Thaùnh Phanxicoâ Assisi
söù giaû Hoøa bình
Thaùnh Phanxicoâ Assisi, söù giaû Hoøa bình.
Assisi, Italia (VietCatholic News 3-10-2014) - Ngaøy 04 thaùng 10 haèng naêm, Giaùo Hoäi kính nhôù moät vò thaùnh ñöôïc nhaéc nhôù, yeâu meán vaø toân kính nhieàu nhaát, ñoù laø Thaùnh Phanxicoâ Assisi, vò söù giaû hoaø bình. Cuoäc soáng cuûa ngaøi thaät ñôn sô thanh thoaùt, soáng hoøa bình, thöïc thi hoøa giaûi, ñaõ trôû thaønh lyù töôûng cho con ngöôøi cuûa moïi thôøi ñaïi.
1. Thaùnh Phanxicoâ choïn neáp soáng ngheøo khoù
Phanxicoâ chaøo ñôøi vaøo khoaûng cuoái naêm 1182, taïi thaønh Assisi phía baéc Roâma. Cha cuûa ngaøi laø oâng Pheâroâ Beânañoâneâ, moät thöông gia chuyeân ngheà baùn len daï. Meï laø baø Pica, moät phuï nöõ hieàn ñöùc.Caäu Phanxicoâ raát haøo hoa, laïi ñöôïc gia ñình giaøu coù nuoâng chieàu, neân maëc söùc aên chôi phung phí. Moäng coâng danh thoâi thuùc, Phanxicoâ theo baù töôùc Gauthie de Brienneur ñi chinh phuïc vuøng Apulia, gaàn thaønh Assisi. Nhöng yù Chuùa nhieäm maàu ñaõ khieán Phanxicoâ ñau naëng vaø baét buoäc phaûi trôû veà queâ höông.Laàn naøy, tuy vaãn aên chôi nhö tröôùc, nhöng Phanxicoâ caûm thaáy nhöõng thuù vui xöa kia daàn daàn maát heát yù nghóa. Theá roài Phanxicoâ ñi tìm lyù töôûng cao ñeïp hôn. Moät hoâm, luùc ñang caàu nguyeän trong nguyeän ñöôøng Ñamianoâ nhoû beù, Phanxicoâ nghe tieáng Chuùa phaùn ra töø caây Thaùnh Giaù: "Phanxicoâ, con haõy ñi söûa laïi ngoâi ñeàn thôø cuûa ta ñang ñoå naùt !". Phanxicoâ hieåu caâu noùi naøy caùch noâng caïn, neân tình nguyeän ñi xin töøng vieân ñaù ñem veà söûa laïi caùc Nhaø thôø caïnh Assisi. Trong hai naêm, ngaøi ñi haønh khaát, soáng aån daät vaø söûa sang ba nhaø thôø ñoå naùt trong mieàn Assisi: nhaø thôø Thaùnh Ñamianoâ, nhaø thôø Thaùnh Pheâroâ vaø nhaø thôø Ñöùc Baø Porziuncula.Phanxicoâ chöa hieåu raèng, ngoâi ñeàn thôø maø Chuùa muoán noùi chính laø Hoäi Thaùnh.
Ngaøy 24 thaùng 2 naêm 1208, ñang döï leã, Phanxicoâ nghe ñöôïc ñoaïn Phuùc AÂm: "Caùc con haõy ñi rao giaûng Tin Möøng... Caùc con ñöøng mang theo tieàn baïc, bao gaäy..." (Mt 10,10). Phanxicoâ nhaän ra tieáng goïi cuûa Chuùa, neân quyeát taâm trieät ñeå soáng khoù ngheøo vaø theo Chuùa treân con ñöôøng Thaäp Giaù (Mt 19,21; Lc 9,1-6; Mt 16,24). Phanxicoâ coâng khai töø boû cha ruoät cuûa mình ñeå thuoäc troïn veà Chuùa. Ngaøi töø boû nhöõng cuoäc vui chôi tieäc tuøng vôùi baïn beø ñeå ñi giuùp nhöõng ngöôøi phung cuøi, nhöõng keû voâ gia cö vaø nhöõng ngöôøi bò xaõ hoäi khai tröø.Vôùi tình yeâu söï khoù ngheøo, Phanxicoâ yeâu nhöõng ngöôøi ngheøo, nhöõng beänh nhaân. Ngaøi nhìn thaáy Chuùa Gieâsu ôû nôi hoï. Ngaøi chæ muoán gioáng Chuùa Gieâsu caùch troïn veïn trong khoù ngheøo, trong tình yeâu, trong söï giaûng daïy vaø trong ñau khoå.
