Ñaïi dieän Toøa Thaùnh yeâu caàu Lieân Hieäp Quoác
ñöa ra caùc bieän phaùp cuï theå
chaám döùt baùch haïi taïi Iraq
Ñaïi dieän Toøa Thaùnh yeâu caàu Lieân Hieäp Quoác ñöa ra caùc bieän phaùp cuï theå chaám döùt baùch haïi taïi Iraq.
Iraq (VietCatholic News 1-09-2014) - Leân tieáng taïi Phieân Hoïp Ñaëc Bieät thöù 22 cuûa Hoäi Ñoàng Nhaân Quyeàn Lieân Hieäp Quoác, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Tomasi, Ñaïi Dieän Thöôøng Tröïc cuûa Toøa Thaùnh caïnh Lieân Hieäp Quoác vaø Caùc Cô Quan Quoác Teá khaùc ôû Geneøve, khuyeân coäng ñoàng quoác teá ñöa ra caùc bieän phaùp cuï theå ñeå chaám döùt caùc baïo ñoäng hieän nay vaø vieäc baùch haïi caùc nhoùm thieåu soá taïi Baéc Iraq, vaø ñeå taùi laäp moät neàn hoøa bình coâng chính cuõng nhö che chôû caùc nhoùm yeáu theá cuûa xaõ hoäi.
Nhaø ngoaïi giao cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng, khi leân tieáng vôùi Hoäi Ñoàng vaøo hoâm thöù Hai 1 thaùng 9 naêm 2014, noùi raèng "caàn phaûi ñöa ra caùc bieän phaùp thích ñaùng ñeå ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu treân".
Sau ñaây laø nguyeân vaên baøi dieãn vaên cuûa ngaøi:
Thöa oâng chuû tòch,
1. Taïi moät soá vuøng treân theá giôùi, hieän ñang coù nhöõng trung taâm baïo löïc, ñaëc bieät taïi Baéc Iraq, thaùch thöùc caùc coäng ñoàng ñòa phöông vaø quoác teá phaûi ñoåi môùi caùc coá gaéng theo ñuoåi hoøa bình cuûa hoï. Moät ñoøi hoûi khoâng theå thieáu, ngay tröôùc khi xem seùt luaät nhaân ñaïo quoác teá vaø luaät chieán tranh, vaø baát keå caùc hoaøn caûnh, laø phaûi toân troïng phaåm giaù khoâng theà naøo vi phaïm cuûa con ngöôøi nhaân baûn, voán laø neàn taûng cuûa moïi nhaân quyeàn. Moät thaát baïi ñaày thaûm hoïa trong vieäc tuaân giöõ caùc quyeàn caên baûn naøy thaáy raát roõ trong thöïc theå phaù phaùch laø caùi töï goïi laø "Nhaø Nöôùc Duy Hoài Giaùo". Nhieàu ngöôøi bò chaët ñaàu chæ vì hoï duy trì nieàm tin cuûa hoï; phuï nöõ bò xaâm phaïm khoâng thöông tieác vaø bò baùn laøm noâ leä treân thò tröôøng; treû em bò buoäc phaûi chieán ñaáu; caùc tuø nhaân bò thaûm saùt ngöôïc vôùi moïi döï lieäu cuûa luaät phaùp.
2. Traùch nhieäm che chôû quoác teá, nhaát laø khi moät chính phuû khoâng coù khaû naêng baûo ñaûm an toaøn cho caùc naïn nhaân, chaéc chaén aùp duïng trong tröôøng hôïp naøy, vaø caùc bieän phaùp cuï theå caàn ñöôïc ñöa ra moät caùch khaån caáp vaø cöông quyeát ngoõ haàu chaën ñöùng keû gaây haán baát chính, ñeå taùi laäp moät neàn hoøa bình coâng chính vaø che chôû moïi nhoùm yeáu theá trong xaõ hoäi. Caùc bieän phaùp thích ñaùng caàn ñöôïc ñöa ra ñeå thöïc hieän cho baèng ñöôïc caùc muïc tieâu naøy.
3. Moïi taùc nhaân trong vuøng vaø quoác teá phaûi minh nhieân keát aùn taùc phong taøn baïo, man rôï vaø thieáu vaên minh cuûa caùc nhoùm phaïm nhaân ñang chieán ñaáu taïi Ñoâng Syria vaø Baéc Iraq.
