Caùc dö aâm chuyeán vieáng thaêm Thaùnh Ñòa
cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
Caùc dö aâm chuyeán vieáng thaêm Thaùnh Ñòa cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ.
Roma (RG 29-05-2014; Vat. 2-06-2014) - Phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Jean Louis Tauran, Chuû tòch Hoäi ñoàng toøa thaùnh ñoái thoaïi lieân toân, cha Noel Muscat, beà treân coäng ñoaøn Phanxicoâ troâng coi Thaùnh Moä, vaø moät vaøi tín höõu Kitoâ.
Chuyeán vieáng thaêm Thaùnh Ñòa cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ trong caùc ngaøy 24 ñeán 26 thaùng 5 naêm 2014 ñaõ ñeå laïi caùc dö aâm raát tích cöïc trong loøng ngöôøi daân Palestine cuõng nhö Israel. Baùo chí vaø ñaøi truyeàn hình A raäp cuõng nhö Israel tieáp tuïc bình luaän gia taøi maø Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ ñeå laïi, khi vieáng thaêm Beátleâhem vaø Gieârusalem.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn moät soá nhaän ñònh cuûa Ñöùc Hoàng Y Jean Louis Tauran, Chuû tòch Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh ñoái thoaïi lieân toân, cuûa Cha Noel Muscat, beà treân coäng ñoaøn Phanxicoâ troâng coi Thaùnh Moä vaø cuûa vaøi tín höõu kitoâ.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, theo Ñöùc Hoàng Y ñieàu gì coù theå toùm taét moät caùch hay nhaát chuyeán vieáng thaêm vöøa qua cuûa Ñöùc Thaùnh Cha taïi Thaùnh Ñòa?
Ñaùp: Ñieàu toùm taét hay nhaát chuyeán vieáng thaêm naøy cuûa Ñöùc Thaùnh Cha laø taám hình Ñöùc Thaùnh Cha caàu nguyeän taïi Böùc Töôøng Khoùc cuøng vôùi rabbi baïn cuûa ngaøi vaø vôùi Imam Hoài giaùo, roài Ñöùc Thaùnh Cha oâm hoân hai vò kia. Ñoù laø böùc hình toùm taét hay nhaát chuyeán haønh höông: taàm quan troïng cuûa cuoäc ñoái thoaïi lieân toân. Bôûi vì taát caû nhöõng ñieàu ñoù coù theå xaûy ra, khi ngöôøi ta bieát nhau, noùi chuyeän vôùi nhau, nhìn maët nhau, laéng nghe nhau, chaáp nhaän thöøa nhaän nôi ngöôøi khaùc caùc khía caïnh tích cöïc. Ñoù laø caùc giaù trò cuûa söï thaùnh thieän, vaø söï thaät maø moãi moät toân giaùo ñeàu coù theo caùch thöùc cuûa mình, caû khi chuùng ta bieát Chuùa Gieâsu laø Chaân Lyù. Theá roài ñaùng neâu baät coøn coù ñeà nghò maø Ñöùc Thaùnh Cha ñöa ra vôùi hai toång thoáng Israel vaø Palestine nöõa: "xin haõy ñeán trong nhaø toâi" moät caùch heát söùc ñôn sô vôùi caùc lôøi phaùt xuaát töø con tim. Toâi tin raèng ñaây laø moät lôøi môøi goïi höôùng tôùi moïi kitoâ höõu, ñaëc bieät caùc tín höõu coâng giaùo. Neáu trong xaõ hoäi ngaøy nay vaø ngaøy mai coù moät quyeàn löïc maø chuùng ta coù theå söû duïng, ñoù laø "quyeàn löïc cuûa con tim".
