Phoûng vaán baø Vania De Luca
nhaân Ngaøy truyeàn thoâng xaõ hoäi
Phoûng vaán baø Vania De Luca nhaân Ngaøy truyeàn thoâng xaõ hoäi.
Roma (Vat. 30-06-2014) - Phoûng vaán baø Vania De Luca chuyeân vieân Vaticaêng cuûa ñaøi truyeàn hình Rainews 24 vaø Chuû tòch Lieân hieäp truyeàn thoâng coâng giaùo vuøng Lazio Trung Italia.
Muøng 1 thaùng 6 naêm 2014 laø Ngaøy Truyeàn Thoâng Xaõ Hoäi laàn thöù 48. Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ coâng boá söù ñieäp töïa ñeà "Truyeàn thoâng phuïc vuï moät neàn vaên hoùa gaëp gôõ" ngaøy 24 thaùng 1 naêm 2014 leã thaùnh Phanxicoâ de Sales, boån maïng giôùi truyeàn thoâng.
Môû ñaàu söù ñieäp Ñöùc Thaùnh Cha ghi nhaän caùc tieán boä kyõ thuaät khoa hoïc trong laõnh vöïc di chuyeån vaø lieân laïc ñaõ giuùp theá giôùi naøy ngaøy caøng trôû neân beù nhoû hôn, khieán cho con ngöôøi gaàn nhau hôn tröôùc ñaây vaø cuõng tuøy thuoäc nhau hôn trong theá giôùi toaøn caàu.
Nhöng beân trong gia ñình nhaân loaïi coøn coù quùa nhieàu chia reõ vaø xa caùch, giöõa ngöôøi giaàu vaø ngöôøi ngheøo, giöõa nhöõng ngöôøi voâ gia cö phaûi soáng treân væa heø ñöôøng phoá vaø caùc haøng quaùn giaûi trí aên chôi sang troïng. Theá giôùi khoå ñau vì caûnh bò loaïi tröø, gaït boû ngoaøi leà xaõ hoäi, ngheøo ñoùi cuõng nhö xung khaéc chieán tranh, vì caùc lyù do chính trò, kinh teá, yù thöùc heä vaø caû toân giaùo nöõa. Nhöng chính trong boái caûnh naøy truyeàn thoáng xaõ hoäi toát coù theå giuùp con ngöôøi gaàn guõi nhau hôn, hieåu bieát nhau vaø hieäp nhaát vôùi nhau hôn. YÙ thöùc hieäp nhaát ñoù cuûa gia ñình nhaân loaïi thuùc ñaåy lieân ñôùi vaø daán thaân taïo döïng moät cuoäc soáng xöùng ñaùng hôn vôùi phaåm giaù con ngöôøi. Caùc böùc töôøng chia reõ chæ coù theå ñöôïc vöôït thaéng, neáu chuùng ta bieát laéng nghe nhau vaø hoïc hoûi nôi nhau. Chuùng ta caàn hoùa giaûi caùc khaùc bieät qua caùc hình thöùc ñoái thoaïi giuùp taêng tröôûng söï caûm thoâng vaø toân troïng laãn nhau. Neàn vaên hoùa gaëp gôõ ñoøi buoäc chuùng ta khoâng chæ saün saøng cho ñi, maø cuõng saün saøng nhaän laõnh töø ngöôøi khaùc. Caùc phöông tieän truyeàn thoâng coù theå giuùp chuùng ta laøm ñieàu naøy, vì caùc maïng truyeàn thoâng ñaõ ñaït caùc phaùt trieån chöa töøng thaáy. Caùch rieâng maïng Internet coù theå coáng hieán cho chuùng ta caùc khaû theå gaëp gôõ vaø lieân ñôùi lôùn hôn giöõa taát caû moïi ngöôøi. Ñoù laø moät ôn toát laønh cuûa Thieân Chuùa.
