Baàu khí chôø ñôïi
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
Baàu khí chôø ñôïi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ.
Phoûng vaán Linh Muïc Ri'fat Bader, phaùt ngoân vieân cuûa Giaùo Hoäi Giordania, vaø cha Pizzaballa, Beà treân tænh doøng Phanxicoâ quaûn thuû Thaùnh Ñòa.
Jerusalem (RG 20-05-2014; Vat. 24-05-2014) - Trong ba ngaøy töø 24 tôùi 26 thaùng 5 naêm 2014 Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ vieáng thaêm Giordania vaø Thaùnh Ñòa, nhaân kyû nieäm 50 naêm ngaøy Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI vaø Ñöùc Thöôïng Phuï Athenagora, Giaùo chuû Chính thoáng giaùo, gaëp nhau taïi Gieârusalem ñaàu thaùng gieâng naêm 1964.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán Linh Muïc Ri'fat Bader, phaùt ngoân vieân cuûa Giaùo Hoäi Giordania, vaø cha Pierbattista Pizzaballa, Beà treân tænh doøng Phanxicoâ quaûn thuû Thaùnh Ñòa, veà baàu khí chôø ñôïi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ.
Hoûi: Thöa cha Bader, baàu khí chuaån bò cho chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha taïi Giordania ra sao?
Ñaùp: Coù nhieàu uûy ban laøm vieäc raùo rieát ñeâm ngaøy ñeå chuaån bò thaønh phoá Amman moät caùch toát ñeïp nhaát cho vieäc tieáp ñoùn Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ nhö thöôïng khaùch cuûa nhaø vua vaø toaøn daân Giordania, caùch rieâng cuûa Giaùo Hoäi coâng giaùo ñòa phöông. Ngöôøi ta coù theå troâng thaáy caùc bieåu ngöõ chaøo möøng taïi khaép nôi treân caùc ñöôøng phoá thuû ñoâ, vôùi hình Ñöùc Thaùnh Cha tieáp vua Abdullah taïi nhaø troï thaùnh Marta hoài thaùng 4 vöøa qua, vaø ñaøng sau laø thaønh phoá Vaticaêng vaø nôi Chuùa Gieâsu laõnh pheùp röûa beân soâng Giordan. Taïi saân vaän ñoäng quoác teá thuû ñoâ seõ coù thaùnh leã thöù ba do moät vò Giaùo Hoaøng chuû söï sau thaùnh leã hoài Naêm thaùnh 2.000 vôùi Ñöùc Gioan Phaoloâ II, vaø thaùnh leã hoài naêm 2009 vôùi Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI. Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ seõ ñeán saân vaän ñoäng vaøo luùc 3 giôø chieàu vaø xe díp seõ chôû ngaøi ñi moät voøng ñeå chaøo tín höõu vaø khaùch haønh höông tham döï thaùnh leã. Chuùng toâi cuõng toå chöùc cuoäc gaëp gôõ cuûa Ñöùc Thaùnh Cha vôùi ngöôøi tî naïn, ngöôøi ñau yeáu taät nguyeàn beân caïnh nôi xöa kia Chuùa Gieâsu ñaõ laõnh nhaän Pheùp röûa. Chuùng toâi ñaëc bieät cho pheùp caùc nhaø baùo chuïp hình Ñöùc Thaùnh Cha xuoáng bôø soâng Giordan ñeå laøm pheùp nöôùc soâng, cuõng nhö Ñöùc Phaoleâ VI ñaõ laøm caùch ñaây 50 naêm. Ñaây laø ñieàu ñaõ khoâng coù trong chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II vaø Ñöùc Bieån Ñöùc XVI.
Hoûi: Ñaâu laø caùc hy voïng vaø caùc vieãn töôïng cuûa caùc kitoâ höõu Giordania ñoái vôùi chuyeán vieáng thaêm naøy cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ thöa cha?
Ñaùp: Hoï thöïc söï haïnh phuùc vaø haõnh dieän coù theå gaëp vò Giaùo Hoaøng thu huùt tín höõu trong 14 thaùng ñaàu tieân trieàu ñaïi cuûa ngöôøi. Hoï sung söôùng vì ñöôïc gaëp gôõ vò Giaùo Hoaøng cuûa "nhöõng ngöôøi roát heát", vò Giaùo Hoaøng öôùc mong moät "Giaùo Hoäi ngheøo vaø cuûa ngöôøi ngheøo". Ngoaøi ra chuùng toâi sung söôùng tieáp ñoùn vò Giaùo Hoaøng cuûa coâng lyù vaø hoøa bình, ngöôøi caàu nguyeän raát nhieàu cho hoøa bình vaø coâng lyù taïi Siria, taïi Irak vaø treân toaøn theá giôùi.
