Cöû haønh 200 naêm
ngaøy thaùnh Gioan Bosco sinh ra
Cöû haønh 200 naêm ngaøy thaùnh Gioan Bosco sinh ra.
Phoûng vaán Cha Francesco Cereda, Phuï taù Beà treân Toång quyeàn doøng Don Bosco.
Roma (RG 15-08-2014; Vat. 1-09-2014) - Ngaøy 15 thaùng 8 naêm 2014 leã Ñöùc Meï hoàn xaùc leân Trôøi, doøng Don Bosco ñaõ baét ñaàu caùc leã nghi möøng kyû nieäm 200 naêm thaùnh Gioan Bosco sinh ra taïi Castelnuovo d'Asti vuøng Piemonte, trung baéc Italia, ngaøy 16 thaùng 8 naêm 1815. Naêm kyû nieäm naøy ñöôïc ghi daáu baèng nhieàu bieán coá möøng kính vò thaùnh laäp doøng Salesien vaø laø boån maïng cuûa giôùi treû. Ngoaøi leã nghi khai môû naêm kyû nieäm taïi Castelnuovo, coøn coù ñaïi hoäi quoác teá veà lòch söû vaø sö phaïm Salesien, vaø ñaïi hoäi quoác teá phong traøo giôùi treû Salesien. Töø ngaøy 19 thaùng 4 naêm 2015 seõ coù cuoäc tröng baày Taám Khaên Lieäm thaønh Torino nhaân naêm kyû nieäm naøy.
Giovanni Bosco sinh ngaøy 16 thaùng 8 naêm 1815 trong moät caên nhaø khieâm toán taïi thoân I Becchi laøng Castelnuovo, laø con oâng Francesco Bosco vaø baø Margherita Occhiena, noâng daân. OÂng Francesco qua ñôøi vì beänh phoåi naêm 1817 khi môùi 33 tuoåi, ñeå laïi vôï vaø ba con. Theá laø khi môùi 2 tuoåi Giovanni ñaõ moà coâi cha. Moät thaân moät mình baø Margherita phaûi taàn taûo nuoâi ba con thô vaø meï choàng beänh hoaïn. Cuoäc soáng thôøi ñoù voâ cuøng khoù khaên vaø coù raát nhieàu ngöôøi cheát vì ñoùi vaø dòch teã. Naêm leân 9 tuoåi Giovanni coù moät giaác mô, khieán caäu quyeát ñònh trôû thaønh linh muïc, vaø giaác mô ñoù seõ laø lyù do khieán cho sau naøy cha Bosco quy tuï caùc treû em moà coâi, lang thang buïi ñôøi, caùc treû em lao ñoäng, hay töøng vaøo tuø ra khaùm, ñeå trôï giuùp, daäy doã caùc em neân thaân neân ngöôøi. Trong thôøi gian theo hoïc taïi tröôøng tieåu hoïc Capriglio, caäu beù Giovanni ñaõ quyeát ñònh hoïc laøm xieäc ñeå loâi keùo caùc treû em caàu nguyeän vaø tham döï thaùnh leã. Neáu muoán xem caäu laøm xieäc, thì caùc treû em tröôùc ñoù phaûi laàn haït Maân Coâi vaø laéng nghe moät ñoaïn Phuùc AÂm.
Vì bò ngöôøi anh caû cuøng cha khaùc meï laø Antonio ghen gheùt vaø ñaùnh ñaäp, Giovanni ñöôïc meï göûi ñeán Moncucco Torinese giuùp vieäc cho gia ñình oâng Luigi vaø baø Dorotea Moglia töø naêm 1827 ñeán 1829, vaø chæ coù theå trôû veà nhaø khi Antonio laäp gia ñình naêm 1831. Trong thôøi gian naøy Giovanni tìm moïi caùch hoïc ñeå chuaån bò vaøo chuûng vieän, nhöng vieäc hoïc khi ñöôïc khi khoâng. Buø laïi Giovanni hoïc ñöôïc ngheà thôï may, thôï reøn, sau nay seõ raát höõu hieäu vì cbuùng seõ laø caùc ngheà trong tröôøng kyõ thuaät Valdocco cuûa doøng Salesien.
