Thöôïng Hoäi Ñoàng veà Gia Ñình
ngaøy khai maïc
Thöôïng Hoäi Ñoàng veà Gia Ñình, ngaøy khai maïc.
Roma (VietCatholic News 6-10-2014) - Sau Thaùnh Leã khai maïc taïi Nhaø Thôø Thaùnh Pheâroâ ngaøy 5 thaùng Möôøi naêm 2014, vaøo ngaøy 6 thaùng Möôøi naêm 2014, Thöôïng Hoäi Ñoàng veà gia ñình ñaõ böôùc vaøo ngaøy hoïp khoaùng ñaïi ñaàu tieân. Nhaân dip naøy, Ñöùc Phanxicoâ thuùc giuïc caùc vò giaùm muïc vaø caùc tham döï vieân khaùc "maïnh daïn leân tieáng", tuy nhieân vò dieãn giaû chính laïi coù moät cung gioïng thaän troïng, khi nhaán maïnh raèng chuû ñieåm tranh luaän khoâng phaûi laø tín lyù maø laø vieäc thöïc haønh tín lyù.
Thöïc vaäy Ñöùc Hoàng Y Peùter Erdo, töôøng trình vieân cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng, nghóa laø vò khai maïc caùc cuoäc thaûo luaän vaø toång keát chuùng cuoái cuøng, cho raèng "Taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng naøy, ñieàu ñem ra baøn khoâng phaûi laø caùc vaán ñeà tín lyù, maø laø caùc vaán ñeà thöïc haønh". Duø theá, Ñöùc Hoàng Y Erdo vaãn nhaán maïnh raèng Thöôïng Hoäi Ñoàng seõ laø moät cuoäc tranh luaän töï do vaø coâng khai.
Duø thôøi kyø tieàn Thöôïng Hoäi Ñoàng coù nhieàu ñieàu qua tieáng laïi moät caùch coâng khai giöõa caùc vò Hoàng Y vaø giaùm muïc veà vaán ñeà lieäu coù neân cho pheùp ngöôøi Coâng Giaùo ly dò vaø taùi hoân daân söï ñöôïc röôùc leã hay khoâng, moät soá nghò phuï baùc boû vieäc coù chia reõ trong Thöôïng Hoäi Ñoàng.
Ñöùc Hoàng Y Andreù Vingt-Trois cuûa Toång Giaùo Phaän Paris, trong moät cuoäc hoïp baùo cuûa Vatican, cho hay: "Khoâng heà coù tranh chaáp. Trong baàu khí soâi ñoäng luùc naøy, coù nhieàu ñieàu qua laïi, nhöng toâi khoâng ñònh nghóa chuùng nhö moät cuoäc tranh caõi thöïc söï giöõa caùc vò giaùm muïc".
Trong dieãn vaên môû ñaàu, Ñöùc Hoàng Y Erdo khoâng ñöa ra baát cöù tieân ñoaùn naøo veà vieäc cuoäc tranh luaän lieân quan tôùi ngöôøi Coâng Giaùo ly dò vaø taùi hoân daân söï seõ ñöôïc giaûi quyeát ra sao, nhöng ngaøi cho hay: baát cöù xaåy ra ñieàu gì, giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi veà hoân nhaân hieåu nhö moät cam keát maõn ñôøi seõ khoâng thay ñoåi.
Ngaøi noùi theá naøy: "giaùo huaán veà tính baát khaû tieâu cuûa hoân nhaân ñuùng nghóa seõ khoâng ñöôïc ñaët thaønh nghi vaán. Thöôïng Hoäi Ñoàng ñuùng nghóa chuû yeáu khoâng phaûi laø nôi ñeå thaâm haäu hoùa suy tö thaàn hoïc, maø ñuùng hôn, ñeå noùi veà caùc khaû theå muïc vuï".
Lieân quan tôùi nhöõng thay ñoåi coù theå coù veà thöïc haønh, Ñöùc Hoàng Y Erdo heù môû khaû theå ñôn giaûn hoùa thuû tuïc voâ hieäu, töùc vieäc Giaùo Hoäi tuyeân boá raèng moät cuoäc hoân nhaân khoâng thaønh söï vì moät ngaên trôû naøo ñoù luùc keát hoân, vaø vôùi lôøi tuyeân boá naøy, tín höõu ñöôïc pheùp taùi hoân.
