Thöôïng Hoäi Ñoàng veà Gia Ñình
phieân hoïp boán vaø naêm
Thöôïng Hoäi Ñoàng veà Gia Ñình, phieân hoïp boán vaø naêm.
Roma (VIetCatholic News 8-10-2014) - Chuû ñeà phieân hoïp chung thöù boán laø "Chöông Trình Muïc Vuï Cho Gia Ñình: Caùc Ñeà Xuaát Hieän Nay" (Phaàn II, chöông 1). Tröôùc nhaát, moái noái keát giöõa cuoäc khuûng hoaûng ñöùc tin vaø cuoäc khuûng hoaûng gia ñình ñaõ ñöôïc nhaán maïnh: coù ngöôøi cho raèng cuoäc khuûng hoaûng ñaàu saûn sinh ra cuoäc khuûng hoaûng sau. Lyù do vì ñöùc tin bò coi nhö moät môù caùc taäp tuïc tín lyù trong khi, thöïc ra, noù chuû yeáu laø moät haønh vi töï do nhôø ñoù ta tín thaùc nôi Thieân Chuùa. Ñieàu naøy naåy sinh gôïi yù muoán soaïn thaûo moät cuoán caåm nang daønh cho vieäc daïy giaùo lyù caùc gia ñình, nhaèm cuûng coá söù meänh rao truyeàn Tin Möøng cuûa noù. Hôn nöõa, söï yeáu keùm ñöùc tin cuûa nhieàu ngöôøi ñaõ chòu pheùp röûa cuõng ñaõ ñöôïc nhaán maïnh; ñieàu naøy thöôøng daãn tôùi cuoäc hoân nhaân cuûa nhöõng caëp vôï choàng khoâng yù thöùc moät caùch thích ñaùng ñieàu hoï ñang laøm.
Thöù hai, thaùch thöùc lôùn ñoái vôùi caùc gia ñình ngaøy nay ñaõ ñöôïc nhaéc tôùi; ñoù laø thaùch ñoá cuûa "neàn ñoäc taøi tö duy ñôn nguyeân" (unitary thought) nhaèm ñöa vaøo xaõ hoäi nhöõng phaûn giaù trò laøm meùo moù vieãn kieán veà hoân nhaân voán laø söï keát hôïp giöõa moät ngöôøi ñaøn oâng vaø moät ngöôøi ñaøn baø. Cuoäc khuûng hoaûng giaù trò, chuû nghóa duy tuïc voâ thaàn, chuû nghóa höôûng laïc, vaø tham voïng quyeàn löïc ñang tieâu huûy caùc gia ñình ngaøy nay, laøm noù ra meùo moù, laøm suy yeáu con ngöôøi vaø do ñoù bieán xaõ hoäi thaønh moûng doøn. Cho neân ñieàu quan troïng laø phuïc hoài nôi tín höõu moät yù thöùc thuoäc veà Giaùo Hoäi, vì Giaùo Hoäi lôùn maïnh nhôø loâi cuoán vaø caùc gia ñình cuûa Giaùo Hoäi loâi cuoán caùc gia ñình khaùc.
Veà phaàn mình, Giaùo Hoäi, voán chuyeân moân veà nhaân tính, phaûi nhaán maïnh tôùi veû ñeïp cuûa gia ñình vaø nhu caàu caàn coù gia ñình, vì gia ñình laø ñieàu khoâng theå thieáu ñöôïc. Ta caàn phaûi laøm sao thöùc tænh nhaân loaïi moät laàn nöõa ñeå hoï yù thöùc ñöôïc raèng hoï thuoäc veà ñôn vò gia ñình. Ngoaøi ra, nhö moät phaûn chieáu tình yeâu Thieân Chuùa, moät tình yeâu khoâng bao giôø bieät laäp, gia ñình phaûi môû loøng chuùng ta ra chaøo ñoùn caùc moái lieân heä vaø noái keát vôùi ngöôøi khaùc, nhôø theá trôû thaønh neàn taûng cuûa xaõ hoäi.
Moái lieân keát giöõa caùc linh muïc vaø caùc gia ñình cuõng ñaõ ñöôïc nhaéc tôùi: caùc ngaøi ñoàng haønh vôùi caùc gia ñình trong moïi giai ñoaïn quan troïng nhaát cuûa cuoäc soáng, chia seû caùc nieàm vui vaø caùc noãi khoù khaên; ngöôïc laïi, caùc gia ñình giuùp caùc linh muïc caûm nghieäm vieäc ñoäc thaân nhö moät cuoäc soáng vieân maõn vaø quaân baèng veà xuùc caûm, hôn laø nhö moät hy sinh. Ngoaøi ra, gia ñình coøn ñöôïc ñònh nghóa laø "caùi noâi cuûa ôn goïi" vì chính trong boán böùc töôøng gia ñình, nhôø caàu nguyeän chung, ôn goïi laøm linh muïc luoân ñöôïc nghe thaáy.
