Ñöùc Thaùnh Cha chuû söï thaùnh leã
taï ôn phong thaùnh töông ñöông
hai thaùnh ngöôøi Canada
Ñöùc Thaùnh Cha chuû söï thaùnh leã taï ôn phong thaùnh töông ñöông hai thaùnh ngöôøi Canada.
Vatican (Vat. 12-10-2014) - Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ khích leä Giaùo Hoäi taïi Canada töôûng nieäm caùc hai vò thaùnh môùi ñöôïc toân phong theo theå thöùc töông ñöông vaø caàu nguyeän ñeå Giaùo Hoäi naøy ñöôïc taùi phong phuù caùc thöøa sai.
Ngaøi ñöa ra lôøi nhaén nhuû treân ñaây trong thaùnh leã taï ôn ngaøi cöû haønh luùc 10 giôø saùng chuùa nhaät 12 thaùng 10 naêm 2014 taïi Ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ veà vieäc toân phong hieån thaùnh theo theå thöùc töông ñöông cho hai vò ngöôøi Canada, ñoù laø Ñöùc Cha Francois de Laval, Giaùm Muïc tieân khôûi cuûa giaùo phaän Queùbec, vaø Nöõ Tu Marie Nhaäp Theå Guyart Martin, saùng laäp doøng Ursuline Lieân hieäp Canada.
Hai vò ñaõ cuøng vôùi chaân phöôùc Linh Muïc Giuse de Anchieta, doøng Teân, ngöôøi Taây Ban Nha, toâng ñoà taïi Brazil, ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ toân phong hieån thaùnh ngaøy 3 thaùng 4 naêm 2014 theo theå thöùc töông ñöông, nghóa laø khoâng theo thuû tuïc bình thöôøng vaø khoâng caàn nghi leã phong thaùnh.
Thoâng caùo cuûa Boä Phong thaùnh hoâm ñoù noùi raèng: ngaøy 3 thaùng 4 naêm 2014, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxcoâ ñaõ tieáp kieán Ñöùc Hoàng Y Angelo Amato, Toång tröôûng Boä Phong thaùnh. Ngaøi ñoùn nhaän caùc töôøng trình cuûa Ñöùc Hoàng Y Toång tröôûng, ghi teân vaøo soå boä caùc thaùnh vaø nôùi roäng vieäc toân kính phuïng vuï trong Giaùo Hoäi hoaøn vuõ ñoái vôùi 3 vò chaân phöôùc:
- Ñöùc Cha Francois de Laval, Giaùm Muïc tieân khôûi Queùbec, Canada, sinh taïi Montigny-sur-Avre beân Phaùp ngaøy 20 thaùng 4 naêm 1623 vaø qua ñôøi ngaøy 6 thaùng 5 naêm 1708, thoï 85 tuoåi.
- Linh Muïc Giuse de Anchieta, doøng Teân, sinh taïi San Cristobal de la Laguna, Tenerife, thuoäc quaàn ñaûo Canarie, Taây Ban Nha, ngaøy 19 thaùng 3 naêm 1543 vaø qua ñôøi taïi Reritiba, Brazil ngaøy 9 thaùng 6 naêm 1597.
- Thöù ba laø Nöõ tu Marie de l'Incarnation, tuïc danh laø Marie Guyart sinh ngaøy 28 thaùng 10 naêm 1599 taïi thaønh Tours beân Phaùp, saùng laäp Ñan vieän doøng nöõ tu Urseline ôû Queùbec, vaø qua ñôøi ngaøy 30 thaùng 4 naêm 1672, thoï 73 tuoåi.
Sô löôïc tieåu söï hai vò thaùnh
1. Ñöùc Cha Francois de Laval ñaõ töøng ñöôïc boå nhieäm Ñaïi dieän Toâng Toøa giaùo phaän ñaøng ngoaøi ôû Vieät Nam vaøo naêm 1653, ngaøi khoâng theå sang Vieät Nam nhaän nhieäm sôû vì nhöõng baát ñoàng xaûy ra taïi AÙ Ñoâng, töø phía caùc nöôùc thuoäc ñòa AÂu Chaâu, vì theá Cha ruùt lui trong 4 naêm trôøi (1654-1658), soáng taïi moät am ôû Caen, cuõng laø moät tröôøng daïy linh ñaïo do moät nhaø thaàn bí Phaùp laø Jean Bernieøres de Louvigni (1602-1659) ñieàu khieån.
