Hoaït ñoäng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
taïi Jerusalem saùng ngaøy 26 thaùng 5 naêm 2014
Hoaït ñoäng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ taïi Jerusalem saùng ngaøy 26 thaùng 5 naêm 2014.
Jerusalem (Vat. 26-05-2014) - Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ daønh saùng thöù Hai 26 thaùng 5 naêm 2014, ngaøy cuoái trong 3 ngaøy vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha taïi Thaùnh Ñòa, ñeå gaëp gôõ caùc chöùc saéc Hoài giaùo vaø Do thaùi giaùo, vieáng vieän Yad Vashem töôûng nieäm cuoäc dieät chuûng vaø gaëp gôõ chính quyeàn Israel.
Gaëp gôõ thuû laõnh Hoài Giaùo
Luùc 8 giôø saùng, Ñöùc Thaùnh Cha giaõ töø toøa Khaâm Söù Toøa Thaùnh ôû Jerusalem nôi ngaøi qua ñeâm, ñeå ñeán vieáng thaêm vò Ñaïi Giaùo Tröôûng Hoài giaùo taïi thaønh naøy, caïnh Ñeàn thôø Hoài giaùo caùch ñoù 4 caây soá. Ñeàn thôø toïa laïc treân moät saân hình thang daøi gaàn 500 meùt vaø roäng khoaûng 300 meùt, chieám 1 phaàn 6 dieän tích cuûa Coå Thaønh Jerusalem. Ñaây laø nôi thaùnh ñoái vôùi caû 3 toân giaùo ñoäc thaàn: ngöôøi Do thaùi coi ñaây laø nôi Abraham saùt teá con laø Isaac vaø laø ñòa ñieåm Ñeàn thôø vua Salomon ñaõ xaây caát; ngöôøi Hoài giaùo coi ñaây laø nôi thaùnh thöù 3 cuûa ñaïo naøy, sau La Mecca vaø Medina beân Araäp Sauñi, coøn ñoái vôùi caùc Kitoâ höõu, ñaây laø nôi Chuùa Gieâsu ñaõ tieân baùo veà söï phaù huûy Ñeàn thôø Jerusalem.
Treân saân roäng naøy coù 2 Ñeàn Thôø lôùn cuûa Hoài giaùo ñöôïc kieán thieát: Thöù I laø Ñeàn thôø Maùi Voøm ñaù taûng laø ñeàn Hoài giaùo coå kính nhaát taïi Thaùnh Ñòa, laàn ñaàu tieân ñöôïc xaây hoài naêm 640 vaø 47 naêm sau ñoù ñöôïc thay theá baèng Ñeàn thôø nhö hieän nay, coù hình baùt giaùc, 8 phía ñeàu ñöôïc trang ñieåm baèng ngoïc quí, vaø phaàn döôùi baèng caåm thaïch ña saéc. Vaät lieäu xaây caát Ñeàn thôø naøy laáy töø caùc thaùnh ñöôøng vaø ñeàn ñaøi tröôùc ñoù thôøi Bizantine vaø Roma. Thöù II laø Ñeàn thôø Al-Aqsa ñöôïc kieán thieát hoài theá kyû thöù 8 vaø ñaõ traûi qua nhieàu laàn taùi thieát.
Ñeán nôi, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ vieáng thaêm Ñaïi Mufti thaønh Jerusalem vaø toaøn Palestine laø Sheik Muhamad Agmad Hussein, vaø vò Toång giaùo ñoác Hoäi ñoàng baûo trì caùc gia saûn Hoài giaùo, ñoùn tieáp vaø höôùng daãn vieáng thaêm.
Vò Ñaïi Mufti noùi vôùi Ñöùc Thaùnh Cha raèng: "Hoøa bình chæ coù theå khi chaám döùt moïi cuoäc chieám ñoùng cuûa Israel vaø khi daân toäc Palestine ñöôïc töï do vaø moïi quyeàn cuûa mình".
Trong lôøi chaøo vò Ñaïi Mufti Hoài giaùo, Ñöùc Thaùnh Cha cho bieát ngaøi ñeán vieáng thaêm caùc nôi ñaõ ghi daáu veát söï hieän dieän traàn theá cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ. Nhöng cuoäc haønh höông seõ khoâng troïn veïn neáu khoâng gaëp gôõ nhöõng ngöôøi vaø coäng ñoaøn soáng taïi phaàn ñaát naøy.