Loái soáng cuûa ngaøi thu huùt tröôùc tieân hai anh baïn ñoàng höông: anh Bernañoâ Cantavaleâ giaøu coù vaø anh Pheâroâ Cataneâ, nhaø giaùo luaät. Tieáp ñoù coù 9 anh khaùc nhaäp ñoaøn. Hoï trôû thaønh 12 "ngöôøi ñeàn toäi" vaø löõ haønh, khoâng nhaø cöûa hoaëc nôi cö truù coá ñònh. Luùc ñaàu Phanxicoâ soaïn moät ít quy luaät soáng vaø ñaõ ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Innoâxenteâ III chaáp thuaän baèng mieäng; cuoái cuøng, ngaøi vieát ra baûn Luaät Doøng Anh em Heøn moïn vaø ñaõ ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Hoânoârioâ III pheâ chuaån naêm 1223 baèng saéc duï.
Phanxicoâ bò giaèng co giöõa moät ñôøi soáng taän hieán cho söï caàu nguyeän vaø moät ñôøi soáng tích cöïc rao giaûng Tin Möøng. Vaø ngaøi ñaõ quyeát ñònh theo ñuoåi ñöôøng loái sau, nhöng luoân luoân trôû veà söï tónh mòch baát cöù khi naøo coù cô hoäi. Ngaøi muoán ñeán truyeàn giaùo ôû Syria vaø Phi Chaâu, nhöng trong caû hai tröôøng hôïp ngaøi ñeàu bò ñaém taøu vaø ñau naëng. Ngaøi cuõng coá gaéng hoaùn caûi caùc vua Hoài Giaùo ôû Ai Caäp trong laàn Thaäp Töï Chinh thöù naêm.
Trong nhöõng naêm cuoái cuøng cuûa cuoäc ñôøi ngaén nguûi (ngaøi töø traàn khi 44 tuoåi) ngaøi gaàn nhö muø vaø ñau naëng. Hai naêm tröôùc khi cheát, ngaøi ñöôïc in naêm daáu thaùnh, laø nhöõng veát thöông cuûa Ðöùc Kitoâ ôû tay chaân vaø caïnh söôøn cuûa ngaøi.Trong giôø phuùt cuoái cuøng, ngaøi laäp ñi laäp laïi phaàn phuï theâm cuûa Baøi Ca Anh Maët Trôøi, "OÂi laïy Chuùa, con ca tuïng Chuùa vì ngöôøi Chò Töû Thaàn." Ngaøi haùt Thaùnh Vònh 141, vaø khi ñaõ ñeán giôø lìa ñôøi, ngaøi xin cha beà treân cho ngaøi côûi quaàn aùo ra ñeå naèm cheát traàn truoàng treân maët ñaát, gioáng nhö Ðöùc Gieâsu Kitoâ.Ngaøi qua ñôøi vaøo ngaøy 3-10-1226. Ñöùc Giaùo Hoaøng Greâgoârioâ IX ñaõ phong ngaøi leân baäc hieån thaùnh vaøo ngaøy 16-7-1228.
2. Thaùnh Phanxicoâ ñöôïc nhaän Naêm Daáu Thaùnh
"Saùng tinh söông ngaøy 14 thaùng 9 naêm 1224, töùc laø ngaøy leã Suy toân Thaùnh giaù, treân ñænh Alverna ñaõ xaûy ra moät pheùp laï taân kyø. Luùc maët trôøi gaàn daõi leân neàn trôøi nhöõng tia saùng vaøng töôi, Phanxicoâ quì töïa löng vaøo moät taûng ñaù, höôùng veà phöông ñoâng, maét tuoân ñoâi haøng leä, ngaøi than thôû: "Laïy Chuùa, tröôùc luùc qua khoûi ñôøi naøy, con chæ xin Chuùa ban cho con hai ôn: moät laø, xin Chuùa cho taâm hoàn cuõng nhö theå xaùc con caûm thoâng heát noãi ñau ñeán theâ thaûm Chuùa chòu trong giôø töû naïn; hai laø, xöa kia khi Chuùa töû naïn, Chuùa yeâu loaøi ngöôøi toäi loãi chuùng con ñeán ñoä naøo, thì xin cho loøng con cuõng ñöôïc yeâu Chuùa ñeán ñoä aáy". Boãng vuït nhö laøn chôùp, moät thieân thaàn Chí aùi töï trôøi bay xuoáng. Saùu caùnh choùi loaø. Hai caùnh phuû ñaàu, hai caùnh döông bay vaø hai caùnh kheùp che toaøn thaân. Thieân thaàn hieän xuoáng ñöùng treân phieán ñaù, roõ hình moät ngöôøi chòu ñoùng ñinh vaøo thaùnh giaù. Thieân thaàn aáy chính laø Chuùa Gieâsu töû naïn, maëc hình ngöôøi hieän ñeán vôùi Phanxicoâ. Ngaøi nhìn Phanxicoâ, ñoâi maét nhö thieát tha, nhö thieâu chaùy caû taâm hoàn roài vuït bieán. Phanxicoâ, quî xuoáng, ngaát ñi. Khi böøng tænh daäy, ngaøi thaáy tay chaân ñaõ bò ñinh ñoùng thaâu qua. Ñaàu ñinh troøn vaø ñen noåi roõ giöõa loøng baøn tay vaø treân maët baøn chaân. Ñinh ñoùng thaâu qua tay chaân, muõi ñinh quaép laïi treân löng baøn tay vaø giöõa gan baøn chaân. Ngöïc beân phaûi, caïnh traùi tim, daáu moät löôõi ñoøng ñaâm qua coøn nguyeân neùt, maùu chaûy rìn ròt thaám öôùt ñeán taän lôùp aùo ngoaøi".