Ñeå coù tieàn ñi hoïc taïi tænh Chieti Giovanni troï ôû nhaø baø Lucia Matta, vaø laøm ñuû moïi ngheà: giuùp vieäc, giuùp baøn, doïn deïp chuoàng boø ñeå coù tieàn ñi hoïc. Chính taïi ñaây anh thaønh laäp "Hoäi Töôi Vui" vaø troå taøi laøm xieäc ñeå loâi keùo ngöôøi treû tôùi vôùi ñôøi caàu nguyeän vaø cuoäc soáng ñöùc tin. Trong thôøi gian naøy Giovanni laøm baïn vôùi Lugi Comollo. Göông soáng dòu hieàn, voâ toäi vaø tha thöù cuûa Luigi Comollo seõ khieán cho Giovanni sau naøy laáy khaåu hieäu: "Haõy laáy heát moïi söï, nhöng xin cho con caùc linh hoàn".
Sau bao nhieâu kieân trì vöôït moïi khoù khaên cuoái cuøng Giovanni Bosco ñöôïc gia nhaäp chuûng vieän Chieti, theo hoïc taïi ñaây töø naêm 1935 tôùi 1841 vaø ñöôïc thuï phong linh muïc ngaøy muøng 5 thaùng 6 naêm 1841. Tuy ñöôïc baïn beø vaø ngöôøi quen ñeà nghò laøm thaày daäy hoïc tö hay tuyeân uùy, nhöng cha Bosco töø choái. Cha quyeát ñònh vaøo soáng trong cö xaù ôû Torino gaàn nhaø thôø thaùnh Phanxicoâ thaønh Assisi, nôi linh muïc Luigi Guala ñang lo cho 45 thanh nieân chuaån bò hoïc laøm linh muïc, vôùi söï trôï giuùp cuûa cha Giuseppe Cafasso, laø ngöôøi ñaõ môøi cha Bosco tôùi phuï löïc vôùi hai cha.
Ñöôïc linh höùng bôûi coâng vieäc cuûa cha Giovanni Cocchi, ngöôøi ñaõ tìm caùch quy tuï caùc ngöôøi treû gaëp khoù khaén taïi Torino trong moät cö xaù, cha Bosco quyeát ñònh ñi gaêp caùc treû em buïi ñôøi vaø quan saùt cuoäc soáng khoå cöïc cuûa caùc em cuõng nhö noùi chuyeän vôùi caùc em. Môùi 8-9 tuoåi nhöng caùc em ñaõ phaûi laøm vieäc lam luõ trong caùc nhaø maùy ñeå möu sinh, vaø thöôøng bò ngöôøi lôùn öùc hieáp aên caép löông. Caùc em raát quùy troïng cha vì cha beânh vöïc caùc em. Cuøng vôùi cha Cafasso, cha Bosco cuõng baét ñaàu vieáng thaêm caùc ngöôøi treû bò tuø.
Nhaän thaáy tình yeâu thöông cuûa cha, caùc baïn treû tuoåi töø 12 tôùi 18 baét ñaàu tin caäy vaø keå laïi cho cha nghe caùc khoå ñau khoù khaên cuûa hoï. Cha daën hoï khi ra khoûi tuø tôùi gaëp cha taïi giaùo xöù thaùnh Phanxicoâ Assisi. Ngaøy muøng 8 thaùng 12 naêm 1841 tröôùc khi daâng thaùnh leã cha gaëp Bartolomeo Garelli trong phoøng maëc aùo. Ñoù laø baïn treû ñaàu tieân tìm ñeán vôùi cha. Cha Bosco quyeát ñònh tuï taäp taát caû caùc treû em ngheøo, moà coâi, lang thang buïi ñôøi, caùc treû em coâng nhaân laøm ngheà lau oáng khoùi, caùc ngöôøi treû môùi ra khoûi tuø, ñeå ñaäy ñoã caùc em. Boán ngaøy sau cuøng vôùi Bartolomeo Garelli, coù theâm ba anh em Buzzetti vaø baïn beø cuûa caùc em. Ñoù laø nhoùm seõ laøm thaønh toå aám ñaàu tieân cuûa doøng Salesien. Chæ ít laâu sau treû em ñoâng tôùi ñoä cha Bosco phaûi nhôø ba linh muïc khaùc trôï giuùp.
