Thöôïng Hoäi Ñoàng veà Gia Ñình
caëp vôï choàng ñaàu tieân phaùt bieåu
Thöôïng Hoäi Ñoàng veà Gia Ñình, caëp vôï choàng ñaàu tieân phaùt bieåu.
Roma (VietCatholic News 7-10-2014) - Theo tin Ñaøi Phaùt Thanh Vatican, cuoäc tranh luaän ñaàu tieân taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng veà Gia Ñình dieãn ra vaøo chieàu thöù Hai 6 thaùng 10 naêm 2014 döôùi söï ñieàu hôïp cuûa Chuû Tòch Thöøa Nhieäm, Ñöùc Hoàng Y Andreù Vingt-Trois, Toång Giaùm Muïc Paris.
Trong lôøi daãn nhaäp ngaén cuûa ngaøi, Ñöùc Hoàng Y Chuû Tòch phaùc hoïa caùc ñeà taøi ñöôïc ñem ra thaûo luaän ñaõ trình baøy trong Taøi Lieäu Laøm Vieäc. Ñoù laø: keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa daønh cho hoân nhaân vaø gia ñình (phaàn I, chöông 1) vaø hieåu bieát vaø chaáp nhaän caùc giaùo huaán veà hoân nhaân vaø gia ñình trong Thaùnh Kinh vaø trong caùc vaên kieän cuûa Giaùo Hoäi (Phaàn I, chöông 2).
Ñöùc Hoàng Y nhaän ñònh raèng "ngay khi giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi veà hoân nhaân vaø gia ñình ñöôïc bieát ñeán, nhieàu Kitoâ höõu vaãn thaáy khoù maø chaáp nhaän noù caùch troïn veïn". Thaønh thöû, caùc muïc töû "caàn coù khaû naêng daãn nhaäp caùc söï thaät ñöùc tin lieân quan tôùi gia ñình, ñeå giaù trò nhaân baûn vaø hieän sinh saâu xa cuûa noù coù theå ñöôïc ñaùnh gía ñuùng möùc". Ñöùc Hoàng Y noùi tôùi caùc khoù khaên gaëp phaûi trong haønh trình naøy, nhöõng khoù khaên thöôøng laø haäu quaû cuûa nhöõng moái lieân heä lieân ngaõ coù tính moûng doøn vaø moät neàn vaên hoùa baùc boû caùc choïn löïa coù tính vónh vieãn, bò ñieàu kieän hoùa bôûi baát an vaø moät vieãn kieán ngaén haïn.
Sau ñoù, ngaøi giôùi thieäu caëp vôï choàng ñaàu tieân noùi chuyeän thaúng vôùi caùc nghò phuï cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng veà thöïc taïi ñôøi soáng vôï choàng; ñoù laø hai oâng baø Romano vaø Mavis Pirola, nhöõng ngöôøi ñaõ laáy nhau ñöôïc 55 naêm vaø laø cha meï cuûa 4 ngöôøi con vaø oâng baø cuûa 8 ñöùa chaùu. OÂng baø cuõng laø caùc giaùm ñoác cuûa Hoäi Ñoàng Hoân Nhaân Vaø Gia Ñình Coâng Giaùo UÙc.
OÂng baø noùi vôùi caùc nghò phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng raèng "ñôøi soáng gia ñình laø moät 'roái tung' (messy). Nhöng ñôøi soáng giaùo xöù, 'gia ñình cuûa caùc gia ñình' thì cuõng theá". Hoï trình baøy hoaøn caûnh cuûa nhieàu caëp vôï choàng Coâng Giaùo töøng traûi nghieäm tan vôõ vaø caêng thaúng trong cuoäc soáng gia ñình cuûa hoï nhöng vaãn anh duõng chieán ñaáu trong coá gaéng cuûa hoï nhaèm trung thaønh vôùi giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi, nhö baø meï ly dò caûm thaáy khoâng ñöôïc hoan ngheânh khi mang con tôùi Thaùnh Leã; cha meï muoán chaøo ñoùn con trai ñoàng tính vaø ngöôøi baïn ñôøi cuûa anh ta veà nhaø nghæ leã Giaùng Sinh; baø meï goùa lôùn tuoåi moät mình saên soùc ñöùa con trai trung nieân khuyeát taät.