Trong thôøi gian aáy, caû caùc thöøa sai ôû Canada cuõng xin Ñöùc Giaùo Hoaøng Alessandro VII boå nhieäm moät vò Ñaïi dieän Toâng Toøa, vaø theá laø naêm 1658, Ñöùc Giaùo Hoaøng boå nhieäm Cha Francois de Laval laøm Giaùm Muïc hieäu toøa Petra vaø vôùi nhieäm vuï Ñaïi dieän Toâng Toøa giaùo phaän Taân Phaùp ôû Canada. Luùc aáy Ñöùc cha môùi ñöôïc 35 tuoåi vaø ngaøi leân ñöôøng ngay, xuoáng taøu ñeán Canada ngaøy 16 thaùng 5 naêm 1659, vaø sau ñoù moät thaùng sau thì ñeán Queùbec.
Ñöùc Cha daán thaân hoaït ñoäng toâng ñoà khoâng bieát meät moûi trong hôn 30 naêm trôøi cho Giaùo Hoäi ñòa phöông: kieán taïo caùc giaùo xöù töø soá khoâng, laäp caùc cöù ñieåm truyeàn giaùo, nhaø thöông, tröôøng hoïc, caùc coäng ñoaøn doøng tu, baøi tröø teä naïn boùc loät thoå daân baûn xöù töø phía caùc con buoân thöïc daân, choáng laïi chuû nghóa Phaùp giaùo (Gallicanisme) cuûa caùc chính quyeàn Phaùp ñoøi ñoäc laäp khoûi Toøa Thaùnh veà phöông dieän Giaùo Hoäi töø thôøi vua Philippe le Bel.
Ñöùc Cha Francois de Laval soáng ñôøi caàu nguyeän vaø haõm mình, chay tònh, soáng ngheøo töï nguyeän, cuûa caûi ngaøi taëng heát cho chuûng vieän, vaø tuøy thuoäc beà treân chuûng vieän trong moïi nhu caàu. Ngaøi cuõng ñích thaân giuùp ñôõ caùc beänh nhaân taïi nhaø thöông ôû Queùbec cuõng trong nhaø beänh cuûa chuûng vieän, hoaëc trong caùc leàu cuûa thoå daân.
Do tinh thaàn nhieäm nhaët, cho ñeán nhöõng naêm cuoái ñôøi, Ñöùc Cha vaãn giöõ thoùi quen nguû treân neàn nhaø, vaø thöùc daäy luùc 2 giôø saùng, cöû haønh thaùnh leã luùc 4 giôø röôõi saùng cho caùc coâng nhaân ôû Queùbec. Bao nhieâu hy sinh töø boû aáy ñaõ mang laïi nhöõng thaønh quaû: con soá giaùo xöù töø 5 taêng leân 35, soá linh muïc töø 24 taêng leân 102, vaø soá nöõ tu töø 22 leân 97 chò.
2. Nöõ tu Marie Nhaäp Theå Guyard Martin, nguyeân laø moät goùa phuï, gia nhaäp doøng Ursuline thaønh Tours naêm 1631 khi ñöôïc 31 tuoåi. 8 naêm sau ñoù, ñaùp laïi ôn goïi thöøa sai, chò sang Queùbec, Canada, thaønh laäp moät tu vieän.
Soá nöõ tu gia taêng, vaø chaúng bao laâu chò phaûi vieát tu luaät vaø hieán phaùp môùi thích öùng vôùi nhöõng kinh nghieäm vaø ñoøi hoûi môùi.
Tuy khoâng bao giôø ra khoûi tu vieän, nhöng chò Marie Nhaäp Theå hoïc thoå ngöõ cuûa caùc boä toäc Algonchini, Montagnesi vaø Uroni, vaø chò vieát caùc saùch giaùo lyù, vaên phaïm vaø töï ñieån, ñoàng thôøi chaêm soùc caùc treû em cuûa thoå daân, nuoâi döôõng, trôï giuùp vaø giaùo duïc. Chò cuõng laø thieân thaàn baûn meänh cuûa caùc thöøa sai, thaùp tuøng hoï baèng kinh nguyeän, vaø qua thö töø, chò quan taâm tôùi lyù töôûng vaø caùc nhu caàu cuûa caùc thöøa sai.
Chò soáng ñôøi chieâm nieäm vaø hoaït ñoäng, vôùi söï ñôn sô vaø quaân bình cho ñeán naêm 1669 thì ñöôïc giaûi thoaùt khoûi traùch nhieäm laøm beà treân, vì ñieàu kieän söùc khoûe suy yeáu. Tình traïng naøy naëng theâm vaø ngaøy 30 thaùng 4 naêm 1672, chò qua ñôøi, ñeå laïi moät coäng ñoaøn goàm 30 nöõ tu, töø ñoù trôû thaønh doøng caùc nöõ tu Ursuline Queùbec.