4. Traùch nhieäm che chôû phaûi ñöôïc ñaûm nhieäm vôùi thieän chí, beân trong khuoân khoå luaät quoác teá vaø luaät nhaân ñaïo. Xaõ hoäi daân söï noùi chung, vaø caùc coäng ñoàng toân giaùo vaø saéc toäc noùi rieâng, khoâng ñöôïc trôû thaønh phöông tieän cuûa cuoäc côø ñòa chính trò trong vuøng vaø quoác teá. Hoï cuõng khoâng neân bò coi nhö moät "ñoái töôïng döûng döng" vì caên tính toân giaùo cuûa mình hay vì nhöõng tay chôi khaùc coi hoï nhö moät "khoái löôïng khoâng ñaùng keå". Che chôû, neáu khoâng höõu hieäu, khoâng phaûi laø che chôû.
5. Caùc cô quan thích hôïp cuûa Lieân Hieäp Quoác, hôïp taùc vôùi caùc nhaø caàm quyeàn ñòa phöông, phaûi cung caáp trôï giuùp nhaân ñaïo thích ñaùng, thöïc phaåm, nöôùc uoáng, thuoác men, vaø choã ôû, cho nhöõng ngöôøi ñang chaïy troán baïo löïc. Tuy nhieân, söï trôï giuùp naøy, neân laø moät trôï giuùp khaån caáp taïm thôøi. Caùc Kitoâ höõu, ngöôøi Yazidis vaø caùc nhoùm khaùc ñang bò cöôõng böùc rôøi cö coù quyeàn trôû veà nhaø cöûa cuûa hoï, nhaän trôï giuùp ñeå taùi thieát nhaø cöûa vaø caùc nôi thôø phöôïng cuûa hoï, vaø ñöôïc soáng yeân oån.
6. Chaën ñöùng vieäc chuyeån vaän vuõ khí vaø thò tröôøng daàu hoûa laäu cuõng nhö baát cöù trôï giuùp chính trò giaùn tieáp naøo, cho nhoùm töï goïi laø "Nhaø Nöôùc Hoài Giaùo", seõ giuùp chaám döùt baïo löïc.
7. Nhöõng keû phaïm caùc toäi aùc naøy choáng laïi nhaân loaïi phaûi bò cöông quyeát truy taàm. Khoâng ñöôïc cho pheùp chuùng haønh ñoäng voâ toäi vaï, do ñoù coù nguy cô laëp laïi caùc taøn baïo maø nhoùm töï goïi laø "Nhaø Nöôùc Hoài Giaùo" ñaõ vi phaïm töø tröôùc tôùi nay.
Thöa oâng chuû tòch,
8. Nhö Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ töøng nhaán maïnh trong laù thö cuûa ngaøi göûi Toång Thö Kyù Ban Ki-moon: "caùc cuoäc taán coâng baïo löïc chæ coù theå thöùc tænh löông taâm moïi ngöôøi nam nöõ coù thieän chí ñeå hoï lieân ñôùi haønh ñoäng cuï theå baèng caùch baûo veä nhöõng ngöôøi ñang khoán khoå hay bò baïo löïc ñe doïa vaø ñaûm baûo söï trôï giuùp caàn thieát vaø caáp baùch cho nhieàu ngöôøi rôøi cö cuõng nhö giuùp hoï an toaøn trôû veà thaønh thò vaø nhaø cöûa cuûa hoï". Ñieàu hieän ñang xaåy ra taïi Iraq cuõng ñaõ töøng xaåy ra trong quaù khöù vaø coù theå xaåy ra vaøo ngaøy mai taïi nhieàu nôi khaùc. Kinh nghieäm daïy ta raèng moät ñaùp öùng khoâng ñaày ñuû, hay teä hôn, khoâng haønh ñoäng chi caû, thöôøng keát cuïc ôû choã leo thang theâm baïo löïc. Khoâng che chôû ñöôïc moïi ngöôøi daân Iraq, ñeå hoï thaønh naïn nhaân voâ toäi cuûa caùc phaïm nhaân naøy trong moät baàu khí noùi naêng xuoâng, ñeán ñoä im tieáng khaép hoaøn caàu, seõ ñem laïi nhieàu haäu quaû thaûm haïi cho Iraq, cho caùc laân bang nöôùc naøy vaø cho toaøn theá giôùi. Noù cuõng seõ laø moät ñoøn ñau ñaùnh vaøo tính khaû tín cuûa nhöõng nhoùm vaø caù nhaân luoân coá gaéng toân troïng nhaân quyeàn vaø luaät nhaân ñaïo. Caùch rieâng, caùc nhaø laõnh ñaïo caùc toân giaùo coù traùch nhieäm ñaëc bieät phaûi minh xaùc roõ raøng raèng khoâng toân giaùo naøo coù theå bieän minh cho caùc toäi phaïm ñaùng cheâ traùch veà luaân lyù, taøn aùc vaø man rôï naøy, vaø nhaéc nhôû moïi ngöôøi raèng nhö moät gia ñình nhaân loaïi, chuùng ta ñeàu laø ngöôøi troâng coi chaêm soùc anh em chuùng ta.