Tuy nhieân, cuõng coù caùc nguy hieåm: Toác ñoä thoâng tin nhanh choùng vöôït quùa khaû naêng suy tö vaø phaùn ñoaùn cuûa chuùng ta, vaø khoâng cho pheùp moät kieåu trình baày coù chöøng möïc vaø ñuùng ñaén. Caùi ña daïng cuûa caùc yù kieán coù theå dieãn taû söï phong phuù, nhöng cuõng coù theå kheùp kín trong khung caûnh thoâng tin chæ ñaùp öùng caùc chôø mong vaø tö töôûng cuûa chuùng ta, hay caùc lôïi loäc chính trò vaø kinh teá xaùc ñònh. Moâi tröôøng truyeàn thoâng coù theå giuùp chuùng ta lôùn leân, nhöng cuõng coù theå laøm chuùng ta laïc höôùng. Öôùc mong noái keát vi tính coù theå khieán cho chuùng ta bò coâ laäp khoûi ngöôøi beân caïnh vaø nhöõng ai khoâng theå tieáp xuùc vôùi caùc phöông tieän truyeàn thoâng coù nguy cô bò loaïi tröø.
Nhö theá caùi gì giuùp chuùng ta trong moâi tröôøng vi tính lôùn leân veà nhaân baûn vaø söï hieåu bieát laãn nhau? Chuùng ta phaûi taùi chieám laïi söï chaäm raõi vaø thanh thaûn. Ñieàu naøy ñoøi hoûi thôøi gian vaø khaû naêng thinh laëng vaø laéng nghe. Chuùng ta cuõng caàn phaûi kieân nhaãn, neáu muoán hieåu bieát ngöôøi khaùc. Neàu thöïc söï muoán laéng nghe tha nhaân, chuùng ta seõ hoïc nhìn theá giôùi vôùi ñoâi maét khaùc vaø ñaùnh giaù kinh nghieäm cuûa con ngöôøi nhö ñöôïc bieåu loä trong caùc neàn vaên hoùa vaø truyeàn thoáng khaùc nhau, cuõng nhö ñaùnh giaù cao caùc giaù trò ñöôïc gôïi höùng töø Kitoâ giaùo nhö: quan nieäm veà con ngöôøi nhö baûn vò, hoân nhaân vaø gia ñình, vieäc phaân bieät laõnh vöïc toân giaùo vôùi laõnh vöïc chính trò, caùc nguyeân taéc lieân ñôùi vaø phuï ñôùi vv...
Ñoái vôùi moät kitoâ höõu göông cuûa ngöôøi Samaritano nhaân laønh coù theå giuùp hieåu yù nghóa cuûa truyeàn thoâng nhö söï "gaàn guõi", baéng caùch duøng caùc phöông tieän kyõ thuaät truyeàn thoâng taân tieán. Ngöôøi Samaritano khoâng chæ ñeán gaàn, maø coøn laõnh traùch nhieäm lo laéng cho ngöôøi bò naïn. Ñaây khoâng phaûi laø nhaän ra ngöôøi khaùc gioáng mình, maø laø khaû naêng laøm cho mình gioáng ngöôøi khaùc. Hieäp thoâng truyeàn thoâng coù nghóa laø yù thöùc ñöôïc mình laø ngöôøi, laø con caùi cuûa Thieân Chuùa. Söï gaàn guõi laø quyeàn löïc cuûa truyeàn thoâng. Khi truyeàn thoâng coù muïc ñích öu tieân laø daãn ñöa tôùi choã tieâu thuï hay leøo laùi ngöôøi khaùc, thì chuùng ta ñöùng tröôùc moät taán coâng baïo löïc nhö söï taán kích maø ngöôøi bò cöôùp ñaùnh vaø boû rôi giöõa ñöôøng. Thaày leâvi vaø thaày tö teá khoâng coi anh ta laø ngöôøi thaân caän, nhöng nhö ngöôøi xa laï caàn traùnh xa. Ngaøy nay moät soá phöông tieän truyeàn thoâng coù nguy cô khieán cho chuùng ta khoâng bieát tôùi ngöôøi thaân caän. Ñi qua doïc caùc con ñöôøng "kyõ thuaät soá", nghóa laø ñöôïc noái keát khoâng thoâi, khoâng duû. Söï noái keát caàn phaûi ñöôïc ñi keøm bôûi söï gaëp gôõ ñích thöïc nöõa. Chuùng ta khoâng theå soáng moät mình kheùp kín trong chính mình, nhöng caàn yeâu thöông vaø ñöôïc yeâu thöông, vaø caàn söï dòu hieàn. Maïng kyõ thuaät soá khoâng theå xa laï vôùi vieäc chaêm lo cho nhaân loaïi. Noù ñöïôc môøi goïi dieãn taû söï hieàn dòu vaø coù theå laø nôi giaàu nhaân baûn. Chæ coù ai thoâng truyeàn baèng caùch daán thaân chính mình môùi coù theå dieãn taû ñieåm tham chieáu...
