Thöïc chaát Nhaø Nöôùc Hoài Giaùo Trò
Thöïc chaát Nhaø Nöôùc Hoài Giaùo Trò.
Iraq (VietCatholic News 24-09-2014) - Hoài Giaùo khoâng coù cô quan trung öông hay coù quyeàn ñònh tín naøo hay khoâng coù moät nhaân vaät naøo coù thaåm quyeàn ñònh tín baûn chaát cuûa noù. Caùc yù kieán veà yeáu tính cuûa noù khaùc nhau raát nhieàu tuøy theo kinh nghieäm chính trò hay trieát lyù cuûa ngöôøi giaûi thích noù. Coá gaéng hieän thôøi nhaèm thieát laäp moät Nhaø Nöôùc Hoài Giaùo Trò, vôùi moät Chuû Giaùo Trò (Caliph) ñöôïc chæ ñònh, ñeå khoâi phuïc söù meänh töøng ñöôïc uûy thaùc cho Hoài Giaùo, ñaõ laøm ngöôøi ta löu yù tôùi caâu hoûi: "Hoài Giaùo laø gì?"
Vaán ñeà "khuûng boá" laø moät khía caïnh nöõa cuûa cuøng moät caùi hieåu naøy. Nhieàu ngöôøi ôû beân ngoaøi Hoài Giaùo tìm caùch taùch rôøi "khuûng boá" ra khoûi "Hoài Giaùo", laøm nhö theå, trong loái söû duïng cuûa hoï, chuùng laø caùc yù nieäm ñoäc laäp vôùi nhau hoaëc thaäm chí ñoái laäp nhau. Ngöôøi ta gaàn nhö khoâng theå duy trì loái nhìn naøy moät caùch nghieâm tuùc neáu nhìn vaøo lòch söû cuûa Hoài Giaùo vaø chính baûn vaên cuûa Kinh Koâraêng.
Tuy nhieân, ngoaïi tröôûng Myõ, OÂng John Kerry, naèng naëc cho raèng ñieàu ta ñang chöùng kieán laø "chuû nghóa khuûng boá" chöù khoâng lieân heä gì tôùi Hoài Giaùo caû. Chính phuû Obama döôøng nhö coù chính saùch khoâng bao giôø ñoàng hoùa Hoài Giaùo vôùi "chuû nghóa khuûng boá", baát chaáp chöùng côù hay baát chaáp caùc ñaïi bieåu cuûa Nhaø Nöôùc Hoài Giaùo Trò muoán noùi gì thì noùi. Phoù Toång Thoáng Myõ thì noùi tôùi "Hoûa Nguïc" luùc ñeà caäp tôùi caùc haønh ñoäng cuûa Nhaø Nöôùc Hoài Giaùo Trò. Diane Feinstein noùi tôùi "söï aùc" khi aùm chæ caùc vuï taøn saùt daõ man hieän nay ôû Iraq vaø Syria. Ñöùc Giaùo Hoaøng thì nhaéc ñeán vieäc "chaën ñöùng vieäc gaây haán". Nhöõng ngöôøi noùi tieáng Anh gheùt luaät phaùp thì ngaên caûn cuoäc thaûo luaän ngay thaúng vaø trung thöïc veà nhöõng gì ñang dieãn ra taïi caùc nöôùc Hoài Giaùo hay taïi caùc coäng ñoàng ôû Taây Phöông. Ngay quan ñieåm coù pheâ phaùn cuûa Winston Churchill veà Hoài Giaùo cuõng khoâng ñöôïc pheùp ñoïc nôi coâng coäng.
Caû chuû nghóa ñaïi keát laãn chuû nghóa töï do phoùng khoaùng, theo caùch rieâng, vì chính saùch khoan dung vaø töï do ngoân luaän, cuõng khieán ngöôøi ta khoù xöû lyù nhöõng gì ñang dieãn ra taïi caùc nöôùc Hoài Giaùo. Hoài Giaùo voán khoâng thaân höõu ñoái vôùi chuû nghóa duy töông ñoái hay caùc phaân bieät tinh teá.
