Nhaân cuoäc vieáng thaêm Do Thaùi cuûa Ñöùc Phanxicoâ
tìm hieåu lieân heä ngoaïi giao
giöõa Do Thaùi vaø Toøa Thaùnh
Nhaân cuoäc vieáng thaêm Do Thaùi cuûa Ñöùc Phanxicoâ, tìm hieåu lieân heä ngoaïi giao giöõa Do Thaùi vaø Toøa Thaùnh.
Roma (VietCatholic News 18-05-2014) - Lieân heä ngoaïi giao giöõa Do Thaùi vaø Toøa Thaùnh ñöôïc chính thöùc thieát laäp naêm 1993, nhöng ñaõ tieáp theo gaàn moät theá kyû lieân laïc vaø hoaït ñoäng ngoaïi giao, chöa keå gaàn 2 thieân nieân kyû gaëp gôõ giöõa Coâng Giaùo vaø Do Thaùi Giaùo duø ñoâi khi nhöõng cuoäc gaëp gôõ naøy khoâng thaân thieän bao nhieâu. Caùc döõ kieän sau ñaây döïa vaøo tö lieäu cuûa Boä Ngoaïi Giao Do Thaùi.
1. Thôøi kyø tröôùc khi Do Thaùi trôû thaønh quoác gia
Naêm 1897, khi yù nieäm Duy Xion (Zionist) baét ñaàu ñöôïc chuù yù taïi AÂu Chaâu, vaø 4 thaùng tröôùc Ñaïi Hoäi Duy Xion Thöù Nhaát ñöôïc toå chöùc taïi Basle, tôø baùo coù theá giaù cuûa Doøng Teân, töùc tôø Civiltaø Cattolica, cho moïi ngöôøi bieát raèng moät Nhaø Nöôùc Do Thaùi taïi Ñaát Thaùnh vôùi Gieârusalem laøm thuû ñoâ vaø vôùi vieäc quaûn trò caùc Nôi Thaùnh laø ñieàu khoâng theå töôûng nghó ñöôïc ñoái vôùi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo.
Baåy naêm sau, töùc naêm 1904, ngöôøi saùng laäp ra Phong Traøo Duy Xion laø Theodor Herzl yeát kieán Ñöùc Pioâ X vôùi hy voïng ñöôïc Toøa Thaùnh uûng hoä coâng trình cuûa Duy Xion. Ñöùc Pioâ X khöôùc töø yeâu caàu cuûa oâng baèng caùch tuyeân boá raèng Giaùo Hoäi khoâng theå thöøa nhaän daân toäc Do Thaùi vaø hoaøi mong chieám Palestine cuûa hoï, vì ngöôøi Do Thaùi "khoâng thöøa nhaän Chuùa chuùng toâi". Herzl ñöôïc ñoäng vieân bôûi caùc lyù leõ chính trò; ñaùp öùng cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng xuaát phaùt töø thaàn hoïc Coâng Giaùo.
Trong suoát 4 thaäp nieân keá tieáp töùc thôøi kyø coù hai cuoäc Theá Chieán, caùc tieáp xuùc cuûa Duy Xion vôùi phaåm traät Giaùo Hoäi cuõng nhö caùc tuyeân boá coù thaåm quyeàn cuûa Vatican lieân quan tôùi caùc hoaøi baõo cuûa Duy Xion khaù rôøi raïc. Tuy nhieân, chuùng vaãn ñuû ñeå cuûng coá caùc yeáu toá caên baûn, vaø nhaát quaùn trong chuû tröông cuûa Vatican nhö ñaõ ñöôïc tôø Civiltaø Cattolica vaø Ñöùc Pioâ X noùi leân. Toøa Thaùnh choáng laïi yù nieäm moät queâ höông cho ngöôøi Do Thaùi taïi Palestine , moät yù töôûng voán ñaõ coù trong Baûn Tuyeân Ngoân Balfour cuûa Anh ngaøy 2 thaùng 11, naêm 1917. Caùc nôi thaùnh laø quyeàn lôïi sinh töû vaø vieäc ngöôøi Do Thaùi quaûn lyù chuùng laø ñieàu khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc. Vaán ñeà söû duïng chuùng vaø troâng coi chuùng laø nhöõng vaán ñeà phaûi ñöôïc xaùc ñònh giöõa Giaùo Hoäi vaø caùc cöôøng quoác. Coù nhieàu nan ñeà thaàn hoïc xoay quanh khaû theå moät chuû quyeàn Do Thaùi taïi Ñaát Thaùnh.