Chò Maria Nhaäp Theå ñaõ ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ 2 phong chaân phöôùc ngaøy 22 thaùng 6 naêm 1980. Ngaøi noùi: "Chò Maria Nhaäp Theå laø moät taâm hoàn chieâm nieäm, nhöng daán thaân trong hoaït ñoäng toâng ñoà, chò khaán höùa "tìm vinh danh cao caû nhaát cho Thieân Chuùa trong taát caû nhöõng gì coù söùc thaùnh hoùa maïnh meõ nhaát, vaø thaùng 5 naêm 1653, chò aâm thaàm hieán daâng mình laøm leã toaøn thieâu cho Thieân Chuùa ñeå möu ích cho Canada".
Thaùnh leã
Ñoàng teá vôùi Ñöùc Thaùnh Cha trong thaùnh leã taï ôn coù 9 vò Giaùm Muïc ngöôøi Canada Queùbec, ñöùng ñaàu laø Ñöùc Hoàng Y Geùrard Lacroix, ñöông kim Toång Giaùm Muïc giaùo phaän Queùbec, Ñöùc Hoàng Y Marc Ouellet, nguyeân Toång Giaùm Muïc Queùbec, vaø hieän laø Toång tröôûng Boä Giaùm Muïc, 7 Giaùm Muïc khaùc vaø khoaûng 100 linh muïc Canada, tröôùc söï hieän dieän cuûa 8 ngaøn tín höõu, trong ñoù coù moät soá phaùi ñoaøn ñeán töø Canada.
Baøi giaûng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
Trong baøi giaûng thaùnh leã, Ñöùc Thaùnh Cha khích leä caùc tín höõu haõy töôûng nieäm vaø noi göông ñöùc tin kieân trì cuûa caùc thöøa sai ñaõ mang Lôøi Chuùa vaø Tin Möøng cho ñaát nöôùc Canada. Ngaøi noùi:
"Chuùng ta ñaõ nghe lôøi ngoân söù Isaia: "Chuùa laø Thieân Chuùa seõ lau nöôùc maét treân moãi khuoân maët.." (Is 25,8). Nhöõng lôøi ñaày hy voïng naøy chæ cho thaáy muïc tieâu, chöùng toû töông lai maø chuùng ta ñang haønh trình höôùng veà. Treân con ñöôøng naøy caùc thaùnh ñaõ ñi tröôùc vaø chæ daãn cho chuùng ta. Nhöõng lôøi naøy cuõng vaïch roõ ôn goïi cuûa caùc thöøa sai.
Caùc thöøa sai laø nhöõng ngöôøi ngoan ngoaõn ñoái vôùi Chuùa Thaùnh Linh, ñaõ coù can ñaûm soáng Tin Möøng. Caû baøi Tin Möøng maø chuùng ta ñaõ nghe: Nhaø Vua noùi vôùi caùc ñaày tôù: "Caùc ngöôi haõy ra caùc ngaõ tö ñöôøng" (Mt 22,9). Vaø caùc ñaày tôù ra ñi, tuï taäp taát caû nhöõng ngöôøi maø hoï gaëp, "xaáu cuõng nhö toát", ñeå daãn hoï vaøo tieäc cöôùi cuûa nhaø vua (Xc v.10)
Caùc thöøa sai ñaõ ñoùn nhaän lôøi môøi goïi aáy: caùc vò ñaõ ra ñi keâu goïi taát caû moïi ngöôøi, ôû caùc ngaõ tö cuûa theá giôùi, vì neáu Giaùo hoäi döøng laïi vaø kheùp kín, thì Giaùo hoäi seõ trôû neân beänh hoaïn, coù theå laøm hö hoûng, hoaëc baèng toäi loãi hoaëc baèng khoa hoïc giaû taïo taùch rôøi khoûi Thieân Chuùa, laø traøo löu tuïc hoùa phaøm traàn.
