Cuoäc phoûng vaán Ñöùc Phanxicoâ
cuûa taïp chí Il Messagero
Cuoäc phoûng vaán Ñöùc Phanxicoâ cuûa taïp chí Il Messagero.
Roma (VietCatholic News 3-07-2014) - Chuùa Nhaät 29 thaùng 6 naêm 2014, taïp chí Il Messagero ñaõ cho ñaêng baøi phoûng vaán Ñöùc Phanxicoâ cuûa nöõ kyù giaû Franca Giansoldati.
Nöõ kyù giaû naøy thuaät laïi: "Buoåi heïn dieãn ra taïi Nhaø Thaùnh Maùcta vaøo buoåi chieàu. Sau moät cuoäc khaùm xeùt nhanh choùng, moät ngöôøi Thuïy Só nhaõ nhaën daãn toâi vaøo moät phoøng khaùch nhoû.
ÔÛ ñaáy coù saün saùu chieác gheá maø vaûi boïc nhung xanh ñaõ hôi baïc maàu, moät chieác baøn goã nhoû, moät maùy truyeàn hình kieåu xöa. Taát caû ñeàu ngaên naép. Neàn ñaù boùng loaùng, moät vaøi böùc tranh. Gioáng moät phoøng chôø ôû giaùo xöù, nôi ngöôøi ta tôùi xin lôøi khuyeân hay ñieàn giaáy tôø hoân phoái.
Ñöùc Phanxicoâ mæm cöôøi ñi vaøo: "Roài! Toâi ñaõ ñoïc coâ baây giôø cuoái cuøng cuõng ñöôïc gaëp coâ". Toâi hôi ñoû maët. Roài ngaøi vöøa cöôøi vöøa noùi: "Ñuùng hôn, toâi ñaõ bieát coâ giôø ñaây toâi seõ laéng nghe coâ". Ñöùc Phanxicoâ cöôøi moät caùch chaân tình trong suoát cuoäc chuyeän troø keùo daøi moät giôø, khoâng heà coù lôøi soaïn saün, (veà ñuû moïi ñeà taøi). Roâma vôùi nhöõng teä haïi cuûa moät thaønh phoá lôùn, thôøi ñaïi thay ñoåi ñang laøm yeáu neàn chính trò, coá gaéng baûo veä ích chung; Giaùo Hoäi naém laïi cho mình caùc vaán ñeà ngheøo ñoùi vaø chia seû ("Marx khoâng heà saùng nghó ñöôïc ñieàu gì"), söï naûn loøng tröôùc vieäc xuoáng caáp tinh thaàn taïi caùc khu vöïc ngoaïi bieân, hoá thaúm sa laày luaân lyù trong ñoù treû em bò laïm duïng, ñeå maëc ñi aên xin, thieáu nieân lao ñoäng vaø naïn maõi daâm treû em, coù em chöa ñaày 15 tuoåi vaø khaùch haøng ñaùng tuoåi oâng cuûa chuùng.
Ñöùc Phanxicoâ moâ taû "aáu daâm" nhö theá ñoù. Ngaøi noùi, ngaøi giaûi thích, ngaøi töï yù döøng laïi, roài laïi trôû laïi vôùi vaán ñeà, moät caùch say söa, nhaõ nhaën vaø caû nghòch lyù nöõa. Coù luùc nhoû nheï nhö lôøi ru em. Baøn tay ngaøi cöû ñoäng theo caùch lyù luaän, luùc naém, luùc môû, nhö veõ nhöõng khuoân hình töôûng töôïng trong khoâng khí. Vaø ngaøi troâng raát khoûe maïnh khoâng gioáng nhöõng lôøi ñoàn ñaïi veà söùc khoûe cuûa ngaøi.
Hoûi: Baây giôø ñang laø traän ñaáu giöõa YÙ vaø Uruguay. Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, Ñöùc Thaùnh Cha uûng hoä ñoäi naøo?
Ñöùc Phanxicoâ: AØ toâi haû, khoâng uûng hoä ai, thaät ñaáy. Toâi ñaõ höùa vôùi Toång Thoáng Brazil (Dilma Roussef) toâi seõ giöõ trung laäp.
Hoûi: Chuùng ta neân baét ñaàu vôùi Roâma chaêng?