Nghò Quyeát 181 ngaøy 29 thaùng 11 naêm 1947 cuûa Lieân Hieäp Quoác ("Nghò Quyeát Phaân Chia") döï truø moät "thöïc theå rieâng bieät" (corpus separatum) cho Gieârusalem vaø vuøng phuï caän ñöôïc Toøa Thaùnh coù thieän caûm. Tuy nhieân, nghò quyeát naøy nhanh choùng bò caùc nöôùc AÛ Raäp baùc boû vaø sau caùc thuø nghòch trong naêm 1948, "thöïc theå bieät laäp" naøy ñaõ khoâng thaønh hieän thöïc.
Thaùng Möôøi naêm ñoù, Ñöùc Giaùo Hoaøng Pioâ XII, vì heát söùc lo aâu tröôùc caûnh tranh chaáp ñaày baïo löïc taïi Ñaát Thaùnh, ñaõ ban haønh moät thoâng ñieäp, töïa laø In Multiplicibus Curis, trong ñoù, ngaøi keâu goïi caùc nöôùc möu tìm hoøa bình daønh cho Gieârusalem vaø caùc vuøng ngoaïi vi cuûa noù "moät ñaëc tính quoác teá" vaø "vôùi caùc baûo ñaûm quoác teá" baûo ñaûm quyeàn töï do tôùi lui vaø thôø phöôïng taïi caùc Nôi Thaùnh raûi raùc khaép Palestine. Trong moät thoâng ñieäp thöù hai, töïa laø Redemptoris Nostra, thaùng Tö naêm 1949, Ñöùc Pioâ XII keâu goïi coâng bình cho ngöôøi tò naïn Palestine vaø nhaéc laïi lôøi keâu goïi cuûa ngaøi veà "tö theá quoác teá" nhö laø hình thöùc baûo veä toát nhaát ñoái vôùi caùc Nôi Thaùnh. Chuû tröông chính thöùc cuûa Vatican veà vaán ñeà naøy, cuõng nhö veà vaán ñeà ngöôøi tò naïn, trong hai thaäp nieân sau ñoù, chuû yeáu ñaõ khoâng ñöôïc maáy ai löu yù.
2. Thôøi kyø sau khi Do Thaùi trôû thaønh nhaø nöôùc: thöøa nhaän treân thöïc teá
Naêm 1948, Nhaø Nöôùc non treû Do Thaùi heát söùc muoán ñöôïc Toøa Thaùnh thöøa nhaän chuû quyeàn vaø caùc laõnh thoå chieám ñöôïc, vì vò theá tinh thaàn vaø aûnh höôûng quoác teá cuûa Toøa Thaùnh ñoái vôùi caùc chính phuû taïi moät soá nöôùc Coâng Giaùo vaø hôn phaân nöûa soá Kitoâ höõu treân khaép theá giôùi. Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu naøy, Do Thaùi ñaõ cöû nhieàu ñaïi dieän tôùi Vatican vaøo thaùng Chín naêm ñoù. Duø phaùi ñoaøn khoâng thöïc hieän ñöôïc muïc tieâu haøng ñaàu cuûa mình, nhöng moät soá hieåu bieát ñaõ ñaït ñöôïc trong vieäc xöû lyù caùc vaán ñeà ñöôïc caû hai beân quan taâm, moät phaàn döïa treân caên baûn song phöông moät phaàn nhôø vò Khaâm Sai cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng taïi Ñaát Thaùnh vaø vò Ñaïi Dieän Thöôïng Phuï taïi Galileâ. Maëc nhieân trong caùc hieåu bieát naøy laø vieäc Vatican thöøa nhaän Nhaø Nöôùc Do Thaùi treân thöïc teá, moät söï kieän ñöôïc Toøa Thaùnh hay nhaéc tôùi trong caùc thöông löôïng sau naøy vôùi Do Thaùi.
