaán ñeà, caøng nhieàu caøng toát, caøng say meâ caøng hay.
Lieân Minh Phoø Söï Soáng thì thaúng thöøng leân aùn Phuùc Trình naøy, goïi noù laø moät söï phaûn boäi caùc cha meï Coâng Giaùo khaép theá giôùi, choáng laïi giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi. Thöïc theá, John Smeaton, ñoàng saùng laäp vieân cuûa Tieáng Noùi Gia Ñình, cho raèng "caùc vò kieåm soaùt Thöôïng Hoäi Ñoàng ñang phaûn boäi caùc cha meï Coâng Giaùo khaép theá giôùi".
"Chuùng toâi tin raèng phuùc trình giöõa khoùa cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng laø moät trong nhöõng taøi lieäu chính thöùc toài teä nhaát ñaõ ñöôïc soaïn thaûo trong lòch söû Giaùo Hoäi".
OÂng noùi raèng dó nhieân phuùc trình naøy môùi chæ laø phuùc trình sô khôûi ñeå thaûo luaän, chöù chöa phaûi laø nhöõng ñeà xuaát nhaát ñònh, nhöng ñieàu chuû yeáu laø tieáng noùi cuûa caùc tín höõu ñang trung thaønh vaø thaønh thöïc soáng giaùo huaán Coâng Giaùo phaûi ñöôïc keå ñeán chöù.
Patrick Buckley, ñaïi dieän cuûa Tieáng Noùi Gia Ñình ôû AÙi Nhó Lan cho raèng phuùc trình naøy ñaïi dieän cho 'cuoäc taán coâng vaøo hoân nhaân vaø gia ñình' vaø noùi theâm: "noù thöïc söï aâm thaàm chaáp nhaän caùc moái lieân heä ngoaïi tình, vaø do ñoù, ñi ngöôïc laïi ñieàu raên thöù saùu vaø lôøi daïy cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ veà tính baát khaû tieâu cuûa hoân nhaân".
Maria Madise, phoái trí vieân cuûa Tieáng Noùi Gia Ñình, töï hoûi lieäu caùc cha meï töø nay coù daùm noùi cho con caùi thaáy caùi sai cuûa ngöøa thai, soáng chung hay soáng ñoàng tính nöõa khoâng; hoï coù theå noùi vôùi chuùng laø Toøa Thaùnh daïy raèng coù nhöõng khía caïnh tích cöïc vaø xaây döïng trong caùc toäi troïng naøy khoâng? "Phöông thöùc naøy quaû tieâu dieät ôn thaùnh trong caùc linh hoàn".
John Smeaton thuùc giuïc ngöôøi Coâng Giaùo "khoâng neân töï maõn hay nhöôøng böôùc tröôùc caûm thöùc sai laàm phaûi vaâng lôøi, khi ñoái dieän vôùi nhöõng vuï taán coâng vaøo caùc nguyeân taéc neàn taûng cuûa luaät töï nhieân. Hoï coù nghóa vuï luaân lyù phaûi choáng ñoái dieãn tieán ñang xaåy ra taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng".
Linh Muïc Dominic Legge, Doøng Ña Minh, thì ñaû kích loái hieåu "nguyeân taéc tieäm tieán" cuûa baûn phuùc trình. Ngaøi baûo cuoäc tranh luaän veà nguyeân taéc naøy töøng dieãn ra trong THÑ naêm 1980 cuõng veà gia ñình vaø ñaõ ñöôïc Ñöùc Gioan Phaoloâ II giaûi quyeát döùt khoùat trong Familiaris Consortio roài.
Thöïc vaäy, hoài aáy moät vaøi tieáng noùi chuû tröông raèng trong nhöõng tröôøng hôïp khoù khaên, ngöôøi ta coù theå cam keát "töø töø" töø boû thoùi quen phaïm toäi troïng vaø coù theå töùc khaéc cho pheùp mình chòu caùc bí tích, duø vaãn coù yù ñònh tieáp tuïc phaïm caùc haønh vi toäi loãi caù theå trong moät möùc ñoä giaûm thieåu. Luaän ñieåm naøy ñaõ bò Ñöùc Gioan Phaoloâ II baùc boû. Ngaøi baûo: caùc caëp vôï choàng "khoâng theå coi luaät leä chæ nhö moät lyù töôûng ñeå theå hieän trong töông lai: hoï phaûi coi noù nhö leänh truyeàn cuûa Chuùa Kitoâ phaûi khaéc phuïc caùc khoù khaên moät caùch kieân ñònh, 'Vaø do ñoù khoâng ñöôïc ñoàng hoùa ñieàu vaãn ñöôïc bieát nhö 'luaät tieäm tieán' hay luaät tieán töøng böôùc vôùi 'söï tieäm tieán cuûa luaät leä', nhö theå coù nhöõng möùc ñoä hay hình thöùc giôùi luaät khaùc nhau trong leà luaät Thieân Chuùa cho töøng caù nhaân vaø hoaøn caûnh khaùc nhau" (FC, soá 34).