Ñöùc Phanxicoâ: Nhöng coâ coù bieát laø toâi khoâng bieát Roâma khoâng? Coâ thöû nghó coi toâi chæ thaáy Nhaø Nguyeän Sistine laàn ñaàu tieân khi tham döï maät nghò baàu Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI laøm giaùo hoaøng (naêm 2005). Toâi chöa bao giôø tôùi caùc vieän baûo taøng. Söï thaät laø luùc coøn laøm Hoàng Y, toâi ít tôùi ñaây laém. Toâi bieát Nhaø Thôø Ñöùc Baø Caû vì toâi luoân tôùi ñoù. Roài nhaø thôø Thaùnh Loârensoâ Ngoaïi Thaønh nôi toâi tôùi ban Pheùp Theâm Söùc hoài Don Giacomo Tantardini coøn ôû ñoù. Dó nhieân, toâi bieát Piazza Navona vì toâi luoân nguï ôû Ñöôøng Via della Scriofa, phía sau noù.
Hoûi:Coù ñieàu gì laø Roâma trong con ngöôøi AÙ Caên Ñình cuûa Ñöùc Bergoglio khoâng?
Ñöùc Phanxicoâ: Khoù maø coù ñieàu gì nhö theá. Toâi ngöôøi Piedmont nhieàu hôn, vì ñoù laø nguoàn goác nguyeân thuûy cuûa gia ñình toâi. Tuy nhieân, toâi baét ñaàu caûm thaáy meán Roâma. Toâi coù yù ñònh seõ thaêm khu vöïc naøy, caùc giaùo xöù. Toâi ñang töø töø khaùm phaù thaønh phoá naøy. Noù laø moät ñoâ thò xinh ñeïp, ñoäc ñaùo, vôùi nhieàu nan ñeà cuûa nhöõng thaønh phoá lôùn. Thaønh phoá nhoû thì coù cô caáu gaàn nhö nhaát thoáng; traùi laïi, ñoâ thò thì bao goàm tôùi 7 hay 8 thaønh phoá choàng cheùo leân nhau treân nhieàu bình dieän, trong ñoù, coù bình dieän vaên hoùa. Toâi ñang nghó tôùi caùc lôùp ngöôøi treû cuûa ñoâ thò. Hoï ñeàu gioáng nhau taïi caùc thaønh phoá lôùn. Thöïc theá, ñeán thaùng Möôøi Moät naøy, chuùng toâi seõ toå chöùc moät ñaïi hoäi ôû Barcelona chuyeân baøn veà vieäc chaêm soùc muïc vuï cho nhöõng ngöôøi ôû ñoâ thò. ÔÛ AÙ Caên Ñình, caùc trao ñoåi ñang ñöôïc coå vuõ vôùi Meã Taây Cô. Ngöôøi ta khaùm phaù ra nhieàu neàn vaên hoùa choàng cheùo leân nhau, khoâng haún do di daân, maø ñuùng hôn vì caùc laõnh vöïc vaên hoùa haøng ngang, moãi laõnh vöïc coù soá thaønh vieân rieâng cuûa noù. Giaùo Hoäi phaûi coù khaû naêng ñaùp öùng caû hieän töôïng naøy nöõa.
Hoûi: Taïi sao, ngay töø ñaàu, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ muoán nhaán maïnh tôùi vai troø cuûa Giaùm Muïc Roâma?
Ñöùc Phanxicoâ: Chöùc vuï thöù nhaát cuûa Phanxicoâ laø laøm Giaùm Muïc Roâma. Ngaøi coù ñuû töôùc hieäu cuûa Giaùo Hoaøng: muïc töû hoaøn vuõ, Ñaïi Dieän Chuùa Kitoâ, v.v# laø vì thöïc söï ngaøi laø Giaùm Muïc Roâma. Ñoù laø choïn löïa thöù nhaát, haäu quaû cuûa quyeàn toái thöôïng cuûa Pheâroâ. Neáu ngaøy mai Ñöùc Giaùo Hoaøng muoán laøm giaùm muïc Tivoli, roõ raøng ngöôøi ta seõ ñaù toâi ra ngoaøi.
Hoûi: Boán möôi naêm tröôùc ñaây, döôùi thôøi Ñöùc Phaoloâ VI, Toøa Ñaïi Dieän coù coå vuõ moät ñaïi hoäi veà caùc teä haïi cuûa Roâma. Töø ñoù, phaùt sinh ra moät hình aûnh veà thaønh phoá naøy trong ñoù, ngöôøi naøo coù nhieàu laø ngöôøi toát nhaát, vaø ai coù ít ñeàu laø ngöôøi xaáu hôn caû. Theo yù kieán cuûa Ñöùc Thaùnh Cha, ñaâu laø caùc teä haïi xaáu xa cuûa thaønh phoá naøy
Ñöùc Phanxicoâ: Chuùng laø caùc xaáu xa teä haïi cuûa caùc ñoâ thò, nhö Buenos Aires chaúng haïn. Coù ngöôøi lôøi laõi cöù gia taêng, vaø coù ngöôøi moãi ngaøy moät ngheøo hôn. Toâi khoâng hay bieát ñaïi hoäi veà caùc xaáu xa toài teä cuûa Roâma. Caùc xaáu xa toài teä naøy haún coù tính Roâma raát nhieàu, vaû laïi, luùc ñoù, toâi môùi 38 tuoåi. Toâi laø giaùo hoaøng ñaàu tieân khoâng tham döï Coâng Ñoàng vaø laø giaùo hoaøng ñaàu tieân hoïc thaàn hoïc sau Coâng Ñoàng vaø luùc ñoù, ñoái vôùi chuùng toâi, aùnh saùng vó ñaïi chính laø Ñöùc Phaoloâ VI. Ñoái vôùi toâi, toâng huaán Evangelii Nuntiandi vaãn coøn laø vaên kieän seõ khoâng bao giôø bò vöôït qua.