OÂng baø nhaän ñònh raèng "Giaùo Hoäi luoân ñoái ñaàu vôùi caêng thaúng cuûa vieäc vöøa phaûi duy trì söï thaät vöøa phaûi bieåu loä caûm thöông vaø nhaân haäu... Caùc gia ñình naøy luoân ñöôïc höôûng lôïi nhôø vieäc giaûng daïy vaø caùc chöông trình toát hôn. Tuy nhieân, hôn baát cöù ñieàu gì khaùc, hoï caàn ñöôïc ñoàng haønh doïc haønh trình cuûa hoï, ñöôïc chaøo ñoùn, caùc caâu truyeän cuûa hoï ñöôïc laéng nghe vaø treân heát ñöôïc khaúng nhaän".
Vaø coù leõ ñieåm ñaùng löu yù hôn caû cuûa oâng baø Pirola laø ngoân töø cuûa Giaùo Hoäi veà gia ñình caàn ñöôïc thay ñoåi. Chaïy tôùi vôùi Giaùo Hoäi trong nhöõng luùc gaëp thöû thaùch vaø ñoâi khi tra cöùu caùc vaên kieän cuûa Giaùo Hoäi, oâng baø cho bieát nhöõng ñieàu hoï tìm gaëp "xem ra xuaát phaùt töø moät haønh tinh khaùc" vaø "khoâng heà lieân quan chuùt naøo" vôùi caùc traûi nghieäm cuûa hoï.
Sau ñaây laø toaøn vaên lôøi phaùt cuûa OÂng Baø Pirola:
* * *
Naêm möôi baåy naêm tröôùc ñaây, toâi nhìn khaép caên phoøng vaø nhaän ra moät ngöôøi ñaøn baø treû ñeïp. Vôùi thôøi gian, chuùng toâi tìm bieát nhau vaø cuoái cuøng tieán moät böôùc tieán vó ñaïi laø cam keát vôùi nhau trong hoân nhaân. Chaúng bao laâu sau ñoù, chuùng toâi khaùm phaù ra raèng soáng cuoäc soáng môùi vôùi nhau laø moät chuyeän cöïc kyø phöùc taïp. Gioáng moïi cuoäc hoân nhaân khaùc, chuùng toâi coù nhieàu giaây phuùt tuyeät dieäu vôùi nhau vaø cuõng coù nhöõng giaây phuùt töùc giaän, ngaõ loøng vaø nöôùc maét cuõng nhö noãi sôï khoân nguoâi veà moät cuoäc hoân nhaân thaát baïi. AÁy theá nhöng chuùng toâi coøn ôû ñaây, 55 naêm laáy nhau vaø vaãn coøn thöông yeâu nhau. Chaéc chaén ñaây laø moät maàu nhieäm.
Söï loâi cuoán maø laàn ñaàu chuùng toâi caûm nhaän ñöôïc vaø söùc maïnh noái keát lieân tuïc giöõa chuùng toâi, töø caên baûn, voán coù tính tính duïc. Nhöõng ñieàu nhoû moïn chuùng toâi laøm cho nhau, nhöõng cuù ñieän thoaïi, nhöõng doøng toû tình, cung caùch ñaët keá hoaïch cho ngaøy soáng beân nhau vaø nhöõng ñieàu vôï choàng cuøng chia seû ñeàu laø nhöõng bieåu thöùc beân ngoaøi noùi leân noãi mong chôø ñöôïc thaân maät vôùi nhau.
Vôùi moãi moät trong soá 4 ñöùa con chaøo ñôøi, laø moät nieàm soaûng khoaùi haân hoan maø chuùng toâi cho ñeán nay vaãn coøn caûm taï ôn Chuùa haøng ngaøy. Dó nhieân, caùc phöùc taïp cuûa vieäc laøm cha meï ñem laïi caû töôûng thöôûng laãn thaùch ñoá. Coù nhöõng ñeâm thöùc traéng chaúng hieåu mình sai ôû choã naøo.
Ñöùc tin cuûa chuùng toâi vaøo Chuùa Kitoâ laø ñieàu quan troïng ñoái vôùi chuùng toâi. Chuùng toâi ñi leã vôùi nhau vaø tìm ñeán Giaùo Hoäi ñeå ñöôïc höôùng daãn. Thænh thoaûng, chuùng toâi tìm ñoïc caùc vaên kieän cuûa Giaùo Hoäi nhöng döôøng nhö caùc vaên kieän naøy phaùt xuaát töø moät haønh tinh khaùc, vôùi moät thöù ngoân ngöõ khoù hieåu vaø khoâng heà lieân heä chuùt naøo vôùi caùc traûi nghieäm cuûa chuùng toâi (1).