Theo Cha Legge, ñieàu Ñöùc Gioan Phaoloâ II goïi laø "luaät tieäm tieán" khoâng coù yù noùi tôùi vieäc "tieäm tieán" quay löng khoûi toäi loãi, maø noùi tôùi tín lyù tröôøng cöûu cuûa Kitoâ Giaùo maø ta chöa ñöôïc hoaøn haûo ôû giai ñoaïn ñaàu cuûa hoài taâm. Khi ñöôïc ôn hoài taâm, ta döùt khoaùt töø boû toäi loãi roài töø töø tieán treân ñöôøng thaùnh thieän. Ta vaãn coù theå sa phaïm toäi troïng nöõa, nhöng nhôø ôn thaùnh, ta aên naên roài khôûi ñaàu laïi nhö môùi. AÊn naên laø phaûi döùt khoaùt töø boû toäi loãi vôùi quyeát taâm chöøa caûi; khoâng aên naên laø chöa tieáp nhaän ñöôïc loøng thöông xoùt cuûa Chuùa vaø do ñoù, chöa ñöôïc tha thöù (Saùch Giaùo Lyù soá 1451; DH soá 1676).
Duø sao, Thöôïng Hoäi Ñoàng cuõng chæ laø moät cô cheá tham vaán, khoâng haún laø cô cheá quyeát ñònh. Ñoïc phuùc trình cuûa noù qua caùc baûn toùm löôïc nhö theá naøy nghe ra coù caùi gì rôøn rôïn, veõ ra tröôùc maét moät cuoäc khuûng hoaûng coøn saâu saéc vaïn laàn hôn cuoäc khuûng hoaûng hoân nhaân vaø gia ñình, nhöng nghó cho cuøng muïc tieâu cuûa noù chæ laø neâu vaán ñeà ñeå toaøn theå Giaùo Hoäi cuøng suy nghó vaø ñoùng goùp yù kieán töø nay tôùi ngaøy Thöôïng Hoäi Ñoàng thoâng thöôøng seõ ñöôïc toå chöùc moät naêm sau. Muoán kích thích khoái ngöôøi leân tôùi caû tyû hieän nay chòu suy nghó vaø ñoùng goùp, khoâng gì baèng ñuïng tôùi nhöõng ñieàu xem ra coát loõi ñoái vôùi hoï, chöù khôi khôi nheï nhaøng "baøn vôù baøn vaån" laøm sao kích thích ñöôïc hoï?
Duø cho Thöôïng Hoäi Ñoàng naêm 2015 coù quyeát ñònh nhö theá naøo chaêng nöõa, thì ngöôøi caàm chòch cuoái cuøng vaãn laø Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, ngöôøi töøng ca ngôïi vò tieàn nhieäm Phaoloâ VI xa xoâi cuûa mình, khoâng nhöõng theá coøn seõ phong chaân phuùc cho vò giaùo hoaøng naøy nöõa, vaøo ngay luùc keát thuùc Thöôïng Hoäi Ñoàng ñaëc bieät laàn naøy, nhö moät nhaéc nhôû Thöôïng Hoäi Ñoàng vaø toaøn theå daân Chuùa raèng: quyeát ñònh toái haäu veà baát cöù vaán ñeà naøo vaãn laø cuûa ngöôøi keá vò Thaùnh Pheâroâ. Chaân lyù naøy khoâng ai theå hieän troïn veïn baèng Ñöùc Phaoloâ VI caùch nay gaàn 50 naêm, khi cho coâng boá thoâng ñieäp Humanae Vitae, ngöôïc doøng vôùi "leänh truyeàn" cuûa truyeàn thoâng theá tuïc, thaäm chí cuûa ñaïi ña soá caùc thaønh vieân cuûa uûy ban ñaëc bieät do chính ngaøi trieäu taäp ñeå chuyeân bieät coá vaán cho ngaøi veà chuû ñeà naøy. Caùi göông ñaûm löôïc trong laõnh ñaïo aáy ñaõ ñöôïc Ñöùc Phanxicoâ heát lôøi ca tuïng, chaû leõ ngaøi laïi ñaïp döôùi chaân!
Trong Twitter thöù baåy ngaøy 11 thaùng 10 naêm 2014, ngaøi baûo ta haõy tin töôûng, söùc maïnh caùc bí tích seõ giuùp ta vöôït qua caùc trôû ngaïi. YÙ kieán ñeå baøn thaûo laøm sao goïi ñöôïc laø trôû ngaïi?
Vuõ Vaên An