Moät caùch chuyeân bieät, Ñöùc Hoàng Y Erdo heù cho thaáy yù nieäm coù theå ban aùn voâ hieäu baèng thuû tuïc haønh chaùnh vaén taét hôn thuû tuïc hieän nay cuûa toøa aùn Giaùo Hoäi. Trong moät nhaän ñònh vôùi caùc nhaø baùo, Ñöùc Hoàng Y Erdo noùi raèng sôû dó ngaøi noùi ñeán khaû theå chuyeân bieät naøy trong dieãn vaên môû ñaàu laø vì caùc caâu traû lôøi cuûa moät soá hoäi ñoàng giaùm muïc khaép theá giôùi nhaän ñöôïc tröôùc khi Thöôïng Hoäi Ñoàng khai maïc ñeàu ít nhieàu gôïi yù theo chieàu höôùng naøy, nhaèm keâu goïi moät dieãn tình tuyeân boá voâ hieäu ñôn giaûn hôn; chieàu höôùng naøy ñöôïc söï hoã trôï roäng raõi cuûa caùc giaùm muïc.
Cuõng neân bieát: thaùng roài, Toøa Thaùnh ñaõ coâng boá vieäc thieát laäp ra moät uûy ban môùi nhaèm duyeät xeùt thuû tuïc tuyeân boá voâ hieäu, moät thuû tuïc bò nhieàu ngöôøi chæ trích laø "ly dò theo loái Coâng Giaùo". Moät soá tín höõu töøng kinh qua thuû tuïc naøy cho hay noù quaù daøi doøng, coàng keành, vaø quaù ñi vaøo ñôøi tö qua caùc tín lieäu baûn thaân bò noù ñoøi hoûi.
Ñöùc Phanxicoâ nhieàu laàn keâu goïi Giaùo Hoäi phaûi nhaân töø hôn trong vieäc xöû lyù caùc ngöôøi ñang soáng trong caùc hoaøn caûnh bò Giaùo Hoäi coi laø 'baát hôïp leä', nhöng Ñöùc Hoàng Y Erdo toû ra thaän troïng khi nhaán maïnh raèng nhaân töø khoâng coù nghóa neùm luaät leä veà hoân nhaân ra khoûi cöûa soå.
Ngaøi cho hay: "trong tröôøng hôïp hoân nhaân bí tích ñaõ hoaøn hôïp, cuoäc hoân nhaân thöù hai, sau khi ly dò, khoâng theå ñöôïc Giaùo Hoäi thöøa nhaän".
Trong dieãn vaên cuûa mình, Ñöùc Hoàng Y Erdo nhìn nhaän raèng söù ñieäp cuûa Chuùa Kitoâ lieân quan ñeán ôn goïi cuûa ngöôøi ta vaø cuûa gia ñình khoâng "deã chaáp nhaän, vì noù ñoøi hoûi, buoäc ngöôøi ta phaûi hoài taâm". Nhöng, ngaøi noùi theâm, "nieàm vui Tin Möøng traøn ngaäp traùi tim vaø troïn boä cuoäc soáng cuûa nhöõng ai caûm thaáy troáng roãng vaø coâ ñôn trong taâm hoàn".
Trong lôøi nhaän ñònh môû ñaàu vaén voûi cuûa mình, Ñöùc Phanxicoâ thuùc giuïc 184 giaùm muïc vaø 69 tham döï vieân khaùc trong ñoù coù caùc linh muïc, tham vaán giaùo daân, vaø nöõ tu, ñöøng lo laéng veà nhöõng gì ngöôøi khaùc, keå caû chính ngaøi, nghó veà nhöõng gì hoï caàn noùi.
Ngaøi khuyeân: "anh chò em haõy noùi moät caùch roõ raøng. Trong Chuùa, anh chò em haõy noùi moïi ñieàu, khoâng caàn deø daët theo loái con ngöôøi. Ñoàng thôøi, neân khieâm toán laéng nghe vaø hoan ngheânh vôùi moät taâm hoàn côûi môû nhöõng gì anh chò em khaùc phaùt bieåu".