Khuûng boá coù noäi taïi ngay trong Hoài Giaùo khoâng?
Ñieàu chuùng toâi trình baøy ôû ñaây chæ laø moät yù kieán. YÙ kieán chæ laø moät laäp tröôøng cho raèng moät ñeà xuaát naøo ñoù coù veû coù lyù chöù khoâng hoaøn toaøn chaéc chaén. Nhöng thieån nghó yù kieán naøy khaù coù cô sôû vaø nghe coù lyù hôn phaàn nhieàu caùc quan ñieåm hieän haønh veà caû Hoài Giaùo lòch söû cuõng nhö Hoài Giaùo hieän nay. Chuùng toâi khoâng coi quan ñieåm naøy laø döùt khoaùt, cuõng khoâng leân taøi lieäu cho noù baát cöù theo nghóa chính thöùc naøo, duø coù theå nhö theá. Nhöng noù vaãn laø moät quan ñieåm ñöôïc chuùng toâi coi laø toân troïng Hoài Giaùo hôn phaàn lôùn caùc quan ñieåm pheâ phaùn hoaëc beânh vöïc Hoài Giaùo hieän nay.
Nhaän ñònh naøy ñöôïc coi nhö moät thöù hoä giaùo (apologia) cho Nhaø Nöôùc Hoài Giaùo Trò, ít nhaát theo nghóa Nhaø Nöôùc naøy chaáp nhaän söï thaønh thöïc vaø muïc ñích toân giaùo cuûa mình. Nhaø Nöôùc naøy hieåu roõ: boái caûnh trieát lyù ñaõ bieän minh cho caùc haønh ñoäng cuûa hoï ra sao, keå caû caùc haønh ñoäng baïo löïc.
Nhaø Nöôùc Hoài Giaùo Trò vaø caùc phong traøo thaùnh chieán duy Hoài Giaùo treân khaép theá giôùi nhaát trí vôùi noù thaåy ñeàu raát ñuùng trong caùi hieåu caên baûn cuûa hoï veà Hoài Giaùo. Ngöôøi ta thaáy nhieàu chöùng côù töø ngay trong lòch söû laâu daøi cuûa cuoäc baønh tröôùng quaân söï buoåi ñaàu cuûa Hoài Giaùo vaø chính caû trong loái giaûi thích lyù thuyeát cuûa hoï veà kinh Koâraêng nöõa, ñeå keát luaän raèng Nhaø Nöôùc Hoài Giaùo Trò vaø nhöõng keû coù caûm tình vôùi noù, veà caên baûn, hieåu noù raát ñuùng. Muïc ñích cuûa Hoài Giaùo, vôùi caùc phöông theá thöôøng laø baïo ñoäng, laø môû roäng quyeàn cai trò cuûa mình ra khaép theá giôùi, nhaân danh Allah. Theá giôùi khoâng theå soáng "hoøa bình" cho tôùi khi troïn boä trôû thaønh Hoài Giaùo. "Khuûng boá" maø ta ñang chöùng kieán khoâng chuû yeáu phaùt xuaát töø caùc lyù thuyeát toaøn trò hay duy quoác gia hieän ñaïi, hay töø baát cöù nôi naøo khaùc nhöng töø ñieàu ñöôïc coi nhö vieäc trung thaønh thi haønh söù meänh ñaõ ñöôïc Allah uûy thaùc cho theá giôùi duy Hoài Giaùo, vôùi chöùng côù khaùch quan ñaøng hoaøng. Theá giôùi duy Hoài Giaùo naøy chæ laø ñang trì hoaõn vieäc chu toaøn söù meänh ñaõ uûy thaùc cho mình maø thoâi.