Trong cuoäc haønh trình soáng ñôøi vôùi nhau, chuùng toâi chòu aûnh höôûng tröôùc nhaát nhôø cuøng can döï vôùi nhieàu caëp vôï choàng khaùc vaø moät soá linh muïc, chuû yeáu trong caùc phong traøo linh ñaïo giaùo daân, ñaëc bieät laø Nhoùm Ñöùc Baø (EÙquipes Notre Dame) vaø Gaëp Gôõ Hoân Nhaân Theá Giôùi (Worldwide Marriage Encounter).
Dieãn trình tham döï laø dieãn trình laéng nghe baèng thaùi ñoä caàu nguyeän nhöõng caâu truyeän cuûa nhau vaø ñöôïc chaáp nhaän vaø khaúng nhaän trong ngöõ caûnh giaùo huaán Giaùo Hoäi. Raát ít khi thaûo luaän veà luaät töï nhieân nhöng ñoái vôùi chuùng toâi nhöõng caâu truyeän naøy ñeàu laø nhöõng ñieån hình cuûa ñieàu Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II nhaéc ñeán nhö laø moät trong nhöõng nguoàn taøi nguyeân phuùc aâm hoùa chính cuûa Giaùo Hoäi.
Daàn daàn, chuùng toâi tieán tôùi choã thaáy ra raèng ñaëc ñieåm duy nhaát phaân bieät moái lieân heä bí tích cuûa chuùng toâi vôùi baát cöù moái lieân heä toát naøo khaùc laáy Chuùa Kitoâ laøm taâm ñieåm laø söï thaân maät tính duïc; chuùng toâi cuõng thaáy raèng hoân nhaân laø moät bí tích tính duïc ñöôïc phaùt bieåu troïn veïn nhaát trong giao hôïp tính duïc. Chuùng toâi tin raèng tröôùc khi caùc caëp vôï choàng tieán tôùi choã bieát toân kính vieäc keát hôïp tính duïc, coi noù nhö laø phaàn chuû yeáu trong neàn linh ñaïo cuûa hoï, hoï khoù loøng coù theå ñaùnh giaù ñöôïc veû ñeïp cuûa caùc giaùo huaán nhö caùc giaùo huaán cuûa Humanae Vitae. Chuùng ta caàn nhöõng caùch theá môùi vaø moät ngoân ngöõ coù lieân quan môùi coù theå ñuïng tôùi taâm hoàn ngöôøi ta.
Nhö Taøi Lieäu Laøm Vieäc ñaõ gôïi yù, Giaùo Hoäi tieåu gia coù nhieàu ñieàu ñeå cung hieán Giaùo Hoäi roäng lôùn hôn trong vai troø phuùc aâm hoùa cuûa mình. Thí duï, Giaùo Hoäi khoâng ngöøng ñoái dieän vôùi söï caêng thaúng vöøa phaûi duy trì söï thaät vöøa phaûi baøy toû loøng caûm thöông vaø nhaân haäu. Caùc gia ñình thì luùc naøo cuõng ñoái dieän vôùi loaïi caêng thaúng naøy. Laáy ñoàng tính luyeán aùi laøm thí duï. Baèng höõu cuûa chuùng toâi ñang chuaån bò cuoäc hoïp maët gia ñình nhaân dòp Leã Giaùng Sinh, boãng ngöôøi con trai cho bieát anh ta muoán ñem caû ngöôøi baïn ñôøi cuõng con trai cuûa anh ta veà nhaø nöõa. Caùc baèng höõu cuûa chuùng toâi hoaøn toaøn tin giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi vaø hoï bieát caùc chaùu cuûa hoï seõ chöùng kieán caûnh hoï ñoùn ngöôøi con trai vaø ngöôøi baïn ñôøi cuõng con trai cuûa anh ta vaøo gia ñình. Giaûi ñaùp cuûa hoï coù theå toùm löôïc trong maáy chöõ: chaùu laø con trai chuùng toâi!
Quaû laø moät moâ thöùc phuùc aâm hoùa ñoái vôùi caùc giaùo xöù neáu hoï muoán ñaùp öùng caùc hoaøn caûnh töông töï taïi khu xoùm cuûa hoï! Ñaây laø moät ñieån hình thöïc tieãn cuûa ñieàu Taøi Lieäu Laøm Vieäc vieát lieân quan tôùi vai troø giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi vaø söù meänh chính cuûa noù laø laøm cho theá giôùi bieát tình yeâu cuûa Thieân Chuùa.
