Bieån Ñoâng vaø Giaùo hoäi Coâng giaùo
Phoûng vaán Ñöùc cha Nguyeãn Thaùi Hôïp
Bieån Ñoâng vaø Giaùo hoäi Coâng giaùo: Phoûng vaán Ñöùc cha Nguyeãn Thaùi Hôïp.
Hoa Kyø (RFA 14-05-2014) - Ñöùc Giaùm muïc giaùo phaän Vinh Nguyeãn Thaùi Hôïp ñang coù chuyeán laøm vieäc taïi Hoa Kyø. Ngaøy 11 thaùng 5 naêm 2014, ngaøi giôùi thieäu quyeån saùch Coâng lyù vaø Hoøa bình treân bieån Ñoâng taïi thaønh phoá Philadelphia. Kính Hoøa coù cuoäc trao ñoåi vôùi Ñöùc Giam Muïc veà ñeà taøi bieån Ñoâng vaø Giaùo hoäi Coâng giaùo Vieät nam.
Hoøa bình vaø Coâng lyù ôû Bieån Ñoâng
Kính Hoøa: Daï thöa kính chaøo ñöùc cha, ñaàu tieân KH xin caûm ôn Ñöùc Cha ñaõ giaønh cho Ñaøi ACTD buoåi phoûng vaán naøy.
Caâu hoûi ñaàu tieân: Trong tình hình hieän thôøi nhö Ñöùc Cha cuõng bieát laø ñang coù nhöõng bieán chuyeån môùi ôû Bieån Ñoâng, vaø Ñöùc Cha ñaõ coù cho ra maét quyeån saùch Hoøa bình vaø Coâng lyù ôû Bieån Ñoâng, thöa Ñöùc Cha xin Ñöùc Cha cho bieát laøm theá naøo ñeå coù ñöôïc caû hai ñieàu hoøa bình vaø coâng lyù ôû Bieån Ñoâng?
ÑGM Nguyeãn Thaùi Hôïp: Xin chaân thaønh caûm ôn anh KH vaø caùc thính giaû cuûa ÑACTD, toâi raát vui möøng laø coù söï truøng hôïp ñaëc bieät maø toâi coù maët ôû ñaây ñeå noùi chuyeän veà ñeà taøi böùc xuùc ñoái vôùi ngöôøi daân Vieät Nam. Noùi veà quyeån saùch Hoøa bình vaø Coâng lyù ôû Bieån Ñoâng. Ñoù laø keát quaû cuoäc toïa ñaøm döï ñònh toå chöùc naêm 2011, nhöng ôû thôøi ñieåm ñoù chuùng toâi cuõng nhö taát caû nhöõng ngöôøi baên khoaên vôùi ñeà taøi Bieån Ñoâng gaëp khoù khaên, khoù khaên töø phía nhaø caàm quyeàn ñoái vôùi nhöõng ngöôøi coäng taùc, ñoái vôùi nhöõng ngöôøi chuû tröông. Tuy nhieân sau ñoù theo yeâu caàu cuûa nhieàu anh em, chuùng toâi ñaõ phaùt haønh cuoán saùch ñoù, löu haønh noäi boä, töùc laø chæ phaùt haønh raát ít cho moät soá anh em ñeå hoï söû duïng; vaø töø naêm ngoaùi moät soá anh em trong phong traøo giaùo daân ñaõ muoán cho phaùt haønh cuoán saùch ñoù ôû bình dieän roäng lôùn hôn, ôû Hoa Kyø naøy; do ñoù hoâm nay toâi ñeán Hoa Kyø ñeå tham döï leã hoäi Ñöùc meï La vang ôû Houston, sau ñoù toâi sang ñaây ñeå phaùt haønh cuoán saùch ñoù taïi Houston, DC, Philadelphia vaø moät soá nôi khaùc...
Ñeà taøi cuûa cuoán saùch laø noùi leân tham voïng cuûa TQ ñoái vôùi Bieån Ñoâng, chuû tröông ñöôøng löôõi boø cuûa Trung Quoác, chuû tröông bò raát nhieàu ngöôøi phaûn ñoái, nhöng Trung Quoác vôùi thaâm möu vaø yù ñoà vaãn tieáp tuïc thöïc hieän chuû tröông ñoù theo tính caùch taèm aên gioâng, theo kieåu veát daàu loang vaø theo nhieàu chuyeân vieân maø anh cuõng ñaõ nhaän thaáy ñoù, thì Trung Quoác ñaõ löïa choïn moät thôøi ñieåm raát laø thích hôïp khi maø Vieät Nam ñang hoà hôûi möøng chieán thaéng Ñieän Bieân, roài möøng 30/04 vaø khi maø Hoa Kyø cuõng ñang vöôùng baän vôùi nhöõng deãn bieán taïi Ukraina, thì Trung Quoác ñaõ cho giaøn khoan 981 vaøo Bieån Ñoâng, vaøo vuøng laõnh thoå Vieät Nam. Söï kieän ñoù ñaõ ñaët ra raát nhieàu vaán ñeà cho nhaø caàm quyeàn Vieät Nam vaø ñaëc bieät laø cho ngöôøi Vieät Nam trong vaø ngoaøi nöôùc.