Hoûi: Coù chaêng moät phaåm traät giaù trò caàn ñöôïc toân troïng trong vieäc cai quaûn vieäc coâng?
Ñöùc Phanxicoâ: Chaéc chaén laø theá, ñeå luoân luoân baûo veä ích chung. Ñaây laø ôn goïi cuûa moïi chính trò gia. Noù laø moät yù nieäm phong phuù bao goàm vieäc baûo veä söï soáng con ngöôøi, baûo veä phaåm giaù cuûa noù. Ñöùc Phaoloâ quen noùi raèng söù meänh cuûa chính trò laø söù meänh cuûa hình thöùc baùc aùi cao caû nhaát. Ngaøy nay, vaán ñeà chính trò, toâi khoâng chæ noùi veà nöôùc YÙ maø noùi veà moïi quoác gia, vì vaán ñeà naøy hieän coù tính caùch hoaøn caàu, laø: noù ñaõ maát giaù, bò huû baïi vì tham nhuõng, vì hieän töôïng hoái loä. Toâi nhôù tôùi moät vaên kieän ñöôïc caùc giaùm muïc Phaùp coâng boá caùch nay 15 naêm. Ñoù laø moät Thö Muïc Vuï coù töïa ñeà "Phuïc Hoài Chính Trò", ñeà caäp tôùi chính vaán ñeà naøy. Neáu khoâng laáy vieäc phuïc vuï laøm neàn taûng, thì ñeán vieäc hieåu chính trò laø gì ta cuõng khoâng laøm ñöôïc.
Hoûi: Ñöùc Thaùnh Cha töøng noùi raèng thoái naùt naëc muøi hoâi thoái. Ñöùc Thaùnh Cha cuõng ñaõ noùi raèng thoái naùt xaõ hoäi laø keát quaû cuûa moät traùi tim beänh hoaïn vaø khoâng phaûi laø nhöõng ñieàu kieän chæ ôû beân ngoaøi. Khoâng coù nhöõng traùi tim thoái naùt thì seõ khoâng coù naïn thoái naùt. Ngöôøi thoái naùt khoâng coù baïn beø maø chæ coù nhöõng anh ñaàn höõu ích. Ñöùc Thaùnh Cha coù theå giaûi thích roõ hôn khoâng?
Ñöùc Phanxicoâ: Toâi ñaõ noùi veà vaán ñeà naøy hai ngaøy lieân tieáp nhaân cô hoäi chuù giaûi baøi ñoïc veà vöôøn nho Naboát. Toâi muoán noùi tôùi baøi ñoïc thaùnh leã hoâm ñoù. Ngaøy thöù nhaát, toâi ñeà caäp tôùi hieän töôïng luaän cuûa thoái naùt, ngaøy thöù hai, noùi tôùi vieäc ngöôøi thoái naùt keát cuoäc seõ ra sao. Trong baát cöù tröôøng hôïp naøo, ngöôøi thoái naùt vaãn khoâng coù baïn beø, maø chæ coù nhöõng keû ñoàng loõa.
Hoûi: Theo yù kieán Ñöùc Thaùnh Cha, ngöôøi ta noùi nhieàu tôùi thoái naùt vì caùc phöông tieän truyeàn thoâng ñaïi chuùng nhaán maïnh quaù nhieàu tôùi vaán ñeà naøy hay noù thöïc söï laø moät naïn dòch ñòa phöông vaø laø moät toäi aùc traàm troïng?