Vatican tieáp tuïc vaän ñoäng cho vieäc quoác teá hoùa Gieârusalem vaø caùc Nôi Thaùnh. Naêm 1950, Toøa Thaùnh phoái hôïp moät coá gaéng baát thaønh taïi Lieân Hieäp Quoác nhaèm thöïc hieän vieäc naøy. Sau ñoù, Vatican khoâng coøn laëp laïi caùc saùng kieán cuûa mình taïi Lieân Hieäp Quoác nöõa nhöng cuõng khoâng töø boû khaùt voïng cuûa mình ñoái vôùi Gieârusalem vaø caùc Nôi Thaùnh.
Song song vôùi caùc söï kieän treân, caùc lieân laïc giöõa Do Thaùi vaø Toøa Thaùnh vaãn dieãn tieán treân nhieàu bình dieän khaùc nhau. Ñaùng löu yù laø cuoäc gaëp gôõ Ñöùc Pioâ XII cuûa Ngoaïi Tröôûng Moshe Sharrett trong naêm 1952 vaø vieäc Ban Ñaïi Hoøa Taáu Do Thaùi trình dieãn cho ngaøi vaøo naêm 1955. Muïc tieâu ñöôïc coâng boá cuûa Do Thaùi vaãn laø caùc lieân heä ngoaïi giao ñaày ñuû vôùi Toøa Thaùnh. Caùc coá gaéng lieân tuïc cuûa caùc nhaø ngoaïi giao Do Thaùi trong caùc naêm keá tieáp vaãn khoâng ñem laïi keát quaû bao nhieâu.
Cuoäc haønh höông cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI taïi Ñaát Thaùnh vaøo thaùng Gieâng naêm 1964, ñöôïc tieán haønh moät caùch khieán cho ngöôøi ta thaáy roõ vaø moät caùch ñau loøng laø Toøa Thaùnh khoâng thöøa nhaän Do Thaùi treân phaùp lyù.
Naêm 1965, Coâng Ñoàng Vatican II, khi coâng boá tuyeân ngoân Nostra Aetate, ñaõ thay ñoåi trong neàn taûng moái lieân heä cuûa Giaùo Hoäi vôùi ngöôøi Do Thaùi, vì ñaõ chính thöùc quaû quyeát raèng "Vì Cha OÂng hoï, Thieân Chuùa raát quùi yeâu ngöôøi Do Thaùi; Ngöôøi khoâng aân haän ñoái vôùi caùc hoàng aân [daønh cho hoï]". Hôn nöõa, cuoäc khoå naïn cuûa Chuùa Gieâsu "khoâng theå qui toäi moät caùch khoâng phaân bieät cho moïi ngöôøi Do Thaùi, soáng luùc ñoù hay soáng hieän nay".
Neáu caùc luaän baùc thaàn hoïc trong phöông thöùc thöøa nhaän Do Thaùi veà phaùp lyù ñaõ dòu ñi, thì caùc trôû ngaïi chính veà chính trò vaãn coøn ñoù. Ngoaøi vaán ñeà chuû quyeàn Do Thaùi ñoái vôùi moïi laõnh thoå, bao goàm caùc phaàn taïi Gieârusalem, vaán ñeà thieáu caùc bieân giôùi ñöôïc thöøa nhaän vaø vaán ñeà caùc Nôi Thaùnh vaø vieäc baûo veä caùc nôi naøy, Vatican coøn duy trì quan taâm cuûa mình ñoái vôùi caùc nhu caàu cuûa ngöôøi Coâng Giaùo taïi ñòa phöông cuõng nhö soá phaän ngöôøi tò naïn Palestine. Theâm vaøo ñoù, Vatican coøn e ngaïi caùc phaûn öùng tieâu cöïc choáng laïi caùc nhoùm thieåu soá Kitoâ Giaùo taïi caùc nöôùc AÛ Raäp vaø caû chính Vaticn nöõa, neáu phaûi thöøa nhaän Do Thaùi treân phaùp lyù. Coøn ñoái vôùi Do Thaùi, nhieàu giôùi toû ra ngaàn ngaïi tröôùc vieäc coù lieân heä troïn veïn vôùi Vatican#
Cuoäc Chieán Tranh Saùu Ngaøy naêm 1967 ñaõ thay ñoåi theá ñòa chính trò trong vuøng. Do Thaùi nay sôû höõu vöõng vaøng toaøn boä Ñaát Thaùnh phía taây Soâng Gioùcñaêng, bao goàm moïi Nôi Thaùnh cuûa Kitoâ Giaùo. Vieäc naøy khieán Vatican phaûi thay ñoåi laäp tröôøng cuûa mình moät caùch thöïc tieãn. Trong moät dieãn vaên tröôùc caùc Hoàng Y vaøo thaùng 12 naêm 1967, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI keâu goïi "moät qui cheá ñaëc bieät, ñöôïc quoác teá baûo ñaûm" (chöù khoâng haún quoác teá hoùa) cho Gieârusalem vaø caùc Nôi Thaùnh. Laäp tröôøng naøy vaãn coøn laø laäp tröôøng chính thöùc cuûa Vatican cho tôùi taän nay.
