An taâm veà Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc
vaøo thaùng 10 naêm 2014
An taâm veà Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc vaøo thaùng 10 naêm 2014.
Roma (VietCatholic News 17-09-2014) - Theo tin Zenit ngaøy 16 thaùng Chín naêm 2014, Ñöùc Hoàng Y Renato Raffaele Martino, chuû tòch danh döï Vieän Dignitatis Humanae, tuyeân boá raèng: "Taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng, chaéc chaén seõ coù nhieàu phaùt bieåu vaø tham luaän khoâng töông öùng vôùi tín lyù cuûa Giaùo Hoäi, nhöng cuoái cuøng, Thöôïng Hoäi Ñoàng seõ khoâng theå laøm gì khaùc hôn laø taùi khaúng ñònh nhöõng gì Giaùo Hoäi luoân luoân daïy veà gia ñình".
Ngaøi tuyeân boá nhö theá trong moät cuoäc phoûng vaán ñaêng ngaøy 16 thaùng Chín naêm 2014 treân tôø La Nuova Bussola Quotidiana. Töôûng cuõng neân bieát Ñöùc Hoàng Y Martino naêm nay 82 tuoåi, vöøa ñöôïc boå nhieäm laøm ñeä nhaát Hoàng Y Tröôûng Phoù teá (proto-deacon), vôùi nhieäm vuï loan baùo taân giaùo hoaøng, sau moät ñôøi hoaït ñoäng trong laõnh vöïc truyeàn baù vaø baûo veä hoïc thuyeát xaõ hoäi cuûa Giaùo Hoäi.
Thöïc vaäy, ngaøi laø söù thaàn Toøa Thaùnh caïnh Lieân Hieäp Quoác trong 16 naêm, töø naêm 1986 tôùi naêm 2002, roài sau ñoù laø chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùo Hoaøng veà Coâng Lyù vaø Hoøa Bình. Ngaøi töøng du haønh khaép theá giôùi trong vai troø naøy, nhö lôøi ngaøi cho hay: "toâi ñaõ vieáng thaêm 195 trong soá 205 quoác gia hieän coù, chöa coù vò Hoàng Y naøo laøm hôn" vaø laõnh nhaän 35 huy chöông vaø 14 baèng danh döï. Trong nhöõng naêm taïi Lieân Hieäp Quoác, ngaøi töøng coå vuõ vieäc baûo veä gia ñình vaø quyeàn soáng, voán laø chuû ñeà bò taán coâng chöa töøng thaáy. Vaø traän chieán lôùn nhaát, tranh chaáp khuûng khieáp nhaát, chaéc chaén laø taïi Hoäi Nghò Quoác Teá Cairo veà Daân Soá vaø Phaùt Trieån vaøo dòp naøy caùch nay 20 naêm. Luùc ñoù, chuû ñeà troåi vöôït laø naïn nhaân maõn vaø Hoa Kyø cuõng nhö Lieân Hieäp AÂu Chaâu tìm ñuû moïi caùch ñeå aùp ñaët baát cöù phöông tieän haïn cheá sinh ñeû naøo, nhaát laø ñoøi cho ñöôïc quyeàn phaù thai.
Ñöôïc hoûi veà laäp tröôøng cuûa Toøa Thaùnh luùc aáy, Ñöùc Hoàng Y Martino cho hay: ñöôïc söï hoã trôï cuûa caùc phaùi ñoaøn Phi Chaâu vaø Myõ Chaâu La Tinh, ngaøi leân tieáng ñeà nghò raèng khoâng neân coi phaù thai laø moät phöông phaùp keá hoaïch hoùa gia ñình. Nhôø söï leân tieáng naøy, Chöông Trình Haønh Ñoäng, do Hoäi Nghò Cairo bieåu quyeát, coù ñoaïn vieát: "Baát luaän trong tröôøng hôïp naøo, cuõng khoâng neân coå vuõ phaù thai nhö moät phöông phaùp keá hoaïch hoùa gia ñình" (Ñoaïn 8.25). Ñaây quaû laø moät chieán thaéng veû vang maø ngöôøi AÂu Chaâu, voán phoø phaù thai, khoâng bao giôø chòu thaáu. Ñieàu quan troïng laø caâu phaùt bieåu treân khoâng bao giôø bò baát cöù vaên kieän naøo cuûa Lieân Hieäp Quoác huûy boû, duø coù nhieàu möu toan laøm vieäc naøy. Möu toan ñaàu tieân nhaèm xoùa boû caâu naøy dieãn ra taïi Baéc Kinh, chæ vaøi thaùng sau vaøo naêm 1995, trong moät hoäi nghò veà phuï nöõ. Moïi quoác gia bò ñaùnh baïi taïi Cairo ñaõ keát hôïp vôùi nhau taïi Baéc Kinh vaø laøm moïi caùch ñeå loaïi boû caâu treân, nhöng khoâng thaønh coâng.