Chuùng toâi hy voïng raèng söï kieän giaøn khoan 981 seõ giuùp chính quyeàn Vieät Nam nhìn laïi chính saùch cuûa hoï trong thôøi gian qua.
Kính Hoøa: Thöa Ñöùc Cha, trong quyeån saùch ñoù Ñöùc Cha ñöa ra nhöõng gôïi yù naøo, coù chuyeân chôû nhöõng yù kieán gì cho ngöôøi ñoïc trong vaán ñeà coâng lyù vaø hoøa bình?
ÑGM Nguyeãn Thaùi Hôïp: Cuoán saùch ñoù ñaõ vieát caùch ñaây 3 naêm, 3-4 naêm, vaø chuùng toâi ñaõ baét ñaàu thaûo luaän vaán ñeà Bieån Ñoâng töø naêm 2008-2009. Naêm 2009 laø laàn ñaàu tieân caâu laïc boä Nguyeãn Vaên Bình toå chöùc toïa ñaøm veà Bieån Ñoâng vaø haûi ñaûo Vieät Nam thì cuõng ñaõ nghó tôùi vaán ñeà Bieån Ñoâng, vì ñaõ nghó tôùi vaán ñeà laõnh thoå Vieät Nam theo coâng öôùc quoác teá veà luaät bieån. Cuõng nhö trong boái caûnh hoâm nay thì laõnh thoå Vieät Nam khoâng chæ tính treân ñaát lieàn, vaø noùi chung noù coù theå lôùn gaáp ba laàn laõnh thoå maø chuùng ta.. vaø tröôùc aùp löïc "ñöôøng löôõi boø" thì laõnh thoå Vieät Nam seõ bò giôùi haïn, vaø hoâm nay chuùng ta ñang thaáy ñieàu lo sôï ñoù ñang trôû thaønh hieän thöïc.
Vaø moät trong nhöõng yù töôûng maø anh em trao ñoåi laø caàn phaûi quoác teá hoùa vaán ñeà Bieån Ñoâng, chöù khoâng theå tieáp tuïc ñoái thoaïi song phöông vôùi Trung Quoác. Chính caùi kieåu ñoái thoaïi song phöông cuûa 2 nhaø nöôùc ñaõ ñöa Vieät Nam vaøo theá bí nhö hieän nay, vaø thaûm hoïa maát nöôùc, maát daàn laõnh thoå laø ñieàu chuùng ta ñang nhìn thaáy tröôùc maét. Vì nghó nhö vaäy neân chuùng toâi cho raèng caàn phaûi quoác teá hoùa vaán ñeà Bieån Ñoâng, Vieät Nam caàn phaûi ñöa vaán ñeà Bieån Ñoâng, ñöa caâu chuyeän giaøn khoan, caâu chuyeän Hoaøng sa - Tröôøng Sa, chuyeän "ñöôøng löôõi boø"... ra tröôùc quoác teá vaø Lieân Hieäp Quoác nhö Philippines ñaõ laøm, ñeå nhôø troïng taøi quoác teá phaân xöû.
Kính Hoøa: Theá thì trong bieán chuyeån vöøa qua, nhö Ñöùc Cha cuõng bieát, caùch ñaây vaøi tieáng ñoàng hoà laø oâng Thuû Töôùng Vieät Nam Nguyeãn Taán Duõng ñaõ leân tieáng raát maïnh meõ taïi Hoäi Nghò Thöôïng Ñænh ASEAN taïi Mieán Ñieän, vaäy thì theo Ñöùc Cha ñaây coù phaûi laø böôùc ñaàu tieân maø Vieät Nam ñöa vaán ñeà Bieån Ñoâng ra quoác teá khoâng aï?