Pheùp laï Naêm Daáu laø lôøi ñaùp traû aân caàn cuûa Chuùa cho bao noãi khao khaùt vaø bao noã löïc cuûa Phanxicoâ ñeå ñöôïc neân gioáng vôùi Ngöôøi trong cuoäc thöông khoù.
Nhìn leân huy hieäu vaø khaåu hieäu cuûa Doøng Anh Em Heøn Moïn, ngöôøi ta coù theå bieát phaàn naøo neàn linh ñaïo Phan sinh. Khaåu hieäu ñoù laø: Caritas (Tình yeâu) vaø huy hieäu laø moät thaäp giaù vôùi hai caùnh tay baéc cheùo nhau, moät cuûa Chuùa Kitoâ vaø moät cuûa Thaùnh Phanxicoâ sau ngaøy laõnh Naêm Daáu. Ngheøo khoù, khieâm haï, phuïc vuï voâ ñieàu kieän, yeâu meán caùch rieâng nhöõng ngöôøi ngheøo khoå beù moïn laø haäu quaû taát nhieân cuûa vieäc thöôøng xuyeân chieâm ngöôõng thaùnh giaù vaø loøng yeâu meán Chuùa Gieâsu chòu ñoùng ñinh. (Lm Nguyeãn Hoàng Giaùo. ofm)
3. Phanxicoâ, söù giaû hoaø bình
Khi thaùnh Phanxicoâ cö nguï taïi Agodio, coù moät con choù soùi hung döõ ñaõ xuaát hieän, quaáy nhieãu vaø gieo raéc tai hoaï cho moïi ngöôøi. Moãi laàn ñi ra ngoaøi, ai ai cuõng phaûi trang bò khí giôùi saún saøng giao chieán vôùi con thuù döõ, coù ngöôøi sôï ñeán noãi khoâng daùm ra khoûi nhaø. Thaáy vaäy, ngaøy noï thaùnh nhaân quyeát ñònh ñeán chaïm chaùn vôùi con thuù döõ, Ngaøi laøm daáu thaùnh giaù, ñaët taát caû tin töôûng vaøo Chuùa, roài tieán thaúng ñeán tröôùc maët con vaät. Vöøa thaáy thaùnh nhaân, con vaät nhe raêng vaø chuaån bò taán coâng, nhöng thaùnh nhaân khoâng luøi böôùc. Ngaøi tieán laïi gaàn, laøm daáu thaùnh giaù vaø goïi noù laïi. Ngaøi noùi vôùi noù nhö troø chuyeän vôùi moät con ngöôøi: - Naøy anh soùi, anh laïi ñaây, nhaân danh Chuùa Kitoâ toâi truyeàn cho anh ñöøng haõm haïi ai nöõa.
Nhö moät pheùp laï, con choù soùi hung döõ ngoan ngoaõn kheùp mieäng laïi vaø quaán quyùt beân thaùnh nhaân, thaùnh nhaân laïi tieáp tuïc baøi giaûng: - Naøy anh soùi, anh ñaõ gaây ra khoâng bieát bao thieät haïi cho vuøng naøy, anh gieát haïi nhöõng taïo vaät cuûa Chuùa maø khoâng coù pheùp Ngaøi, anh khoâng nhöõng saùt haïi suùc vaät maø coøn gieát haïi caû loaøi ngöôøi laø hình aûnh cuûa Thieân Chuùa nöõa, anh ñaùng bò tröøng phaït vì toäi gieát ngöôøi, ai cuõng ca thaùn keâu ca vì anh. Nhöng toâi, toâi muoán giaøn hoaø giöõa anh vaø hoï ñeå anh khoâng coøn haõm haïi ai nöõa.
