Baàu khí cöû haønh Leã Phuïc Sinh
beân Argentina, Hy Laïp vaø Trung Phi
Baàu khí cöû haønh Leã Phuïc Sinh beân Argentina, Hy Laïp vaø Trung Phi.
Phoûng vaán linh muïc Alejandro Russo, cha sôû nhaø thôø chính toøa Buenos Aires, linh muïc Andreas Vuccinos, giaùm ñoác Caritas Hy laïp vaø nöõ tu Eliana Baldi, thöøa Comboniana soáng taïi Bangui.
Roma (RG 28-04-2014; Vat. 6-05-2014) - Taïi Argentina beân chaâu Myõ Latinh, leã Phuùc Sinh vaãn coøn ñöôïc cöû haønh long troïng, maëc duø laø vuøng coøn coù baïo löïc vaø baát bình ñaúng xaõ hoäi raát cao. Hoài thaùng gieâng naêm 2013, Ñöùc Hoàng Y Jorge Mario Bergoglio, khi ñoù coøn laø Toång Giaùm Muïc Buenos Aires, ñaõ göûi tín höõu moät söù ñieäp video, trong ñoù ngaøi nhaéc laïi raèng Chuùa Gieâsu ñaõ trao ban söï soáng cho chuùng ta, vaø "Phuïc Sinh laø Chuùa Gieâsu soáng".
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán linh muïc Alejandro Russo, cha sôû nhaø thôø chính toøa Buenos Aires, ngöôøi ñaõ töøng coäng taùc vôùi Ñöùc Hoàng Y Bergoglio töø nhieàu naêm nay.
Hoûi: Thöa cha, baàu khí möøng leã Phuïc Sinh naêm nay taïi Buenos Aires ra sao?
Ñaùp: Trong söù ñieäp Phuïc Sinh Ñöùc Hoàng Y Bergoglio thöôøng nhaán maïnh treân loøng Thöông Xoùt cuûa Thieân Chuùa, y nhö ngaøi ñang laøm baây giôø, khi noùi veà söï tha thöù. Coù laàn ngaøi ñaõ noùi raèng Thieân Chuùa tha thöù khoâng meät moûi, vaø treân thöïc teá ñaây cuõng laø ñieàu ngaøi ñaõ noùi trong buoåi ñoïc kinh Truyeàn tin laàn ñaàu tieân nhö laø Giaùo Hoaøng ngaøy 17 thaùng 3 naêm ngoaùi.
Hoûi: Tín höõu tai Argentian ñaõ soáng leã Phuïc Sinh naêm nay ra sao thöa cha?
Ñaùp: Ñieàu quan troïng nhaát lieân quan tôùi hai tình hình cuï theå. Thöù nhaát laø ngaøy thöù Naêm Tuaàn Thaùnh ñaõ coù raát ñoâng ngöôøi tham döï caùc cuoäc röôùc do caùc giaùo xöù vaø chính caùc toång giaùo phaän toå chöùc, vieáng thaêm 7 nhaø thôø vaø 7 di tích kính daâng bí tích Thaùnh Theå Cöïc Thaùnh. Caùc phong traøo, caùc hoäi ñoaøn vaø taát caû giaùo daân ñi töø nhaø thôø naøy tôùi nhaø thôø khaùc ñeå chaàu Thaùnh Theå, theo thoùi quen cuûa ngöôøi Taây Ban Nha ñaõ coù töø thôøi thuoäc ñòa. Theá roài sang ngaøy thöù Saùu Tuaàn Thaùnh, ñaõ coù leã nghi toân kính Thaùnh Giaù, toân kính Ñöùc Meï Saàu Bi, vaø tín höõu thinh laëng vieáng thaêm caû 7 nhaø thôø suoát ngaøy. Ñeán thöù Saùu Tuaàn Thaùnh ñaõ coù buoåi ñi ñaøng Thaùnh Giaù. Taát caû taäp trung nôi cuoäc Khoå Naïn. Roài tín höõu tôùi tham döï chaät ních nhaø thôø caùc leã nghi canh thöùc Phuïc Sinh.
Hoûi: Thöa cha, Argentina ñang phaûi soáng trong tình traïng kinh teá phöùc taïp. Naêm nay Giaùo Hoäi loan baùo cho daân chuùng ñieàu gì?