Cuøng moät luùc, caùc lieân laïc cao caáp giöõa hai beân vaãn tieáp dieãn. Trong ñoù, coù vieäc Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI tieáp Ngoaïi Tröôûng Abba Eban naêm 1969, Thuû Töôùng Golda Meir naêm 1973 vaø Ngoaïi Tröôûng Moshe Dayan naêm 1978. Thuû Töôùng Yitzhak Shamir ñöôïc Ñöùc GH Gioan Phaoloâ II tieáp naêm 1982. Vaán ñeà lieân heä ngoaïi giao ñaày ñuû ñaõ ñöôïc neâu ra trong caùc laàn tieáp xuùc naøy vaø nhieàu laàn khaùc, nhöng Vatican vaãn tieáp tuïc deø daët vaø trong khi Do Thaùi ngöôïc xuoâi, thì Vatican vaãn khoâng cho thaáy daáu hieäu hoái haû naøo.
Nhöõng daáu hieäu ñaàu tieân cho thaáy coù theå coù thay ñoåi baàu khoâng khí xuaát hieän sau cuoäc ñaêng quang cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II vaøo naêm 1978. Ngaøi voán raát khaùc veà haäu caûnh so vôùi caùc vò tieàn nhieäm ngöôøi YÙ. Khi coøn treû, ngaøi töøng coù nhieàu baïn höõu Do Thaùi taïi thaønh phoá queâ höông Wadowice; ngaøi töøng chöùng kieán Naïn Dieät Chuûng vaø chính ngaøi ñaõ bò buoäc phaûi laøm vieäc taïi haàm ñaù döôùi thôøi Quoác Xaõ chieám ñoùng Ba Lan; ngaøi coù nhieàu thieän caûm ñoái vôùi caùc khaùt voïng quoác gia cuûa ngöôøi Ba Lan vaø cuûa nhieàu daân toäc khaùc. Naêm 1984, ngaøi vieän daãn söï an toaøn vaø thanh bình cho ngöôøi Do Thaùi ñang soáng taïi Nhaø Nöôùc Do Thaùi nhö laø "moät ñaëc quyeàn cuûa baát cöù quoác gia naøo". Noùi chuyeän vôùi caùc nhaø laõnh ñaïo Do Thaùi taïi Miami thaùng Chín naêm 1987, ngaøi thöøa nhaän quyeàn cuûa daân toäc Do Thaùi coù moät queâ höông "nhö baát cöù quoác gia daân söï naøo, theo luaät quoác teá".
Duø nhieàu vò khaùc ôû Vatican cho thaáy: caùc trôû ngaïi thaàn hoïc vaø nay caùc trôû ngaïi chính trò ñoái vôùi vieäc thieát laäp caùc lieân heä ngoaïi giao ñaày ñuû vôùi Do Thaùi ñaõ bò loaïi boû phaàn lôùn, cuõng phaûi caàn tôùi 5 naêm nöõa Ñöùc Gioan Phaoloâ II môùi dieãn dòch caùc tình caûm cuûa ngaøi thaønh thöïc taïi ngoaïi giao. Sau Cuoäc Chieán Vuøng Vònh ñaàu tieân naêm 1991, dieãn trình hoøa bình AÛ Raäp - Do Thaùi ñaõ ñöôïc phuïc hoaït. PLO thöøa nhaän Do Thaùi vaø moät soá quoác gia AÛ Raäp thieát laäp bang giao vôùi quoác gia Do Thaùi. Song song vôùi caùc hoaït ñoäng naøy, Lieân Xoâ vaø moät soá quoác gia quan troïng khaùc cuõng ñaõ noái laïi lieân heä ngoaïi giao vôùi Do Thaùi (bò giaùn ñoaïn sau Cuoäc Chieán Tranh Saùu Ngaøy). Theâm vaøo ñoù, moät soá nöôùc haøng ñaàu, nhö Trung Quoác vaø AÁn Ñoä, laàn ñaàu tieân cuõng ñaõ kyù keát lieân heä ngoaïi giao vôùi Nhaø Nöôùc Do Thaùi, ñeå trôû thaønh thaønh phaàn cuûa caùc cuoäc thöông thuyeát hoøa bình ña phöông.