Ñöùc Phanxicoâ: Khoâng, chaúng may, noù laø moät hieän töôïng hoaøn caàu. Thöïc vaäy, coù nhöõng vò nguyeân thuû quoác gia ngoài tuø vì noù. Toâi raát ngaïc nhieân veà vieäc naøy vaø toâi ñi tôùi keát luaän laø: coù quaù nhieàu toäi aùc moïc leân nhaát laø trong luùc coù nhöõng thay ñoåi lôùn lao, coù tính thôøi ñaïi. Ta ñang soáng khoâng haún trong thôøi ñaïi coù nhöõng thay ñoåi, maø laø trong luùc ñang coù söï thay ñoåi caû moät thôøi ñaïi. Do ñoù, thay ñoåi caû moät neàn vaên hoùa; chính trong thôøi kyø naøy, söï vieäc kieåu naøy ñaõ xaåy ra. Moät thay ñoåi thôøi ñaïi laøm gia taêng söï suy ñoài luaân lyù, khoâng nhöõng chæ trong chính trò, maø caû trong sinh hoaït taøi chaùnh vaø xaõ hoäi nöõa.
Hoûi: Ngay caùc Kitoâ höõu xem ra cuõng khoâng neâu göông saùng bao nhieâu...
Ñöùc Phanxicoâ: Chính moâi tröôøng ñaõ khuyeán khích thoái naùt. Toâi khoâng muoán noùi: moïi ngöôøi ñeàu thoái naùt, nhöng thieån nghó khoù maø löông thieän trong chính trò. Toâi ñeà caäp tôùi moïi nôi, khoâng rieâng gì nöôùc YÙ. Toâi cuõng nghó tôùi caùc tröôøng hôïp khaùc. Ñoâi khi coù nhöõng ngöôøi muoán laøm trong saùng moïi söï, nhöng roài hoï gaëp khoù khaên vaø nhö theå bò nuoát tröûng bôûi hieän töôïng ñaïi dòch veà nhieàu bình dieän, coù tính toaøn boä. Khoâng phaûi vì ñoù laø baûn chaát cuûa chính trò, maø vì söï kieän naøy: khi thôøi ñaïi thay ñoåi, thì chieàu höôùng suy ñoài luaân lyù seõ trôû neân maïnh meõ hôn.
Hoûi: Ñöùc Thaùnh Cha lo laéng tröôùc caûnh ngheøo luaân lyù hay caûnh ngheøo vaät chaát cuûa moät ñoâ thò?
Ñöùc Phanxicoâ: Toâi quan ngaïi caû hai. Thí duï, toâi coù theå giuùp moät ngöôøi ñoùi ñeå oâng ta khoûi ñoùi nöõa. Nhöng neáu oâng ta maát vieäc laøm vaø khoâng tìm ñöôïc vieäc laøm, oâng ta seõ phaûi ñöông ñaàu vôùi moät caùi ngheøo khaùc. OÂng ta khoâng coøn phaåm giaù nöõa. Coù leõ oâng ta coù theå tôùi cô quan Caritas vaø ñem veà nhaø moät goùi thöïc phaåm naøo ñoù, nhöng oâng caûm thaáy moät caùi ngheøo heát söùc traàm troïng huûy hoaïi traùi tim oâng. Moät giaùm muïc phuï taù cuûa Roâma noùi vôùi toâi raèng nhieàu ngöôøi tôùi tieäm caø pheâ, moät caùch leùn luùt vaø ñaày xaáu hoå, ñeå coù theå ñem veà nhaø moät chuùt thöïc phaåm. Phaåm giaù cuûa hoï töø töø seõ maát ñi, hoï soáng khoâng hy voïng.
Hoûi: Treân caùc phoá xaù Roâma, Ñöùc Thaùnh Cha coù theå thaáy caùc treû gaùi tuoåi chæ 14 thöôøng buoäc phaûi haønh ngheà maõi daâm giöõa nhöõng thôø ô noùi chung cuûa coâng chuùng, trong khi aáy, Ñöùc Thaùnh Cha coøn thaáy treû em aên xin ôû ñöôøng xe ngaàm. Giaùo Hoäi coù coøn laø men nöõa khoâng? Ñöùc Thaùnh Cha, trong tö caùch giaùm muïc, coù caûm thaáy baát löïc tröôùc söï xuoáng caáp luaân lyù nhö theá khoâng?