Ñaùp: Argentian ñaõ khoâng bao giôø laø moät quoác gia oån ñònh veà kinh teá vaø laø moät nöôùc ñaõ quen vôùi tình hình naøy roài. Lôøi loan baùo Phuïc sinh luoân laø moät, vaø laø lôøi loan baùo Chuùa Gieâsu ñaõ cheát nhöng ñaõ phuïc sinh. Ñaây laø ñieàu ñöôïc nhaéc tôùi trong buoåi ñi ñaøng Thaùnh Giaù trong thuû ñoâ Buenos Aires vôùi söï tham dö cuûa 20-30 ngaøn ngöôøi, khi möa hay khoâng möa gì cuõng vaäy. Loøng ñaïo ñöùc bình daân qua vieäc suøng kính Chuùa Kitoâ bò ñoùng ñinh vaø Ñöùc Meï Saàu Bi naøy quan troïng. Soá ngöôøi tham döï caùc leã nghi Tuaàn Thaùnh vaø ñi xöng toäi cuõng ñoâng. Trong caùc nhaø thôø lôùn luoân luoân coù 4, 5 linh muïc ngoài toøa giaûi toäi lieân tuïc, vaø töø toái thöù Naêm cho tôùi toái thöù Baåy Tuaàn Thaùnh tín höõu ñi xöng toäi. Vaø trong caùc ñeàn thaùnh thì laïi coøn nhieàu hôn nöõa coù tôùi 10 linh muïc giaûi toäi lieân læ.
* * *
Töø Argentina chuùng ta qua Hy Laïp vôùi baøi phoûng vaán linh muïc Andreas Vuccinos, giaùm ñoác Caritas.
Hoûi: Thöa cha cuoäc khuûng hoaûng kinh teá keùo daøi vaø naïn thaát nghieäp cao coù aûnh höôûng treân vieäc cöû haønh leã Phuïc Sinh taïi Hy Laïp hay khoâng?
Ñaùp: Ñaây laø moät leã Phuïc Sinh raát khoù khaên ñoái vôùi daân chuùng, bôûi vì cuoäc khuûng hoaûng kinh teá vaãn coøn maïnh laém, tình hình chöa ñöôïc giaûi quyeát. Traùi laïi noù coøn nghieâm troïng nöõa vì ngöôøi daân khoâng coù tieàn. Giôø ñaây ngöôøi daân chæ ñöôïc laõnh löông vaøo ngaøy cuoái thaùng, nghóa laø chính quyeàn khoâng traû löông tröôùc ngaøy cuoái thaùng. Daân chuùng khoâng theå nhaän tieàn höu trí maø cuõng phaûi ñôïi tôùi ngaøy cuoái thaùng môùi ñöôïc laõnh. Do ñoù nhieàu ngöôøi khoâng coù khaû naêng möøng leã Phuïc Sinh. Caùc ngöôøi höu trí khoâng theå möøng leã khi chöa coù löông. Caùc nhaân vieân laøm vieäc trong caùc cô quan cuûa chính quyeàn khoâng nhaän ñöôïc löông thaùng 13 nöõa, nhö beân Hy Laïp ngöôøi ta vaãn goïi laø "quaø Phuïc Sinh".
Hoûi: Treân bình dieän ñöùc tin thì tín höõu möøng leã ra sao thöa cha?
Ñaùp: Beân Hy Laïp tín höõu coâng giaùo theo leã nghi Latinh. Nhöng töø naêm 1971 ñeán nay haèng naêm chuùng toâi cöû haønh leã Phuïc Sinh cuøng ngaøy vôùi caùc tín höõu chính thoáng, bôûi vì chuùng toâi coù nhieàu gia ñình hoãn hôïp goàm coâng giaùo vaø chính thoáng. Giaùo Hoäi chính thoáng Hy Laïp theo lòch phuïng vuï Gregoriano quanh naêm, nhöng rieâng ñoái vôùi leã Phuïc Sinh thì laïi theo lòch cuõ laø lòch Giuliano. Vì theá caùc tín höõu coâng giaùo chuùng toâi cuõng cöû haønh leã Phuïc Sinh theo lòch naøy, ngay töø thôøi Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI roài.
Hoûi: Cha ñaõ noùi raèng tình hình taïi Hy Laïp hieän nay vaãn khoù khaên, nhöng caùc thoáng keâ cho thaáy naïn thaát nghieäp ñaõ giaûm bôùt moät chuùt roài maø. Vaø Caritas ñaõ trôï giuùp caùc gia ñình gaëp khoù khaên nhö theá naøo?
Ñaùp: Khi coù tôùi 1 trieäu 300 ngaøn ngöôøi thaát nghieäp, caû khi moät trieäu ngöôøi coù tìm ra coâng aên vieäc laøm ñi nöõa, thì ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø ñaõ giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà cuûa caùc gia ñình.