Moät moái noái keát nöõa cuõng ñaõ ñöôïc ñeà caäp, ñoù laø moái noái keát giöõa pheùp röûa vaø hoân nhaân: khoâng coù vieäc khai taâm Kitoâ Giaùo moät caùch nghieâm tuùc vaø saâu xa, yù nghóa cuûa bí tích hoân nhaân seõ giaûm thieåu. Cho neân, phieân hoïp ñaõ nhaán maïnh raèng khoâng theå chæ nhìn hoân nhaân Kitoâ Giaùo nhö moät truyeàn thoáng vaên hoùa hay moät nhu caàu xaõ hoäi, maø ñuùng hôn phaûi hieåu noù nhö moät quyeát ñònh coù tính ôn goïi, ñöôïc ñaûm nhieäm sau khi ñöôïc chuaån bò xöùng ñaùng, moät vieäc chuaån bò khoâng theå qua loa trong moät vaøi buoåi hoïc, maø phaûi dieãn tieán trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh.
Phieân hoïp sau ñoù ñaõ löu yù tôùi khía caïnh vieäc laøm aûnh höôûng ra sao tôùi naêng ñoäng tính cuûa gia ñình: ñaây laø hai chieàu kích caàn ñöôïc dung hoøa, qua giôø giaác laøm vieäc caøng ngaøy caøng phaûi meàm deûo, caùc moâ thöùc kyù keát kheá öôùc môùi, vaø löu taâm tôùi khoaûng caùch ñòa dö giöõa nôi laøm vieäc vaø gia ñình. Ngoaøi ra, kyõ thuaät coù theå daãn tôùi choã ñem vieäc laøm veà nhaø, khieán cho cuoäc ñoái thoaïi trong gia ñình trôû neân khoù khaên.
Nhieàu phaùt bieåu, nhaát laø lieân quan tôùi Phi Chaâu, ñaõ khieán caùc nghò phuï löu yù tôùi caùc thaùch ñoá ñoái vôùi caùc gia ñình treân luïc ñòa naøy: ña hoân, hoân nhaân theo cheá ñoä leâvi (em trai ngöôøi quaù coá phaûi laáy vôï ngöôøi quaù coá ñeå ñeû con cho anh ta), caùc giaùo phaùi, chieán tranh, ngheøo ñoùi, cuoäc khuûng hoaûng di daân, aùp löïc quoác teá phaûi haïn cheá sinh ñeû, v.v# Ñoù laø caùc vaán ñeà ñang phaù hoaïi söï oån ñònh cuûa gia ñình, khieán noù bò khuûng hoaûng. Ñöùng tröôùc caùc thaùch ñoá naøy, ñieàu caàn laø phaûi ñaùp öùng baèng moät cuoäc phuùc aâm hoùa saâu saéc, coù khaû naêng phaùt huy caùc giaù trò hoøa bình, coâng lyù vaø tình thöông, phaùt huy thoaû ñaùng vai troø phuï nöõ trong xaõ hoäi, giaùo duïc treû em caùch thaáu ñaùo vaø baûo veä quyeàn lôïi cuûa moïi naïn nhaân cuûa baïo löïc.
Trong giôø daønh cho thaûo luaän coâng khai, töø 6 tôùi 7 giôø toái, phieân hoïp ñaõ chuù yù moät laàn nöõa tôùi nhu caàu phaûi coù moät ngoân ngöõ môùi trong vieäc coâng boá Tin Möøng, ñaëc bieät nhaéc tôùi caùc kyõ thuaät truyeàn thoâng môùi. Veà tính baát khaû tieâu cuûa hoân nhaân, ñaõ coù nhaán maïnh cho raèng hieän nay, xem ra luaät leä ñang choáng laïi thieän ích cuûa con ngöôøi. Thöïc vaäy, söï thaät veà daây hoân phoái vaø tính oån ñònh cuûa noù ñaõ ñöôïc khaéc ghi trong con ngöôøi, vaø do ñoù, khoâng coù vaán ñeà ñaët luaät leä vaø con ngöôøi vaøo theá choáng choïi nhau, maø ñuùng hôn vaøo theá hieåu caùch giuùp con ngöôøi khoâng phaûn boäi söï thaät cuûa hoï.
Phieân hoïp ñeà nghò phaûi suy tö theâm veà caùc gia ñình khoâng nhaän ñöôïc hoàng ôn con caùi baát keå raát muoán coù chuùng, vaø caùc gia ñình taïi caùc vuøng bò aûnh höôûng vi khuaån Ebola.