Ñöùc Phanxicoâ taâm söï raèng sau cuoäc gaëp gôõ caùc vò Hoàng Y hoài thaùng Hai ñeå chuaån bò cho Thöôïng Hoäi Ñoàng naøy, moät vò Hoàng Y vieát cho ngaøi moät böùc thö noùi raèng "ñieàu quaù teä laø moät soá Hoàng Y khoâng coù can ñaûm noùi leân yù nghó cuûa mình" vì sôï Ñöùc Giaùo Hoaøng coù yù nghó khaùc. Ngaøi baûo: laàn naøy, seõ khoâng heà coù söï caám kî naøy.
John L. Allen Jr., phuï taù chuû buùt cuûa Crux, cho raèng chöùc vuï töôøng trình vieân Thöôïng Hoäi Ñoàng cuûa Ñöùc Hoàng Y Erdo laø moät chöùc vuï quan troïng, vì ba vò giaùo hoaøng gaàn ñaây nhaát cuûa ta töøng laø töôøng trình vieân cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng.
Coù theå noùi, trong dieãn vaên môû ñaàu, Ñöùc Hoàng Y Erdo ñaõ aán ñònh nghò trình cho Thöôïng Hoäi Ñoàng: khoâng baøn tôùi caùc vaán ñeà tín lyù, nhöng môû cöûa cho caùc thay ñoåi veà thöïc haønh nhö ñôn giaûn hoùa thuû tuïc tuyeân boá hoân nhaân voâ hieäu.
Dó nhieân, khoâng haún luùc naøo Thöôïng Hoäi Ñoàng cuõng theo nhöõng gì vò töôøng trình vieân noùi luùc khôûi ñaàu. Nhöng ñieàu Ñöùc Hoàng Y Erdo phaùt bieåu hoâm nay cuõng cho thaáy nhöõng gì moät trong nhöõng ngöôøi coù nhieäm vuï leøo laùi Thöôïng Hoäi Ñoàng "daùm nghó" vaø "daùm noùi leân".
Vò Hoàng Y 62 tuoåi ngöôøi Hung Gia Lôïi naøy voán coù tieáng laø ngöôøi maïnh meõ beânh vöïc giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi. Ñöôïc huaán luyeän trong ngaønh giaùo luaät, Ñöùc Hoàng Y Erdo tieán raát nhanh trong haøng laõnh ñaïo Giaùo Hoäi. Naêm 2001, luùc môùi chæ laø 1 Giaùm Muïc phuï taù vaø tröôùc khi ñaày 50 tuoåi, ngaøi ñaõ ñöôïc baàu laø Chuû Tòch Caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc AÂu Chaâu roài. Naêm 2006, ngaøi laïi ñöôïc baàu moät laàn nöõa vaøo chöùc vuï naøy.
Naêm 2002, ngaøi ñöôïc cöû laøm Toång Giaùm Muïc ñeä nhaát toøa cuûa Hung Gia Lôïi luùc môùi coù 50 tuoåi vaø ñöôïc thaêng Hoàng Y moät naêm sau. Luùc 52 tuoåi, ngaøi laø vò Hoàng Y treû nhaát tham döï cô maät vieän baàu Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI naêm 2005.
Ñöùc Hoàng Y Erdo ñaïi dieän moät Giaùo Hoäi voán bò baùch haïi thôøi Xoâ Vieát, ñöôïc bieåu töôïng nôi Ñöùc Hoàng Y Joùzsef Mindszenty, ngöôøi töøng bò tra taán vaø keát aùn chung thaân bôûi chính phuû Coäng Saûn, neân phaûi tî naïn taïi Toøa Ñaïi Söù Hoa Kyø suoát 15 naêm vaø ñaõ cheát trong caûnh löu ñaày taïi Vienna naêm 1975. Ñaàu naêm 2014, Ñöùc Hoàng Y Erdo ñaõ thuyeát phuïc ñöôïc Chính Phuû Hung Gia Lôïi chòu chính thöùc baõi boû vuï aùn choáng laïi vò tieàn nhieäm cuûa ngaøi, moät vuï aùn coù töø naêm1949.
Naêm 2011, ngaøi ñöôïc ñeà cöû laøm thaønh vieân cuûa hoäi ñoàng Hoàng Y vaø giaùm muïc giaùm saùt Boä Phaän Thöù Hai cuûa Phuû Quoác Vuï Khanh phuï traùch caùc lieân heä ngoaïi giao. Cuøng naêm, ngaøi ñöôïc Vatican phaùi qua ñieàu tra Ñaïi Hoïc Coâng Giaùo Peru vì bò toá caùo laø khinh thöôøng giaùo huaán vaø kyû luaät Giaùo Hoäi.
