Söï taêng tröôûng cuûa Giaùo Hoäi Camerun
Söï taêng tröôûng cuûa Giaùo Hoäi Camerun.
Phoûng vaán Ñöùc Cha Samuel Kleda, Chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Camerun.
Roma (RG 2-09-2014; Vat. 23-09-2014) - Trong caùc ngaøy töø muøng 1 thaùng 9 naêm 2014 caùc Giaùm Muïc Camerun ñang vieáng moä hai thaùnh Pheâroâ Phaoloâ vaø thaêm Toøa Thaùnh theo Giaùo Luaät naêm naêm moät laàn.
Camerun roäng hôn 475 ngaøn caây soá vuoâng, coù gaàn 20 trieäu daân, 53% theo Kitoâ giaùo, ña soá soáng taïi mieàn trung vaø mieàn nam, trong ñoù Coâng Giaùo chieám 38%, Tin Laønh chieám 15%. Ngoaøi ra coøn coù 22% theo Hoài giaùo vaø 15% theo ñaïo thôø vaät linh, ña soá soáng taïi mieàn Trung baéc.
Teân goi Camerun baét nguoàn töø söï kieän naêm 1472 caùc nhaø thaùm hieåm ngöôøi Boà Ñaøo Nha ñaët chaân leân vuøng ñaát naøy vaø thaáy soâng Wouri coù nhieàu toâm, neân goïi laø Rio dos Camaroões coù nghóa laø "Soâng toâm". Caùc chuûng toäc baûn ñòa goàm hai nhoùm lôùn laø Douala soáng doïc bôø bieån vaø Fulani soáng saâu trong ñaát lieàn.
Thaät ra vaøo thôøi Taân Thaïch ñaõ coù ngöôøi soáng taïi ñaây. Trong soá caùc chuûng toäc soáng trong vuøng naøy coù neàn vaên minh cuûa chuûng toäc Sao phaùt trieån chung quanh hoà Ciad vaøo naêm 500 sau coâng nguyeân; vaø caùc ngöôøi Pigmei vaø Baka soáng veà ngheà saên baén vaø haùi traùi trong caùc vuøng röøng coù soâng ngoøi ôû mieàn ñoâng nam. Sau ñoù chung quanh hoà Ciad phaùt trieån theâm ñeá quoác Kanem vaø ñeá quoác Bornu. Trong caùc theá kyû tieáp theo khaùm phaù cuûa ngöôøi Boà Ñaøo Nha caùc nöôùc Taây AÂu baét ñaàu chuù yù tôùi vuøng ñaát naøy, vaø caùc thöông gia lui tôùi buoân baùn vôùi ngöôøi daân soáng doïc vuøng duyeân haûi. Caùc thöøa sai Kitoâ cuõng ñi theo caùc thöông thuyeàn tôùi truyeàn ñaïo vaø tieán saâu vaøo ñaát lieàn. Vaøo theá kyû XIX caùc thöông gia Anh, Phaùp vaø Ñöùc ñeán Camerun buoân baùn vaø thaùm hieåm saâu hôn trong vuøng ñaát lieàn.
Naêm 1884 Ñöùc tuyeân boá Camerun laø thuoäc ñòa cuûa mình. Sau khi Ñöùc thua trong Ñeä Nhaát Theá Chieán, naêm 1919 Camerun bò chia thaønh hai vuøng thuoäc ñòa cuûa Phaùp vaø cuûa Anh. Naêm 1960 Camerun Phaùp ñöôïc ñoäc laäp. Naêm sau ñoù Camerun Anh hieäp nhaát vôùi vuøng Phaùp laøm thaønh Coäng hoøa lieân bang Camerun. Naêm 1971 heä thoáng lieân bang bò huûy boû ñeå chæ coøn Coäng hoøa Camerun thoáng nhaát.