Bieát raèng vieäc thöøa nhaän Do Thaùi cuûa caùc nöôùc AÛ Raäp vaø cuûa Palestine khoâng gaây neân baát cöù phaûn öùng teä haïi naøo taïi Trung Ñoâng vaø coù leõ vì caûm thaáy Toøa Thaùnh seõ laâm vaøo tình theá khoù xöû neáu khoâng cö xöû vôùi Do Thaùi moät caùch chính thöùc khi caùc vaán ñeà coù tính sinh töû vôùi nöôùc naøy ñöôïc ñem ra thaûo luaän trong caùc cuoäc thöông thuyeát hoøa bình, neân Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ pheâ chuaån moät soá "thaêm doø" ngoaïi giao ñoái vôùi Do Thaùi vaø sau ñoù chính ngaøi ñöa ra saùng kieán. Ñaàu thaùng Tö naêm 1992, Ñaïi Söù Do Thaùi taïi YÙ, Avi Pazner, vaø vôï ñöôïc môøi döï buoåi yeát kieán rieâng vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng. Theo lôøi yeâu caàu cuûa ngaøi, Ñaïi Söù ñaõ ñöa ra moät caùi nhìn toång quaùt veà tình hình Trung Ñoâng, trong ñoù, oâng aùm chæ tôùi vieäc moät soá nöôùc AÛ Raäp khoâng chòu chaáp nhaän Do Thaùi, baát chaáp söï thöøa nhaän cuûa Palestine vaø dieãn trình hoøa bình ñang tieáp dieãn. Vieäc giaùn tieáp nhaéc tôùi söï kieän ñoù roõ raøng ñaõ ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng thaáu hieåu vaø coù leõ ñaõ laøm leäch haún baøn caân. Vì 10 ngaøy sau, "Boä Tröôûng Ngoaïi Giao" cuûa Vatican, laø Toång Giaùm Muïc Jean-Louis Tauran, thoâng baùo cho Ñaïi Söù Pazner raèng Ñöùc Gioan Phaoloâ ñaõ chæ thò cho Giaùo Trieàu môû caùc cuoäc thöông thuyeát ñeå coù theå thieát laäp quan heä ngoaïi giao troïn veïn vôùi Do Thaùi. Sau khi gaëp Ñöùc Giaùo Hoaøng vaøo thaùng Möôøi, Ngoaïi Tröôûng Do Thaùi, Shimon Peres (nay laø Toång Thoáng Do Thaùi) nhaän ñònh raèng duø gaàn ñaây, Do Thaùi ñöôïc raát nhieàu quoác gia thöøa nhaän, nhöng "theâm Vatican vaøo taát caû caùc vuï thöøa nhaän ñoù quaû ñaõ thay ñoåi tình theá raát nhieàu".
3. 1993 vaø sau ñoù: thöøa nhaän treân phaùp lyù
Moät naêm röôõi thöông thaûo phöùc taïp keát thuùc baèng vieäc kyù Thoûa Hieäp Caên Baûn giöõa Toøa Thaùnh vaø Nhaø Nöôùc Do Thaùi vaøo ngaøy 30 thaùng Möôøi Hai naêm 1993. Roài, caên cöù vaøo Nghò Ñònh Thö tieáp theo Thoûa Hieäp Caên Baûn, caùc ñaïi söù toaøn quyeàn ñaõ ñöôïc trao ñoåi vaøo thaùng Naêm naêm 1994. Thoûa Hieäp Caên Baûn cuõng môû ñöôøng cho vieäc thieát laäp ra caùc tieåu ban phaùp cheá vaø taøi chaùnh ñeå giaûi quyeát haøng loaït vaán ñeà quan yeáu vaãn coøn coá yù ñeå ngoû. Ñieàu ñaùng löu yù, laø vieäc Thoûa Hieäp nhìn nhaän baûn chaát ñoäc ñaùo trong moái lieân heä giöõa Giaùo Hoäi vaø Daân Toäc Do Thaùi vaø nhaéc laïi vieäc Giaùo Hoäi leân aùn chuû nghóa Baøi Do Thaùi döôùi moïi hình thöùc, nhö ñaõ ñöôïc noùi ra trong Nostra Aetate.