Ñöùc Phanxicoâ: Toâi thaáy buoàn ñau, toâi caûm thaáy ñau ñôùn voâ cuøng. Vieäc boùc loät treû em khieán toâi heát söùc ñau khoå. Vieäc aáy cuõng xaåy ra taïi AÙ Caên Ñình. Treû em bò söû duïng laøm vieäc chaân tay vì baøn tay chuùng nhoû hôn. Tuy nhieân, chuùng coøn bò boùc loät veà phöông dieän tình duïc, trong caùc khaùch saïn. Coù laàn toâi ñöôïc thoâng baùo coù nhöõng em gaùi maõi daâm tuoåi môùi 12 treân moät ñöôøng phoá Buenos Aires. Toâi ñi kieåm tra vaø quaû ñuùng nhö theá. Noù laøm toâi sinh beänh. Nhöng toâi coøn sinh beänh hôn nöõa khi thaáy nhöõng chieác xe hôi sang troïng, do nhöõng ngöôøi ñaøn oâng cao nieân laùi, döøng laïi. Hoï ñaùng laø oâng caùc em. Hoï ñöa em vaøo khaùch saïn, traû em 15 pesos laø soá tieàn luùc ñoù thöôøng ñöôïc duøng ñeå mua nhöõng vieân ma tuùy vöùt ñi. Ñoái vôùi toâi, nhöõng ngöôøi laøm nhö theá vôùi caùc em gaùi chính laø caùc aáu daâm. Ñieàu naøy cuõng xaåy ra taïi Roâma. Kinh Thaønh Muoân Thuôû, moät kinh thaønh ñaùng leõ laø haûi ñaêng cuûa theá giôùi, nay thöïc laø taám göông phaûn chieáu söï thoái naùt luaân lyù cuûa xaõ hoäi. Toâi nghó ñaây laø nhöõng nan ñeà chæ ñöôïc giaûi quyeát baèng moät chính saùch xaõ hoäi toát ñeïp.
Hoûi: Chính trò coù theå laøm gì ñöôïc?
Ñöùc Phanxicoâ: Ñaùp öùng moät caùch roõ raøng, thí duï, baèng caùc dòch vuï xaõ hoäi coù theå giuùp caùc gia ñình hieåu söï vieäc, hoã trôï hoï thoaùt ra ñöôïc caùc hoaøn caûnh naëng loøng naøy. Hieän töôïng naøy cho thaáy hieän ñang coù nhieàu thieáu soùt trong caùc dòch vuï xaõ hoäi trong xaõ hoäi.
Hoûi: Tuy nhieân, Giaùo Hoäi ñang laøm raát nhieàu...
Ñöùc Phanxicoâ: Vaø Giaùo Hoäi phaûi tieáp tuïc laøm nhö theá. Caùc gia ñình gaëp khoù khaên phaûi ñöôïc giuùp ñôõ, moät coâng vieäc khoù khaên ñoøi hoûi coá gaéng chung.
Hoûi: ÔÛ Roâma, caøng ngaøy giôùi treû caøng ít tôùi nhaø thôø hôn, khoâng cho con caùi röûa toäi, thaäm chí khoâng bieát laøm caû daáu Thaùnh Giaù. Chieán thuaät naøo höõu hieäu trong vieäc laät ngöôïc laïi xu höôùng naøy?
Ñöùc Phanxicoâ: Giaùo Hoäi phaûi ra ngoaøi ñöôøng phoá, tìm kieám ngöôøi ta, ñi tôùi töøng nhaø, thaêm vieáng caùc gia ñình, ñi tôùi caùc khu ngoaïi vi. Giaùo Hoäi khoâng ñöôïc laø moät Giaùo Hoäi chæ bieát nhaän, maø coøn bieát cho ñi...
Hoûi: Vaø caùc cha xöù khoâng neân ñaët cuoän toùc leân ñaàu con chieân... (1)
Ñöùc Phanxicoâ: (Cöôøi). Leõ dó nhieân, ta ñang trong thôøi kyø truyeàn giaùo caû 10 naêm nay roài. Ta phaûi nhaán maïnh tôùi ñieàu ñoù.
Hoûi: Ñöùc Thaùnh Cha coù lo laéng ñoái vôùi vieäc giaûm sinh suaát taïi YÙ khoâng?
Ñöùc Phanxicoâ: Toâi nghó nhieàu vieäc caàn phaûi laøm hôn nöõa vì ích chung cuûa treû em. Moät cam keát laø ñaët gia ñình leân haøng öu tieân ñaàu; ñoâi khi löông tieàn khoâng ñuû cho tôùi cuoái thaùng. Sôï maát vieäc, khoâng coù tieàn traû tieàn thueâ nhaø. Caùc chính saùch xaõ hoäi khoâng ñuû giuùp ñôõ. YÙ hieän ñang coù sinh suaát raát thaáp, Taây Ban Nha cuõng theá. Phaùp töông ñoái ñôõ hôn moät chuùt nhöng vaãn coøn thaáp. AÂu Chaâu xem ra meät moûi khoâng muoán laøm meï nöõa, thích laøm baø hôn. Phaàn lôùn tuøy thuoäc cuoäc khuûng hoaûng kinh teá chöù khoâng chæ taïi thay ñoåi vaên hoùa vôùi ñaëc ñieåm vò kyû vaø höôûng laïc cuûa noù. Hoâm noï, toâi coù ñoïc thoáng keâ veà tieâu chuaån chi tieâu cuûa daân chuùng khaép theá giôùi. Sau thöïc phaåm, quaàn aùo vaø thuoác men, ba moùn nhu yeáu naøy, laø myõ phaåm vaø chi tieâu cho caùc con thuù cöng (pets).
