Cuoäc soáng khoâng coù coâng aên vieäc laøm
laø cuoäc soáng voâ nhaân
Cuoäc soáng khoâng coù coâng aên vieäc laøm laø cuoäc soáng voâ nhaân.
Phoûng vaán Ñöùc Cha Giancarlo Bregantini, Chuû tòch UÛy ban vaán ñeà xaõ hoäi vaø lao ñoäng cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Italia, vaø oâng Santino Scireø, Phoù chuû tòch Hieäp hoäi coâng nhaân coâng giaùo Italia.
Roma (RG 1-05-2014; Vat. 20-05-2014) - Muøng 1 thaùng 5 naêm 2014 laø Ngaøy Lao Ñoäng Quoác Teá. Ñoù ñaây treân theá giôùi ñaõ coù caùc cuoäc bieåu tình vaø tuaàn haønh cuûa giôùi coâng nhaân ñoøi quyeàn lôïi cuûa mình, trong ñoù tröôùc tieân laø quyeàn coù coâng aên vieäc laøm. Cuoäc khuûng hoaûng kinh teá taøi chaùnh keùo daøi töø naêm 2008 tôùi nay ñaõ khieán cho maáy chuïc trieäu ngöôøi taïi AÂu chaâu khoâng coù coâng vieäc laøm. Tình traïng thaát nghieäp ñaëc bieät nghieâm troïng taïi vaøi nöôùc nhö Hy Laïp, Italia, Taây Ban Nha vaø Boà Ñaøo Nha.
Haøng chuïc trieäu ngöôøi ñaõ maát vieäc laøm, vì caùc haøng xöôûng bò phaù saûn phaûi ñoùng cöûa, hay di chuyeån ra nöôùc ngoaøi. Haøng trieäu ngöôøi treû ñaõ hoïc xong, ra tröôøng vôùi nhieàu maûnh baèng khaùc nhau keå caû baèng tieán só, nhöng khoâng tìm ra coâng aên vieäc laøm. Moät soá ñaõ tìm di cö ra nöôùc ngoaøi, nhöng ña soá cam chòu caûnh thaát nghieäp vaø bò boù buoäc phaûi soáng nhôø cha meï.
Trong söù ñieäp göûi Ngaøy Lao Ñoäng Quoác Teá 2014 caùc Giaùm Muïc Italia ñaõ maïnh meõ khaúng ñònh raèng moät cuoäc soáng khoâng coù coâng aên vieäc laøm laø moät cuoäc soáng voâ nhaân. Caùc Giaùm Muïc keâu goïi chính quyeàn chieán ñaáu choáng laïi naïn thaát nghieäp, nhaát laø naïn thaát nghieäp cuûa giôùi treû. Caùc vò khích leä daân chuùng duy trì nieàm hy voïng, caû trong tình traïng xaõ hoäi baáp beânh hieän nay.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán Ñöùc Cha Giancarlo Bregantini, Chuû tòch UÛy ban vaán ñeà xaõ hoäi vaø lao ñoäng cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Italia, vaø oâng Santino Scireø, Phoù chuû tòch Hieäp hoäi coâng nhaân coâng giaùo Italia, veà vaán ñeà naøy.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha Brigantini, Ñöùc Cha nghó gì veà teä naïn thaát nghieäp hieän nay taïi AÂu chaâu, caùch rieáng taïi Italia?
Ñaùp: Neáu chuùng ta chôø ñôïi moät huyeàn thoaïi cuûa moät tình traïng soáng coù heä thoáng moät caùch hoaøn haûo trong theá giôùi ngaøy nay, chuùng ta seõ khoâng bao giôø coù ñöôïc ñieàu gì chaéc chaén caû. Traùi laïi, trong caùi baát oån toâi ñaët ra caùc daáu chæ chaéc chaén, can ñaûm, tin töôûng, toâi nhaän ra raèng Chuùa môû ra cho toâi caùc con ñöôøng vaø trôï giuùp toâi moät tay. Nghóa laø caû trong tình traïng taïm bôï cuõng coù theå soáng moät chieàu kích hy voïng maïnh meõ hôn chính söï baáp beânh. Baïn ñaõ coù theå soáng moät caùch khaùc vôùi kieåu soáng cho tôùi nay: khoâng phaûi vôùi moät con tim cuûa söï taïm bôï, nhöng vôùi con tim cuûa ngöôøi coù beân trong mình moät caûm höùng lôùn, moät söùc maïnh lôùn vaø bieát bao hy voïng.
Hoûi: Theo Ñöùc Cha, caùc cô caáu quoác gia coù theå vaø phaûi laøm hôn nöõa ñeå loaïi tröø caùc tình traïng khoù khaên naøy cho ngöôøi daân. Coù phaûi vaäy khoâng?