Tieáp tuïc söù ñieäp Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ khaúng ñònh raèng: Giöõa moät Giaùo Hoäi gaëp tai naïn treäch ñöôøng vaø moät Giaùo Hoäi bò beänh töï quy chieáu veà mình, toâi vaãn thích Giaùo Hoäi bò tai naïn hôn. Vaø caùc con ñöôøng cuûa theá giôùi laø nôi ngöôøi daân soáng... Trong caùc con ñöôøng aáy cuõng coù caùc con ñöôøng kyõ thuaät soá, ñaày nhaân baûn, thöôøng bò thöông tích: caùc ngöôøi nam nöõ tìm söï cöùu roãi hay moät nieàm hy voïng. Nhôø lieân maïng maø söù ñieäp kitoâ coù theå du haønh cho "tôùi taän cuøng bôø coõi traùi ñaát" (Cv 1,8). Môû cöûa caùc nhaø thôø cuõng coù nghóa laø môû chuùng trong moâi tröôøng kyõ thuaät soá, ñeå cho ngöôøi ta coù theå vaøo trong baát cöù ñieàu kieän naøo cuûa cuoäc soáng, vaø ñeå cho Tin Möøng coù theå böôùc qua caùc ngöôõng cöûa cuûa ñeàn thôø ñeå ra gaëp gôõ moïi ngöôøi. Chuùng ta ñöôïc môøi goïi laøm chöùng cho moät Giaùo Hoäi nhaø cuûa moïi ngöôøi... Trong boái caûnh cuûa truyeàn thoâng caàn coù moät Giaùo Hoäi bieát ñem tôùi hôi aám, bieát thaép saùng con tim.
Cuoäc gaëp gôõ vaø ñoái thoaïi giöõa Chuùa Kitoâ phuïc sinh vaø hai moân ñeä treân ñöôøng veà laøng Emmaus day cho chuùng ta phaûi bieát len vaøo cuoäc ñoái thoaïi vôùi con ngöôøi ngaøy nay ñeå hieåu bieát caùc chôø mong, caùc nghi ngôø, caùc nieàm hy voïng cuûa hoï vaø coáng hieán cho hoï Tin Möøng, nghóa laø Chuùa Gieâsu Kitoâ Thieân Chuùa nhaäp theå laøm ngöôøi cheát vaø soáng laïi ñeå giaûi thoaùt chuùng ta khoûi toäi loãi vaø caùi cheát... Ñoái thoaïi coù nghóa laø xaùc tín raèng ngöôøi khaùc caàn caùi gì toát laønh ñeå noùi, daønh choã cho quan ñieåm vaø caùc ñeà nghò cuûa hoï. Ñoái thoaïi khoâng coù nghóa laø khöôùc töø caùc tö töôûng vaø truyeàn thoáng cuûa mình, nhöng laø töø boû yeâu saùch chuùng laø duy nhaát vaø tuyeät ñoái... Ñöøng sôï trôû thaønh caùc coâng daân cuûa moâi tröôøng vi tính. Thaät quan troïng söï chuù yù vaø hieän dieän cuûa Giaùo Hoäi trong theá giôùi truyeàn thoáng ñeå ñoái thoaïi vôùi con ngöôøi ngaøy nay vaø ñöa noù tôùi choã gaëp gôõ Chuùa Kitoâ: moät Giaùo Hoäi ñoàng haønh vaø leân ñöôøng vôùi taát caû moïi ngöôøi. Trong boái caûnh ñoù cuoäc caùch maïng cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng vaø thoâng tin laø moät thaùch ñoá lôùn vaø ñam meâ, ñoøi hoûi caùc naêng löïc töôi maùt vaø moät söï töôûng töôïng môùi ñeå thoâng truyeàn cho ngöôøi khaùc veû ñeïp cuûa Thieân Chuùa.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn moät soá nhaän ñònh cuûa baø Vania De Luca chuyeân vieân Vaticaêng cuûa ñaøi truyeàn hình Rainews 24 vaø Chuû tòch Lieân hieäp truyeàn thoâng coâng giaùo vuøng Lazio Trung Italia, veà noäi dung söù ñieäp noùi treân cuûa Ñöùc Thaùnh Cha.