Caùc thöøa sai ñaõ höôùng nhìn Chuùa Kitoâ chòu ñoùng ñanh, ñaõ ñoùn nhaän ôn phuùc cuûa Chuùa vaø ñaõ khoâng giöõ rieâng cho mình. Nhö thaùnh Phaoloâ, caùc vò trôû neân moïi söï cho moïi ngöôøi; caùc vò ñaõ bieát soáng trong thanh baàn vaø sung tuùc, trong söï no ñaày vaø ñoùi khaùt; hoï coù theå laøm moïi söï trong Ñaáng ban söùc maïnh cho hoï (Xc Phil 4,12-13). Vôùi söùc maïnh aáy cuûa Thieân Chuùa, caùc vò ñaõ coù can ñaûm "ñi ra" treân caùc neûo ñöôøng cuûa theá giôùi vôùi loøng tín thaùc nôi Chuùa laø Ñaáng keâu goïi hoï. Cuoäc soáng cuûa moät thöøa sai laø nhö theá, keát thuùc cuoäc soáng xa nhaø, xa queâ höông; bao nhieâu laàn caùc thöøa sai bò saùt haïi, nhö ñang xaûy ra ngaøy nay cho bao nhieâu anh chò em chuùng ta.
Ñöùc Thaùnh Cha noùi theâm raèng: "Söù maïng loan baùo Tin Möøng cuûa Giaùo hoäi chuû yeáu laø loan baùo tình thöông, loøng böø bi vaø söï tha thöù cuûa Thieân Chuùa, ñöôïc maïc khaûi cho loaøi ngöôøi qua cuoäc soáng, caùi cheát vaø söï soáng laïi cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ. Caùc thöøa sai ñaõ phuïc vuï Söù Maïng cuûa Giaùo Hoäi, beû baùnh Lôøi Chuùa cho ngöôøi beù moïn vaø nhöõng ngöôøi xa xaêm nhaát, vaø mang ñeán cho moïi ngöôøi hoàng aân tình yeâu voâ taän tuoân chaûy töø traùi tim cuûa Chuùa Cöùu Theá.
Thaùnh Francois de Laval vaø thaùnh nöõ Marie Nhaäp Theå laø nhöõng ngöôøi nhö theá. Anh chò em tín höõu haønh höông ngöôøi Canada thaân meán, trong ngaøy naøy, toâi muoán ñeå laïi cho anh chò em hai lôøi khuyeân, ruùt töø thö göûi tín höõu Do thaùi, hai lôøi khuyeân seõ giuùp ích raát nhieàu cho caùc coäng ñoaøn cuûa anh chò em.
- Lôøi khuyeân thöù I laø: "Haõy nhôù ñeán caùc thuû laõnh cuûa anh chò em, nhöõng ngöôøi ñaõ loan baùo Lôøi Chuùa cho anh chò em. Khi cöùu xeùt kyõ löôõng keát quaû chung keát cuoäc soáng cuûa caùc vò, haõy noi göông ñöùc tin cuûa caùc vò" (13,7). Kyù öùc veà caùc thöøa sai naâng ñôõ chuùng ta trong luùc chuùng ta caûm thaáy söï khan hieám caùc thôï cuûa Tin Möøng. Taám göông cuûa caùc vò loâi keùo, thuùc ñaåy chuùng ta noi göông ñöùc tin cuûa caùc ngaøi. Ñoù laø nhöõng chöùng taù phong phuù sinh ra söï soáng!
- Lôøi khuyeân thöù hai laø: "Anh chò em haõy nhôù laïi nhöõng ngaøy ñaàu tieân: sau khi laõnh nhaän aùnh saùng cuûa Chuùa Kitoâ, anh chò em ñaõ phaûi chòu ñöïng moät cuoäc chieán ñaáu lôùn vaø cô cöïc... Ñöøng töø boû söï ngay thaúng cuûa anh chò em, coù moät phaàn thöôûng lôùn daønh cho cho söï ngay thaúng naøy. Anh chò em chæ caàn kieân trì beàn ñoã..." (10,32.35-36). Toân kính nhöõng ngöôøi ñaõ chòu ñau khoå ñeå mang Tin Möøng cho chuùng ta, coù nghóa laø caû chuùng ta cuõng tham gia cuoäc chieán toát laønh cho ñöùc tin, trong söï khieâm toán, hieàn töø, töø bi, trong cuoäc soáng haèng ngaøy. Vaø ñieàu naøy mang laïi thaønh quaû.