Vaø toâi ñaõ troâng thaáy nôi Ñöùc Thaùnh Cha noùi chuyeän vôùi caùc ngöôøi ñoái taùc cuûa ngaøi söùc maïnh naøy cuûa quyeàn löïc con tim, nghóa laø söï yeâu thöông vaø troâng thaáy nôi ngöôøi khaùc moät ngöôøi anh em thöïc söï. Khoâng phaûi laø söï khoan nhöôïng, trong moät gia ñình ngöôøi ta khoâng nhaân nhöôïng nhau, nhöng ngöôøi ta yeâu thöông nhau. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ duøng nhöõng töø raát ñôn sô, khoâng dính ñaùng gì tôùi quyeàn quoác teá hay thoùi quen ngoaïi giao. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ môû ra moät chöông môùi. Toâi tin raèng vuøng Trung Ñoâng, cuoäc ñoái thoaïi lieân toân vaø caùc noã löïc cho hoøa bình khoâng theå ôû trong tình traïng ngaøy nay: noù seõ baét ñaàu moät caùi gì môùi meû, nhôø quyeàn löïc naøy cuûa con tim.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, chuyeán vieáng thaêm naøy ñaõ ñöôïc giôùi thieäu nhö laø moät cuoäc haønh höông taïi Thaùnh Ñòa, nhöng noù ñaõ vöôït ngoaøi vieäc haønh höông, nhö Ñöùc Hoàng Y ñaõ chæ cho thaáy, ñaëc bieät laø treân bình dieän chính trò...
Ñaùp: Taát caû laø chính trò, nhöng chính trò ñöông nhieân khoâng phaûi phaûi laø taát caû ñoái vôùi con ngöôøi. Toâi tin raèng trong moät vuøng nhö vuøng Trung Ñoâng toân giaùo vaø chính trò raát gaén lieàn vôùi nhau, vì lyù do ñôn sô chaúng haïn nhö Hoài giaùo khoâng phaân bieät toân giaùo vaø chính trò. Daàu sao ñi nöõa, toâi xaùc tín raèng caàn phaûi luoân luoân nhaán maïnh treân söï kieän naøy: ñoù laø caùc cuoäc chieán ñang xaûy ra ñaõ khoâng do caùc toân giaùo gaây ra, trong khi toân giaùo laø phaàn cuûa giaûi phaùp. Ngaøy nay khoâng theå giaûi thích theá giôùi baèng caùch muoán nhìn veà töông lai, maø khoâng quy chieáu toân giaùo, quy chieáu söï thaùnh thieâng, chieàu kích sieâu vieät, maø moãi ngöôøi mang trong chính mình.
Hoûi: Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ soáng ba ngaøy vieáng thaêm Thaùnh Ñòa nhö theá naøo thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Vôùi raát nhieàu can ñaûm, cöông quyeát vaø trong lôøi caàu nguyeän. Toâi tin raèng lôøi caàu nguyeän laø chìa khoùa cuûa taát caû, bôûi vì chính lôøi caàu nguyeän trao ban söï thanh thaûn cho ngaøi. Nhöng ñieàu tuyeät dieäu ñoù laø troâng thaáy söï ñôn sô qua ñoù Ñöùc Thaùnh Cha tieáp ñoùn moïi ngöôøi, keå caû caùc nhaân vaät coù caùc traùch nhieäm cao nhaát: ñoái vôùi ngaøi moãi ngöôøi ñeàu laø moät ngöôøi anh em.
Hoûi: Trong baøi huaán duï buoåi tieáp kieán thöù tö tuaàn vöøa qua Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi raèng chính ngaøi cuõng nhaän ñöôïc moät lôøi hy voïng nöõa... Ñöùc Hoàng Y nghó sao?
Ñaùp: Quùy vò bieát khoâng, khi ngöôøi ta gaëp gôõ caùc ngöôøi ñaõ chòu ñöïng chieán tranh vaø caùc tranh chaáp noäi boä trong bao nhieäu naêm trôøi, thì ngöôøi ta töï hoûi hoï caûm thaáy gì, hoï coù hy voïng nôi moät töông lai naøo khoâng? Chuùng ta bieát raèng chuùng ta coù moät töông lai... Chaúng haïn toâi ñaõ raát bò ñaùnh ñoäng bôûi vua Giordania laø ngöôøi ñaõ noùi: "ÔÛ ñaây caùc tín höõu kitoâ ôû trong nhaø cuûa mình, vì hoï ñaõ coù tröôùc chuùng toâi", ñaây khoâng phaûi laø laàn ñaàu tieân toâi nghe ñöôïc ñieàu naøy, vaø noù quûa ñuùng thaät nhö vaäy.