Hoûi: Thöa baø Vania bieát tieán böôùc cuøng vôùi ngöôøi khaùc ôû ñaây coù nghóa laø gì?
Ñaùp: Bieát cuøng böôùc ñi vôùi nhöõng ngöôøi khaùc coù nghóa laø taïo ra caùc caây caàu vôùi taát caû moïi ngöôøi vaø ñoái thoaïi vôùi taát caû moïi ngöôøi. Trong boái caûnh naøy Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ vieát raèng caùch maïng caùc phöông tieän truyeàn thoâng cuõng laø moät thaùch ñoá, vaø laø moät thaùch ñoá ñoøi hoûi caùc naêng löïc töôi maùt vaø moät trí töôûng töôïng môùi meû, nhöng chuùng ta khoâng theå laøm ñöôïc ñieàu naøy, neáu khoâng gaëp gôõ ngöôøi khaùc ôû nôi hoï soáng vôùi caùc tình traïng, caùc noãi lo aâu, baáp beânh vaø caùc vaán naïn cuûa hoï.
Hoûi: Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ vieát: "Ñoái thoaïi khoâng coù nghóa laø töø boû nhöõng tö töôûng vaø truyeàn thoáng cuûa mình, nhöng laø töø boû caùc yeâu saùch chuùng laø duy nhaát vaø tuyeät ñoái. Ñieàu naøy trao ban moät thuùc ñaåy ñaëc bieät cho vieäc cuøng tieán böôùc vôùi taát caû moïi ngöôøi, coù phaûi theá khoâng thöa baø?
Ñaùp: Vaâng, chaéc chaén laø nhö theá roài, vì Giaùo Hoäi, theo Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, khoâng phaûi laø moät Giaùo Hoäi coù caên tính yeáu ñuoái, nhöng laø moät Giaùo Hoäi khoâng yeâu saùch coù tieáng noùi duy nhaát vaø cuoái cuøng veà taát caû moïi vaán ñeà. Moät Giaùo Hoäi bieát gaàn guõi vôùi con ngöôøi vaø cuõng bieát xaây döïng caùc loä trình chung, bôûi vì vöôït ngoaøi caùc khaùc bieät coù söï nhaân baûn noái lieàn taát caû moïi ngöôøi vôùi nhau. Ngaøy nay nhôù tôùi ñieàu naøy coù theå laø moät con ñöôøng giuùp vöôït thaéng bieát bao nhieâu ranh giôùi, bieát bao nhieâu chia reõ vaø bieát bao nhieâu thuø nghòch, xung khaéc vaø chieán tranh.
Hoûi: Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ khaúng ñònh roõ raøng trong söù ñieäp raèng: "Giöõa moät Giaùo Hoäi bò tai naïn treäch ra khoûi ñöôøng vaø moät Giaùo Hoäi bò beänh töï quy chieáu veà chính mình, thì chaéc chaén toâi thích Giaùo Hoäi bò treäch ñöôøng hôn". Roài ngaøi chæ cho thaáy caùc con ñöôøng: caùc con ñöôøng cuûa theá giôùi, nôi ngöôøi ta soáng, nhöng cuõng coù caùc con ñöôøng vi tính, ngaøy nay vôùi caùc phöông tieän truyeàn thoâng môùi. Coù ñuùng vaäy khoâng thöa baø?