Nhìn nôi khaùc ñeå tìm lôøi giaûi thích laø ñôn thuaàn khoâng thaáy ra ñieàu Nhaø Nöôùc Hoài Giaùo Trò vaø baèng höõu cuûa noù ñang muoán noùi vôùi ta veà lyù do taïi sao hoï haønh ñoäng nhö hoï ñang haønh ñoäng. Khuynh höôùng nôi caùc nhaø tö töôûng thöïc duïng Taây Phöông, bò khoùa cöùng trong caùc quan ñieåm chaät heïp cuûa hoï, laø khoâng muoán nhaän moät nguyeân ñoäng löïc nhö theá laøm lôøi giaûi thích cho quyeàn löïc traéng trôïn. Ñaây laø moât loaïi thieáu soùt tri thöùc nôi caùc nhaø laõnh ñaïo Taây Phöông vaø laø moât loaïi chaät heïp trong loái suy nghó cuûa Taây Phöông.
Coù theå noùi chuû nghóa thaùnh chieán laø moät phong traøo toân giaùo tröôùc khi laø baát cöù ñieàu gì khaùc. Allah quaû ñaõ daønh cho baïo löïc moät choã ñöùng quan troïng. Cuoäc tranh caõi ngöôïc xuoâi hieän nay heä ôû söï thaät cuûa laäp tröôøng naøy hay ñuùng hôn heä ôû vieäc thieáu khaû naêng baùc boû noù. Moät tieåu luaän gaàn ñaây treân tôø American Thinker tính ra raèng trong caùc naêm baønh tröôùng cuûa hoï, baét ñaàu töø caùc theá kyû thöù baåy vaø thöù taùm, khoaûng 250 trieäu ngöôøi ñaõ bò gieát trong caùc cuoäc chieán tranh vaø baùch haïi cuûa Hoài Giaùo. Khoâng ñieàu gì khaùc trong lòch söû theá giôùi, keå caû caùc chuû nghóa toaøn trò cuûa theá kyû vöøa qua, laïi ñaõ gaây töû vong ñeán theá.
Neáu Hoài Giaùo laø moät toân giaùo hoøa bình, thì noù ñaõ mang laïi thöù hoøa bình naøo?
Nhöõng loái hieåu khaùc veà thaønh tích cuûa Hoài Giaùo beân trong Hoài Giaùo coù veû cuõng coù lyù, nhöng vaãn khoâng coù lyù hôn loái giaûi thích coù tính thaùnh chieán treân. Raát coù theå coù nhöõng ngöôøi coi Hoài Giaùo nhö moät toân giaùo "hoøa bình". Nhöng "hoøa bình" naøy coù nghóa neàn hoøa bình cuûa Allah beân trong caùc bieân giôùi Hoài Giaùo. Vôùi toaøn boä theá giôùi ôû beân ngoaøi, thì chæ laø chieán tranh ñeå thöïc hieän cho baèng ñöôïc moät muïc tieâu toân giaùo laø quy phuïc moïi ngöôøi tröôùc Allah, moät caùch thuï ñoäng theo loái Kinh Koâraêng giaûng giaûi.
Ñoâi luùc, Hoài Giaùo bò ñaùnh baïi hay bò chaën ñöùng, nhö taïi Tours hay Vienna, nhöng noù luoân choãi daäy nhö hieän nay noù ñang muoán choãi daäy. Veõ nhöõng ngöôøi duy thaùnh chieán vaø caùc laõnh tuï cuûa Nhaø Nöôùc Hoài Giaùo Trò chæ nhö "nhöõng teân khuûng boá" hay saùt nhaân laø duøng caùc haïn töø chính trò cuûa Taây Phöông ñeå laøm mình hoùa muø tröôùc söùc naêng ñoäng toân giaùo cuûa phong traøo naøy. Khoâng laï gì caùc nhaø laõnh ñaïo Taây Phöông khoâng theå vaø seõ khoâng hieåu ñöôïc noù. Muïc tieâu naøy, khi thaønh coâng, seõ laø moät ñieàu khieáp ñaûm. Nhöng ta seõ khoâng thaáy moät nhoùm du coân, nhö nhieàu ngöôøi chuû tröông. Goác gaùc Hoài Giaùo coù tính thaàn hoïc, moät thaàn hoïc tuy toài teä nhöng vaãn maïch laïc beân trong quõy ñaïo vaø giaû ñònh cuûa noù.
