Cuoäc soáng cuûa
Thaùnh Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II
Cuoäc soáng cuûa Thaùnh Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II.
Phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Stanislaw Dzwisz, Toång Giaùm Muïc Cracovia.
Ba Lan (RG 27-04-2014; Vat. 29-04-2014) - Saùng Chuùa Nhaät 27 thaùng 4 naêm 2014 Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ chuû söï thaùnh leã phong Hieån Thaùnh cho Ñöùc Gioan XXIII vaø Ñöùc Gioan Phaoloâ II. Cuøng ñoàng teá thaùnh leã coù Ñöùc nguyeân Giaùo Hoaøng Bieån Ñöùc XVI, 150 Hoàng Y vaø 700 Giaùm Muïc ñeán töø khaép nôi treân theá giôùi, trong ñoù cuõng coù Ñöùc Cha Giuse Ñinh Ñöùc Ñaïo, Giaùm Muïc Phuï taù Xuaân Loäc. Coù 10,000 linh muïc cuøng hieän dieän trong thaùnh leã vôùi 800,000 tín höõu, ñöùng chaät quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ, quaûng tröôøng Pio XII, ñaïi loä Hoøa giaûi, laâu ñaøi Thieân Thaàn treân hai caàu vaø caùc ñöôøng chung quanh quaûng tröôøng. Khoaûng 3 trieäu tín höõu coøn laïi ñaõ theo doõi thaùnh leã treân caùc maøn truyeàn hình khoång loà boá trí taïi Circo Massimo vaø taát caû moïi quaûng tröôøng lôùn trong thaønh phoá Roma nhö quaûng tröôøng thaùnh Gioan Laterano, quaûng tröôøng Popolo, quaûng tröôøng Navona, quaûng tröôøng Risogimento vv... Ngoaøi ra daân chuùng ñoù ñaây treân theá giôùi coù theå theo doõi thaùnh leã trong haøng traêm raïp Cine ba chieàu kích, vaø ñaõ coù 2 tyû ngöôøi coù theå theo doõi thaùnh leã qua caùc ñaøi truyeàn hình quoác teá.
Leã phong Hieån Thaùnh noùi treân ñaõ laø bieán coá duy nhaát trong lòch söû daøi hôn 2,000 naêm cuûa Giaùo Hoäi: hai Giaùo Hoaøng coøn soáng phong Thaùnh cho hai Giaùo Hoaøng tieàn nhieäm.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Stanislaw Dziwisz, Toång Giaùm Muïc Cracovia, nguyeân bí thö cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II trong 39 naêm trôøi.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y Dziwisz, Ñöùc Hoàng Y ñaõ quen Ñöùc Gioan Phaoloâ II khi naøo?
Ñaùp: Toâi ñaõ bieát Ñöùc Karol Wojtila khi ngaøi coøn laø giaùo sö vaø chöa laø Giaùm Muïc. Ngaøi daäy moân daãn nhaäp Trieát vaø Thaàn hoïc naêm thöù I taïi ñaïi chuûng vieän. Chuùng toâi ñaõ nhaän ra ngay moät con ngöôøi raát ñaëc bieät, coù neàn tu ñöùc saâu xa vaø cuõng laø moät giaùo sö raát gioûi, luoân luoân ñöôïc chuaån bò, caùc baøi daäy hoïc cuûa ngaøi raát hay. Vì theá ngaøi ñaõ chinh phuïc ñöôïc caûm tình lôùn cuûa caùc sinh vieân chuùng toâi ngay laäp töùc. Ñieàu gì ñaõ ñaùnh ñoäng chuùng toâi? Khi tôùi giôø nghæ, ngaøi luoân luoân vaøo nhaø nguyeän. Khi ngaøi ôû trong nhaø nguyeän thì khoâng coù gì khaùc hieän höõu nöõa. Vaø chuùng toâi töø xa khaâm phuïc ngaøi...