Ñöôïc hoûi veà ñoäng thaùi cuûa chính phuû Clinton cöông quyeát ñaït cho baèng ñöôïc quyeàn phaù thai taïi hoäi nghò treân, Ñöùc Hoàng Y Martino cho bieát ngaøi bò Timothy Wirth, luùc ñoù laø thöù tröôûng Ngoaïi Giao Hoa Kyø, vaën hoûi: "Sao ngaøi laøm theá?". Ngaøi traû lôøi raèng "chuùng toâi baûo veä phaåm giaù con ngöôøi, phaåm giaù moïi ngöôøi". Wirth baûo: "ngaøi chæ laø moät quan saùt vieân, ngaøi khoâng theå laøm theá". OÂng ta coù yù noùi tôùi söï kieän moät lieân minh goàm caùc nöôùc Phi Chaâu vaø Myõ Chaâu La Tinh ñaõ ñöôïc thaønh laäp quanh Toøa Thaùnh. Ngaøi beøn cho Wirth hay: taïi Lieân Hieäp Quoác, Toøa Thaùnh quaû chæ laø moät quan saùt vieân, nhöng khi hoäi nghò naøy ñöôïc trieäu taäp, Toøa Thaùnh tham döï treân cuøng moät bình dieän nhö moïi nöôùc khaùc, neân coù quyeàn can thieäp neáu caàn. Cuoäc ñaøm thoaïi ñeán ñoù keát thuùc.
Ñöùc Hoàng Y Martino cho bieát theâm: taïi hoäi nghò Cairo, ngöôøi ta coá gaéng taùi ñònh nghóa quan nieäm veà gia ñình baèng caùch nhaán maïnh ñeán gia ñình ôû soá nhieàu. Nhöng caùc möu toan naøy ñaõ bò lieân minh ñaùnh baïi. Ñöôïc hoûi taïi sao caùc nöôùc naøy lieân minh vôùi Toøa Thaùnh, Ñöùc Hoàng Y traû lôøi: "vì hoï laø naïn nhaân cuûa caùc chính saùch cuûa chuû nghóa ñeá quoác ngöøa thai".
Duø theá, sau hoäi nghò Cairo, caùc chính saùch haïn cheá sinh ñeû taïi caùc quoác gia ngheøo ñaõ ñöôïc taøi trôï gaáp boäi. Ñöùc Hoàng Y Martino nhìn nhaän vieäc ñoù vaø cho ñoù laø moät noãi ñau buoàn do vieäc caùc nöôùc giaàu khoâng ngöøng can thieäp vaø truyeàn baù caùc chính saùch naøy.
Tröôùc hoäi nghò Cairo, Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ can thieäp nhieàu laàn ñeå ngaên caûn caùc laäp tröôøng phaûn gia ñình vaø phaûn söï soáng khoâng ñöôïc thoâng qua. Ngaøi coøn vieát thö cho caùc nguyeân thuû quoác gia vaø treân heát coøn duøng caùc buoåi ñoïc kinh Truyeàn Tin ñeå daïy giaùo lyù veà gia ñình, veà söï soáng vaø veà luaät töï nhieân, moät luaät xem ra bò queân laõng ngay beân trong Giaùo Hoäi.
Ñöùc Hoàng Y Martino cho raèng Ñöùc Gioan Phaoloâ II raát thoâng hieåu moïi ñieàu dieãn ra taïi Lieân Hieäp Quoác. Moãi laàn Ñöùc Hoàng Y tôùi Roâma, ngaøi ñeàu ñöôïc Ñöùc Gioan Phaoloâ II môøi duøng böõa taïi Vatican vaø trong nhöõng laàn nhö theá, Ñöùc Giaùo Hoaøng ñöôïc thoâng tri taát caû nhöõng gì ñang ñöôïc thaûo luaän taïi Lieân Hieäp Quoác vaø caùc coâng trình chuaån bò cho moät soá hoäi nghò quoác teá. "Giöõa ñieàu ngaøi noùi vaø ñieàu toâi laøm taïi New York, coù moät hoaø ñieäu lôùn. Ñoù laø lyù do ngaøi choáng ñoái vieäc thuyeân chuyeån toâi khoûi Lieân Hieäp Quoác vaøo naêm 1992".