Nhaéc ñeán toå phuï Abraham voán ñöôïc caû ngöôøi Hoài giaùo, Kitoâ vaø Do thaùi nhìn nhaän, toå phuï ñaõ soáng taïi ñaát naøy nhö ngöôøi löõ haønh, boû daân chuùng, nhaø cöûa ñeå thöïc hieän cuoäc phieâu löu tinh thaàn maø Chuùa goïi Ngöôøi thöïc hieän. Ñöùc Thaùnh Cha noùi:
"Loái soáng cuûa Abraham cuõng phaûi laø thaùi ñoä tinh thaàn cuûa chuùng ta. Khoâng bao giôø chuùng ta coù theå töï maõn, coi mình laø chuû teå cuoäc soáng cuûa chuùng ta; chuùng ta khoâng theå giôùi haïn vaøo mình, kheùp kín, chaéc chaén trong nhöõng xaùc tín cuûa chuùng ta. Ñöùng tröôùc maàu nhieäm Thieân Chuùa, chuùng ta caûm thaáy mình phaûi luoân saün saøng ra khoûi chính mình, ngoan ngoaõn ñoái vôùi tieáng goïi maø Thieân Chuùa göûi ñeán chuùng ta, côûi môû ñoái vôùi töông lai maø Chuùa muoán xaây döïng cho chuùng ta".
Sau cuøng Ñöùc Thaùnh Cha tha thieát keâu goïi nhöõng con ngöôøi vaø coäng ñoaøn nhìn nhaän mình laø con chaùu Abraham: "Chuùng ta haõy toân troïng vaø yeâu thöông nhau nhö anh chò em! Chuùng ta haõy hoïc hieåu ñau khoå cuûa ngöôøi khaùc! Öôùc gì khoâng ngöôøi naøo laïm duïng danh Thieân Chuùa ñeå thi haønh baïo löïc! Chuùng ta haõy cuøng nhau laøm vieäc cho coâng lyù vaø hoøa bình!".
Vieáng Böùc Töôøng Than Khoùc
Giaõ töø caùc vò laõnh ñaïo Hoài giaùo vaøo luùc 9 giôø saùng, Ñöùc Thaùnh Cha vaø ñoaøn tuøy tuøng tieán sang böùc töôøng Phía Taây quen goïi laø Böùc töôøng than khoùc, chæ caùch ñoù 1 caây soá. Ñaây laø di tích coøn laïi cuûa böùc töôøng phía taây cuûa Saân Ñeàn thôø Jerusalem. Khi vua Heâroâñeâ cho tu boå Ñeàn thôø naøy, oâng cho nôùi roäng khu vöïc chung quanh vaø trong dòp ñoù oâng canh taân böùc töôøng naâng ñôõ Saân. Töôøng cao 15 meùt vaø ñöôïc tu boå trong nhöõng thôøi kyø keá tieáp. Veà maët tinh thaàn, Böùc töôøng phía taây naøy laø nôi thôø phöôïng trung taâm cuûa Do thaùi giaùo, vì nhöõng lyù do lòch söû vaø toân giaùo, vôùi nhieàu phong tuïc, nhö thoùi quen nheùt nhöõng maûnh giaáy treân ñoù coù vieát nhöõng öôùc voïng vaø kinh nguyeän vaøo caùc keõ hôû giöõa caùc vieân ñaù cuûa töôøng.
Ñeán khu vöïc Böùc töôøng phía taây, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñöôïc vò Rabbi Tröôûng vaø oâng Chuû tòch cuûa Hoäi ñoàng quaûn trò nôi thaùnh, ñoùn tieáp vaø thaùp tuøng ñeán gaàn Böùc töôøng. Taïi ñaây ngaøi döøng laïi caàu nguyeän noàng nhieät trong thinh laëng, tay phaûi ngaøi ñaët treân töôøng. Roài ngaøi ñoïc kinh Laïy Cha ngaøi töï tay vieát baèng tieáng Taây Ban Nha, tröôùc khi nheùt vaøo khe trong töôøng.
Hai ngöôøi baïn thaùp tuøng Ñöùc Thaùnh Cha töø Argentina laø Rabbi Do thaùi Abraham Skorka vaø giaùo sö Hoài giaùo Omar Abboud, cuõng ñi gaàn ngaøi taïi böùc töôøng. Hoï tieán ñeán oâm Ñöùc Thaùnh Cha thaät laø caûm ñoäng.