Thaät ra, khoâng phaûi chæ coù coäng ñoaøn kitoâ Giordania chôø ñôïi Ñöùc Thaùnh Cha, nhöng seõ coù raát ñoâng tín höõu ñeán töø khaép nôi trong theá giôùi A raäp vaø töø caùc nöôùc khaùc. Ñaây seõ laø moät buoåi cöû haønh quoác teá, vì theá kitoâ höõu toaøn theá giôùi ñöôïc môøi goïi caàu nguyeän vôùi Ñöùc Thaùnh Cha. Chuùng toâi chaéc chaén Ñöùc Thaùnh Cha seõ caàu nguyeän cho söï oån ñònh vaø neàn an ninh cuûa queâ höông ñaát nöôùc chuùng toâi. Ngoaøi ra chuùng toâi cuõng chuaån bò caàu nguyeän cuøng vôùi caùc anh em tî naïn Irak, Siri. Chuùng toâi chaøo möøng hoï ñeán tham döï thaùnh leã cuøng vôùi gia ñình hoï. Thaät vaäy, muïc ñích ñaàu tieân cuûa toaøn vuøng Trung Ñoâng laø phaûi cuøng vôùi Ñöùc Thaùnh Cha caàu nguyeän cho hoøa bình vaø coâng lyù trong toaøn vuøng, ñeå hieäp nhaát moïi daân toäc vaø taùi oån ñònh caùc vuøng ñaát yeâu quùy naøy cuûa chuùng toâi vaãn coøn ñang phaûi khoå ñau. Ñaây phaûi laø keát quûa ñaàu tieân cuûa chuyeán vieáng thaêm naøy: ñoù laø ñem laïi caùc hoa traùi hoøa bình, oån ñònh vaø bình an trong vuøng.
Hoûi: Thöa cha, theá coøn ñoái vôùi Vöông quoác Hashemita, ñaâu laø yù nghóa cuûa chuyeán vieáng thaêm naøy?
Ñaùp: Coù moái daây yù nghóa noái lieàn hai kyû nieäm chuùng toâi cöû haønh trong naêm nay. Tröôùc heát laø kyû nieäm 50 naêm chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI. Chuyeán vieáng thaêm laàn naøy laø chuyeán vieáng thaêm thöù tö cuûa moät vò Giaùo Hoaøng. Giordania laø quoác gia duy nhaát treân theá giôùi ñöôïc boán vò Giaùo Hoaøng vieáng thaêm trong voøng 50 naêm qua. Ñaây laø moät nieàm haõnh dieän raát lôùn cho ñaát nöôùc Giordania vaø laø moät khích leä tieáp tuïc thaêng tieán caùc töông quan vôùi Toøa Thaùnh. Chuùng toâi raát haõnh dieän vì cuoäc ñoái thoaïi giöõa caùc tín höõu kitoâ vaø tín höõu hoài ñaõ ñem laïi caùc keát quûa tích cöïc taïi Giordania vaø chuyeán vieáng thaêm naøy cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ laø moät khích leä tieáp tuïc con ñöôøng thaêng tieán ñoái thoaïi lieân toân. Trong nghóa ñoù nhaø vua cuõng nhö toaøn daân Giordania ñeàu coi troïng söï hieän dieän cuûa daân kitoâ a raäp vaø muoán hoï phaûi ôû laïi trong ñaát nöôùc chuùng toâi. Cuoäc xuaát haønh cuûa caùc tín höõu kitoâ khoûi vuøng Trung Ñoâng khoâng chæ thieät haïi cho chính caùc coäng ñoaøn kitoâ, maø cuõng thieät haïi cho daân chuùng hoài giaùo nöõa. Bôûi vì hoaøng gia Giordania vaø raát nhieàu ngöôøi hoài ñang noã löïc thaêng tieán moät hình aûnh tích cöïc cuûa Hoài giaùo nhö laø moät toân giaùo coù khaû naêng toân troïng caùc toân giaùo khaùc. Ñaây cuõng laø moät muïc ñích vaø söï lo laéng chung cuûa Toøa Thaùnh vaø nöôùc Giordania, vaø noù seõ ñöôïc thaêng tieán trong chuyeán vieáng thaêm naøy cuûa Ñöùc Thaùnh Cha.
Hoûi: Thöa cha Bader, Ñöùc Thaùnh Cha cuõng seõ gaëp gôõ moät nhoùm caùc ngöôøi tî naïn taïi Bethany beân kia soâng Giordan. Tình hình cuoäc soáng cuûa haøng traêm ngaøn ngöôøi ty naïn hieän nay ra sao?