Thöïc vaäy, naêm aáy, Quoác Vuï Khanh Toøa Thaùnh muoán cöû Ñöùc Hoàng Y Martino laøm söù thaàn taïi Ba Taây, nhöng Ñöùc Gioan Phaoloâ II ngaên caûn. Ngaøi baûo: "Martino ôû laïi Lieân Hieäp Quoác. Coøn phaûi ôû laïi ñaáy 10 naêm nöõa!". Ngaøi giöõ ñuùng lôøi trong moïi chuyeän. Naêm 1992, caùc vieäc chuaån bò cho hoäi nghò Cairo ñang ñöôïc thöïc hieän döôùi söï ñieàu hôïp cuûa Ñöùc Hoàng Y Martino vaø tuyeân boá veà ngöøa thai ñang ñöôïc soaïn thaûo, neân Ñöùc Giaùo Hoaøng baûo: "khoâng, ngaøi phaûi ôû laïi". Naêm 2002, Ñöùc Gioan Phaoloâ II cho vôøi ngaøi tôùi vaø baûo: "ôû Lieân Hieäp Quoác ñuû roài, veà Roâma laøm chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùo Hoaøng veà Coâng Lyù vaø Hoøa Bình". Vaø moïi söï ñaõ dieãn ra nhö theá. Roài naêm 2003, Ñöùc Giaùo Hoaøng naâng ngaøi leân haøng Hoàng Y.
Ñöôïc hoûi coù phaûi ngaøi laø soaïn giaû cuûa Tuyeån Taäp Hoïc Thuyeát Xaõ Hoäi cuûa Giaùo Hoäi khoâng, Ñöùc Hoàng Y Martino cho bieát töø naêm 1998, Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ nhaän ñöôïc moät thænh caàu cuûa caùc vò giaùm muïc Myõ Chaâu La Tinh muoán coù moät taøi lieäu veà giaùo huaán xaõ hoäi. Khi Ñöùc Hoàng Y Martino baét ñaàu ñaûm traùch Hoäi Ñoàng Coâng Lyù Vaø Hoøa Bình, ñaõ coù moät baûn döï thaûo cho Tuyeån Taäp naøy roài, nhöng chöa ñaày ñuû; veà moâi tröôøng chaúng haïn, chæ coù moät ñoaïn nhoû duy nhaát, ngaøi ñaõ khai trieån noù thaønh moät chöông, töùc chöông möôøi. Phaûi maát hai naêm, tôùi thaùng Möôøi naêm 2004, Tuyeån Taäp môùi ñöôïc coâng boá. Lieàn sau cuoäc hoïp baùo taïi Phoøng Baùo Chí Toøa Thaùnh, Ñöùc Hoàng Y Martino ñem saùch ñi gaëp Ñöùc Gioan Phaoloâ. Ñöùc Giaùo Hoaøng chæ phaùt ra moät caâu "Cuoái cuøng cuõng ñaõ xong!". Roài trong böõa aên tröa, Ñöùc Giaùo Hoaøng khoâng laøm gì khaùc ngoaøi vieäc ñoïc muïc luïc roài phaàn saùch tham chieáu. Ngöôøi haàu phoøng thænh thoaûng laïi phaûi laáy cuoán saùch khoûi tay ngaøi ñeå ñaët dóa thöùc aên tröôùc maët ngaøi. Ngaøi aên qua loa roài ñaåy dóa ñoà aên qua moät beân ñeå laáy laïi cuoán saùch. Cuoái böõa aên, ngaøi noùi moät caâu maùt tai: "Noù quaû laø moät cuoán saùch hay!" ñöôïc Ñöùc Hoàng Y Martino nhôù maõi.