Muøa xuaân naêm 1842 maáy anh em Buzzetti ñem theo Giuseppe ngöôøi em uùt ñeán toå aám. Giuseppe raát yeâu meán cha Bosco, quyeát ñònh theo cha trong ôn goïi linh muïc vaø sau naøy trôû thaønh caùnh tay maët cuûa cha trong doøng Salesien. Thaùng tö naêm 1846 cha Bosco tìm ñöôïc moät khu ñaát vaø moät caên nhaø cho caùc con caùi cuûa cha taïi Valdocco. Naêm 1854 cha baét ñaàu thaønh laäp doøng Salesien, vaø naêm 1872 vôùi söï trôï giuùp cuûa chò Maria Domenica Mazzarello cha thaønh laäp nhaùnh nöõ Salesien lo vieäc giaùo duïc cho caùc treû nöõ. Naêm 1875 cha göûi nhoùm thöøa sai Salesien ñaàu tieân sang Buenos Aires, thuû ño Argentina. Sau ñoù doøng lôùn maïnh vaø phaùt trieån taïi nhieàu nöôùc AÂu chaâu, Myõ chaâu, Phi chaâu vaø AÙ chaâu trong ñoù coù caû Vieät Nam. Hieän nay doøng Don Bosco coù 15,560 tu só, trong ñoù coù 121 Giaùm Muïc, 10,433 linh muïc, ñieàu khieån 1,823 cô côû giaùo duïc vaø caùc tröôøng kyõ thuaät daäy ngheà cho ngöôøi treû ñoù ñaây treân theá giôùi.
Cha Don Bosco qua ñôøi taïi Torino ngaøy 31 thaùng gieâng naêm 1888. Ñöùc Giaùo Hoaøng Pio XI ñaõ phong Chaân phöôùc cho ngöôøi ngaøy muøng 2 thaùng 6 naêm 1929, roài naâng leân haøng hieån Thaùnh ngaøy muøng 1 thaùng 4 naêm 1934. Xaùc cuûa cha hieän ñöôïc ñeå trong ñeàn thaùnh Ñöùc Baø Phuø Hoä ôû Torino.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán cha Francesco Cereda, phuï taù cha Beà treân toång quyeàn doøng Don Bosco, veà naêm kyû nieäm naøy.
Hoûi: Thöa cha caùc leã nghi kyû nieäm 200 naêm thaùnh Gioan Bosco sinh ra ñaõ dieãn ra nhö theá naøo?
Ñaùp: Caùc leã nghi kyû nieäm 200 naêm ñaõ baét ñaàu vaøo ngaøy leã Ñöùc Meï hoàn xaùc leân Trôøi, vôùi bieán coá cha Beà treân toång quyeàn ñaõ ñöôïc Hoäi ñoàng tænh vaø Hoäi ñoàng muïc vuï giaùo xöù Castelmuovo tieáp ñoùn. Ngay buoåi chieàu ñaàu tieân naøy cha Beà treân toång quyeàn ñaõ minh nhieân vai troø cuûa Ñöùc Meï Maria trong cuoäc ñôøi thaùnh Bosco, cuõng nhö söï kieän thaùnh nhaân ñaõ hoïc tín thaùc cho Ñöùc Meï töø thaân maãu laø baø Margherita, vaø beân trong moâi tröôøng giaùo xöù. Thöù baåy 16-8 coù cuoäc haønh höông, theo sau ñoù laø thaùnh leã ñoàng teá taïi quaûng tröôøng vöông cung thaùnh ñöôøng kính thaùnh Bosco taïi Colle Don Bosco. Trong thaùnh leã cha Beà treân toång quyeàn ñaõ ñoïc söù ñieäp göûi naêm Don Bosco, vaø Hoäi ñoàng thaønh phoá ñaõ trao taëng töôùc hieäu "coâng daân danh döï" cho cha.
Hoûi: Thöa cha, ñaâu laø caùc muïc ñích cuûa naêm kyû nieäm vôùi ñeà taøi "Don Bosco vôùi ngöôøi treû vaø cho giôùi treû?