Trong traûi nghieäm cuûa chuùng toâi, caùc gia ñình, caùc Giaùo Hoäi tieåu gia, thöôøng laø caùc moâ thöùc töï nhieân cuûa vieäc môû roäng cöûa cho caùc Giaùo Hoäi töøng ñöôïc Nieàm Vui Tin Möøng noùi tôùi.
Moät ngöôøi baïn ly dò cuûa chuùng toâi noùi raèng ñoâi khi chò caûm thaáy khoâng ñöôïc tieáp nhaän troïn veïn trong giaùo xöù cuûa chò. Tuy nhieân, chò vaãn cuøng caùc con tham döï Thaùnh Leã ñeàu ñaën vaø khoâng ta thaùn gì caû. Chò neân ñöôïc coi laø maãu möïc cuûa can ñaûm vaø daán thaân duø gaëp nghòch caûnh. Töø nhöõng ngöôøi nhö chò, chuùng toâi hoïc ñöôïc caùch chaân nhaän raèng taát caû chuùng ta ñeàu mang theo mình moät yeáu toá gaãy ñoå naøo ñoù trong ñôøi mình.
Bieát ñaùnh giaù söï gaãy ñoå cuûa mình seõ giuùp ta raát nhieàu trong vieäc thu nhoû laïi khuynh höôùng hay pheâ phaùn ngöôøi khaùc, moät khuynh höôùng ngaên trôû vieäc phuùc aâm hoùa xieát bao! Chuùng toâi bieát moät baø goùa cao nieân soáng vôùi ñöùa con trai duy nhaát. Caäu ñaõ ngoaøi boán möôi vaø mang hoäi chöùng Down vaø taâm thaàn phaân lieät (schizophrenia). Baø chaêm soùc caäu moät caùch ñaùng phuïc vaø noãi sôï duy nhaát cuûa baø laø ai seõ chaêm soùc caäu moät khi baø heát khaû naêng.
Cuoäc ñôøi chuùng toâi ñöôïc raát nhieàu nhöõng gia ñình nhö theá taùc ñoäng. Nhöõng gia ñình naøy coù söï hieåu bieát caên baûn veà giaùo huaán Giaùo Hoäi. Hoï luoân ñöôïc lôïi nhôø vieäc giaûng daïy vaø caùc chöông trình toát ñeïp hôn.
Tuy nhieân, hôn baát cöù ñieàu gì khaùc, hoï caàn ñöôïc ñoàng haønh doïc haønh trình cuûa hoï, ñöôïc chaøo ñoù, truyeän cuûa hoï ñöôïc laéng nghe, vaø treân heát, ñöôïc khaúng nhaän.
Taøi Lieäu Laøm Vieäc nhaän ñònh raèng veû ñeïp tình yeâu con ngöôøi phaûn aûnh tình yeâu Thieân Chuùa nhö ñaõ ñöôïc ghi trong truyeàn thoáng Thaùnh Kinh, nôi caùc tieân tri. Nhöng cuoäc soáng gia ñình cuûa hoï thì hoãn ñoän vaø ñaày nhöõng bi haøi kòch roái tung. Vaâng, ñôøi soáng gia ñình ñang roái tung. Nhöng giaùo xöù cuõng theá, noù voán laø 'gia ñình cuûa caùc gia ñình'.
Taøi Lieäu Laøm Vieäc hoûi laøm caùch naøo 'haøng giaùo só ñöôïc chuaån bò toát hôn trong vieäc trình baøy caùc vaên kieän cuûa Giaùo Hoäi veà hoân nhaân vaø gia ñình'.
Moät laàn nöõa, caùch coù theå coù laø hoïc töø Giaùo Hoäi tieåu gia. Nhö Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI töøng noùi "vieäc naøy ñoøi moät thay ñoåi trong taâm thöùc, nhaát laø lieân quan tôùi giaùo daân. Khoâng neân coi hoï nhö 'nhöõng coäng taùc vieân' cuûa giaùo só nöõa maø phaûi nhìn nhaän hoï laø 'nhöõng ngöôøi ñoàng traùch nhieäm' ñoái vôùi höõu theå vaø haønh ñoäng cuûa Giaùo Hoäi".