Hoûi: Suùc vaät ñaùng keå hôn treû em?
Ñöùc Phanxicoâ: Ñoù laø moät hieän töôïng khaùc cuûa sa ñoaï vaên hoùa. Vaø sôû dó coù vieäc naøy laø vì vieäc lieân heä xuùc caûm vôùi suùc vaät laø ñieàu deã daøng hôn, phaàn lôùn coù theå thaûo chöông ñöôïc. Con vaät ñaâu coù töï do, trong khi coù ñöùa treû laø moät ñieàu phöùc taïp.
Hoûi: Tin Möøng noùi vôùi ngöôøi ngheøo hay noùi vôùi ngöôøi giaàu nhieàu hôn ñeå caûi hoùa hoï?
Ñöùc Phanxicoâ: Ngheøo khoù laø taâm ñieåm cuûa Tin Möøng. Khoâng theå hieåu ñöôïc Tin Möøng neáu khoâng hieåu ngheøo khoù thöïc söï laø gì, neân nhôù raèng ta coøn coù söï ngheøo khoù heát söùc ñeïp ñeõ trong tinh thaàn nöõa: ngheøo khoù tröôùc maët Thieân Chuùa ñeå Thieân Chuùa ñoå ñaày coâ. Tin Möøng noùi vôùi caû ngöôøi ngheøo laãn ngöôøi giaàu. Vaø noù cuõng ñeà caäp tôùi caû ngheøo khoù laãn giaàu coù. Thöïc vaäy, noù khoâng heà keát aùn ngöôøi giaàu, ngoaïi tröø khi giaàu coù trôû thaønh ñoái töôïng ngaãu thaàn: oâng thaàn taøi, con boø vaøng...
Hoûi: Ñöùc Thaùnh Cha bò coi laø vò giaùo hoaøng coäng saûn, duy ngheøo khoù, mî daân. Tôø Economist, tôø baùo daønh caû trang ñaàu cho Ñöùc Thaùnh Cha, quaû quyeát raèng Ñöùc Thaùnh Cha noùi naêng y heät Lenin. Ñöùc Thaùnh Cha coù nhaän mình gioáng moâ taû naøy khoâng?
Ñöùc Phanxicoâ: Toâi chæ xin noùi raèng ngöôøi coäng saûn ñaõ ñaùnh caép laù côø cuûa ta. Laù côø cuûa ngöôøi ngheøo voán laø laù côø Kitoâ Giaùo. Ngheøo khoù voán naèm taïi taâm ñieåm cuûa Tin Möøng. Ngöôøi ngheøo naèm ngay ôû trung taâm Tin Möøng. Ta haõy laáy Maùttheâu chöông 25, laø nghò ñònh thö maø caên cöù vaøo ñoù ta seõ bò phaùn xeùt: Ta ñoùi, Ta khaùt, Ta ngoài tuø, Ta beänh hoaïn, traàn truoàng. Hay haõy nhìn vaøo caùc Moái Phuùc, moät ngoïn côø khaùc. Ngöôøi coäng saûn baûo taát caû nhöõng ñieàu aáy ñeàu laø coäng saûn. Ñuùng, ñuùng nhö vaäy, nhöng laø 20 theá kyû sau. Baây giôø neáu hoï noùi theá, ta seõ baûo hoï: vaäy thì caùc anh laø Kitoâ höõu caû roài (cöôøi).
Hoûi: Ñöùc Thaùnh Cha coù cho pheùp con ñöa ra moät pheâ phaùn...
Ñöùc Phanxicoâ: Dó nhieân...
Hoûi: Coù leõ Ñöùc Thaùnh Cha ít noùi tôùi phuï nöõ, vaø khi noùi, Ñöùc Thaùnh Cha laïi chæ lyù luaän theo quan ñieåm laøm meï, laøm vôï v.v# Nhöng hieän nay, phuï nöõ coù theå laõnh ñaïo quoác gia, caùc coâng ty ña quoác, caû quaân ñoäi nöõa. Theo yù kieán Ñöùc Thaùnh Cha, ngöôøi phuï nöõ ñang giöõ vò theá naøo trong Giaùo Hoäi?