Ñaùp: Vaâng, thaät ñuùng nhö theá. Ngaøy nay chuùng ta soáng moät cuoäc soáng chaïy voäi vaõ vaø thoâng tin cuõng chaïy voäi vaõ: moät vieäc thoâng tin nhanh choùng. Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ noùi raèng ñieàu naøy vöôït quùa khaû naêng suy tö vaø phaùn ñoaùn cuûa chuùng ta. Moät ít noù laø giôùi haïn, nhöng cuøng du haønh vôùi naêng löïc - toâi muoán noùi veà tin töùc ñöôïc truyeàn ñi tröïc tieáp, trong khi caùc söï vieäc ñang xaûy ra, thì chuùng ñaõ ñöôïc chuyeån ñi roài. Moät khaû theå giuùp vöôït thaéng ranh giôùi naøy coù theå laø ôû nôi söï kieän sau khi tin ñöôïc loan ñi vaø thoâng truyeàn, khoâng caàn phaûi khöôùc töø caùc khoaûng troáng suy tö, phaân tích vaø caû ñaøo saâu chính caùc tin töùc ñoù, chaúng haïn baèng caùch giuùp döïng laïi boái caûnh trong ñoù moät tin töùc hay moät söï kieän hoaëc bieán coá chín muøi. Coù moät haïn cheá lôùn khaùc nöõa maø söù ñieäp caûnh giaùc chuùng ta ñoù laø xem ra taát caû chuùng ta ñeàu lieân quan tôùi nhau: theá giôùi ngaøy caøng lieân luïy vôùi nhau hôn vaø moät caùch nhanh choùng hôn. Tuy nhieân, cuõng coù ngöôøi khoâng theå tieáp caän vôùi caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi vaø coù nguy cô bò loaïi tröø.
Hoûi: Theá roài cuõng coù vaán ñeà cuûa nhöõng ngöôøi laøm truyeàn thoâng, nhöng ngoài ñaøng sau maøn aûnh maùy vi tính, nghóa laø khoâng ñeå cho mình bò lieân luïy thöïc söï. Nhö Ñöùc Thaùnh Cha noùi: "Chæ coù ai truyeàn thoâng baèng caùch daán thaán chính mình môùi coù theå laø moät ñieåm tham chieáu trong cuoäc ñoái thoaïi vôùi ngöôøi khaùc maø thoâi". Baø nghó sao?
Ñaùp: Ñoù laø moät nguy cô maø chuùng ta troâng thaáy nôi giôùi truyeàn thoâng, ñaëc bieät nôi nhöõng ngöôøi treû nhaát, vaø nhaát laø ngöôøi treû sinh ra trong neàn vaên hoùa vi tính, töùc lôùp thanh thieáu nieân ngaøy nay. Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha coù moät ñoaïn raát hay trong ñoù ngaøi noùi raèng chuùng ta caàn yeâu thöông, caàn ñöôïc yeâu thöông, chuùng ta caàn söï dòu hieàn vaø khoâng phaûi caùc chieán thuaät truyeàn thoâng baûo ñaûm cho veû ñeïp, loøng toát, söï thaät cuûa vieäc truyeàn thoâng. Ñaây laø ñoaïn toâi thích nhaát vaø noù theo sau phaàn phaân tích cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ laø ngöôøi noùi raèng truyeàn thoâng phaûi trôû thaønh söï gaàn guõi.
Hoûi: Thöa baø Vania, traùi nghòch vôùi söï gaëp gôõ laø vieäc loai tröø, gaït boû ra beân leà, söï ngheøo naøn, maø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi vôùi chuùng ta nhieàu laàn. Chuùng laø caùc böùc töôøng chia caùch chuùng ta coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Vaâng, ñuùng nhö theá. Traùi nghòch vôùi taát caû nhöõng ñieàu maø chuùng ta ñaõ noùi laø moät theá giôùi loaïi tröø, moät theá giôùi voâ caûm vôùi caùc khaùc bieät luoân ngaøy caøng saâu ñaäm hôn, chaúng haïn nhö caùc caùch bieät giöõa ngöôøi giaàu vaø ngöôøi ngheøo. Söï kieän trong söù ñieäp cho Ngaøy truyeàn thoáng xaõ hoäi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ neâu baät söï xa caùch gaây göông muø göông xaáu giöõa caùi xa hoa cuûa nhöõng ngöôøi giaàu vaø söï baàn cuøng cuûa nhöõng ngöôøi ngheøo laø moät doø xeùt quan troïng. Thaät theá, ôû ñaây, chuùng ta noùi tôùi truyeàn thoâng vaø coù theå töï hoûi: noùi veà ngöôøi giaàu vaø ngöôøi ngheøo coù nghóa gì? Nhöng chìa khoùa naøy cuûa söï ngheøo tuùng vaø cuûa loaïi tröø xaõ hoäi laø moät chìa khoùa quan troïng maø Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ laäp laïi trong moïi khung caûnh, keå caû boái caûnh cuûa truyeàn thoâng xaõ hoäi.
(RG 1-6-2014)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)