Ngaøi ñöôïc coi laø baûo thuû veà nhieàu vaán ñeà, nhöng cuõng laø moät nhaân vaät coù tinh thaàn muïc vuï cao, thöïc tieãn naém ñöôïc nhöõng ñieàu noøng coát ôû bình dieän "baùn leû". Trong Thöôïng Hoäi Ñoàng naêm 2012 veà Taân Phuùc AÂm Hoùa, caùc vò giaùm muïc raát löu yù tôùi saùng kieán "ñaïi phuùc ñoâ thò" cuûa ngaøi: caùc giaùo daân tôùi thaêm vieáng moïi gia ñình Coâng Giaùo taïi moät giaùo xöù Budapest vaø môøi goïi hoï trôû laïi vôùi Giaùo Hoäi.
Ñöùc Hoàng Y Erdo coù theå laø ngöôøi taïo ñöôïc söï ñoàng taâm nhaát trí cho Thöôïng Hoäi Ñoàng, moät phaàn vì ngaøi coù lieân heâ maïnh meõ vôùi theá giôùi ñang phaùt trieån. Trong tö caùch chuû tòch caùc hoäi ñoàng giaùm muïc AÂu Chaâu, ngaøi coù nhieàu noái keát vôùi caùc giaùm muïc Chaâu Phi, cuï theå laø toå chöùc hoäi nghò hai naêm moät laàn thay ñoåi giöõa AÂu Chaâu vaø Phi Chaâu. Ngaøi cuõng laø ngöôøi phoái trí caùc keá hoaïch hoã trôï caùc Giaùo Hoäi taïi caùc quoác gia ñang môû mang, nhôø theá ñöôïc khaù nhieàu Hoàng Y vaø giaùm muïc trong vuøng bieát ñeán. Ñoái vôùi ngöôøi Myõ, Ñöùc Hoàng Y Erdo cuõng khoâng haún laø ngöôøi xa laï: ngaøi ñaõ ñöôïc hoïc boång trong caùc naêm 1995 vaø 1996 ñeå hoïc taïi Ñaïi Hoïc California taïi Berkeley.
Töôûng cuõng neân bieát, phoøng baùo chí cuûa Toøa Thaùnh vöøa göûi ñi moät "tweet" nhaán maïnh moät trong caùc troïng ñieåm cuûa Ñöùc Hoàng Y Erdo, ñoù laø "nhöõng ngöôøi ly dò vaø taùi hoân daân söï vaãn thuoäc veà Giaùo Hoäi (i.e. khoâng bò tuyeät thoâng). Hoï caàn vaø coù quyeàn nhaän ñöôïc söï chaêm soùc cuûa caùc muïc töû cuûa hoï".
Töï do thaûo luaän
Duø theá, laøm sao queân ñöôïc vò Toång Thö Kyù cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng, Ñöùc Hoàng Y Lorenzo Baldisseri. Ngay ngaøy ñaàu tieân, ngaøi cuõng leân tieáng keâu goïi töï do thaûo luaän.
Trong dieãn vaên hoâm nay, ngaøi nhaéc laïi caùc khai trieån dieãn ra töø Thöôïng Hoäi Ñoàng naêm 2012 veà phuùc aâm hoùa vaø vieäc chuaån bò cho Thöôïng Hoäi Ñoàng laàn naøy. Ngaøi cho bieát: giai ñoan chuaån bò coù ñaëc ñieåm cuûa "moät tinh thaàn töï do vaø chaân thaønh raát ñaùng öôùc ao. Söï töï do phaùt bieåu roäng raõi naøy cuõng phaûi leân ñaëc ñieåm cho cuoäc hoäi hoïp naøy cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng, vì phaùt bieåu xaùc tín cuûa mình luoân laø ñieàu tích cöïc mieãn laø ñöôïc noùi leân moät caùch toân troïng, ñaày yeâu thöông vaø xaây döïng".