Hoûi: Caùc sinh vieân nhö Ñöùc Hoàng Y ñaõ hieåu ngay laø mình ñang ñöùng tröôùc moät ngöôøi ñaëc bieät. Theá roài Ñöùc Hoàng Y ñaõ ôû beân caïnh Ñöùc Karol Wojtila gaàn 40 naêm trôøi, vaø chính ngaøi ñaõ truyeàn chöùc Linh Muïc cho Ñöùc Hoàng Y, coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Vaâng, nhöng maø toâi coøn coù caùc ñieàu khaùc nöõa: truyeàn chöùc Giaùm Muïc, taát caû... taát caû laø töø tay cuûa ngaøi. Toâi ñaõ phuïc vuï ngaøi trong 39 naêm: 12 naêm taïi Cracovia vaø 27 naêm taïi Roma. Toâi ñaõ soáng vôùi moät vò thaùnh.
Hoûi: Töø söï cöôøng traùng cuûa moät ngöôøi treû cho tôùi söï yeáu ñuoái trong beänh taät vaø tuoåi giaø, cho tôùi caùc giaây phuùt cuoái cuøng cuûa cuoäc ñôøi döông theá luùc 21 giôø 37 phuùt chieàu ngaøy muøng 2 thaùng 4 naêm 2005. Ñöùc Hoàng Y ñaõ laø chöùng nhaân söï thaùnh thieän cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II, moät söï thaùnh thieän ñöôïc dieãn taû ra döôùi nhieàu khía caïnh khaùc nhau. Theo Ñöùc Hoàng Y, coù moät hình aûnh ñaëc bieät naøo dieãn taû hay nhaát söï thaùnh thieän cuûa ngaøi hay khoâng?
Ñaùp: Toâi ñaõ bò ñaùnh ñoäng sau vuï möu saùt. Toâi ñaõ ôû trong xe cöùu thöông vôùi ngaøi. Khi ngaøi coøn tænh ngaøi ñaõ caàu nguyeän nhoû tieáng cho keû möu saùt ngaøi. Ngaøi khoâng bieát laø ai nhöng ngaøi ñaõ tha thöù cho hoï, vaø ngaøi daâng söï khoå ñau cuûa ngaøi ñeå caàu nguyeän cho Giaùo Hoäi vaø theá giôùi. Ngaøi ñaõ khoâng caàu nguyeän cho chính mình ñöôïc tai qua naïn khoûi, nhöng caàu nguyeän cho keû khaùc. Vaø vì theá ñaây laø moät ñieàu ngoaïi thöôøng. Taát caû moïi söï luoân luoân ñi qua lôøi caàu nguyeän. Ngöôøi ta ñaõ hoûi toâi ngaøi caàu nguyeän moãi ngaøy maáy giôø. Nhöng ngaøi caàu nguyeän suoát cuoäc ñôøi ngaøi.
Ngaøi caàu nguyeän vôùi cuoäc soáng. Khoâng theå taùch rôøi lôøi caàu nguyeän khoûi coâng vieäc laøm. Toaøn cuoäc soáng cuûa ngaøi laø moät lôøi caàu nguyeän. Vaø moïi ñieàu ngaøi laøm ñeàu ñi qua lôøi caàu nguyeän. Ngaøi caàu nguyeän cho ai? Coù nhieàu ngöôøi noùi tôùi lôøi caàu nguyeän theo vuøng ñòa lyù, nghóa laø heát nöôùc naøy sang nöôùc khaùc, heát quoác gia naøy tôùi quoác gia khaùc. Vaø ngaøi caàu nguyeän cho nhieàu ñieàu: cho hoøa bình, cho coâng lyù, cho vieäc toân troïng con ngöôøi, cho vieäc toân troïng caùc quyeàn con ngöôøi, vaø ngaøi cuõng caàu nguyeän cho caùc caù nhaân cuï theå. Theá roài toaøn cuoäc soáng cuûa ngaøi ñaõ bò ghi daáu bôûi ñau khoå: tröôùc heát ngaøi ñaõ maát meï, tieáp ñeán laø maát anh, roài ngaøy 13 thaùng 5 naêm 1981 laïi ñaõ bò möu saùt.