Hoûi: Chính Ñöùc Hoàng Y ñaõ ruùt tæa ra moät söù ñieäp hy voïng ñoái vôùi caùc kitoâ höõu vaø toaøn daân ñòa phöông, coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Chaéc chaén roài. Toâi tin raèng Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ chinh phuïc ñöôïc taát caû moïi ngöôøi. Ngaøi khoâng ñeà nghò caùc giaûi phaùp, cuõng khoâng ñöa ra caùc cuoäc thöông thuyeát: moät caùch ñôn sô ngaøi chæ môû roäng cöûa nhaø cuûa ngaøi ñeå baát cöù ai ñeán cuõng caûm thaáy thoaûi maùi nhö ôû nhaø mình vaäy, vaø coù theå nhìn nhau vaø laéng nghe nhau. Ñieàu naøy thaät laø tuyeät vôøi vaø tuyeät ñeïp!
* * *
Sau ñaây laø moät soá nhaän ñònh cuûa cha Noel Muscat, beà treân coäng ñoaøn Phanxicoâ troâng coi Moä Thaùnh.
Hoûi: Thöa cha, cha nghó gì veà cuoäc gaëp gôõ giöõa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ vôùi Ñöùc Thöôïng Phuï Bartolomaios I vaø caùc vò laõnh ñaïo caùc Giaùo Hoäi Kitoâ khaùc taïi Vöông cung thaùnh ñöôøng Moä Thaùnh?
Ñaùp: Chaéc chaén ñoù ñaõ laø moät ñieàu duy nhaát! Toâi nghó ñaõ chöa töøng xaûy ra tröôùc ñaây raèng trong Vöông cung thaùnh ñöôøng Thaùnh Moä: moät Giaùo Hoaøng gaëp gôõ vò laõnh ñaïo toái cao cuûa Giaùo Hoäi Chính Thoáng. Vì theá toâi nghó raèng, ngoaøi chuyeän hình thöùc, noù cuõng laø moät ñieàu töï phaùt nöõa. Chaúng haïn thaät laø raát hay ñeïp, khi thaáy Ñöùc Thaùnh Cha nhöôøng cho Ñöùc Thöôïng Phuï ban pheùp laønh baèng tieáng Hy Laïp. Coù nhöõng ñieàu ñaõ khoâng thaáy tröôùc ñöôïc. Vì theá toâi nghó raèng ñoù ñaõ laø moät thôøi ñieåm thöïc söï saâu ñaäm cuûa tình huynh ñeä giöõa hai vò laõnh ñaïo Giaùo Hoäi - chia reõ nhau töø bao theá kyû vaø coøn chia reõ - nhöng toâi nghó raèng neáu töø haøng laõnh ñaïo söù ñieäp cuûa tình huynh ñeä saâu ñaäm naøy ñeán vôùi chuùng ta, ñaëc bieät laø ñoái vôùi caùc tu só Phanxicoâ chuùng toâi ñaõ soáng taïi ñaây cuøng vôùi caùc anh em hy laïp chính thoáng moïi ngaøy. Chuùng toâi coù nhieàu ñieàu phaûi hoïc, vaø raát nhieàu laàn chuùng toâi phaûi caén löôõi ñeå tìm chung soáng vôùi nhau vôùi nhieàu thanh thaûn vaø hoøa bình hôn.
Hoûi: Theá caùc tu só Phanxicoâ vaø caùc anh em chính thoáng ñaõ phaûn öùng theá naøo thöa cha?
Ñaùp: Toâi nghó raèng söï kieän troâng thaáy Ñöùc Thaùnh Cha vaø Ñöùc Thöôïng Phuï Constantinopoli ôû ñaây laø moät daáu chæ cho bieát Giaùo Hoäi Roma vaø Giaùo Hoäi Constantinopoli coù caùc töông quan toát ñeïp vôùi nhau. Chuùng ta haõy nhôù laø Giaùo Hoäi chính thoáng töï quaûn, ñoäc laäp vôùi nhau. Daáu hieäu ñoù phaûi ñöôïc hai Giaùo Hoäi taïi Gieârusalem tieáp nhaän.
Neáu chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha taïi Beátleâhem ñaõ khieán cho caùc tín höõu kitoâ Beátleâhem vui söôùng, thì caùc kitoâ höõu Gieârusalem ñaõ khoâng ñöôïc vui nhö vaäy, vì chính quyeàn Israel ñaõ ngaên caûn, khoâng cho pheùp hoï troâng thaáy Ñöùc Thaùnh Cha. Sau ñaây laø moät vaøi nhaän ñònh cuûa anh Alfredo Raad, thuoäc coäng ñoaøn coâng giaùo Gieârusalem.