Ñaùp: Muïc ñích chính laø kyû nieäm göông maët cuûa cha thaùnh Don Bosco, baèng caùch duyeät xeùt caùc thaùch ñoá maø thaùnh nhaân ñaõ ñöông ñaàu, ñeå hoïc töø chính thaùnh nhaân, ñeå xem ngaøy nay chuùng ta phaûi traû lôøi cho caùc thaùch ñoá cuûa giôùi treû nhö theá naøo. Nhö vaäy chuùng ta coù theå ñöa ra moät baøi hoïc phaân ñònh muïc vuï lieân quan tôùi caùc tình traïng, trong ñoù ngöôøi treû phaûi soáng trong caùc phaàn ñaát khaùc nhau cuûa theá giôùi naøy. Nhö thaùnh Bosco chuùng toâi cuõng öôùc muoán daán thaân nhö gia ñình Salesien vaø nhö laø phong traøo Salesien laø soáng vôùi ngöôøi treû vaø cho ngöôøi treû. Do ñoù ñeà taøi ñoàng haønh, soáng gaàn guõi vôùi ngöôøi treû, hieåu bieát hoï, vaø loâi cuoán hoï trong hoaït ñoäng giaùo duc muïc vuï daønh rieâng cho hoï, tôùi ñoä laøm cho moãi moät ngöôøi treû khaùm phaù ra chöông trình Thieân Chuùa coù ñoái vôùi hoï, vaø nhö theá höôùng cuoäc soáng hoï cho töông lai.
Hoûi: Thöa cha, naêm kyû nieäm seõ keùo daøi cho tôùi ngaøy 16 thaùng 8 naêm 2015: ñaâu laø caùc saùng kieán chính ñöôïc döï truø cho naêm naøy?
Ñaùp: Coù caùc saùng kieán treân bình dieän toaøn caàu, nhö 90 cuoäc thanh tra toaøn doøng treân theá giôùi. Treân bình dieän doøng thì saùng kieán ñaàu tieân seõ laø vaøo cuoái thaùng 9 seõ coù leã nghi trao Thaùnh Giaù truyeàn giaùo cho caùc tu só ra ñi rao truyeàn Tin Möøng treân theá giôùi. Tieáp theo ñoù vaøo thaùng 11 seõ coù moät ñaïi hoäi lòch söû duyeät xeùt söï phaùt trieån ñaëc suûng cuûa thaùnh Bosco töø quan ñieåm lòch söû hoaït ñoäng cuûa doøng, töø quan ñieåm giaùo duïc vaø töø quan ñieåm tu ñöùc. Tieáp theo ñoù rieâng taïi Italia seõ coù ñaïi hoäi toaøn quoác dieãn ra ngaøy 24 thaùng gieâng taïi Torino, roài trong thaùng 3 seõ coù ñaïi hoäi quoác teá sö phaïm taïi ñaïi hoïc Salesien. Moät trong caùc bieán coá maø chuùng toâi seõ tham döï nhö laø gia ñình Salesien ñoù laø vuoäc vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ taïi Torino, nhaân dòp tröng baày Taám Khaêm Lieäm trong naêm kyû nieäm naøy. Theá roài trong tuaàn cuoái cuøng cuûa thaùng 3 seõ coù ñaïi hoäi quoác teá cuûa ngöôøi treû ñeå giuùp hoï trôû thaønh caùc Don Bosco ngaøy nay trong moâi tröôøng soáng thöôøng ngaøy cuûa hoï.
Hoûi: Thöa cha, söù ñieäp cuûa thaùnh Bosco Ñaáng saùng laäp doøng Salesien coù coøn thôøi söï hay khoâng vaø ñaâu laø caùc ñieåm maïnh cuûa söù ñieäp naøy?
Ñaùp: Chuùng ta thaáy söù ñieäp naøy ñöôïc tieáp nhaän trong nhieàu phaàn khaùc nhau treân theá giôùi chính vì noù laø moät söù ñieäp thieän caûm vôùi ngöôøi treû vaø gaàn guõi hoï. Sö phaïm cuûa thaùnh Bosco, chuùng ta coù theå ñònh nghóa nhö laø ngheä thuaät khích leä: gaàn guõi ngöôøi treû trong chính moâi tröôøng soáng cuûa hoï, caû qua ñeà nghò cuûa loøng tin. Chính nhôø söï gaàn guõi vôùi ngöôøi treû heä thoáng giaùo duïc cuûa thaùnh Bosco daãn ñöa ngöôøi treû tôùi choã tröôûng thaønh, cho duø hoï laø tín höõu cuûa toân giaùo naøo ñi nöõa. Chöông trình giaùo duïc ñoù laø trôï giuùp moïi ngöôøi treû coù moät töông lai vaø coù theå soáng cho tha nhaân. Bôûi vì ñoù laø kieåu giaùo duïc cuûa thaùnh Bosco: baét ñaàu thaønh laäp moät phong traøo roäng lôùn bao goàm nhieàu ngöôøi, vì ñeå giaùo duïc caàn coù raát nhieàu ngöôøi coäng taùc.
(RG 15-8-2014)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)