Noùi moät caùch vaén taét, Hoài Giaùo, ngay trong neàn taûng cuûa noù, theo nghóa ñen, muoán trôû thaønh toân giaùo duy nhaát cuûa theá giôùi. Khoâng ñieàu gì khaùc coù moät theá ñöùng töông töï. Noù phaûi ñem toaøn boä theá giôùi tôùi choã thôø phöôïng Allah theo caùc ñieàu khoaûn cuûa Kinh Koâraêng. Noù laø moät tín ngöôõng, ñaët caên baûn treân moät maëc khaûi noùi laø ñaõ ñöôïc ngoû vôùi Mohammad, nhöng chöùng côù thì raát ít. Vieäc bieän minh ñaày ñuû cho cuoäc baønh tröôùng toân giaùo naøy ra khaép theá giôùi baèng caùch söû duïng vuõ khí voán tìm thaáy trong Kinh Koâraêng vaø nhöõng nhaø giaûi thích Kinh naøy ñoái vôùi vieäc söû duïng caùc phöông theá baïo löïc ñeå thieát laäp, bình ñònh vaø cai trò caùc boä laïc, caùc nhaø nöôùc, caùc laõnh thoå vaø caùc ñeá quoác.
Trong hoïc lyù Hoài Giaùo, moïi ngöôøi sinh ra treân theá giôùi ñeàu laø ngöôøi Hoài Giaùo. Khoâng ai coù baát cöù thöù quyeàn hay lyù leõ naøo ñeå khoâng phaûi laø ngöôøi Hoài Giaùo. Do ñoù, moïi ngöôøi khoâng phaûi laø ngöôøi Hoài Giaùo phaûi trôû laïi Hoài Giaùo hay bò tröø khöû. Ñieàu naøy cuõng aùp duïng vaøo baát cöù bieåu töôïng vaên chöông, ñeàn ñaøi hay bieåu töôïng vaên minh hay nhaø nöôùc naøo khaùc khoâng phaûi laø cuûa Hoài Giaùo. Taát caû phaûi bò huûy dieät vì Kinh Koâraêng khoâng cho pheùp.
Hoài Giaùo coù traùch nhieäm toân giaùo phaûi thi haønh söù meänh ñaõ chæ ñònh cho mình laø baét theá giôùi quy phuïc Allah. Khi coá gaéng giaûi thích toân giaùo naøy baèng ngoân töø kinh teá, chính trò, taâm lyù hay ngoân töø khaùc, ta ñôn thuaàn khoâng nhìn ra ñieàu ñang dieãn ra. Töø beân ngoaøi, gaàn nhö ta khoâng theå nhìn thaáy vieäc laøm theá naøo heä thoáng naøy laïi maïch laïc ngay beân trong noù ñöôïc. Nhöng caên cöù vaøo caùc tieàn ñeà vaø trieát lyù duy yù chí (voluntarism) ñöôïc duøng ñeå giaûi thích vaø beânh vöïc noù, ta thaáy roõ hôn vieäc ta ñang ñöông ñaàu vôùi moät toân giaùo töï cho mình ñuùng khi naèng naëc cho raèng mình thöïc thi yù muoán cuûa Allah, chöù khoâng phaûi yù muoán cuûa rieâng hoï.
Muoán ñöông ñaàu vôùi noù, ta phaûi ñöông ñaàu trong caùc ñieàu kieän aáy, trong caùi hieåu aáy. Dó nhieân, ñieàu phieàn phöùc laø söï thaät voán khoâng ñöôïc thöøa nhaän trong khung caûnh duy yù chí naøy. Neáu Allah vöôït treân söï phaân bieät thieän aùc, neáu hoâm nay Ngöôøi coù theå ñònh ñöôïc keû thuø ngaøy mai cuûa hoï, nhö Hoài Giaùo vaãn thöôøng hieåu veà söï toaøn naêng cuûa Allah, thì khoâng theå coù cuoäc thaûo luaän ñích thöïc naøo maø ñôn thuaàn khoâng phaûi chæ laø moät hoøa hoaõn thöïc duïng taïm thôøi, moät caân baèng veà quyeàn lôïi vaø quyeàn löïc.