ÑGM Nguyeãn Thaùi Hôïp: Chuùng toâi hy voïng raèng söï kieän giaøn khoan 981 seõ giuùp chính quyeàn Vieät Nam nhìn laïi chính saùch cuûa hoï trong thôøi gian qua. Nhaân dòp naøy cuõng xin caûm ôn caùc boä ñoäi bieân phoøng, caûnh saùt bieån trong phaïm vi khaû naêng vaø quyeàn haïn cuûa hoï ñaõ chieán ñaáu baûo veä laõnh thoå; nhöng cuõng mong raèng chính quyeàn neân coù moät chính saùch nhaát quaùn hôn môùi coù theå cöùu vaõn ñöôïc bieân giôùi vaø laõnh thoå Vieät Nam. Tröôùc ñaây Thuû töôùng Nguyeãn Taán Duõng cuõng coù nhöõng tuyeân boá veà vaán ñeà Bieån Ñoâng, chuùng toâi ñaõ coù trích daãn nhöõng tuyeân boá ñoù ñöa vaøo quyeån saùch; nhöõng tuyeân boá ñoù cuõng ñöôïc nhieàu ngöôøi hoan ngheânh.
Nhöng roài cuõng ñaâu laïi vaøo ñoù, vaø cuoái cuøng chuùng ta phaûi ñoái ñaàu vôùi moät thöïc traïng laø nhaø nöôùc vaãn coù moät chính saùch quaù oân hoøa maø moät soá ngöôøi ñaõ goïi laø "heøn" ñoái vôùi Trung Quoác; trong khi ñoù baïo löïc vaø quaù baïo löïc ñoái vôùi daân, nhaát laø ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ñaõ leân tieáng phaûn ñoái Trung Quoác. Taïi sao laïi laøm nhö vaäy?! Hy voïng vuï giaøn khoan 981 seõ laø moät thöïc teá, moät thöïc teá ñau loøng, nhöng hy voïng laø thöïc teá aáy seõ giuùp chính quyeàn nhìn ra söï thaät, ñeå khoâng coøn tin töôûng vaøo nôi 16 chöõ vaøng ñeå ñaët quyeàn lôïi daân toäc leân treân quyeàn lôïi cuûa ñaûng phaùi vaø yù thöùc heä; ngoõ haàu taïo ñöôïc mieàn tin nôi nhöõng ngöôùi Vieät Nam trong vaø ngoaøi nöôùc.
Toâi khoâng phaûi laø chính trò gia, nhöng toâi nghó raèng ñeå ñöa ñöôïc ngöôøi Vieät Nam, daân toäc Vieät Nam ra khoûi böôùc ngoaët quan troïng vaø theâ thaûm hieän nay thì caàn phaûi coù söï ñoaøn keát cuûa nhöõng ngöôøi Vieät Nam trong cuõng nhö ngoaøi nöôùc, nhöõng ngöôøi Vieät Nam thuoäc nhöõng chính kieán, ñaûng phaùi vaø toân giaùo khaùc nhau. Ñaõ coù ngöôøi goïi ñoù laø moät Hoäi nghò Dieân Hoàng môùi.
Tình hình sinh hoaït toân giaùo trong nöôùc
Kính Hoøa: Xin caùm ôn Ñöùc Cha trong phaàn noùi chuyeän veà ñeà taøi Bieån Ñoâng. Xin Ñöùc Cha giaønh cho chuùng toâi theâm vaøi phuùt ñeå chuyeån qua moät ñeà taøi khaùc. Vaø cuõng nhö moïi ngöôøi Vieät Nam treân theá giôùi ñaõ theo doõi thôøi söï ñeàu bieát ñeán caâu chuyeän xaûy ra naêm ngoaùi (2013) ôû giaùo xöù Myõ Yeân, ñeàu bieát raèng Ñöùc Cha laø ngöôøi ñöùng ñaàu soùng ngoïn gioù. Theá thì gaàn moät naêm sau thì Ñöùc Cha coù theå cho bieát tình hình sinh hoaït toân giaùo noùi chung, vaø ôû giaùo xöù Vinh giaùo phaän maø Ñöùc Cha phuï traùch hieän nay nhö theá naøo?
ÑGM Nguyeãn Thaùi Hôïp: Caùch ñaây ít laâu coù ngöôøi ñaët caâu hoûi cho chuùng toâi laø tình hình giaùo hoäi coâng giaùo ôû Vieät Nam nhö theá naøo: laø xaáu, toát, hay trung bình.
Thaät laø khoù loøng dieãn taû moät tình hình phöùc taïp chæ vôùi moät trong ba chöõ laø xaáu toát hay trung bình, nhöng neáu phaûi löïa choïn, hay neáu phaûi xeáp haïng thì ñuùng hôn, thì toâi nghó laø trung bình, hay ñuùng hôn laø trung bình thaáp, tuøy theo caùi nhìn, tuøy theo ñieàu kieän cuï theå töøng nôi.