Tröôùc khi rôøi khu vöïc Böùc Töôøng Than Khoùc, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ghi vaøo soå vaøng löu nieäm caâu "Toâi ñeán ñeå caàu nguyeän vaø toâi xin Chuùa ban ôn hoøa bình".
Ñaët voøng hoa taïi Moä Theodore Herzl
Lieàn ñoù, ngaøi duøng xe leân nuùi Herzl caùch ñoù 4 caây soá ñeå ñaët voøng hoa töôûng nieäm, theo nghi thöùc ngoaïi giao cuûa Nhaø Nöôùc Israel, theo ñoù moãi vò Quoác tröôûng nöôùc khaùc ñeán vieáng thaêm, ñeàu ñöôïc môøi ñaët voøng hoa taïi moä cuûa oâng Theodor Herzl, ngöôøi saùng laäp Phong traøo Sion taïi Hoäi nghò ôû Basel Thuïy Só naêm 1897, coå voõ daân Do thaùi hoài cö laäp quoác.
Ñeán nghóa trang, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñöôïc toång thoáng vaø thuû töôùng ñoùn tieáp vaø thaùp tuøng leân tôùi laêng cuûa OÂng Herzl. Taïi ñaây, hai thieáu nieân ñaõ giuùp Ñöùc Thaùnh Cha ñaët voøng hoa taïi moä.
Khi thaáy Ñöùc Thaùnh Cha ñaët tay caàu nguyeän taïi böùc töôøng ngaên caùch maø Israel döïng leân taïi Bethlehem, thuû töôùng Netanyahu ñaõ xin ngaøi cuõng vieáng bia töôûng nieäm caùc naïn nhaân cuûa naïn khuûng boá gaàn ñoù moä oâng Herl vaø ngaøi ñaõ nhaän lôøi thöïc hieän cöû chæ naøy.
Vieáng vieän Yad Vashem
Ñöùc Thaùnh Cha ñeán Vieän baûo taøng Yad Vashem töôûng nieäm cuoäc dieät chuûng Do thaùi, chæ caùch moä oâng Herzl khoaúng 800 meùt.
Ñeán nôi Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñöôïc vò giaùm ñoác trung taâm tieáp ñoùn vaø höôùng daãn vaøo phoøng töôûng nieäm, treân neàn coù ghi teân 21 traïi taäp trung thôøi Ñöùc quoác xaõ. Taïi ñaây cuõng coù toång thoáng, thuû töôùng Israel vaø Rabbi chuû tòch Hoäi ñoàng vieän Yad Vashem.
Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ thaép leân ngoïn löûa vaø ñöôïc hai thieáu nieân Coâng Giaùo giuùp ñaët voøng hoa töôûng nieäm, tröôùc khi nghe moät ñoaïn saùch Cöïu Öôùc.
Leân tieáng trong dòp naøy, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ trình baøy moät suy tö thaät caûm ñoäng, vì ngaøi raát nhaïy caûm ñoái vôùi söùc maïnh cuûa söï aùc voâ nhaân ñaïo, traùch nhieäm cuûa con ngöôøi vaø nhöõng cô cheá toäi loãi - nhö Ñöùc Gioan Phaoloâ 2 ñaõ noùi - chuùng choáng laïi phaåm giaù con ngöôøi ñöôïc Thieân Chuùa döïng neân theo hình aûnh cuûa ngaøi. Chuùng döïa treân söï toân thôø con ngöôøi, töø choái Thieân Chuùa. Theo nghóa ñoù, Vieän töôûng nieäm naøy laø kyù öùc veà haønh trình maø con ngöôøi thöïc hieän.
Vaø Ñöùc Thaùnh Cha keát luaän vôùi lôøi nguyeän: "Coâng lyù thuoäc veà Chuùa laø Thieân Chuùa chuùng con, söï oâ nhuïc ôû treân khuoân maët chuùng con (Xc Bar 1,15). Xin Chuùa cöùu chuùng con khoûi toäi aùc kinh khuûng naøy. Xin nhôù ñeán chuùng con trong löôïng töø bi Chuùa. Xin ban cho chuùng con ôn xaáu hoå veà nhöõng gì chuùng con coù theå laøm nhö laø con ngöôøi, ôn xaáu hoå vì söï toân thôø thaàn töôïng kinh khuûng naøy, vì ñaõ coi reû vaø taøn phaù thaân xaùc chuùng con, thaân xaùc maø Chuùa ñaõ döïng neân töø buøn, vaø ban cho hôi thôû sinh ñoäng. Laïy Chuùa, khoâng bao giôø nöõa!"
Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ chaøo thaêm moät soá ngöôøi soáng soùt vaø kyù vaøo soå löu nieäm.
Vieáng thaêm hai vò Ñaïi Rabbi Do thaùi
Tieáp tuïc caùc cuoäc gaëp gôõ vaø vieáng thaêm saùng ngaøy 26 thaùng 5 naêm 2014, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñeán Trung Taâm Heichal Schlomo caùch vieän Yad Vashem 7 caây soá ñeå chaøo thaêm 2 vò Ñaïi Rabbi cuûa Do thaùi giaùo. Trung taâm naøy toïa laïc caïnh Ñaïi Hoäi ñoàng Do thaùi Jerusalem.
Ñaïi Rabbi Askenazi Yona Metzger naêm nay 61 tuoåi vaø Ñaïi Rabbi Sefardita laø Shlom Amar naêm nay 66 tuoåi. Trong dòp gaëp gôõ, Ñöùc Thaùnh Cha cho bieát "Giaùo Hoäi Coâng Giaùo hoaøn toaøn nhìn nhaän caùc caên coäi Do thaùi trong ñöùc tin cuûa mình vaø toâi tin töôûng raèng vôùi söï trôï giuùp cuûa quí vò, töø phía Do thaùi, khoâng nhöõng coù söï duy trì nhöng coøn gia taêng öôùc muoán, ñaëc bieät nôi caùc theá heä treû, tìm hieåu theâm veà Kitoâ giaùo, ngay caû taïi phaàn ñaát ñöôïc chuùc phuùc naøy, trong ñoù Kitoâ giaùo nhìn nhaän caên coäi cuûa mình. Söï hieåu bieát gia saûn tinh thaàn cuûa mình, quí chuoäng nhöõng gì chuùng ta coù chung vôùi nhau vaø toân troïng nhöõng gì khaùc bieät giöõa chuùng ta, coù theå laø yeáu toá höôùng daãn ñeå phaùt trieån theâm caùc quan heä giöõa chuùng ta".
Thaêm Toång Thoáng Shimon Peres
Keá ñeán Ñöùc Thaùnh Cha ñeán dinh Toång thoáng Israel ñeå vieáng thaêm Toång thoáng Shimon Peres. Khi vaøo dinh, ngaøi ñöôïc toång thoáng giôùi thieäu moät soá treû em bò ung thö ôû giai ñoaïn cuoái ñôøi vì caùc em öôùc muoán ñöôïc gaëp Ñöùc Giaùo Hoaøng tröôùc khi qua ñôøi.
Hai vò ñaõ hoäi kieán rieâng tröôùc khi tieán ra vöôøn beân ngoaøi. Taïi ñaây ngaøi ñaõ troàng moät caây oâliu kyû nieäm, roài vieáng thaêm vöôøn vaø ra tröôùc ra leã ñaøi ñôn sô, vôùi phaàn trao ñoåi dieãn vaên, tröôùc söï hieän dieän cuûa moät ca ñoaøn nöõ sinh vaø nhieàu quan khaùch khaùc.
Trong dieãn vaên noàng nhieät tröôùc toång thoáng Israel, Ñöùc Thaùnh Cha baøy toû loøng quí chuoäng ñoái vôùi thaùi ñoä vaø nhöõng noã löïc cuûa oâng trong vieäc beänh vöïc hoøa bình. Ngaøi cuõng nhaéc ñeán taàm quan troïng cuûa thaønh Jerusalem ñoái vôùi 3 toân giaùo ñoäc thaàn. Ngaøi cuõng noùi raèng: "Caùc nôi thaùnh khoâng phaûi laø nhöõng vieän baûo taøng hoaëc dinh thöï cho caùc du khaùch, nhöng laø nôi maø caùc coäng ñoàng tín höõu soáng ñöùc tin, soáng vaên hoùa cuûa mình vaø thöïc thi nhöõng saùng kieán baùc aùi. Caàn phaûi baûo toàn tính chaát thaùnh thieâng cuûa caùc nôi aáy, khoâng phaûi chæ baûo veä gia saûn quaù khöù, nhöng caû nhöõng con ngöôøi vieáng thaêm caùc nôi aáy nöõa.