Chæ coù ñieàu ñaùng tieác: Ñöùc Hoàng Y Martino khoâng nhaéc gì tôùi coâng lao cuûa vò tieàn nhieäm cuûa ngaøi taïi Hoäi Ñoàng Coâng Lyù vaø Hoøa Bình. Ai cuõng bieát neàn taûng Tuyeån Taäp treân laø coâng lao cuûa Toâi Tôù Chuùa, Ñöùc Hoàng Y Phanxicoâ Xavieâ Nguyeãn Vaên Thuaän, maø leã gioã 12 naêm ñang ñöôïc toå chöùc khaép nôi, nhaát laø trong caùc coäng ñoàng Coâng Giaùo Vieät Nam khaép theá giôùi.
Veà Ñöùc Gioan Phaoloâ II, phaûi noùi ñaây laø vò giaùo hoaøng heát loøng nhaán maïnh tôùi gia ñình vaø söï soáng: ñoái vôùi löông taâm ngaøi, töông lai nhaân loaïi heä ôû hai chuû ñeà naøy. Chính vì theá, ngaøi ñaõ giaûi thích chuùng baèng luaät töï nhieân. Ngaøy nay, hình nhö ngöôøi ta ñaõ queân laõng vieäc naøy. Ñöùc Hoàng Y Martino khoâng haún nghó theá. Ngaøi cho hay ngaøy nay, ta khoâng thaûo luaän caùc chuû ñeà naøy cuøng moät caùch nhö Ñöùc Gioan Phaoloâ II, nhöng chuùng vaãn laø nhöõng nguyeân taéc neàn taûng maø Giaùo Hoäi phaûi theo.
Ñöôïc hoûi: cuoäc taán coâng vaøo gia ñình hieän vaãn coøn ñang tieáp dieãn baèng nhieàu caùch khaùc vaø vôùi nhieàu luaän chöùng khaùc, vaäy Giaùo Hoäi ñaõ phaûn öùng ra sao, vì hieän khoâng coù hoäi nghò quoác teá naøo? Ñöùc Hoàng Y Martino traû lôøi raèng ngaøi tin Thöôïng Hoäi Ñoàng saép tôùi seõ laø moät dòp ñeå laøm saùng toû giaùo huaán truyeàn thoáng cuûa Giaùo Hoäi veà gia ñình. Trong cuoäc thaûo luaän laàn naøy "thaäm chí seõ coù nhieàu phaùt bieåu vaø tham luaän khoâng töông öùng vôùi tín lyù cuûa Giaùo Hoäi, nhöng cuoái cuøng, Thöôïng Hoäi Ñoàng seõ khoâng theå laøm gì khaùc hôn laø taùi khaúng ñònh nhöõng gì Giaùo Hoäi luoân luoân daïy veà gia ñình".
Coøn ñoái vôùi nhöõng ngöôøi coâng khai cho raèng tín lyù laø moät chuyeän, muïc vuï laø moät chuyeän khaùc haún, Ñöùc Hoàng Y Martino cho hay: muïc vuï ñaõ ñaønh laø phaûi quan taâm tôùi moïi tình huoáng ñaëc bieät tìm thaáy nôi nhieàu xöù sôû khaùc nhau vaø trong nhieàu moâi tröôøng khaùc nhau, nhöng Giaùo Hoäi seõ khoâng theå thay ñoåi nhöõng gì mình voán tuyeân xöng töø tröôùc ñeán nay.
Ñöùc Hoàng Y cho bieát ngaøi bieát Ñöùc Phanxicoâ töø ngaøy Ñöùc Phanxicoâ coøn laø Toång Giaùm Muïc ôû AÙ Caên Ñình. Ñöùc Hoàng Y töøng gaëp ngaøi ôû Buenos Aires trong caùc cuoäc du haønh cuûa mình vaø caû ôû Roâma khi ngaøi ñaõ ñöôïc baàu laøm giaùo hoaøng. Theo Ñöùc Hoàng Y Martino, moãi vò giaùo hoaøng ñeàu coù caùc ñaëc ñieåm rieâng. Nhöng vöôït quaù caùc neùt beân ngoaøi, Ñöùc Phanxicoâ raát gioáng Ñöùc Gioan Phaoloâ II, trung thaønh vôùi giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi. Ñoái vôùi Ñöùc Phanxicoâ, gia ñình cuõng laø ñieàu neàn taûng. Hôn nöõa, moät giaùo hoaøng khoâng theå laøm nhöõng ñieàu môùi laï, chöa ai nghe thaáy bao giôø. Chæ coù phong thaùi thay ñoåi thoâi, coøn tín lyù laø ñieàu vaãn vaäy vaø giaùo hoaøng phaûi coâng boá noù.
Vuõ Vaên An