Sau cuøng, hình aûnh Giaùo Hoäi nhö aùnh saùng ñaõ ñöôïc nhaéc nhôù, vôùi hy voïng raèng ñaây khoâng phaûi chæ laø aùnh saùng haûi ñaêng, voán saùng hoaøi vaø chieáu saùng töø xa, maø coøn laø ngoïn ñuoác hay ñuùng hôn "aùnh saùng diuï daøng" ñoàng haønh cuøng nhaân loaïi doïc haønh trình cuûa hoï, töøng böôùc moät.
Hoäi Ñoàng Giaùo Hoaøng veà Gia Ñình taëng caùc thaønh vieân cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng moãi ngöôøi moät cuoán Tuyeån Taäp (enchiridion) daày veà gia ñình.
Phieân hoïp thöù naêm
Trong phieân hoïp chung laàn thöù naêm vaøo saùng 8 thaùng Möôøi naêm 2014, moät phieân hoïp Ñöùc Thaùnh Cha khoâng tham döï vì baän trieàu kieán chung, cuoäc tranh luaän chung tieáp dieãn veà caùc chuû ñeà trong Taøi Lieäu Laøm Vieäc: Caùc Thaùch Ñoá cuûa Gia Ñình" (Phaàn II, chöông 2). Cuoäc Khuûng Hoaûng Ñöùc Tin vaø Cuoäc Soáng Gia Ñình / Caùc Hoaøn Caûnh Caáp Thieát beân trong Gia Ñình / Caùc AÙp Löïc Beân Ngoaøi ñoái vôùi Gia Ñình / Caùc Hoaøn Caûnh Ñaëc Bieät.
Tröôùc nhaát vaø treân heát, cuoäc tranh luaän taäp chuù vaøo Giaùo Hoäi taïi Trung Ñoâng vaø taïi Baéc Phi. Caû hai ñeàu ñang hieän höõu trong caùc hoaøn caûnh khoù khaên veà chính trò, kinh teá vaø toân giaùo, vôùi nhieàu vang doäi nghieâm troïng ñoái vôùi caùc gia ñình. Nôi naøo luaät leä ngaên caûn vieäc ñoaøn tuï cuûa caùc gia ñình, thì ngheøo ñoùi thöôøng khieán ngöôøi ta phaûi di cö, nôi naøo coù chuû nghóa cöïc ñoan toân giaùo vaø caùc Kitoâ höõu khoâng ñöôïc höôûng ngang quyeàn vôùi caùc ñoàng coâng daân Hoài Giaùo, thì nôi ñoù thöôøng coù nhieàu vaán ñeà khoù khaên cho caùc gia ñình do haäu quaû cuûa hoân nhaân hoãn hôïp.
Thöïc theá, trong caùc boái caûnh treân, caùc cuoäc hoân nhaân lieân toân hay coøn goïi laø "hoãn hôïp" ñang dieãn ra vaø gia taêng. Phieân hoïp cho raèng, vì theá, thaùch ñoá cuûa Giaùo Hoäi laø hieåu ñöôïc hình thöùc daïy giaùo lyù naøo caàn ñöa ra cho caùc treû em sinh ra töø nhöõng cuoäc keát hôïp naøy vaø laøm theá naøo coù theå toân troïng hoaøn caûnh chöa ai bieát cuûa nhöõng ngöôøi Coâng Giaùo naøy, nhöõng ngöôøi, vì keát hôïp trong caùc cuoäc hoân nhaân hoãn hôïp, neân muoán tieáp tuïc ñöôïc thöïc thi toân giaùo cuûa mình. Coù ngöôøi cho raèng khoâng ñöôïc laõng queân nhöõng caëp vôï choàng nhö theá vaø Giaùo Hoäi phaûi lieân tieáp chaêm soùc hoï. Moät thaùch ñoá khaùc nöõa ñaõ ñöôïc neâu leân lieân quan tôùi caùc Kitoâ höõu trôû laïi Hoài Giaùo ñeå keát hoân: phieân hoïp cho raèng nhöõng tröôøng hôïp nhö theá naøy caàn ñöôïc suy nghó theâm.
Vaán ñeà khoâng chæ coù tính lieân toân, maø ñoâi khi coøn coù tính ñaïi keát nöõa: coù nhöõng tröôøng hôïp moät ngöôøi Coâng Giaùo keát hoân hôïp giaùo luaät nhöng roài vì khoâng theå nhaän ñöôïc aùn tuyeân boá voâ hieäu neân ñaõ chuyeån qua moät heä phaùi Kitoâ Giaùo khaùc, vaø taùi hoân hôïp phaùp trong giaùo phaùi naøy. Veà khía caïnh naøy, phieân hoïp nhaán maïnh raèng: duø theá naøo, vì khoâng muoán haïi tôùi gia taøi ñöùc tin chung, ta caàn phaûi theo con ñöôøng thöông xoùt trong caùc hoaøn caûnh khoù khaên.