Töø thôøi ñieåm treân, Do Thaùi vaø Toøa Thaùnh ñaõ duy trì ñöôïc moái lieân heä ngoaïi giao gaàn guõi, tuy khoâng haún khoâng coù nhöõng giai ñoaïn caêng thaúng, thaäm chí khuûng hoaûng nöõa. Caùc cuoäc baøn luaän cuûa tieåu ban phaùp cheá ñaõ mau choùng keát thuùc vôùi Thoûa Hieäp Phuï Troäi ñaõ ñöôïc kyù ngaøy 10 thaùng Möôøi Hai naêm 1997, trong ñoù, Do Thaùi thöøa nhaän tö caùch phaùp nhaân vaø thaåm quyeàn theo giaùo luaät cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo vaø caùc ñònh cheá cuûa noù, cuõng nhö tö caùch phaùp nhaân vaø thaåm quyeàn cuûa Toøa Thöôïng Phuï La Tinh taïi Gieârusalem vaø caùc Toøa Thöôïng Phuï Coâng Giaùo Ñoâng Phöông cuøng caùc giaùo phaän lieân heä cuûa hoï treân laõnh thoå Do Thaùi. Veà phaàn hoï, caùc thöïc theå Giaùo Hoäi naøy thöøa nhaän luaät leä hieän haønh cuûa Do Thaùi trong caùc vaán ñeà daân söï vaø hình phaïm. Nhöng maët khaùc, coâng vieäc cuûa tieåu ban taøi chaùnh thì vaãn chöa hoaøn taát, do nhieàu khoù khaên traàm troïng trong vieäc khaéc phuïc caùc laäp tröôøng coù tính nguyeân taéc cuûa ñoâi beân vaø do quan ñieåm cuûa phía Do Thaùi cho raèng neáu daønh cho Giaùo Hoäi Coâng Giaùo baát cöù ñaëc quyeàn naøo veà phöông dieän vaät chaát vaø taøi chaùnh cuõng coù theå coù heä quaû khoâng hay ñoái vôùi caùc nhoùm Kitoâ Giaùo vaø khoâng Kitoâ Giaùo khaùc coù maët treân xöù sôû.
Cao ñieåm cuûa moái lieân heä laø luùc Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II haønh höông Ñaát Thaùnh trong Ñaïi Naêm Thaùnh 2000. Duø baûn chaát toân giaùo cuûa cuoäc vieáng thaêm heát söùc noåi baät, caùc khía caïnh chính trò cuõng khoâng theå boû qua, thí duï luùc Ñöùc Gioan Phaoloâ tôùi thaêm Toång Thoáng Do Thaùi vaø luùc ngaøi gaëp Thuû Töôùng vaø caùc thaønh vieân noäi caùc cuûa oâng.
Caùc hy voïng lôùn lao cuûa Do Thaùi muoán coù lieân heä chính trò vaø ngoaïi giao gaàn hôn vôùi Toøa Thaùnh sau cuoäc vieáng thaêm treân ñaõ bò phaù tan bôûi vieäc noå ra cuoäc noåi daäy (intifada) thöù hai cuûa ngöôøi Palestine vaøo thaùng Chín naêm 2000. Chæ trích vieäc Do Thaùi söû duïng vuõ khí ñeå ñaùp öùng cuoäc noåi daäy vaø do ñoù, laøm cho dieãn trình hoøa bình bò khöïng laïi, neân Toaø Thaùnh ñaõ giöõ moät thaùi ñoä laïnh nhaït trong moái lieân heä ngoaïi giao cuûa mình vôùi Do Thaùi. Tuy nhieân, vì muoán traùnh vieäc giaùn ñoaïn hoaøn toaøn, Toøa Thaùnh nhaán maïnh hôn tôùi chieàu kích Do Thaùi Giaùo-Coâng Giaùo cuûa moái lieân heä. Moät soá saùng kieán ñöôïc khuyeán khích, trong ñoù coù vieäc phaùt ñoäng cuoäc ñoái thoaïi ñaùng löu yù giöõa Toøa Thaùnh vaø Toøa Tröôûng Giaùo Chuû cuûa Do Thaùi vaøo naêm 2003, vaø cuoäc ñoái thoaïi naøy nay vaãn coøn ñang tieáp dieãn moät caùch coù hieäu quaû.