Baát cöù khi naøo ngöôøi ta taän maét thaáy caùc bieán coá baïo löïc nôi theá giôùi Hoài Giaùo, hay taïi caùc nôi khaùc treân theá giôùi do caùc taùc nhaân Hoài Giaùo gaây ra, hoï ñeàu nghe thaáy nhöõng lôøi than phieàn cho raèng haàu nhö khoâng moät tieáng noùi Hoài Giaùo naøo chòu gioùng leân ñeå keát aùn nhöõng baïo löïc aáy. Khi vuï 11 thaùng Chín dieãn ra, khoâng lôøi keát aùn naøo voïng leân töø Hoài Giaùo, maø chæ laø möøng vui khaép choán. Hoài Giaùo ñöôïc coi nhö chieán thaéng. Nhöng moïi hoïc giaû Hoài Giaùo bieát raèng hoï khoâng theå döïa vaøo Kinh Koâraêng maø keát aùn vieäc duøng baïo löïc ñeå baønh tröôùng toân giaùo cuûa hoï. Coù quaù nhieàu baèng chöùng cho pheùp vieäc söû duïng naøy. Baùc boû ñieàu naøy laø baùc boû tính toaøn veïn cuûa Kinh Koâraêng.
Roõ möôøi möôi, keû thuø cuûa Nhaø Nöôùc Hoài Giaùo Trò vaø caùc ñoàng minh duy thaùnh chieán cuûa noù khoâng phaûi chæ laø "caùc thaäp töï quaân" hay Taây Phöông. Moät soá caùc cuoäc chieán tranh ñaãm maùu nhaát cuûa Hoài Giaùo laø cuoäc xaâm laêng AÁn Ñoä theo AÁn Giaùo, nôi ngaøy nay caùc caêng thaúng vaãn raát roõ neùt. Cuõng ñaõ coù caùc coá gaéng cuûa Hoài Giaùo nhaèm tieán vaøo Trung Hoa. Phi Luaät Taân cuõng nhö Nga ñeàu coù nhöõng nan ñeà lôùn vì Hoài Giaùo. Vaø Hoài Giaùo gaây chieán vôùi chính mình. Caùc tranh chaáp Sunni vaø Shiite ñaõ thaønh huyeàn thoaïi. Ñieàu quan troïng caàn ghi nhôù laø moät trong nhöõng ñieàu ñaàu tieân trong nghò trình cuûa Nhaø Nöôùc Hoài Giaùo Trò, neáu soáng soùt thaønh coâng, laø keát hôïp toaøn boä Hoài Giaùo trong söï hôïp nhaát tuyeân tín cuûa noù.
Chuyeän chöa keát thuùc taïi Tours vaø Vienna
Moïi nhaø nöôùc Hoài Giaùo hieän nay ñeàu laø moät thöù thoûa hieäp giöõa söù meänh Hoài Giaùo ñích thöïc vaø caùc löïc löôïng cuûa hoï, thöôøng laø caùc löïc löôïng quaân söï nhaèm giôùi haïn phong traøo hôïp nhaát khaép theá giôùi noùi treân. Gaàn nhö moïi chính phuû Hoài Giaùo hieän nay ñeàu nhaän ra söï nguy hieåm ñoái vôùi hoï cuûa moät Cheá Ñoä Chuû Giaùo Trò (Caliphate) thaønh coâng. Taát caû caùc chính phuû naøy ñeàu coù söï hieän dieän cuûa moät hình thöùc duy thaùnh chieán naøo ñoù trong laõnh thoå cuûa mình, laêm le tìm caùch kieåm soaùt laõnh thoå naøy nhaân danh chính söï soáng coøn cuûa noù. Beân trong caùc nhaø nöôùc naøy hieän coù hay tröôùc ñaây ñaõ coù caùc Kitoâ höõu vaø nhieàu nhoùm thieåu soá khaùc, nhöõng ngöôøi naøy ít nhieàu ñöôïc khoan dung. Nhöng vì khoâng phaûi laø ngöôøi Hoài Giaùo, taát caû nhöõng ngöôøi naøy ñeàu bò ñoái xöû nhö caùc coâng daân haïng hai. Phong traøo Duy Hoài Giaùo ñang phuïc hoài yù nieäm Hoài Giaùo tinh roøng muoán tröø khöû hay toáng khöù moïi hieän dieän khoâng phaûi laø Hoài Giaùo khoûi caùc laõnh thoå Hoài Giaùo.