Ñöùc Phanxicoâ: Phuï nöõ laø nhöõng gì ñeïp ñeõ nhaát Chuùa töøng döïng neân. Giaùo Hoäi voán laø ñaøn baø, Giaùo Hoäi voán laø moät töø ngöõ phaùi nöõ. Thaàn hoïc khoâng theå naøo coù ñöôïc neáu khoâng coù chieàu kích nöõ giôùi naøy. Coâ raát ñuùng veà ñieåm naøy, chuùng ta chöa noùi ñuû veà noù. Toâi ñoàng yù nhieàu vieäc caàn phaûi laøm hôn nöõa veà neàn thaàn hoïc nöõ giôùi. Toâi töøng noùi nhö theá vaø nhieàu vieäc ñang ñöôïc tieán haønh veà phöông dieän naøy.
Hoûi: Ñöùc Thaùnh Cha coù nhaän ra moät thöù kyø thò phuï nöõ ñang tieàm aån khoâng?
Ñöùc Phanxicoâ: Söï kieän ngöôøi ñaøn baø ñöôïc laáy ra töø moät chieác xöông söôøn# (ngaøi cöôøi moät caùch chaân tình). Noùi ñuøa thoâi, toâi chæ noùi ñuøa thoâi. Toâi ñoàng yù raèng caàn phaûi suy nghó nhieàu hôn nöõa veà vaán ñeà nöõ giôùi, neáu khoâng Giaùo Hoäi seõ khoâng ñöôïc ai hieåu caû.
Hoûi: Lieäu chuùng con coù hy voïng Ñöùc Thaùnh Cha seõ ñöa ra caùc quyeát ñònh coù tính lòch söû, nhö moät phuï nöõ ñöùng ñaàu moät thaùnh boä chaúng haïn, con khoâng noùi tôùi haøng giaùo só# (2)
Ñöùc Phanxicoâ: (Cöôøi) Coâ nhôù, nhieàu khi caùc linh muïc cuoái cuøng roài cuõng chòu döôùi quyeàn maáy baø quaûn gia...
Hoûi: Thaùng Taùm, Ñöùc Thaùnh Cha seõ ñi Ñaïi Haøn. Ñoù coù phaûi laø cöûa ngoõ vaøo Trung Quoác khoâng? Ñöùc Thaùnh Cha coù höôùng tôùi AÙ Chaâu khoâng?
Ñöùc Phanxicoâ: Toâi seõ tôùi AÙ Chaâu hai laàn trong voøng 6 thaùng: Ñaïi Haønh thaùng taùm ñeå gaëp tuoåi treû AÙ Chaâu vaø thaùng gieâng seõ tôùi Sri Lanka vaø Phi Luaät Taân. Giaùo Hoäi AÙ Chaâu hieän coù nhieàu trieån voïng lôùn lao. Ñaïi Haøn töôïng tröng cho nhieàu ñieàu; noù coù moät lòch söû heát söùc ñeïp ñeõ. Trong 2 theá kyû, noù khoâng heà coù moät linh muïc naøo vaø Ñaïo Coâng Giaùo tieán trieån ñöôïc laø nhôø haøng nguõ giaùo daân. ÔÛ ñaáy coù nhieàu vò töû ñaïo. Coøn veà Trung Quoác, ñoù laø moät thaùch ñoá vaên hoùa lôùn lao, raát lôùn lao. Vaø roài coùn coù ñieån hình Matteo Ricci nöõa, ngöôøi ñaõ laøm raát nhieàu ñieàu toát laønh...
Hoûi: Giaùo Hoäi cuûa Ñöùc Bergoglio seõ höôùng veà ñaâu?
Ñöùc Phanxicoâ: Caùm ôn Chuùa, toâi khoâng coù Giaùo Hoäi naøo caû; toâi chæ theo chaân Chuùa Kitoâ. Toâi khoâng thaønh laäp baát cöù ñieàu gì. Treân quan ñieåm phong thaùi, toâi chöa thay ñoåi ñöôïc phong caùch nhö luùc coøn ôû Buenos Aires. Ñuùng, coù leõ trong ñieàu nhoû moïn thoâi, vì ai cuõng phaûi thay ñoåi, nhöng vaøo tuoåi toâi, thay ñoåi laø ñieàu nöïc cöôøi. Thay vaøo ñoù, veà phöông dieän keá hoaïch, toâi chæ theo ñieàu caùc Hoàng Y yeâu caàu trong caùc buoåi gaëp gôõ chung tröôùc maät nghò baàu giaùo hoaøng. Toâi ñi theo chieàu höôùng ñoù. Hoäi Ñoàng Taùm Hoàng Y, moät cô quan beân ngoaøi, ñaõ phaùt sinh töø ñoù. Noù ñöôïc yeâu caàu ñeå giuùp vieäc caûi caùch Giaùo Trieàu. Maët khaùc, ñaây laø ñieàu khoâng deã daøng vì khi böôùc moät böôùc, laïi thaáy xuaát hieän ñieàu naøy ñieàu noï caàn phaûi laøm, vaø neáu tröôùc ñaây chæ coù moät co quan thì baây giôø phaûi laø boán. Caùc quyeát ñònh cuûa toâi ñeàu laø keát quaû cuûa caùc cuoäc hoïp tieàn maät nghò baàu giaùo hoaøng. Toâi khoâng töï yù laøm ñieàu gì caû.