Thaùnh nhaân vöøa noùi xong nhöõng lôøi ñoù thì con soùi vaën mình ra chieàu saùm hoái vaø chaáp nhaän ñeà nghò cuûa Ngaøi, thaùnh nhaân noùi tieáp: - Naøy anh soùi, haún anh thích ñöôïc laøm hoaø vôùi moïi ngöôøi. toâi höùa raèng : bao laâu anh coøn soáng anh seõ khoâng bò ñoùi khaùt nöõa, anh coù höùa vôùi toâi laø seõ khoâng haõm haïi baát cöù ngöôøi vaø vaät naøo nöõa khoâng ? Con vaät cuùi ñaàu nhö ñoan höùa, thaùnh nhaân ñaët tay treân noù vaø ñaïi dieän cho thò daân Agodio long troïng cam keát nhöõng lôøi Ngaøi vöøa höùa vôùi con choù soùi.
Con choù soùi ñaõ ñöôïc soáng 2 naêm taïi Agodio, ngaøy ngaøy ra vaøo baát cöù nhaø naøo nhö chính nhaø cuûa noù, noù khoâng laøm haïi ai maø cuõng chaúng ai haõm haïi noù, sau 2 naêm, con vaät qua ñôøi giöõa tieáng thöông khoùc cuûa daân Agodio.
Giai thoaïi veà con choù soùi Agodio vaø baøi ca vaïn vaät cuûa thaùnh Phanxicoâ chöùng minh ngaøi laø hieän thaân cuûa hoaø bình, laø söù giaû cuûa baát baïo ñoäng. Ngaøi giao hoaø vôùi vaïn vaät, vôùi thieân nhieân, vôùi chim trôøi, vôùi nuùi röøng, vôùi khoâng khí, vôùi nöôùc non. Chæ vôùi moät taâm hoàn thanh thaûn vaø haøi hoaø vôùi thieân nhieân vôùi con ngöôøi nhö theá môùi coù theå xaây döïng hoaø bình. Thaùnh Phanxico chính laø vò söù giaû hoaø bình.
Tình huynh ñeä cuûa Phanxicoâ khoâng döøng laïi nôi loaøi ngöôøi, nhöng coøn nôùi roäng ra tôùi moïi taïo vaät, soáng ñoäng cuõng nhö voâ tri voâ giaùc trong vuõ truï. Ngaøi khoâng coi taïo vaät laø xaáu xa, nguy hieåm phaûi ñeà phoøng. Ngaøi cuõng khoâng coù thaùi ñoä chuû nhaân oâng, nhìn taïo vaät chæ laø ñoái töôïng cho mình khai thaùc tuøy thích. Nhöng ngaøi thieát laäp moät moái quan heä thaân aùi, haøi hoøa vôùi moïi vaät. Ngaøi ñaõ saùng taùc "Baøi ca vaïn vaät" ñeå ca ngôïi moïi coâng trình taïo döïng cuûa Thieân Chuùa: maët trôøi, maët traêng, tinh tuù, gioù, nöôùc, löûa, traùi ñaát vôùi ngaøn hoa, caây coû vaø traùi traêng. Ngaøi goïi taïo vaät laø anh, chò : anh Caù, anh Chim, chò Traêng, chò Nöôùc... khoâng chæ theo nghóa thi phuù, maø theo moät caûm nghieäm saâu xa raèng taát caû ñeàu laø coâng trình cuûa Cha treân trôøi vaø mang daáu aán cuûa tình thöông.
Phanxicoâ muoán ngöôøi ta quí chuoäng thieân nhieân, baûo veä thieân nhieân; ngaøi daïy caùc moân ñeä mình khi ñoán caây söû duïng theo nhu caàu, thì ñöøng chaët taän goác, ñeå caây coøn coù theå ñaâm choài môùi. Con ngöôøi thôøi ñaïi chuùng ta coù theå hoïc bieát bao nhieâu ñieàu nôi thaùi ñoä cuûa thaùnh nhaân. Chaéc chaén Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II ñaõ nghó nhö theá khi ban Toâng Thö ngaøy 29-9-1979 coâng boá thaùnh Phanxicoâ laø boån maïng caùc nhaø moâi sinh hoïc. Suoát cuoäc ñôøi, Thaùnh Phanxicoâ luoân quan nieäm soáng laø soáng vôùi, soáng chung chan hoøa vôùi con ngöôøi vaø muoân taïo vaät.
Laïy Chuùa, nhôø lôøi caàu baàu cuûa thaùnh Phanxicoâ, Xin cho chuùng con bieát yeâu chuoäng hoaø bình, hoøa bình vôùi moïi ngöôøi vaø nhaát laø vôùi nhöõng ngöôøi ñoái nghòch vôùi chuùng con. Xin cho lôøi kinh Hoaø Bình maø thaùnh Phanxicoâ ñeå laïi ñöôïc thaám vaøo tim, vaøo phoåi, vaøo khoái oùc cuûa chuùng con bieán chuùng con thaønh ngöôøi söù giaû hoaø bình cuûa Chuùa. Amen.
Lm Giuse Nguyeãn Höõu An