Ñöùc Toång Giaùm Muïc Mosul, khi thaáy giaùo daân cuûa mình bò phaùt vaõng hay saùt haïi, bò buoäc phaûi choïn löïa giöõa caûi ñaïo hay cheát choùc, ñaõ nhaán maïnh raèng caùc cô sôû cuûa ngaøi bò huûy hoaïi, caùc vaên khoá vaø caùc ghi cheùp laâu ñôøi veà söï hieän dieän cuûa Kitoâ Giaùo taïi khu vöïc naøy cuõng ñeàu bò tieâu huûy. Ngaøi caûnh caùo raèng hình thöùc ñoái xöû naøy laø ñieàu caùc quoác gia Taây Phöông raát coù theå gaëp phaûi chaúng choùng thì chaày. Hieän nay ñaõ coù nhöõng khu noäi cö (enclaves) coù taàm côõ cuûa ngöôøi Hoài Giaùo taïi khaép caùc vuøng Myõ Chaâu vaø AÂu Chaâu, raát coù theå trôû thaønh caùc trung taâm noåi daäy trong töông lai taïi töøng thaønh phoá naøy. Hieän ñang coù haøng ngaøn ñeàn thôø Hoài Giaùo taïi AÂu Chaâu vaø Myõ Chaâu, ñöôïc taøi trôï phaàn lôùn baèng tieàn daàu hoûa; chuùng laø thaønh phaàn cuûa nhöõng khu noäi cö kheùp kín nhaèm loaïi boû luaät leä ñòa phöông vaø aùp ñaët luaät leä Hoài Giaùo.
Tuy nhieân, ta vaãn coù theå hoûi: lieäu Nhaø Nöôùc Hoài Giaùo Trò coù phaûi chæ laø moät keá hoaïch trong mô? Khoâng moät nhaø nöôùc Hoài Giaùo naøo coù khaû naêng nghieâm tuùc ñaùnh baïi ñöôïc caùc ñaïo quaân hieän ñaïi. Nhöng oaùi oaêm moät ñieàu, hoï khoâng coøn nghó caùc ñaïo quaân hieän ñaïi naøy laø ñieàu caàn thieát nöõa. Traùi laïi, hoï xaùc tín raèng vieäc söû duïng roäng raõi chuû nghóa khuûng boá vaø caùc phöông theá gaây roái loaïn daân söï khaùc seõ thaønh coâng hôn. Khoâng ai thöïc söï coù yù chí hay phöông tieän kieåm soaùt ñöôïc söùc maïnh taøn phaù maø Nhaø Nöôùc Hoài Giaùo Trò ñang ñaët ñeå.
Caùc chieán löôïc gia cuûa Nhaø Nöôùc Hoài Giaùo Trò nghó raèng hoï coù theå tieán moät böôùc nöõa trong cuoäc baønh tröôùng Hoài Giaùo, phuïc hoài cuoäc taán coâng AÂu Chaâu coøn dôû dang ôû Tours vaø Vienna tröôùc ñaây. Caùc ñaïo quaân Hoài Giaùo voán coù tieáng veà taøn aùc vaø xaûo quyeät. Ngöôøi ta thöôøng co cuïm vì sôï tröôùc söï ñe doaï cuûa chuùng, vì chuùng thöïc söï coù yù ñònh laøm nhö theá. Moät lyù thuyeát gia Hoài Giaùo coù laàn ñaõ nhaän ñònh raèng muïc tieâu cuûa hoï laø bieán phoá xaù caùc thaønh thò Taây Phöông thaønh nhöõng baõi chieán tröôøng gioáng nhö caùc thaønh thò Trung Ñoâng vaäy. Moät laàn nöõa, ñieàu naøy raát coù theå xaåy ra vì hoï coù saün trong tay nhöõng tín höõu saün saøng oâm bom töï saùt, nhöõng ngöôøi hoï toân vinh laø "töû ñaïo".