Ñaùp: Vaâng, caùc cô caáu chính quyeàn coù theå laøm raát nhieàu. Toâi xin ñeà nghò ba ñieàu. Tröôùc heát laø moät luaät leä ít nghieâm ngaët hôn ñoái vôùi coâng vieäc, laøm sao ñeå caû coâng vieäc nhoû baáp beânh hai ngaøy moät tuaàn cuõng coù theå laøm. Ngaøy nay moät doanh nhaân lo sôï moïi söï. Neáu chuùng ta thaønh coâng trong vieäc taïo ñieàu kieän thuaän tieän cho hoï... Coù ñuùng thaät laø ñaõ coù nhieàu ñieàu ñöôïc laøm, nhöng caàn phaûi laøm nhieàu hôn nöõa, lieân quan tôùi vieäc phuïc hoài coâng aên vieäc laøm thöôøng ngaøy, cho pheùp töø töø hôïp thöùc hoùa ñeå coâng vieäc laøm trôû thaønh hôïp phaùp, chöù khoâng phaûi laø laøm vieäc laäu. Theá roài caàn phaûi trôï giuùp giôùi treû vaø vì theá phaûi trôï giuùp caùc haõng xöôûng, vôùi moät quy cheá taäp vieäc ít ñoøi buoäc hôn. Caàn phaûi khieán cho noù trôû thaønh deã daøng hôn, coù ñieàu kieän thuaän tieän hôn, caû vôùi moät trôï giuùp kinh teá töø phía Vaên phoøng xaõ hoäi cho caùc thaùng ñaàu tieân... Nghóa laø laøm sao ñeå taïo deã ñaõi toät ñoä cho vieäc daãn nhaäp vaøo coâng vieäc laøm, ñöôïc trôï giuùp vôùi söï uyeån chuyeån caàn thieàt, ñoàng thôøi cuøng vôùi khaû naêng thöïc söï hoïc ñöôc moät ngheà tôùi nôi tôùi choán. Thöù ba laø phaûi hoûi xem coù neân tu chính laïi luaät Fornero hay khoâng, bôûi vì luaät naøy ñaõ baét coâng nhaân tôùi tuoåi veà höu phaûi laøm vieäc theâm, vaø nhö theá laø ngaên chaën coâng aên vieäc laøm cuûa ngöôøi treû ñang kieám vieäc laøm maø khoâng ra.
Toâi töï hoûi khoâng bieát trong toång theå vieäc caûi caùch naøy coù taïo ra söï maát quaân bình söùc naëng toaøn xaõ hoäi hay khoâng, vì noù loaïi tröø ngöôøi treû khoûi coâng aên vieäc laøm. Toâi tin raèng phaûi coù caùc böôùc tieán khaùc. Ñoù laø ba ñieåm toâi muoán neâu leân: khaû theå laøm vieäc haøng ngaøy, söï taäp vieäc vaø moät söï uyeån chuyeån khaùc lieân quan tôùi tuoåi veà höu cuûa caùc coâng nhaân.
* * *
Tieáp theo ñaây laø moät soá nhaän ñònh cuûa oâng Santino Scireø, Phoù chuû tòch Hieäp hoäi coâng nhaân coâng giaùo Italia.
Hoûi: Thöa oâng, trong söù ñieäp töaï ñeà "Nieàm hy voïng trong söï baáp beânh" phoå bieán nhaân Ngaøy Lao ÑOÄng Quoác Teá muøng 1 thaùng 5 vöøa qua, caùc Giaùm Muïc Italia ñaõ yeâu caàu taát caû moïi ngöôøi, tröôùc tieân laø chính quyeàn, coäng taùc vôùi nhau, khoâng luøi böôùc, keå caû daùm lieàu lónh ñaàu tö nhaát laø cho giôùi treû. Theo con soá cuûa Sôû thoáng keâ quoác gia, hieän nay coù 4 trieäu 393 ngaøn ngöôøi treû thaát nghieäp. OÂng nghó vì veà lôøi caùc Giaùm Muïc Italia keâu goïi ñaàu tö ñeå taïoï coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi treû?
Ñaùp: Ñaây laø vieäc ñaàu tö cho quoác gia. Thaät theá, chuùng toâi cho raèng ngaøy muøng 1 thaùng 5 vöøa qua laø moät ngaøy ñaëc bieät, noù vöøa laø ngaøy leã vöøa laø ngaøy caàu nguyeän. Chuùng toâi xaõ xin caùc giaùo xöù cöû haønh moät vaøi thaùnh leã vaø neâu baät ñeà taøi lao ñoäng.
Hoûi: Nhöng thaät laø khoù maø noùi tôùi nieàm hy voïng tröôùc con soá nhöõng vuï töï töû vì thieáu coâng aên vieäc laøm, vaø caûnh caùc haõng xöôûng ñoùng cöûa. Ñieån hình nhö tröôøng hôïp haõng Piombino...