Hoûi: Ñöùc Gioan Phaoloâ II laø moät con ngöôøi caàu nguyeän, moät nhaø thaàn bí, moät ngöôøi chieâm nieäm, ñaõ choïn khaåu hieäu "Totus tuus - Taát caû laø cuûa Meï" nhö sôïi chæ daãn ñöôøng trong suoát cuoäc soáng, coù phaûi vaäy khoâng thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Vaâng, Totus tuus: taát caû laø cuûa Meï dieãn taû loøng suøng kính cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñoái vôùi Meï Maria, nhöng maø ngaøi cuõng coù loøng suøng kính raát lôùn ñoái vôùi Chuùa Thaùnh Thaàn. Ñieàu naøy ngaøi ñaõ hoïc ñöôïc töø thaân phuï cuûa ngaøi. Theá roài ngaøi cuõng raát suøng moä Kinh Maân Coâi, qua ñoù ngaøi cuøng vôùi Meï Maria suy nieäm cuoäc ñôøi cuûa Chuùa.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, khía caïnh chieâm nieäm naøy cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñi chung vôùi yù thöùc cuï theå maïnh meõ cuûa ngaøi, vaø thaät ra ngaøi laø moät vò thaùnh nhaân baûn moät caùch saâu xa. Ngaøi laø moät Giaùo Hoaøng ñaõ coù aûnh höôûng moät caùch saâu xa trong lòch söû...
Ñaùp: Chaéc chaén roài. Ngaøi raát gaén boù vôùi queâ höông mình, nhaát laø vôùi Cracovia, gaén boù vôùi neàn vaên hoùa, vôùi Giaùo hoäi Ba lan, nhöng raát côûi môû cho toaøn Giaùo Hoäi, cho toaøn theá giôùi, ñoái vôùi caùc quoác gia, vaø caû ñoái vôùi taát caû caùc toân giaùo... Ngaøi coù nhieàu tình baïn vôùi caùc ngöôøi Do thaùi vaø cuõng coù caùc tieáp xuùc vôùi caùc ngöôøi Hoài vaø caùc nhaân vaät cuûa caùc toân giaùo khaùc. Ngaøi luoân luoân noùi: "Chuùng ta xaây caàu, chöù khoâng xaây töôøng".
Hoûi: Khi nghó tôùi caùc Thaùnh, ngöôøi ta thöôøng töôûng töôïng phaûi ñi xa trong lòch söû. Trong tröôøng hôïp naøy chuùng ta khoâng caàn phaûi nhìn laïi thôøi gian xa ñaøng sau: chuùng ta noùi tôùi moät Giaùo Hoaøng Thaùnh chæ chín naêm sau khi ngöôøi qua ñôøi. Nhö theá Ñöùc Gioan Phaoloâ II thuoäc thôøi ñaïi cuûa chuùng ta, laø ngöôøi coù moät söù ñieäp raát laø thôøi söï, coù phaûi khoâng thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Chaéc chaén laø caû ngaøy nay nöõa Ñöùc Gioan Phaoloâ II cuõng gôïi höùng cho con ngöôøi, nhaát laø giôùi treû: toâi ñaõ troâng thaáy caùc ngöôøi treû ôû Rio de Janeiro, caùc ngöôøi treû thuoäc theá heä maø toâi ñaõ khoâng bieát. Nhöng khi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ nhaéc ñeán teân ngaøi, ñaõ coù moät söï nhieät tình raát lôùn, cuõng nhö nhieät tình khi hoï nghe loan baùo Ngaøy Quoác Teá Giôùi Treû tôùi taïi Cracovia, treân queâ höông vaø trong thaønh phoá cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II. Trong caùc moâi tröôøng khaùc nhau: moâi tröôøng xaõ hoäi, moâi tröôøng thaàn hoïc - ngaøi ñaõ luoân luoân hieän dieän, ngaøi ñaõ ñeå laïi moät gia taøi giaùo lyù caàn ñaøo saâu vaø thöïc hieän, nhaát laø trong laõnh vöïc baûo veä caùc quyeàn con ngöôøi vaø söï töï do cuûa con ngöôøi vaø cuûa caùc quoác gia... Coù theå ñeà caäp tôùi caùc ñeà taøi khaùc nhau: ngaøi luoân luoân hieän dieän.