Hoûi: Moät phöông thöùc daân chuû?
Ñöùc Phanxicoâ: Chuùng laø caùc quyeát ñònh cuûa caùc vò Hoàng Y. Toâi khoâng bieát ñoù coù phaûi laø phöông thöùc daân chuû hay khoâng. Toâi chæ muoán noùi noù coù tính caùch hôïp ñoaøn (synodal) nhieàu hôn, duø chöõ naøy khoâng thích ñaùng laém ñoái vôùi caùc Hoàng Y.
Hoûi: Nhaân dòp leã boån maïng hai Thaùnh Pheâroâ vaø Phaoloâ cuûa hoï, Ñöùc Thaùnh Cha muoán nhöõng gì cho ngöôøi Roâma?
Ñöùc Phanxicoâ: Mong hoï tieáp tuïc ñöôïc toát ñeïp. Hoï laø nhöõng ngöôøi raát thaân aùi. Toâi thaáy ñieàu naøy trong caùc buoåi yeát kieán vaø trong caùc laàn thaêm vieáng caùc giaùo xöù. Toâi hy voïng hoï khoâng ñaùnh maát nieàm vui, nieàm hy voïng vaø tín thaùc, baát chaáp moïi khoù khaên. Thoå ngöõ Roâma (romanaccio) cuõng heát söùc töôi ñeïp.
Hoûi: Ñöùc Wojtyla töøng hoïc nhöõng caâu nhö 'volemose bene, damose da fa' [thoå ngöõ Roâma coù nghóa: chuùng ta haõy yeâu thöông nhau, chuùng ta haõy laøm vieäc). Ñöùc Thaùnh Cha coù hoïc caâu naøo nhö theá khoâng?
Ñöùc Phanxicoâ: Ñeán baây giôø, raát ít. Campa e fa' campa [haõy soáng vaø haõy ñeå ngöôøi ta soáng]. [ngaøi cöôøi heát söùc töï nhieân].
(Döïa vaøo baûn tieáng Anh cuûa Zenit)
Vuõ Vaên An
- - - - - - - -
(1) Theo Carol Glatz, thuoäc Catholic News Service, ñaây laø moät trong nhöõng kieåu noùi ví von (aån duï) raát phoå thoâng cuûa Ñöùc Phanxicoâ, töøng ñöôïc ngaøi söû duïng tröôùc khi laøm giaùo hoaøng, vaø ñöôïc gom trong cuoán "El Jesuita" naêm 2010 cuûa Sergio Rubin vaø Francesca Ambrogetti. Veà vieäc caùc linh muïc phaûi coù muøi chieân, vò giaùo hoaøng töông lai noùi raèng: "moät Giaùo Hoäi chæ töï giôùi haïn mình vaøo caùc nhieäm vuï quaûn trò, khi chaêm soùc ñoaøn chieân nhoû beù cuûa mình, laø moät Giaùo Hoäi veà laâu veà daøi seõ thaønh beänh hoaïn. Vò muïc töû töï coâ laäp mình khoâng phaûi laø vò muïc töû ñích thöïc cuûa ñoaøn chieân, maø laø thôï uoán toùc, chæ bieát duøng thì giôø ñaët cuoän toùc leân ñoaøn chieân thay vì ra ngoaøi chaêm soùc nhöõng con chieân khaùc".
(2) Tin môùi nhaát: thaùnh boä Giaùo Duïc Coâng Giaùo vöøa boå nhieäm nöõ tu Mary Melone laøm vieän tröôûng Vieän Ñaïi Hoïc Antonianum, moät vieän ñaïi hoïc caáp giaùo hoaøng taïi Roâma, do Doøng Anh Em Heøn Moïn quaûn trò. Nöõ tu Melone, nhö theá, laø ngöôøi ñaøn baø ñaàu tieân laøm vieän tröôûng moät Ñaïi Hoïc Coâng Giaùo taïi Roâma. Con ñöôøng tieán tôùi vieäc ñöùng ñaàu moät thaùnh boä cuûa nöõ giôùi, vì theá, ñang ñöôïc môû ra.