Rieâng ñoái vôùi giaùo phaän chuùng toâi thì toâi coù ñaët caâu hoûi vôùi moät soá quan chöùc Vieät Nam laø taïi sao coù xaûy ra vuï Myõ Yeân, hay neáu hoûi moät caùch da dieát hôn thì caâu hoûi laø anh coù yù ñoà gì khi ñöa ra vuï Myõ Yeân thì taïi sao phaûi huy doäng ñeán hôn 1 ngaøn caûnh saùt cô ñoäng coù trang bò hôi cay vaø choù nghieäp vuï, taïi sao huy ñoäng caû quaân ñoäi coù vuõ trang ñeå ñeán ñoù laø cuoái cuøng chæ thöïc söï ñoái dieän vôùi maáy chuïc ngöôøi daân tay khoâng chöù cuõng chaû coù gaäy goäc suùng oáng gì caû. Caùi ñoù laø do nghe noùi giaùo daân Myõ Yeân ñaõ chuaån bò vuõ trang ñeå khôûi nghóa... cuoái cuøng thaønh ra cuõng chæ nhö ñaùnh nhau vôùi gioù. Toâi cuõng ñaõ baên khoaên ñaët caâu hoûi taïi sao.
Thaät laø khoù loøng dieãn taû moät tình hình phöùc taïp chæ vôùi moät trong ba chöõ laø xaáu toát hay trung bình, nhöng neáu phaûi löïa choïn thì toâi nghó laø trung bình, hay ñuùng hôn laø trung bình thaáp.
Töø ngaøy ñoù ñeán hoâm nay chuùng toâi vaãn ñoái thoaïi, hai beân vaãn coù nhöõng cuoäc gaëp gôõ vaø cuoái cuøng cuõng coù hai ngöôøi giaùo daân Myõ Yeân ñöôïc traû töï do tröôùc thôøi haïn, töùc laø ñöôïc veà möøng leã giaùng sinh vôùi gia ñình. Coù moät quan chöùc ñaõ baûo toâi xin giaùm muïc laøm sao ñeå daân chuùng ñöøng coù leân ñoùn hoï nhö nhöõng chieán só vinh quang trôû veà, maø cöù ñeå cho hoï veà aâm thaàm thoâi, thì toâi cuõng thaáy laø khoâng caàn thieát phaûi laøm nhö vaäy, neân hai ngöôøi ñoù ñaõ ñöôïc veà nhaø moät caùch aâm thaàm. Nhöng sau ñoù baø con ñaõ toå chöùc leã hoäi ba ngaøy lieàn ñeå möøng hoï. Öôùc mong raèng trong töông lai seõ khoâng coù nhöõng chuyeän nhö vaäy xaûy ra nöõa, trong theá kyû 21.
Kính Hoøa: Thöa Ñöùc Cha theo caùch ñaùnh giaù cuûa Ñöùc Cha thì hieän nay tình hình hoaït ñoäng cuûa giaùo hoäi coâng giaùo Vieät Nam laø ôû möùc trung bình, hay thaáp hôn trung bình moät chuùt. Vaäy theo Ñöùc Cha thì trong töông lai coù theå laøm gì ñeå cho tình hình noù khaù hôn aï?
ÑGM Nguyeãn Thaùi Hôïp: Vaán ñeà ñoù khoâng phaûi chæ leä thuoäc vaøi giaùo hoäi maø thoâi, maø ñieàu ñoù thì nhaø caàm quyeàn cuõng phaûi nghó ñeán tieán trình ñoù, ñeå thöïc hieän nhöõng quyeàn con ngöôøi, nhöõng hieäp öôùc maø nhaø caàm quyeàn ñaõ töøng kyù, maø môùi ñaây nhö anh cuõng bieát laø Vieät Nam ñaõ ñöôïc ñeà nghò ñöa vaøo Hoäi doàng Nhaân quyeàn Lieân Hieäp Quoác. Ñoù laø moät vinh döï ñoàng thôøi cuõng laø traùch nhieäm, laøm sao ñeå ngöôøi ta coù theå tin töôûng laø Vieät Nam laø thaønh vieân, vaø coù öùng xöû ñuùng tö caùch laø thaønh vieân, chöù nhö trong thôøi gian qua thì Vieät Nam ñaõ coù quaù nhieàu chuyeän xaûy ra, vaø coù leõ coâng an coù quaù nhieàu quyeàn nhö trong thôøi gian vöøa qua thì coù leõ ñoù laø ñieàu leä thuoäc raát nhieàu vaøo chính quyeàn, vaøo nhöõng quyeát ñònh vaø öùng xöû cuûa hoï.