Hoûi: Thaät theá, vì ñaõ khoâng coù lôùp ngöôøi naøo maø Ñöùc Gioan Phaoloâ II khoâng tieáp xuùc. Ñöùc Hoàng Y vöøa nhaéc tôùi Ngaøy Quoác Teá Giôùi Treû, nhöng maø Ñöùc Gioan Phaoloâ II cuõng gaàn guõi ngöôøi giaø caû, beänh taät, ngöôøi ngheøo, treû em, caùc caëp vôï choàng, vaø caùc ngöôøi soáng ñôøi thaùnh hieán nöõa, ngöôøi ñaõ laø vò Giaùo Hoaøng cuûa vieäc beânh vöïc söï soáng... Toùm laïi laø moät Giaùo Hoaøng ñaõ thöïc söï noùi vôùi toaøn nhaân loaïi...
Ñaùp: Chaéc chaén roài, ngöôøi ñaõ laø vò Giaùo Hoaøng beânh vöïc söï soáng con ngöôøi moät caùch tuyeät ñoái. Ngöôøi cuõng ñaõ laø vò Giaùo Hoaøng cuûa gia ñình. Ngaøi ñaõ coù moät töông quan tình baïn vôùi giôùi treû, tình baïn vôùi con ngöôøi. Ngay töø ñaàu ngaøi ñaõ hieåu raèng ngöôøi treû nhaïy caûm, hoï xin ñöôïc ñoàng haønh vaø traû lôøi cho caùc vaán naïn cuûa hoï. Ngaøi laø vò Giaùo Hoaøng ñaõ noùi thay cho nhöõng ngöôøi ngheøo, noùi vôùi caùc quoác gia nhaát laø caùc quoác gia thuoäc theá giôùi thöù ba. Taïi sao ngöôøi vieáng thaêm caùc quoác gia thuoäc theá giôùi thöù ba? Ñoù laø ñeå leân tieáng vaø keâu goïi ngöôøi giaàu "Anh chò em phaûi trôï giuùp ngöôøi ngheøo, neáu khoâng seõ xaûy ra moät theá chieán môùi". Ngöôøi ñaõ coâng du raát nhieàu laàn sang Phi chaâu, hay AÙ chaâu, nhaát laø vieáng thaêm caùc nöôùc ngheøo, ñeå keâu leân, ñeå noùi thay cho ngöôøi daân ñau khoå vì ngheøo tuùng, vaø cuõng ñeå keâu goïi nhöõng ngöôøi giaàu treân theá giôùi, ñeå hoï thay ñoåi cung caùch haønh xöû ñoái vôùi caùc nöôùc ngheøo ñang caàn ñöôïc trôï giuùp.
Hoûi: Nghóa laø Ñöùc Gioan Phaoloâ II laéng nghe moïi ngöôøi, coù ñuùng theá khoâng thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø ngaøi ñoàng yù vôùi taát caû nhöõng gì ngaøi nghe, nhöng ngaøi toân troïng con ngöôøi, khoâng phaûi chæ ñoái vôùi caùc tín höõu kitoâ, nhöng ñoái vôùi caû nhöõng ngöôøi khoâng tin, caùc ngöôøi khoâng phaûi laø kitoâ höõu, ngöôøi do thaùi, ngöôøi hoài giaùo, moät söï toân troïng raát lôùn. Vì theá ngaøi ñaõ laø vò laõnh ñaïo toân giaùo ñoái vôùi taát caû moïi ngöôøi. Ngaøi ñaõ chieán ñaáu choáng laïi moïi böùc töôøng phaân caùch. Toâi nghó raèng chính ôû ñaây ngaøi ñaõ roäng môû Giaùo Hoäi cho theá giôùi vaø ñaõ khieán cho theá giôùi tôùi gaàn vôùi Giaùo Hoäi.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, Ñöùc Hoàng Y ñaõ soáng bieán coá toân phong Hieån Thaùnh cho Ñöùc Gioan Phaooâ II nhö theá naøo?
Ñaùp: Toâi khoâng bieát... Toâi khoâng bieát. Chaéc chaén ñoái vôùi toâi ñoù laø moät ñieàu phi thöôøng nghó raèng töø nay trôû ñi toâi seõ goïi ngöôøi laø Thaùnh.
(RG 27-4-2014)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)