Nhôø Caritas Italia vaø caùc Caritas khaùc, chuùng toâi tìm trôï giuùp nhöõng ngöôøi ngheøo tuùng nhaát, ña soá laø caùc ngöôøi di cö hay tî naïn. Chuùng toâi giuùp hoï thöïc phaåm, qua trung taâm cung caáp caùc böõa aên moãi ngaøy. Chuùng toâi chæ coù theå giuùp hoï baèng caùch naøy thoâi. Chuùng toâi khoâng coù nhieàu khaû naêng, vaû laïi caùc ngaân quõy cuûa chuùng toâi cuõng haïn heïp, vì cuoäc khuûng hoaûng vaø vì thueá maù. Giaùo Hoäi cuõng soáng cuøng caùc vaán ñeà cuûa daân chuùng.
Hoûi: Trong muøa Phuïc Sinh Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ nhieàu laàn môøi goïi chuùng ta keát hieäp caùc khoå ñau cuûa chuùng ta vôùi caùc khoå ñau cuûa Chuùa Kitoâ, ñeå taùi khaùm phaù ra nieàm vui trôï giuùp caùc anh chò em khaùc. Beân Hy Laïp coù theå thöïc hieän ñieàu naøy nhö theá naøo? Laøm sao trôï giuùp vaø ñoàng haønh vôùi nhöõng ai meät moûi vôùi lôøi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ thöa cha?
Ñaùp: Chuùng toâi tìm thöïc hieän ñieàu naøy qua nhöõng ai coù theå trôï giuùp chuùng toâi. Tuy nhieân khoâng coøn nhieàu ngöôøi nöõa, vì taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ trôï giuùp chuùng toâi giôø ñaây hoï khoâng theå trôï giuùp nöõa.
Chuùng toâi khoâng ñöôïc maát nieàm hy voïng. Nhö laù tín höõu kitoâ chuùng toâi luoân luoân hy voïng, chuùng toâi phaûi bieát chòu ñöïng moïi khoù khaên kinh teá vaø xaõ hoäi. Tuy nhieân, chuùng toâi khoâng bao giôø ñöôïc ñaùnh maát nieàm hy voïng! Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha cho Muøa Chay ñaõ raát laø hay, vaø chuùng toâi phaûi phaân phaùt noù cho moïi ngöôøi ñeå cho hoï thaáy Ñöùc Thaùnh Cha luoân noùi veà ngöôøi ngheøo vaø tình traïng soáng cuûa nhöõng ngöôøi yeáu ñuoái nhaát trong xaõ hoäi cuûa chuùng toâi.
* * *
Sau cuøng laø baøi phoûng vaán nöõ tu Eliana Baldi, thöøa sai doøng Comboni soáng taïi Bangui. Sau hôn moät naêm, baïo löïc vaãn coøn ñang hoaønh haønh taïi Trung Phi. Thöù naêm tröôùc khi vaøo Tuaàn Thaùnh ñaõ coù moät linh muïc coâng giaùo bò saùt haïi taïi mieàn baéc bôûi caùc daân quaân thaân vôùi nhoùm phieán quaân Seleka. Hoài thaùng 3 naêm 2013 nhoùm naøy ñaõ ñöa oâng Michel Djotodia leân laøm toång thoáng, nhöng oâng ñaõ phaûi töø chöùc sau ñoù, vì baát löïc khoâng kìm haõm ñöôïc caùc cuoäc duïng ñoä giöõa caùc coäng ñoaøn khaùc nhau trong nöôùc. Tieáp theo ñoù laø caùc hoaït ñoäng ñaãm maùu cuûa nhoùm choáng Balaka.
Hoûi: Thöa chò Elianna Baldi, leã Phuïc Sinh coù yù nghóa naøo trong tình hình baïo löïc roái ren hieän nay taïi Coäng hoøa Trung Phi?
Ñaùp: Soáng leã Phuïc Sinh naêm nay coù nghóa laø nhôù laïi ñieàu ñaõ xaûy ra hoài naêm ngoaùi, khi thuû ñoâ bò haøng ngaøn phieán quaân chieám ñoùng vaøo ngaøy Chuùa Nhaät Leã Laù. Hoï luøng suïc khaép nôi khieán moïi ngöôøi sôï haõi, kinh hoaøng. Ngöôøi ta khoâng bieát ñieàu gì ñang xaûy ra vaø seõ keát thuùc nhö theá naøo. Vì theá cöû haønh leã Phuïc Sinh naêm nay ñoái vôùi nhöõng ngöôøi coøn soáng, tröôùc heát coù nghóa laø bieát ôn Chuùa vì mình coøn soáng soùt trong ñaát nöôùc bò taøn phaù naøy. Dó nhieân soáng trong thuû ñoâ Bangui khoâng gioáng nhö soáng taïi caùc nôi khaùc cuûa Trung Phi, nhaát laø mieàn baéc treân truïc loä daãn sang nöôùc Ciad, nôi caùch ñaây ít ngaøy daân chuùng ñaõ phaûi chaïy troán vaøo trong röøng. Trong khi ñoù caùc löïc löôïng binh só Ciad ñang ruùt lui vaø ngöôøi daân sôï caùc cuoäc ñuïng ñoä xaûy ra giöõa löïc löôïng choáng Balaka, binh só Ciad hay caùc cöïu phieán quaân Seleka.