Chuùng toâi caàu mong ñaát nöôùc ñöôïc an bình hôn, ngöôøi Vieät seõ ñoaøn keát vôùi nhau hônñeå coù theå ñoái phoù vôùi ngoaïi xaâm, naïn ngoaïi xaâm maø Vieät Nam ñaõ phaûi ñoái ñaàu suoát chieàu daøi lòch söû laø nöôùc phöông Baéc, do caùi tham voïng ngaøn ñôøi cuûa hoï, tham voïng Ñaïi Haùn. Ñeå nhö vaäy caàn phaûi ñoäng vieân taát caû naêng löïc, ñoaøn keát, nhaát trí cuûa moïi ngöôøi.
Kính Hoøa: Daï thöa Ñöùc Cha vöøa nhaéc tôùi chuyeän laø tình hình saép tôùi neáu muoán toát hôn thì coù phaàn leä thuoäc vaøo chính quyeàn thì coù veû nhö laø chính quyeàn Vieät Nam hieän nay vaãn e ngaïi nhöõng toå chöùc giaùo hoäi naèm ngoaøi söï kieåm soaùt cuûa hoï. Laøm theá naøo ñeå hoï khoâng e ngaïi ñieàu ñoù nöõa?
ÑGM Nguyeãn Thaùi Hôïp: Chuùng toâi cuõng khoâng theå traû lôøi anh caâu hoûi ñoù vì xöa nay chuùng toâi vaãn luoân mô tôùi ñieàu maø Ñöùc Giaùo Hoaøng Bieån Ñöùc 16 ñaõ noùi, ñoù laø ngöôøi coâng giaùo toát cuõng laø ngöôøi coâng daân toát. Taát caû tín höõu coâng giaùo Vieät Nam ñang coá gaéng laøm ngöôøi giaùo daân toát, vaø laø ngöôøi coâng daân toát. Ngöôøi coâng daân toát laø ngöôøi baän roän vaø lo laéng cho vaän meänh ñaát nöôùc, chính vì vaäy trong moät soá baøi vieát chuùng toâi coù neâu roõ chuùng toâi khoâng ñoàng yù vôùi quan ñieåm ñoàng hoùa ñaát nöôùc vôùi moät cheá ñoä chính trò, cuõng khoâng theå noùi yeâu nöôùc laø yeâu CNXH.
Bôûi vì nhìn laïi lòch söû daân toäc qua caùc trieàu ñaïi, töø ñôøi Ngoâ, ñôøi Ñinh, ñôøi Leâ, Lyù, Traàn, Leâ, Nguyeãn... cho tôùi cheá ñoä hieän taïi, thì taát caû caùc trieàu ñaïi ñoù, cheá ñoä ñoù cuõng phaûi tôùi luùc chuyeån giao cho trieàu ñaïi khaùc, cheá ñoä khaùc. Nhöng maø ñaát nöôùc chuùng ta vaãn coøn ñaáy, vaø khoâng ai coù quyeàn ñoàng hoùa moät chieàu daøi lòch söû cuûa daân toäc vôùi moät theå cheá chính trò... vaø chuùng toâi ñeàu mong muoán giaùo daân toát cuõng laø coâng daân toát, neân vì vaäy Hoäi ñoàng Giaùm muïc Vieät Nam trong vaên thö vöøa roài ñaõ theå hieän söï baên khoaên tröôùc tình hình Bieån Ñoâng vaø daân toäc ñaõ yeâu caàu nhaø caàm quyeàn ñöøng ñoàng hoùa ñaát nöôùc vôùi cheá ñoä, vaø yeâu caàu nhaø caàm quyeàn neân xeùt laïi moái töông quan giöõa Vieät Nam vôùi Trung Quoác vì moái töông quan ñoù ñang gaây taùc haïi cho ñaát nöôùc trong giai ñoaïn hieän taïi.
Kính Hoøa: Xin chaân thaønh caûm ôn Ñöùc Cha ñaõ daønh cho ÑACTD cuoäc noùi chuyeän naøy.
ÑGM Nguyeãn Thaùi Hôïp: Toâi xin caûm ôn anh KH, caûm ôn Ban Giaùm Ñoác ÑACTD, vaø caûm ôn quyù baïn nghe ñaøi.
Kính Hoøa, phoùng vieân RFA