Töôûng nieäm nhöõng vò ñaõ ñi tröôùc chuùng ta, nhöõng vò ñaõ thaønh laäp Giaùo hoäi chuùng ta, Giaùo Hoäi phong phuù taïi Queùbec, phong phuù vôùi bao nhieâu thöøa sai, caùc vò ra ñi khaép nôi. Theá giôùi ñaõ ñaày caùc thöøa sai Canada nhö hai vò thaùnh naøy. Giôø ñaây toâi coù lôøi khuyeân naøy: vieäc töôûng nieäm caùc vò khoâng laøm cho chuùng ta töø boû söï thaúng thaén, khoâng töø boû can ñaûm. Ma quyû ghen töông, vaø khoâng chaáp nhaän moät phaàn ñaát phong phuù caùc thöøa sai. Xin Chuùa "ban cho mieàn Queùbec trôû laïi treân con ñöôøng phong phuù, cung caáp cho theá giôùi bao nhieâu thöøa sai, vaø xin hai vò thaùnh ñaõ thaønh laäp Giaùo Hoäi taïi Queùbec, giuùp chuùng ta nhö nhöõng ngöôøi chuyeån caàu: öôùc gì haït gioáng maø caùc vò ñaõ gieo vaõi, taêng tröôûng vaø mang laïi hoa traùi laø nhöõng ngöôøi nam nöõ can ñaûm, saùng suoát, coù taâm hoàn môû roäng ñoái vôùi tieáng goïi cuûa Chuùa. Hoâm nay anh chò em phaûi caàu xin ñieàu aáy cho queâ höông cuûa anh chò em, vaø caùc thaùnh treân trôøi seõ laø nhöõng vò chuyeån caàu cho chuùng ta, ñeå Queùbec taùi trôû thaønh nguoàn caùc vò thaùnh thöøa sai can ñaûm".
Nieàm vui vaø thaùch ñoá trong cuoäc haønh höông naøy cuûa anh chò em laø: töôûng nieäm caùc chöùng nhaân, caùc thöøa sai ñöùc tin cuûa ñaát nöôùc anh chò em. Kyù öùc naøy luoân naâng ñôõ anh chò em trong haønh trình tieán veà töông lai, höôùng veà muïc tieâu, khi "Chuùa laø Thieân Chuùa seõ lau saïch nöôùc maét treân moïi göông maët.."
"Chuùng ta haõy vui möøng, haân hoan vì ôn cöùu ñoä cuûa Ngöôøi" (Is 25,9).
Cuoái thaùnh leã, Ñöùc Hoàng Y Geùrard Cyprien Lacroix, Toång Giaùm Muïc giaùo phaän Queùbec vaø laø giaùo chuû Canada, ñaõ ñaïi dieän caùc tín höõu Queùbec vaø Canada caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha vì hoàng aân lôùn lao laø phong hai vò thaùnh Francois de Laval vaø Marie Nhaäp Theå.
Ñöùc Hoàng Y Lacroix cho bieát ngaøi ñaõ höôùng daãn moät nhoùm caùc tín höõu haønh höông sang Phaùp, theo veát cuûa hai vò thaùnh vaø cuoäc löõ haønh cuûa phaùi ñoaøn ñeán Roma naøy ñeå cuøng vôùi Ñaáng Keá Vò Thaùnh Pheâroâ moät laàn nöõa noùi leân söï hieäp thoâng saâu xa vaø öôùc muoán ñaùp laïi tieáng goïi thöøa sai ñeå loan baùo Tin Möøng cho theá giôùi ngaøy nay.
Ñöùc Hoàng Y cho bieát cuoäc löõ haøng cuûa caùc tín höõu Canada khoâng keát thuùc ôû Roma naøy, nhöng "vôùi ôn Chuùa, chuùng con seõ tieáp tuïc taïi ñaát nöôùc chuùng con, taïi Queùbec vaø baát kyø nôi naøo Chuùa caàn chuùng con. Chuùng con mong öôùc ngaøy caøng trôû thaønh nhöõng moân ñeä - thöøa sai giöõa loøng theá giôùi".
Thaùnh leã keát thuùc luùc 11 giôø 15 vaø sau ñoù, luùc ñuùng 12 giôø, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ xuaát hieän taïi cöûa soå ôû phoøng laøm vieäc cuûa caùc vò Giaùo Hoaøng ôû dinh Toâng Toøa ñeå chuû söï buoåi ñoïc kinh Truyeàn Tin chung vôùi caùc tín höõu tuï taäp taïi Quaûng tröôøng Thaùnh Pheâroâ Ngaøi quaûng dieãn yù nghóa baøi Tin Möøng veà nhaø vua môøi goïi moïi ngöôøi tham döï tieäc cöôùi. Sau khi ban pheùp laønh cho caùc tín höõu, Ñöùc Thaùnh Cha baøy toû tình lieân ñôùi vôùi caùc naïn nhaân bò luït ôû Genova, baéc Italia, cuõng nhö chaøo thaêm nhieàu nhoùm caùc tín höõu haønh höông, ñaëc bieät laø caùc nöõ tu doøng Con Ñöùc Meï Phuø Hoä (doøng Saleùsiennes) ñang nhoùm toång tu nghò ôû Roma.
G. Traàn Ñöùc Anh, OP
(Radio Vatican)