Lieân quan tôùi nhöõng ngöôøi ly dò vaø taùi hoân, phieân hoïp nhaán maïnh raèng chaéc chaén Thöôïng Hoäi Ñoàng phaûi xem seùt vaán ñeà naøy vôùi söï khoân ngoan caàn thieát ñoái vôùi caùc vaán ñeà quan troïng, nhöng cuõng phaûi phoái hôp tính khaùch quan cuûa söï thaät vôùi loøng xoùt thöông ñoái vôùi con ngöôøi vaø caùc ñau khoå cuûa hoï. Ñieàu caàn nhôù laø nhieàu tín höõu rôi vaøo hoaøn caûnh naøy khoâng do loãi cuûa hoï.
Phieân hoïp cuõng nhaéc tôùi cam keát cuûa Toøa Thaùnh, maø tieáng noùi luoân ñöôïc ngöôøi ta laéng nghe trong vieäc baûo veä caùc gia ñình ôû moïi bình dieän: quoác teá, quoác gia vaø vuøng mieàn, nhaèm muïc ñích nhaán maïnh phaåm giaù cuûa chuùng, caùc quyeàn lôïi vaø nghóa vuï cuûa chuùng, vaø ñöôïc ghi nhaän, nhö lôøi Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI raèng, tieáng "khoâng" cuûa Toøa Thaùnh thöïc söï laø tieáng "coù" ñoái vôùi söï soáng. Cho neân, phieân hoïp nhaán maïnh raèng Giaùo Hoäi phaûi tranh ñaáu choáng laïi söï im laëng veà giaùo duïc vaø toân giaùo trong caùc gia ñình, vì khoâng heà coù choã cho do döï maø caàn phaûi daán thaân hôn nöõa vaøo vieäc laøm chöùng cho Tin Möøng. Tính saùng taïo trong thöøa taùc muïc vuï luoân luoân laø ñieàu caàn thieát.
Phieân hoïp sau ñoù suy nghó veà söï ñoùng goùp thieát yeáu cuûa tín höõu giaùo daân vaøo vieäc coâng boá Tin Möøng trong caùc gia ñình: ñaëc bieät, caùc giôùi treû, caùc phong traøo trong Giaùo Hoäi vaø caùc coäng ñoàng môùi ñang cung hieán moät vieäc phuïc vuï heát söùc quan troïng, thi haønh söù meänh tieân tri ñi ngöôïc laïi traøo löu cuûa thôøi ñaïi. Do ñoù, laéng nghe vaø tin töôûng giaùo daân ñöôïc chöùng toû laø vieäc chuû yeáu, vì nôi hoï vaø vôùi hoï, Giaùo Hoäi coù theå tìm thaáy caùc giaûi ñaùp cho caùc vaán naïn cuûa gia ñình.
Moät ñeà taøi khaùc cuõng ñaõ ñöôïc xem xeùt laø ñeà taøi noùi veà tính taïm bôï cuûa vieäc laøm vaø naïn thaát nghieäp. Söï buoàn raàu lo laéng do thieáu vieäc laøm chaéc chaén gaây ra ñaõ taïo neân nhieàu khoù khaên trong caùc gia ñình, cuøng vôùi caûnh ngheøo laø caûnh thöôøng ngaên caûn hoï khoâng coù ñöôïc moät maùi nhaø. Hôn nöõa, thieáu tieàn baïc thöôøng daãn tôùi choã "thaàn thaùnh hoùa" tieàn baïc vaø caùc gia ñình bò hy sinh treân baøn thôø lôïi nhuaän. Ñieàu caàn thieát laø taùi nhaán maïnh raèng tieàn baïc phaûi phuïc vuï chöù khoâng ñöôïc cai trò.
Phieân hoïp cuõng suy nghó theâm veà nhu caàu caàn chuaån bò hoân nhaân toát hôn, nhaát laø ñaëc bieät löu yù tôùi vieäc giaùo duïc veà xuùc caûm vaø tính duïc, khuyeán khích moät phöông thöùc thöïc söï huyeàn nhieäm vaø quen thuoäc vôùi tính duïc. Sau ñoù, phieân hoïp nhaéc tôùi söï ñoùng goùp to lôùn cuûa oâng baø trong vieäc chuyeån giao ñöùc tin trong gia ñình. Phieân hoïp cuõng nhaán maïnh taàm quan troïng cuûa vieäc gia ñình chaøo ñoùn ngöôøi cao nieân baèng tình lieân ñôùi, quan taâm vaø aâu yeám. Cuõng moät quan taâm nhö theá phaûi ñöôïc daønh cho ngöôøi bònh, phaûi khaéc phuïc "neàn vaên hoùa vöùt boû" maø Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ thöôøng caûnh giaùc.
Vuõ Vaên An