Ngaøi tieáp tuïc noùi raèng "taát caû chuùng ta ñeàu yù thöùc raèng trong töï do, hieäp thoâng huynh ñeä ñöôïc lôùn leân, thaûo luaän ñöôïc phong phuù hoùa vaø caùc choïn löïa muïc vuï thích ñaùng nhaát lieân quan tôùi gia ñình ñöôïc ñôn cöû. Thöïc vaäy, ñieàu quan troïng laø ngöôøi ta ñöôïc phaùt bieåu moät caùch khoâng sôï haõi hay bò nghi ngôø. Caûm thaáy mình ñöôïc töï do phaùt bieåu ñieàu mình tin hay ñieàu mình nghi ngôø chính laø ñieàu phaân bieät con ngöôøi nhaân baûn vôùi caùc taïo vaät khaùc vaø laøm hoï trôû thaønh ngöôøi coù traùch nhieäm ñoái vôùi Thieân Chuùa vaø ngöôøi khaùc".
Ngaøi noùi theâm: "thaønh thöû, vieäc thaûo luaän taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng phaûi ñöôïc côûi môû. Khi naåy sinh caùc khaùc bieät, caùc tham döï vieân trong caùc vai troø khaùc nhau cuûa mình ñöôïc keâu goïi ñöøng quaù nhaán maïnh tôùi quan taâm cuûa mình hay quan ñieåm rieâng maø phaûi tìm söï thaät, moät söï thaät voán khoâng phaûi laø moät yù nieäm tröøu töôïng hay laø thaønh quaû cuûa suy ñoaùn trieát lyù hay thaàn hoïc, maø laø chính con ngöôøi Chuùa Kitoâ, Ñaáng Thieân Chuùa laøm ngöôøi, moät ngöôøi sinh ra trong thôøi gian, vaø laø Con Chuùa Cha: 'Ta laø ñöôøng, laø söï thaät vaø laø söï soáng' (Ga 14:6). Ngöôøi laø khôûi ñieåm. Ngöôøi rao giaûng Tin Möøng ñaàu tieân chính laø Chuùa Gieâsu, Ñaáng tôùi cuøng ñi vôùi ta vaø ñöôïc bieát ñeán qua lôøi noùi vaø daáu chæ cuûa Ngöôøi vaø cuoái cuøng vôùi chöùng taù Ñôøi Soáng Ngöôøi".
Ñöùc Hoàng Y Baldisseri cho bieát: Thöôïng Hoäi Ñoàng laàn naøy khaùc vôùi Thöôïng Hoäi Ñoàng tröôùc ñaây: thay vì trình leân Ñöùc Thaùnh Cha moät baûn caùc ñeà nghò, Thöôïng Hoäi Ñoàng laàn naøy seõ boû phieáu cho moät vaên kieän keát thuùc vaø vaên kieän ñuùc keát naøy (Relatio Synodi) seõ ñöôïc trình leân cho Ñöùc Thaùnh Cha xem seùt.
Ngaøi keát luaän: "toâi caàu xin ñeå cuoäc Taäp Hoïp laàn naøy cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng trôû thaønh nôi öu tuyeån cuûa tình hôïp ñoaøn nhaèm coâng boá Tin Möøng baèng caùch ñoàng haønh vaø ñeå noù thaám nhieãm ñöôïc thaùi ñoä côûi môû ñoái vôùi Chuùa Thaùnh Thaàn baèng moät phöông thöùc, moät loái soáng vaø laøm chöùng baûo ñaûm ñöôïc söï thoáng nhaát trong ña daïng vaø tính toâng ñoà trong tính Coâng Giaùo".
Ñöùc Hoàng Y Baldisseri, nhaân dòp naøy, cho bieát nghò trình toång quaùt cuûa tuaàn naøy. Moãi ngaøy, Thöôïng Hoäi Ñoàng seõ coù hai phieân hoïp, moãi phieân veà moät chuû ñeà toång quaùt. Ngaøy 6 vaø 7 thaùng 10 naêm 2014 seõ taäp chuù vaøo vieäc hieåu bieát vaø tieáp nhaän caùc giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi veà ñôøi soáng gia ñình trong caùc giaùo xöù. Ngaøy coù theå coù tranh caõi gay gaét coù leõ seõ laø thöù Tö, vôùi buoåi saùng baøn veà "caùc thaùch ñoá muïc vuï cuûa Gia Ñình" vaø nhaát laø buoåi chieàu baøn veà "Caùc Hoaøn Caûnh Muïc Vuï Khoù Khaên".
Vuõ Vaên An