Ñaùp: Thaät ra chuùng toâi khoâng coù caùc thoáng keâ chính xaùc, nhöng beân Giordania hieän nay coù khoaûng 1,3 trieäu ngöôøi tî naïn Siri. Chuùng toâi cuõng tieáp ñoùn caùc ngöôøi tî naïn Irak, ñoù laø chöa keå tôùi ngöôøi tî naïn Palestine muoán trôû veà queâ höông cuûa hoï. Vì theá toâi tin raèng Giordania vaãn luoân luoân laø moät vuøng ñaát noåi tieáng ñoái vôùi söï hieáu khaùch vaø roäng môû, nhö Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ noùi khi vieáng thaêm Aman ngaøy 20 thaùng 3 naêm 2000. Nhöng hai giaù trò naøy ñoøi hoûi nhieàu daán thaân vaø giaù cao phaûi traû. Giordania laø moät quoác gia beù nhoû, coù tình hình kinh teá khoù khaên vaø cuõng ñau khoå vì söï baát oån chính trò trong vuøng. Ñaõ vaäy chuùng toâi laïi phaûi tieáp ñoùn caùc anh chò em tî naïn naøy, coù ngöôøi ôû trong caùc traïi coù ngöôøi ôû ngoaøi. Chuùng toâi phaûi ñaëc bieät caùm ôn toå chöùc Caritas Giordania ñaõ laøm vieäc raát cöïc nhoïc ñeå baûo ñaûm thöïc phaåm vaø choã ôû cho ngöôøi tî naïn. Chuùng toâi trôï giuùp taát caû moïi ngöôøi vì hoï laø thuï taïo cuûa Thieân Chuùa. Vaø nhö daáu chæ phaàn ñoùng goùp cuûa Giaùo Hoäi seõ laø cuoäc gaëp gôõ cuûa Ñöùc Thaùnh Cha vôùi caùc beänh nhaân vaø ngöôøi tî naïn. Seõ coù nhieàu ngöôøi hoài trong nhaø thôø gaàn Betany beân kia soâng Giordan. Ñöùc Thaùnh Cha khoâng ñeán ñeå caûi ñaïo cuûa hoï, nhöng ñeå cho thaáy tình yeäu thöông cuûa Thieân Chuùa, tình yeâu thöông cuûa Chuùa Gieâsu ñoái vôùi taát caû moïi ngöôøi.
* * *
Sau ñaây laø moät soá nhaän ñònh cuûa Linh Muïc Pierbattista Pizzaballa, Beà treân tænh doøng Phanxicoâ Quaûn Thuû Thaùnh Ñòa.
Hoûi: Thöa cha Pizzaballa, cha nghó gì veà chuyeán coâng du Thaùnh Ñòa cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ?
Ñaùp: Chuyeân vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha coù tính caùch khích leä ñaëc bieät ñoái vôùi toaøn coäng ñoaøn kitoâ taïi Thaùnh Ñòa, chöù khoâng phaûi chæ ñoái vôùi coäng ñoaøn coâng giaùo maø thoâi. Noù seõ laø moät khích leä ñoái vôùi söï hieän dieän cuûa caùc kitoâ höõu, vaø laø moät an uûi, nhaát laø vôùi cuoäc gaëp gôõ giöõa Ñöùc Thaùnh Cha vaø Ñöùc Thöôïng Phu Bartolomaios I taïi Moä Thaùnh. Noù seõ laø moät daáu chæ lôùn vaø laø moät cöû chæ hieäp nhaát giöõa taát caû moïi kitoâ höõu treân theá giôùi vaø nhaát laø taïi Thaùnh Ñòa.
Hoûi: Nhö theá laø coù söï chôø ñôïi raát lôùn ñoái vôùi buoåi cöû haønh ñaïi keát lòch söû naøy trong Vöông cung thaùnh ñöôøng Thaùnh Moä?
Ñaùp: Vaâng, söï chôø ñôøi raát lôùn. Vieäc chuaån bi ñaõ xong. Coù söï cuoàng nhieät vaø kích thích raát lôùn.
Hoûi: Ngöôøi Do thaùi vaø ngöôøi Hoài giaùo nhìn chuyeán vieáng thaêm naøy nhö theá naøo thöa cha?
Ñaùp: Ñaõ coù vaøi chuyeän coù leõ ñaõ phaù roái baàu khí töôi vui. Nhöng toâi phaûi noùi raèng töø phía do thaùi cuõng nhö töø phía hoài giaùo coù söï toø moø raát lôùn vaø moät thaùi ñoä raát tích cöïc ñoái vôùi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, ñöôïc taát caû moïi ngöôøi thöông meán.
Hoûi: Ñaõ coù gì coøn laïi trong caùc chuyeán vieáng thaêm tröôùc ñaây cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II vaø Ñöùc Bieån Ñöùc XVI?