Caùc taøn baïo ñang dieãn ra taïi Iraq coù quy moâ khoâng theå naøo töôûng töôïng ñöôïc
Thöù Hai 1 thaùng 9 naêm 2014, Lieân Hieäp Quoác tuyeân boá raèng hoï ñaõ nhaän ñöôïc caùc baùo caùo töø Iraq cho thaáy "caùc haønh vi voâ nhaân ñaïo treân moät qui moâ khoâng theå naøo töôûng töôïng ñöôïc".
Phoù Toång UÛy Nhaân Quyeàn Flavia Pansieri noùi raèng ngöôøi ta tin Hoài Giaùo Trò ISIS ñaõ taán coâng moät caùch coù heä thoáng vaø coá yù vaøo thöôøng daân. Nhöõng cuoäc taán coâng naøy bao goàm gieát ngöôøi ñaõ nhaém tröôùc, buoäc ngöôøi ta caûi ñaïo, baét laøm noâ leä, haønh haï tính duïc, vaø bao vaây troïn caû caùc coäng ñoàng.
Theo BBC, Pansieri cuõng cho bieát coù chöùng côù cho thaáy caùc löïc löôïng chính phuû Iraq ñaõ gieát haïi caùc ngöôøi bò giam giöõ vaø oanh kích caùc khu vöïc daân söï
Tình theá baát oån taïi Iraq ñaõ leo thang moät caùch bi thaûm trong maáy thaùng qua khi Nhaø Nöôùc Hoài Giaùo, voán ñöôïc bieát döôùi danh ISIS, vaø caùc quaân phaûn loaïn ñoàng minh Sunni cuûa hoï, kieåm soaùt ñöôïc nhieàu phaàn roäng lôùn phía Baéc vaø phía Taây Iraq. Haøng ngaøn ngöôøi, trong ñoù, nhieàu ngöôøi laø Kitoâ höõu, ñaõ bò gieát, vaø hôn moät trieäu ngöôøi khaùc ñaõ buoäc phaûi chaïy troán khoûi nhaø.
Vaøo ngaøy thöù Hai 1 thaùng 9 naêm 2014, Hoäi Ñoàng Nhaân Quyeàn Lieân Hieäp Quoác ñaõ thaûo luaän caùc lôøi yeâu caàu phaûi coù moät söù boä khaån caáp qua Iraq ñeå ñieàu tra lieäu caùc toäi phaïm chieán tranh choáng laïi nhaân loaïi coù ñang dieãn ra hay khoâng.
Haõng tin Zenit nhôø caùc nguoàn tin ngoaïi giao bieát ñöôïc raèng moät soá ñaõ khaån caáp yeâu caàu thieát laäp moät toøa aùn quoác teá ñeå truy toá caùc toäi phaïm chieán tranh ñaëc bieät dieãn ra taïi vuøng Trung Ñoâng naøy.
Maëc duø nhöõng vuï nhö theá thuoäc quyeàn taøi phaùn cuûa Toøa Hình Söï Quoác Teá, nhöng nhöõng ngöôøi ñeà nghò suy luaän raèng moät toaø aùn chuyeân ñieàu tra toäi aùc cuûa ISIS vaø caùc nhoùm khaùc, theo ñöôøng höôùng caùc phieân toøa Nuremburg tröôùc ñaây vaøo cuoái Theá Chieán II, chaéc chaén coù hieäu quaû hôn.
Vuõ Vaên An