Ñieàu aáy cuõng ñoøi hoûi moät thay ñoåi lôùn veà thaùi ñoä ñoái vôùi giaùo daân. Chuùng toâi coù taùm ñöùa chaùu heát söùc tuyeät vôøi vaø ñoäc ñaùo. Chuùng toâi haøng ngaøy caàu nguyeän cho chuùng ñích danh vì ngaøy naøo chuùng cuõng bò ñaët tröôùc nhöõng söù ñieäp meùo moù cuûa xaõ hoäi hieän ñaïi, ngay khi chuùng böôùc doïc heø phoá ñeå tôùi tröôøng; nhöõng söù ñieäp aáy nhan nhaûn treân nhöõng baûng quaûng caùo hay xuaát hieän treân ñieän thoaïi thoâng minh cuûa chuùng. Loøng toân troïng thaåm quyeàn, baát luaän cuûa cha meï hay cuûa toân giaùo, ñaõ cao chaïy xa bay töø laâu. Neân cha meï caùc chaùu phaûi hoïc ñi vaøo cuoäc soáng con caùi mình, chia seû caùc giaù trò cuûa chuùng vaø caùc nieàm hy voïng ñoái vôùi chuùng vaø nhôø theá, ñoåi laïi, cuõng hoïc hoûi ñöôïc töø chuùng. Dieãn trình ñi vaøo ñôøi soáng cuûa ngöôøi khaùc vaø hoïc hoûi ôû hoï cuõng nhö chia seû vôùi hoï chính laø traùi tim cuûa phuùc aâm hoùa.
Nhö Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI töøng vieát trong Loan Baùo Tin Möøng (Evangelii Nuntiandi), "Cha meï khoâng nhöõng thoâng truyeàn Tin Möøng cho con caùi, nhöng nhôø con caùi hoï cuõng tieáp nhaän ñöôïc cuøng moät Tin Möøng aáy nhöng ñaõ ñöôïc chuùng soáng moät caùch thaâm haäu".
Chaéc chaén ñoù chính laø traûi nghieäm cuûa chuùng toâi. Thöïc vaäy, chuùng toâi ñoàng thuaän vôùi gôïi yù cuûa moät trong soá caùc con gaùi cuûa chuùng toâi lieân quan tôùi vieäc khai trieån ñieàu chaùu goïi laø moâ thöùc phu theâ cho neàn linh ñaïo Kitoâ Giaùo, moät neàn linh ñaïo aùp duïng cho moïi ngöôøi, baát luaän laø ñôn leû, ñoäc thaân hay coù gia ñình, nhöng laø moät moâ thöùc bieán hoân nhaân thaønh khôûi ñieåm ñeå hieåu söù vuï. Moâ thöùc naøy coù neàn taûng Thaùnh Kinh vaø nhaân hoïc, muïc ñích laøm noåi baät baûn naêng ôn goïi böôùc vaøo tính sinh saûn vaø tình thaân maät maø ai cuõng traûi nghieäm. Moâ thöùc naøy nhaéc ta nhôù raèng moãi ngöôøi chuùng ta ñeàu ñöôïc döïng neân cho moät lieân heä vaø pheùp röûa trong Chuùa Kitoâ coù nghóa laø thuoäc veà Nhieäm Theå Ngöôøi, daãn ta tôùi coõi vónh haèng vôùi Thieân Chuùa, Ñaáng voán laø hieäp thoâng tình yeâu Ba Ngoâi.
(1) Trong phaàn ghi chuù, OÂng Baø Pirola coù nhaéc tôùi Hieán Chöông Quyeàn Gia Ñình cuûa cuûa Hoäi Ñoàng Giaùo Hoaøng Veà Gia Ñình. Ñaây laø moät vaên kieän tuyeät vôøi cuûa Giaùo Hoäi, nhöng ít ñöôïc caùc giôùi theá tuïc trích daãn. Chính vì theá, taïi Ñaïi Hoäi Toaøn Theå laàn thöù XXI cuûa Hoäi Ñoàng naøy naêm 2013, Giaùo Sö Jane Adolphe ñaõ vieát laïi vaên kieän naøy baèng töø ngöõ hoaøn toaøn theá tuïc, raát deã hieåu, chaéc chaén seõ ñöôïc caùc cô quan theá tuïc nhö Lieân Hieäp Quoác trích daãn, hay ít nhaát cuõng ñöôïc coâng chuùng ñoïc.
Vuõ Vaên An