Cuoái cuøng, Nhaø Nöôùc Hoài Giaùo Trò vaø caùc ngöôøi duy thaùnh chieán khoâng phaûi chæ laø moät ñe doïa phaùt sinh töø söù meänh chinh phuïc theá giôùi cho Allah cuûa Hoài Giaùo . Noù coøn phaùt sinh do chính nghóa tinh thaàn nöõa. Vì hoï cho raèng Taây Phöông ñaõ ra sa ñoaï vaø trôû thaønh voâ thaàn. Noù khoâng coøn xöùng ñaùng vôùi söï thònh vöôïng vaø vò trí hieän giôø nöõa. Söù meänh cuûa nhaân loaïi laø suy phuïc Allah trong moïi söï. Moät khi söï suy phuïc naøy ñaõ thaønh neà neáp, thì laõnh vöïc chieán tranh seõ chaám döùt. Chuyeän chaët ñaàu hay ñaët bom xe khoâng coøn caàn thieát hay ñöôïc chaâm chöôùc nöõa. Khoâng moät baát ñoàng naøo trong Hoài Giaùo coù theå coù hay ñöôïc pheùp nöõa. Moïi ngöôøi seõ soáng trong hoøa bình döôùi luaät leä Hoài Giaùo. Ñaáy laø muïc ñích toân giaùo cuûa Nhaø Nöôùc Hoài Giaùo Trò. Chæ ngöôøi ñieân daïi môùi nghó khaùc thoâi.
Nhöng vôùi söï choáng ñoái maïnh meõ töø Taây Phöông cuõng nhö töø caùc quoác gia Hoài Giaùo ñoái vôùi caùch nhìn treân, lieäu coù khaû naêng naøo noù seõ thaønh coâng chaêng? Pat Buchanan cho raèng moät nhoùm Ngöôøi Nhaùi (Seals) moät ngaøy naøo ñoù seõ tröø khöû ñöôïc Giaùo Chuû Trò môùi hieän nay. Caùc vieân chöùc chính phuû Hoài Giaùo hieän nay bieát roõ: ngaøy cuûa hoï seõ taøn neáu Nhaø Nöôùc Hoài Giaùo Trò thaønh coâng. Nhöng cuøng moät luùc, xem ra vieãn kieán naøy laø moät thuùc ñaåy thöïc söï ñoái vôùi ngöôøi Hoài Giaùo.
Thöïc laø deã daøng khi coi phong traøo treân laø cuoàng tín vaø taøn nhaãn. Ñoái vôùi theá giôùi beân ngoaøi, nghe noù cuõng ñaõ thaáy ruøng rôïn roài, nhöng ñoái vôùi nhöõng ngöôøi tin noù ñuùng vaø nheï nhoõm thaáy noù phuïc hoài ñöôïc Hoài Giaùo, thì ñaâu phaûi nhö theá. Vieäc xeáp Hoài Giaùo vaøo haøng hai hay haøng ba treân theá giôùi khoâng coøn nöõa. Nhöng bao laâu coøn phaùn ñoaùn sai veà ñoäng löïc phuïc höng Hoài Giaùo, thì ta seõ khoâng bao giôø hieåu ñöôïc taïi sao noù vaãn hieän höõu nhö hieän nay.
Vieát theo Linh Muïc James V. Schall, S.J., nguyeân giaùo sö khoa hoïc chính trò taïi ÑH Georgetown, It's Time To Take Islamic State Seriously, Mercatornet.com, 17 thaùng Chín, 2014.
Vuõ Vaên An