Tuy 78% ngöôøi Camerun noùi tieáng Phaùp vaø 22% noùi tieáng Anh, nhöng taïi Camerun coù tôùi 200 nhoùm tieáng noùi khaùc nhau trong ñoù coù caùc thöù tieáng nhö: Ewondo, Douala, Fufulde, Ghomala, Baham, Meduømba, Kom vv.... Trong soá caùc chuûng toäc soáng taïi mieàn trung Camerun coù caùc chuûng toäc Ewondo, Bassa'a vaø Eton. Bamileùkeù laø chuûng toäc duy trì ñöôïc truyeàn thoáng nguyeân thuûy cuûa mình tinh tuyeàn nhaát. Ngoaøi ra coøn coù caùc chuûng toäc noåi tieáng khaùc nhö: Duala, Bamoum, Fulani, Fang vaø Nso. Trong moät quoác gia ña chuûng toäc, tieáng noùi vaø neàn vaên hoùa nhö theá, coâng vieäc rao giaûng Tin Möøng vaø caùc coâng taùc toâng ñoà muïc vuï cuûa Giaùo Hoäi thaät khoâng phaûi laø ñieàu deã daøng vaø ñôn sô.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán Ñöùc Cha Samuel Kleda, Chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Camerun, daønh cho linh muïc Jean-Pierre Bodjoko cuûa chöông trình tieáng Phaùp cho Phi chaâu ñaøi Vaticaêng.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha Kleda, ñaâu laø caùc thaùch ñoá muïc vuï thôøi söï nhaát maø Giaùo Hoäi ñang phaûi ñöông ñaàu taïi Camerun ngaøy nay?
Ñaùp: Caùc thaùch ñoá muïc vuï maø chuùng toâi phaûi ñöông ñaàu naèm trong boái caûnh cuûa vieäc taùi truyeàn giaûng Tin Muøng, hay loan baùo Tin Möøng theá naøo ñeå ñaùnh ñoäng con tim cuûa moïi tín höõu vaø ñeå moãi tín höõu ñeå cho mình ñöôïc bieán ñoåi. Ñeå thöïc hieän muïc ñích naøy chuùng toâi phaûi nhaán maïnh nhieàu treân giaùo lyù vaø muïc vuï noùi chung, ñeå taát caû moïi ngöôøi daán thaân laø caùc chöùng nhaân ñích thöïc cuûa Chuùa Gieâsu, nhaát laø trong xaõ hoäi. Caùc thaùch ñoá, hay toâi thích noùi tôùi caùc lo laéng muïc vuï hôn, caùc lo laéng aáy thì ñöông nhieân nhieàu laém: töø coâng baèng xaõ hoäi cho tôùi caùc quyeàn con ngöôøi, roài tôùi tình hình cuûa gia ñình. Ñeå giaûi quyeát taát caû caùc vaán ñeà naøy tröôùc heát caàn phaûi khôûi ñaàu töø vieäc loan baùo Chuùa Gieâsu Kitoâ taïi Camerun ñeå noù ñaùnh ñoäng con tim cuûa töøng tín höõu.
Hoûi: Ñöùc Cha thích noùi tôùi caùc lo laéng muïc vuï hôn laø caùc thaùch ñoá: theá trong caùc lo laéng muïc vuï ñoù coù vaán ñeà caùc giaùo phaùi khoâng thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Vaâng, ñuùng thaät laø coù vaán ñeà naøy. Coù caùc tín höõu coâng giaùo boû Giaùo Hoäi ñeå gia nhaäp caùc giaùo phaùi. Theo thieån yù toâi, töï chuùng caùc giaùo phaùi naøy khoâng laø moät ñe doïa. Tuy nhieân, coù vaøi giaùo phaûi nhö giaùo phaùi "Thaäp töï hoàng" vaø hoäi Tam Ñieåm tuyeån moä caùc thaønh vieân giöõa caùc caùn boä kitoâ, coù theå trôû thaønh moät vaán ñeà trong nghóa chuùng daãn ñöa vaøi tín höõu kitoâ tôùi choã coù cuoäc soáng hai maët. Vì theá coâng vieäc cuûa chuùng toâi laø giuùp tín höõu ñaâm reã saâu trong nieàm tin nôi Chuùa Kitoâ ñeå hoï traùnh cuoäc soáng hai maët naøy.
Hoûi: Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ñaëc bieät kyø hai cuûa caùc Giaùm Muc Phi chaâu ñaõ coù ñeà taøi "Giaùo Hoäi taïi Phi chaâu phuïc vuï hoøa giaûi, coâng lyù vaø hoøa bình". Ñaâu laø daán thaân cuûa Giaùo Hoäi taïi Camerun giuùp thöïc haønh caùc giaù trò naøy thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Chuùng toâi cuõng laøm vieäc nhieàu trong laõnh vöïc coâng lyù vaø hoøa giaûi. Lieân quan tôùi vieäc hoøa giaûi, tröôùc heát chuùng toâi tìm böôùc vaøo trong cuoäc ñoái thoaïi vôùi xaõ hoäi. Chaúng haïn, trong caùc cuoäc baàu cöû chính trò Giaùo Hoäi naém moät vai troø tích cöïc qua vieäc ñaøo taïo caùc quan saùt vieân kitoâ laøm vieäc trong nghóa naøy. Ngoaøi ra, Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc cuõng thöôøng xuyeân coâng boá caùc thö muïc vuï, vaø caùc Giaùm Muïc tìm ñoái thoaïi vôùi haøng laõnh ñaïo chính trò ñeå thaêng tieán söï hoøa giaûi, vaø khi xaûy ra caùc xung khaéc caùc Giaùm Muïc can thieäp ñeå giuùp tìm ra moät giaûi phaùp hoøa bình.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha, Giaùo hoäi taïi Camerun ñaõ daán thaân cho gia ñình nhö theá naøo, vaø ñang chuaån bò cho Thöông Hoài Ñoàng Giaùm Muïc saép tôùi veà gia ñình ra sao?