Hoûi: Ñöùc Toång Giaùm Muïc Bangui ñaõ cuøng Imam Chuû tòch Hoäi ñoàng hoài giaùo Trung Phi vaø laõnh ñaïo caùc Giaùo Hoäi tin laønh ñaõ ñi ra nöôùc ngoaøi ñeå noùi cho coäng ñoàng quoác teá bieát raèng chieán cuoäc taïi Trung Phi khoâng phaûi laø chieán tranh toân giaùo maø laø cuoäc xung ñoät nhaèm kieåm soaát quyeàn bính. Taïi sao vaäy thöa chò?
Ñaùp: Baùo chí theá giôùi ñang tìm laøm cho ngöôøi ta tin raèng ñaây laø moät cuoäc chieán toân giaùo ñeå bieän minh cho moät soá haønh ñoäng naøo ñoù. Nhöng thaät ra cuoäc xung ñoät naûy sinh nhaèm kieåm soaùt daàu hoûa vaø caùc taøi nguyeân khaùc cuûa Trung Phi. Vì theá haønh ñoäng hieäp nhaát naøy cuûa haøng laõnh ñaïo toân giaùo raát quan troïng. Noù cho thaáy caùc vò hieäp nhaát vôùi nhau, vaø ngöôøi daân Trung Phi khoâng ñaùnh nhau vì lyù do toân giaùo. Chaúng haïn moät baèng chöùng laø Chuùa Nhaät Leã Laù, laø Ngaøy giôùi treû quoác gia, cuõng coù söï tham döï cuûa moät nhoùm baïn treû ñaïi dieän cho giôùi treû Hoài giaùo, ñeå cuøng nhìn veà moät töông lai hy voïng cho taát caû moïi ngöôøi.
Hoûi: Thöa chò, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ nhieàu laàn caàu nguyeän vaø keâu goïi chaám döùt baïo löïc taïi Trung Phi. Ngaøi xin moïi ngöôøi tieáp nhaän ôn loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa, ñeå cho quyeàn naêng cuûa Ngöôøi bieán ñoåi haän thuø thaønh tình yeâu, baùo oaùn thaønh tha thöù, chieán tranh thaønh hoøa bình. Laøm sao coù theå thöïc hieän ñöôïc ñieàu ñoù trong dòp leã Phuïc Sinh taïi Trung Phi?
Ñaùp: Daây cuõng laø söù ñieäp maø moïi giôùi laõnh ñaïo toân giaùo Trung Phi laäp laïi. Nhöng thöïc teá ñoù laø con tim cuûa ngöôøi daân ñaõ bò thöông tích naëng neà. Giôø ñaây ngöôøi ta thaûo luaän ñeå taïo ra söï saün saøng cuûa taâm trí. Caàn phaûi coù thôøi gian. Ñieàu quan troïng ñoù laø söï roõ raøng cuûa söù ñieäp giuùp daân chuùng höôùng caùi nhìn veà moät töông lai duy nhaát yù nghóa vaø coù theå: ñoù laø moät töông lai chung soáng vaø hoøa bình. Tieän ñaây toâi muoán nhaéc laïi moät chuyeän raát hay ñeïp ñoù laø moät hoâm coù moät linh muïc doøng Comboni ñi laáy thuoác cho ngöôøi tî naïn trong giaùo xöù. Tình côø ngaøi gaëp moät nhoùm thanh nieän ñang baøn luaän caùch gieát moät thieáu nöõ bò toá caùo laø giaùn ñieäp cuûa moät coäng ñoaøn khaùc. Cha ñaõ phaûn öùng ngay vaø thuyeát phuïc caùc baïn treû ñöøng gieát ngöôøi, vaø cha ñaõ bò hoï ñaâm vaøo ñaàu goái. Raát may laø veát thöông khoâng naëng vaø cha ñaõ khoûi. Nhöng cha ñaõ cöùu ñöôïc coâ gaùi aáy vaø lay ñoäng ñöôïc nhoùm thanh nieân ñaõ taán coâng cha. Sau ñoù hoï ñaõ tôùi xin loãi cha. Ñoù ñaõ laø moät chöùng taù maïnh meõ ñoái vôùi ngöôøi treû maø cha yeâu thöông saên soùc. Ñoù laø moät daáu chæ cuûa loøng quaûng ñaïi, tình yeâu thöông trong vieãn töôïng moät leã Phuïc sinh cuûa hoøa bình ñích thöïc, cuûa öôùc muoán boû laïi sau löng söï döõ vaø khoå ñau.
(RG 28-4-2014)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)