Ñaùp: Thaùnh Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II laø vò Giaùo Hoaøng ñaàu tieân chính thöùc ñeán Israel, sau bao nhieâu naêm, vaø laø ngöôøi ñaõ coù caùc cöû chæ raát quan troïng taïi ñaøi töôûng nieäm cuoäc dieät chuûng do thaùi Yad Vashem cuõng nhö taïi Böùc Töôøng Khoùc vaø trong caùc ñeàn thôø hoài giaùo. Ngöôøi ñaõ ñeå laïi moät kyû nieäm khoâng phai nhoøa: ngöôøi ñaõ thay ñoåi trong dö luaän thaønh kieán ñoái vôùi Giaùo Hoäi coâng giaùo. Coøn Ñöùc Bieån Ñöùc XVI thì ñaõ ñeå laïi moät kyû nieäm raát saâu ñaäm trong coäng ñoaøn kitoâ vôùi caùc buoåi cöû haønh vaø vôùi caùc dieãn vaên raát maïnh meõ vaø roõ raøng.
Hoûi: Sau thaùnh Phanxicoâ thaønh Assisi coù moät Phanxicoâ khaùc ñeán thaêm Thaùnh Ñòa. Söï hieän dieän cuûa thaùnh Phanxicoâ thaønh Assisi taïi queâ höông cuûa Chuùa Gieâsu coù yù nghóa gì?
Ñaùp: Thaùnh Phanxicoâ thaønh Assisi vôùi cöû chæ ñôn sô gaëp gôõ Sultan vaøo thôøi ñoù ñaõ baét ñaàu moät söï hieän dieän cuûa doøng Phanxicoâ vaãn coøn tieáp tuïc cho ñeán nay. Vaø chính söï hieän dieän ñoù ñaõ duy trì soáng ñoäng töông quan giöõa Giaùo Hoäi taây phöông vôùi Thaùnh Ñòa, vaø cuõng ñaõ giöõ gìn söï hieän dieän cuûa kitoâ höõu trong bao theá kyû qua. Vieäc Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñeán vieáng thaêm Thaùnh Ñòa laø moät khích leä tieáp tuïc con ñöôøng aáy vaø canh taân vieäc haêng say ñoái thoaïi vaø gaëp gôõ cuõng nhö giöõ gìn, ghi nhôù vaø laø nhöõng vieân ñaù soáng ñoäng.
Hoûi: Thöa cha, chuyeán vieáng thaêm naøy coù theå giaûi toûa caùc beá taéc cuûa caùc cuoäc thöông thuyeát ñaõ baét ñaàu töø naêm 1993 vaø daãn ñöa tôùi thoûa hieäp neàn taûng giöõa Toøa Thaùnh vaø nöôùc Israel hay khoâng?
Ñaùp: Thoûa hieäp neàn taûng ñaõ ñöôïc thaûo luaän trong bao nhieâu naêm nay roài lieân quan tôùi moïi ñeà taøi vaø coù moät söï thoûa thuaän chung. Giôø ñaây chæ laø vieäc keát thuùc, vaø ñieàu naøy caàn moät chuùt thôøi gian nöõa. Trong yù höôùng naøy ngöôøi ta ñaõ khoâng gaén lieàn chuyeán vieáng thaêm vôùi moät thoûa hieäp, vì muoán ñeå cho Ñöùc Thaùnh Cha ñöôïc töï do khoûi caùc vaán ñeà ngoaïi giao, vaø trao ban cho chuyeán vieáng thaêm moät vieãn töôïng roäng raõi hôn.
Hoûi: Moãi khi coù chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng ngöôøi ta laïi noùi ñeán vieäc nhaø nöôùc Israel traû laïi Nhaø Tieäc Ly cho Giaùo Hoäi. Ñieàu naøy coù theå xaûy ra khoâng, vaø Doøng Quaûn tuû Thaùnh Ñaïi seõ phaûn öùng ra sao?
Ñaùp: Chuùng toâi seõ raát vui söôùng. Thaät ra cuoäc thaûo luaän naøy ñaõ soâi noåi nôi moät soá ngöôøi do thaùi cuõng nhö hoài giaùo. Noùi ñuùng ra ngöôøi ta khoâng noùi ñeán vieäc traû laïi, nhöng laø söû duïng cho vieäc cöû haønh phuïng vuï. Theá thoâi. Vaø cuõng ñaõ coù nhieàu tranh caõi. Chuùng toâi hy voïng chuùng seõ laéng dòu sau chyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha. Vieäc thaûo luaän coøn ñang tieáp tuïc. Ñaây laø moät nôi raát teá nhò, vì caû ba toân giaùo ñoäc thaàn ñeàu tranh nhau. Nhöng noù laø dòp ñeå caû ba toân giaùo thaûo luaän caùc vaán ñeà cuï theå, chöù khoâng phaûi caùc nguyeân taéc tröøu töôïng.
(RG 20-5-2014)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)