Ñaùp: Lieân quan tôùi Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ñaõ ñöôïc chuaån bò raát toát, chuùng toâi ñaõ traû lôùi cho baûn caâu hoûi, nhöng Chuùa Quan Phoøng ñaõ muoán raèng caùc Giaùm Muïc Trung Phi chaâu quy tuï thaønh Hieäp hoäi mieàn caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Camerun, Congo, Gabon, Guinea Equatoriale, Coäng hoøa Trung Phi vaø Ciad. Chuùng toâi ñaõ daønh ra hai khoùa hoïp taïi Libreville hoài naêm 2013 vaø taïi Brazzaville trong caùc ngaøy töø muøng 3 tôùi 13 thaùng 7 naêm 2014 ñeå thaûo luaän veà caùc thaùch ñoá ñoái vôùi gia ñình taïi Phi chaâu ngaøy nay. Chuùng toâi ñang daán thaân nghieâm chænh ñeå cho gia ñình phi chaâu thöïc söï trôû thaønh "Giaùo Hoäi taïi gia", nhö ñaõ ñöôïc ñeà ra cho Thöôïng Hoài Ñoàng Giaùm Muïc Phi chaâu kyø moät.
Hoûi: Tình hình xaõ hOÄi chính trò trong vuøng cuûa Ñöùc Cha bò ghi daáu bôûi söï tieán quaân cuûa caùc löïc löôïng thaùnh chieán Boko Haram beân Nigeria, laø nöôùc giaùp giôùi vôùi Camerun. Söï kieän moät vaøi nhaân vieân muïc vuï cuûa Giaùo Hoäi bò baét coùc ñaõ gaây ra aâm höôûng naøo treân cuoäc soáng Giaùo Hoäi Camerun, thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Thaät ra tình hình taïi Nigeria gaây lo aâu, bôûi vì coù caùc vuï taán coâng beân Camerun, ñaëc bieät laø taïi mieàn baéc. Töø ít laâu nay haàu heát caùc thöøa sai coù quoác tòch nöôùc ngoaøi ñaõ rôøi khoûi vuøng naøy. Vì theá cuoäc xung ñoät ñaõ gaây ra caùc haäu quûa nghieâm troïng ñoái vôùi caùc sinh hoaït truyeàn giaùo, vaø söï kieän naøy khieán cho taát caû moïi Giaùm Muïc Camerun aâu lo, vì taïi Camerun cuõng coù caùc ngöôøi tî naïn cuûa Coäng hoøa Trung Phi laùng gieàng nöõa. Môùi ñaây ngaøy 19 thaùng 7 taïi Douala chuùng toâi ñaõ toå chöùc moät ngaøy caàu nguyeän cho hoøa bình taïi Camerun, bôûi vì tình hình khoâng ñöôïc toát.
Hoûi: Coù theå noùi raèng Giaùo Hoäi taïi Camerun hieän nay töï laäp hay khoâng thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Thaät ra Giaùo Hoäi taïi Camerun ñaõ laøm vieäc raát nhieàu ñeå trôû thaønh töï laäp vaø ñaõ coù raát nhieàu tieán boä ñöôïc thöïc hieän, lieân quan tôùi vieäc loan baùo Tin Möøng, vì soá kitoâ höõu vaø soá ôn goïi linh muïc ñòa phöông gia taêng, cuõng nhö lieân quan tôùi söï töï tuùc veà taøi chaùnh, caû khi ñoù laø moät muïc ñích maø chuùng toâi khoâng theå ñaït tôùi trong moät ngaøy. Nhöng chuùng toâi laïc quan, chuùng toâi ñang tìm thaêng tieán moät neàn muïc vuï giuùp tín höõu trôû thaønh caùc chöùng nhaân ñích thöïc cuûa Chuùa. Nieàm vui cuûa chuùng toâi laø coù theå ñaït tôùi muïc ñích loan baùo Chuùa Gieâsu Kitoâ ôû khaép moïi nôi.
(RG 2-9-2014)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)