Hoûi: Taïi sao caùc nhaân vieân an ninh Israel ñaõ ngaên caûn khoâng cho kitoâ höõu Gieârusalem gaëp Ñöùc Thaùnh Cha treân ñöôøng phoá Gieârusalem?
Ñaùp: Toâi raát haøi loøng vì Ñöùc Thaùnh Cha ñeán vieáng thaêm Thaùnh Ñòa. Nhöng toâi buoàn vì ñaõ khoâng theå troâng thaáy ngöôøi, bôûi vì löïc löôïng an ninh Israel sôï caùc kitoâ höõu ñòa phöông.
Hoûi: Theá caùc anh ñaõ thaáy ngaøi treân truyeàn hình aø?
Ñaùp: Vaâng, treân truyeàn hinh vaø treân Internet.
Hoûi: Ñieàu gì ñaõ ñaùnh ñoäng anh hôn laø söï kieän Ñöùc Thaùnh Cha vieáng thaêm Thaùnh Ñòa?
Ñaùp: Taïi Beátleâhem, trong vuøng ñaát Palestine ñaõ ñeïp hôn laø taïi Gieârusalem.
Hoûi: Trong thaønh coå Gieârusalem coù bao nhieâu tín höõu coâng giaùo?
Ñaùp: Coù 5-6 ngaøn tín höõu coâng giaùo treân toång soá 800,000 ngöôøi.
Hoûi: Nhöng maø hoài naêm 1984 coù tôùi 24,000 ngöôøi coâng giaùo cô maø?
Ñaùp: Vaâng, nhöng bôûi vì tình hình theâ thaûm, coù cuoäc khuûng hoaûng kinh teá vaø chính trò. Caùc nhoùm xaõ hoäi thieåu soá... Chuùng toâi raát meät moûi, chuùng toâi coù vaán ñeà vaø chuùng toâi bi quan, vaø ngöôøi ta di cö raát deã daøng.
Taïi Beátleâhem Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ döøng böõa tröa vôùi 5 gia ñình ngöôøi tî naïn Palestine, trong coù ñoù anh Giuse Hazboun.
Hoûi: Anh coù nhaän xeùt gì veà Ñöùc Thaùnh Cha, khi duøng böõa tröa vôùi ngaøi?
Ñaùp: Ñöùc Thaùnh Cha laø moät ngöôøi raát deã thöông, deã meán. Ngaøi ñaõ laéng nghe moïi chuyeän cuûa chuùng toâi vôùi söï chaêm chuù vaø yeâu thöông. Trong moïi luùc ngöôøi ta coù theå troâng thaáy phaûn öùng treân göông maët cuûa ngaøi. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ baày toû söï lo laéng cuûa ngaøi ñoái vôùi bieát bao nhieâu khoù nhoïc, khoå ñau maø chuùng toâi ñaõ keå cho ngaøi trong böõa aên. Chuùng toâi ñaõ môøi ngaøi aên nhieàu laàn, vì ngaøi ngoài laéng nghe, nhöng ngaøi traû lôøi: Khoâng sao ñaâu, toâi coù theå aên, khoâng coù vaàn ñeà gì ñaâu, toâi coù tai ñeå nghe: toâi muoán nghe caùc caâu chuyeän cuûa anh chò em.
Hoûi: Anh nghó gì, khi thaày Ñöùc Thaùnh Cha döøng laïi caàu nguyeän taïi böùc töôøng ranh giôùi chia caét Gieârusalem vôùi Beátleâhem?
Ñaùp: Ñoù ñaõ laø moät moùn quøa ñaëc bieät Ñöùc Thaùnh Cha daønh cho toaøn daân Palestine. Trong böõa aên sau khi ñaõ nghe taát caû caùc vaán ñeà cuûa chuùng toâi ngaøi noùi: "Toâi ñaõ ñi qua tröôùc böùc töôøng. Toâi ñaõ döøng laïi vaø ñaõ caàu nguyeän, ñeå böùc töôøng ñoù bieán ñi".
(RG 29-5-2014)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)