Moái lieân heä gaëp nhieàu caêng thaúng vaøo naêm 1998 khi ngöôøi Hoài Giaùo taïi Nadareùt tìm caùch xaây döïng moät ngoâi ñeàn lôùn keá caän Nhaø Thôø Truyeàn Tin. Nhieàu ngöôøi cho raèng vieäc naøy coù söï thoaû hieäp ngaàm cuûa nhaø caàm quyeàn Do Thaùi. Vaán ñeà tröïc tieáp lieân heä tôùi caùc Nôi Thaùnh Coâng Giaùo naøy maõi tôùi thaùng Gieâng naêm 2002 môùi ñöôïc giaûi quyeát khi moät uûy ban chính phuû ñöa ra keá hoaïch chænh trang maø thöïc teá laø ñeå keát lieãu vieäc xaây döïng ngoâi ñeàn Hoài Giaùo. Ngöôïc vôùi bieán coá naøy, moái lieân heä ngoaïi giao toû ra maïnh meõ vaø coù chaát löôïng khi Toøa Thaùnh vaø Do Thaùi hôïp taùc chaët cheõ vaø kín ñaùo vôùi nhau ñeå tìm ra giaûi phaùp cho tình theá khoù khaên hoài thaùng Tö naêm 2002 khi caùc ngöôøi Palestine coù vuõ trang chieám giöõ moät Nôi Thaùnh khaùc töùc Nhaø Thôø Giaùng Sinh ôû Beâlem vaø caàm giöõ moät soá giaùo só (Coâng Giaùo, AÙcmeâni vaø Chính Thoáng Hy Laïp) cuõng nhö nhieàu thöôøng daân Palestine.
Phaàn lôùn, moái lieân heä naøy dieãn tieán moät caùch eâm aû. Caùc cuoäc thaêm vieáng Toøa Thaùnh caáp boä tröôûng laø vieäc xaåy ra thöôøng xuyeân vaø nhieàu ñeán ñeám khoâng xueå. Vò Toång Thoáng Do Thaùi ñaàu tieân ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng tieáp kieán laø Toång Thoáng Moshe Katsav, thaùng Möôøi Hai naêm 2002. Treân caên baûn haøng ngaøy, Toøa Ñaïi Söù Do Thaùi caïnh Toøa Thaùnh tìm caùch thoâng tri cho Toøa Thaùnh moïi chính saùch chính thöùc veà ñuû vaán ñeà hieän thôøi, trong khi ñoù, Toøa Ñaïi Söù cuûa Toøa Thaùnh taïi Jaffa lo troâng nom caùc taøi saûn nhieàu maët vaø nhieàu quyeàn lôïi khaùc taïi Do Thaùi. Caû hai beân ñeàu tìm caùch môû roäng vieäc hôïp taùc vaø hieåu bieát nhau veà vaên hoùa, giaùo duïc, hoïc thuaät vaø lieân toân. Coøn caùc vaán ñeà traàn tuïc nhö thò thöïc nhaäp caûnh vaø vieäc ra vaøo Do Thaùi cuûa caùc giaùo só Coâng Giaùo thuoäc caùc laõnh thoå AÛ Raäp khoâng soáng hoøa bình vôùi Do Thaùi cuõng ñeàu ñöôïc thöôøng xuyeân giaûi quyeát.
Do Thaùi vaø Toøa Thaùnh raát coi troïng lieân heä ngoaïi giao naøy. Xeùt veà nhieàu maët, ñaây laø moái lieân heä ñoäc ñaùo, thaám nhuaàn haøng theá kyû gaëp gôõ giöõa ñoâi beân, vaø lieân heä tôùi nhöõng quyeàn lôïi ñöôïc ñoâi beân coi laø toái quan troïng. Chính vì theá, ngöôøi ta coù quyeàn hy voïng noù seõ maõi maõi vöõng beàn vaø ñaày söùc soáng, vöôït qua moïi caêng thaúng ñaây ñoù, chaéc chaén khoâng traùnh khoûi.
Vuõ Vaên An