Ñaùp: Vaâng, ñoù laø ñieàu ai cuõng thaáy. Moät haõng xöôûng, nhaát laø moät haõng xöôûng nhoû coù tính caùch gia ñình, haèng ngaøy neáu khoâng nghó tôùi vieäc ñoùng cöûa, thì cuõng nghó tôùi chuyeän duyeät xeùt laïi vaø giaûm soá nhaân coâng. Lieân quan tôùi caùc soá thoáng keâ chuùng toâi coù ñöôïc, ít nhaát coù moät treân boán haõng xöôõng phaûi ñoùng cöûa. Caàn phaûi xem laïi con soá naøy, vì chuùng gaén lieàn vôùi caùc bieän phaùp cuûa chính quyeàn, caû trong vieäc suy tö vaø höôùng nhìn veà caùc cuoäc baàu cöû AÂu chaâu. Chuùng ta haõy töôûng töôïng ra moät chieán thuaät môùi treân bình dieän AÂu chaâu ñaët ñeå coâng aên vieâc laøm vaøo trung taâm caùc lo laéng cuûa mình.
Hoûi: Döï luaät lao ñoäng do Boä tröôûng Poletto ñeà ra ñaõ baét ñaàu loä trình thaûo luaän trong quoác hoäi vôùi caùc troø chôi thöû söùc beân trong ña soá, thí duï nhö ñeà taøi canh taân caùc hôïp ñoàng höõu haïn. Cuõng coù caùc bieän phaùp khaùc nhö Luaät lao ñoäng, nghò quyeát baûo ñaûm vieäc laøm cho ngöôøi treû, coù ñang tieán haønh theo ñuùng höôùng khoâng thöa oâng?
Ñaùp: Theo toâi thaáy bieän phaùp naøy ñaõ taïo ra moät lay ñoäng vaø ngöôøi ta baét ñaàu ñaëc bieät chuù yù tôùi giôùi treû. Chuùng toâi thích kieåu ñònh höôùng vieäc laøm cho ngöôøi treû vaø nöõ giôùi. Vì theá chuùng toâi caàu mong raèng coù moät bieän phaùp naøo ñoù taïo ra moät lay ñoäng taïi nhöõng vuøng naïn thaát nghieäp cuûa giôùi treû ñaëc bieät cao.
Hoûi: Thöa oâng tyû leä thaát nghieäp taïi Itaia hieän nay laø 12,7%. Theo con soá cuûa sôû thoáng keâ quoác gia chöa bao giôø coù nhieàu ngöôøi khoâng coù coâng aên vieäc laøm nhö theá: 4 trieäu 393 ngaøn ngöôøi. Ñoù laïi khoâng phaûi laø con soá baùo ñoäng sao?
Ñaùp: Töø ít laâu nay caùc döõ kieän thò tröôøng cho vieäc vaø naïn thaát nghieäp ñaõ luoân luoân ôû trong tình traïng ñeøn ñoû baùo ñoäng, ñaëc bieät laø taïi mieàn nam Italia, nhöng maø khoâng phaûi chæ coù mieàn nam Italia maø thoâi. Chuùng toâi ñaõ phaùt ñoäng phong traøo baét ñaàu töø ngaøy muøng 1 thaùng 5 goïi laø "söùc maïnh cuûa lao ñoäng giuùp thaéng vöôït ngheøo tuùng vaø baát bình ñaúng", bôûi vì thaát nghieäp taïo ra ngheøo tuùng vaø baát bình ñaúng, ñaëc bieät nôi giôùi treû. Haõy ít phung phí hôn, phaûi ñoái thoaïi giöõa caùc löïc löôïng xaõ hoäi, ñeà ra moät ñöôøng loái chính trò kinh teá höôùng tôùi choã taïo ra caùc khaû theå laøm vieäc môùi coù phaåm chaát, vaø nhö theá cuõng laø taïo ra moät phaùt trieån kinh teá môùi.
Hoûi: Ñeå ra khoûi tình traïng khuûng hoaûng vieâc laøm caàn phaûi coù söï ñaøo taïo, loøng can ñaûm vaø tình lieân ñôùi vôùi nhau. Ñoù laø coâng thöùc maø Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Italia ñaõ ñeà ra. Coù theå laøm nhieàu trong nghóa naøy hay khoâng thöa oâng, ñaëc bieät laø trong laõnh vöïc ñaøo taïo?
Ñaùp: Caùc töø noøng coát noùi treân chuùng toâi khoâng chæ ñoàng yù maø cuõng ñaõ laáy laøm cuûa chuùng toâi. Thaät theá goùp phaàn vaøo moät coâng vieäc töï do, saùng taïo, coù tham döï, lieân ñôùi coù theå laø con ñöôøng ñuùng ñaén giuùp taùi ñaàu tö. Thaät khoâng duùng, khi noùi raèng khoâng theå taïo ra moät coâng vieäc laøm caû trong boái caûnh phöùc taïp vaø khoù khaên nhö boái caûnh maø chuùng ta ñang soáng.
(RG 1-5-2014)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)