Vaø Ñöùc Thaùnh Cha maïnh meõ khaúng ñònh raèng: "Veà vaán ñeà naøy toâi laäp laïi mong öôùc laøm sao ñeå moïi ngöôøi traùnh nhöõng saùng kieán vaø nhöõng haønh vi traùi ngöôïc vôùi yù chí ñaõ ñöôïc baøy toû ñeå ñaït tôùi moät hieäp ñònh thöïc söï vaø khoâng ngöøng quyeát taâm theo ñuoåi hoøa bình phuø hôïp vôùi nhöõng ñieàu tuyeân boá. Caàn quyeát lieät loaïi boû taát caû nhöõng gì ñi ngöôïc söï theo ñuoåi hoøa bình vaø söï soáng chung trong nieàm toân troïng nhau giöõa caùc tín höõu Do thaùi, Kitoâ, vaø Hoài giaùo; vieäc söû duïng baïo löïc vaø khuûng boá, baát kyø loaïi kyø thò naøo vì lyù do chuûng toäc hoaëc toân giaùo, chuû tröông aùp ñaët quan ñieåm cuûa mình gaây thieät haïi cho caùc quyeàn cuûa ngöôøi khaùc, chuû tröông baøi do thaùi döôùi taát caû moïi hình thöùc, cuõng nhö baïo löïc hoaëc nhöõng bieåu thò baát bao dung choáng laïi con ngöôøi vaø caùc nôi thôø phöôïng cuûa Do thaùi, Kitoâ vaø Hoài giaùo".
Sau cuøng, Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc ñeán söï kieän taïi quoác gia Israel coù nhieàu coäng ñoaøn Kitoâ sinh soáng. Hoï laø thaønh phaàn troïn veïn cuûa xaõ hoäi vaø tham gia vôùi ñaày ñuû danh nghóa vaøo caùc sinh hoaït xaõ hoäi, chính trò vaø vaên hoùa. "Caùc tín höõu Kitoâ mong muoán ñoùng goùp cho coâng ích töø caên tính cuûa mình, vaø xaây döïng hoøa bình, nhö nhöõng coâng daân vôùi ñaày ñuû danh nghóa, hoï loaïi boû moïi thaùi ñoä cöïc ñoan, vaø hoï daán thaân thöïc thi hoøa giaûi vaø hoøa hôïp. Söï hieän dieän cuûa hoï vaø söï toân troïng caùc quyeàn cuûa hoï laø baûo ñaûm moät söï ña nguyeân laønh maïnh vaø laø baèng chöùng veà söùc sinh ñoäng cuûa caùc giaù trò daân chuû, söï aên reã saâu cuûa caùc giaù trò naïn trong ñôøi soáng cuï theå cuûa quoác gia".
Giaõ töø toång thoáng Shimon Peres cuûa Israel, Ñöùc Thaùnh Cha Ñeán Trung Taâm Ñöùc Baø cuûa Toøa Thaùnh. Nhaø naøy nguyeân thuûy do caùc cha Doøng Ñöùc Baø leân trôøi ngöôøi Phaùp thaønh laäp hoài naêm 1884 treân khu ñaát roäng 4 ngaøn meùt vuoâng ñeå laøm nôi tieáp ñoùn caùc tín höõu haønh höông ngöôøi Phaùp ñeán Thaùnh Ñòa. Taïi ñaây ñoù 144 phoøng vaø 2 phoøng hoäi lôùn, moät thính ñöôøng 500 choã.
Naêm 1973, vì caùc cha doøng Ñöùc Baø Leân Trôøi baùn trung taâm naøy, neân Toøa Thaùnh ñaõ thuû ñaéc vaø bieán thaønh moät trung taâm quoác teá. Ñöùc Gioan Phaoloâ 2 ñoåi teân thaønh Trung Taâm Ñöùc Baø ôû Jerusalem. Vaø naêm 2004, Ngaøi uûy thaùc cho caùc cha doøng Ñaïo Binh Chuùa Kitoâ ñaûm traùch.
Taïi Trung Taâm, vaøo luùc gaàn 1 giôø röa, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ tieáp kieán rieâng vaø hoäi kieán vôùi thuû töôùng Israel, OÂng Netanyahu, tröôùc khi duøng böõa tröa vôùi ñoaøn tuøy tuøng.
G. Traàn Ñöùc Anh, OP
(Radio Vatican)