Göông maët cuûa hai vò taân Hieån Thaùnh
Gioan XXIII vaø Gioan Phaoloâ II
Göông maët cuûa hai vò taân Hieån Thaùnh Gioan XXIII vaø Gioan Phaoloâ II.
Phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Angelo Comastri vaø Ñöùc Hoàng Y Loris Francesco Capovilla.
Roma (SD 17-04-2014; 19-03-2014; 20-04-2014; Vat. 28-04-2014) - Chuùa Nhaät 27 thaùng 4 naêm 2014 Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ chuû söï thaùnh leã phong Hieån Thaùnh cho Ñöùc Gioan XXIII vaø Ñöùc Gioan Phaoloâ II. Hieän dieän trong thaùnh leã cuõng coù Ñöùc Bieån Ñöùc XVI, cuõng nhö ngoaïi giao ñoaøn caïnh toøa thaùnh vaø nhieàu giôùi chöùc ñaïo ñôøi vaø maáy trieäu tín höõu ñeán töø khaép nôi treân theá giôùi. Ñaây laø bieán coá chöa töøng coù vì laø laàn ñaàu tieân trong lòch söû daøi hôn 2,000 naêm cuûa Giaùo Hoäi hai Giaùo Hoaøng coøn soáng cuøng hieän dieän trong thaùnh leã phong Hieån Thaùnh cho hai Giaùo Hoaøng khaùc. Thaùnh leã ñaõ ñöôïc caùc ñaøi truyeàn hình quoác teá chieáu tröïc tieáp ñeå tín höõu toaøn theá giôùi coù theå theo doõi.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Angelo Comastri, giaùm quaûn Ñeàn Thôø thaùnh Pheâroâ vaø thaønh phoá Vaticaêng laø ngöôøi ñaõ soáng gaàn Ñöùc Gioan Phaoloâ II.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y Comastri, Ñöùc Hoàng Y coù kyû nieäm naøo veà Ñöùc Gioan Phaoloâ II? Laøm sao ngaøi laïi coù theå trôû laïi quaûng tröôøng Thaùnh Pheâroâ sau vuï möu saùt hoài naêm 1981?
Ñaùp: Laàn ñaàu tieân toâi gaëp Ñöùc Gioan Phaoloâ II laø khi toâi ñöôïc chæ ñònh laøm Giaùm Muïc. Hoài ñoù vuï möu saùt ñaõ xaûy ra gaàn 10 naêm tröôùc roài. Vaø toâi nhôù laø khi ñöùng maët giaùp maët vôùi Ñöùc Gioan Phaoloâ II toâi ñaõ raát laø caûm ñoäng. Baát thình lình taâm trí toâi nhö bò moät maøn söông che phuû vaø toâi ñaõ khoâng coù caâu hoûi naøo trong trí. Ñöùc Gioan Phaoloâ II noùi: "Ñöùc Cha xuùc ñoäng quùa! Xin hoûi toâi ñieàu gì ñi chöù". Luùc ñoù toâi môùi noùi: "Xem naøo, vaâng con xin hoûi Ñöùc Thaùnh Cha: laøm sao maø Ñöùc Thaùnh Cha coù theå trôû laïi quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ sau vuï möu saùt nhö vaäy?" Toâi nhôù laø Ñöùc Gioan Phaoloâ II nhìn toâi mæm cöôøi vaø noùi: "Thaät ñaõ khoâng deã ñaâu". Vaø toâi hoûi ngaøi: "Theá Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ khoâng sôï aø?" Vaø ngaøi traû lôøi: "Chaéc chaén laø toâi sôï chöù. Xin Ñöùc cha nhôù laø nhöõng ngöôøi can ñaûm khoâng phaûi laø nhöõng ngöôøi khoâng sôï haõi, nhöng laø ngöôøi cho duø coù sôï vaãn tieán tôùi ñeå ñöa söù meänh cuûa hoï tieán tôùi". Vaø ngaøi noùi theâm: "Sau vuï möu saùt ngöôøi ta khuyeân toâi neân maëc aùo giaùp chaén ñaïn döôùi aùo chuøng... Nhöng toâi ñaõ khoâng muoán. Maïng soáng cuûa toâi ôû trong tay Thieân Chuùa".
Hoûi: Tình yeâu con thaûo cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñoái vôùi Ñöùc Maria coù aûnh höôûng naøo treân chöùng taù söï thaùnh thieän cuûa ngaøi, thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ taâm söï raèng ngaøi ñaõ khaùm phaù ra söï suøng kính Ñöùc Maria khi coøn treû. Ban ñaàu xem ra loøng suøng kính Ñöùc Meï - trong moät caùch naøo ñoù - laøm lu môø quyeàn toái thöôïng cuûa Chuùa Kitoâ. Theá roài khi ñoïc "Khaûo luaän veà loøng suøng kích ñích thaät ñoái vôùi Meï Maria" cuûa thaùnh Luigi Maria Grignion de Montfort, ngaøi hieåu ra raèng Ñöùc Maria khoâng laøm cho chuùng ta xa Chuùa Gieâsu, traùi laïi Meï daãn ñöa chuùng ta tôùi vôùi Chuùa Gieâsu. Vaø ngaøi cuõng noùi raèng chính Chuùa Gieâsu ñaõ chæ cho chuùng ta con ñöôøng naøy, con ñöôøng cuûa Meï Maria, khi töø treân thaäp giaù Ngöôøi ñaõ noùi vôùi Gioan: "Gioan, naøy laø Meï con" vaø noùi vôùi Meï Maria: "Naøy laø con Meï". Chuùa Gieâsu ñaõ chæ Meï Maria cho chuùng ta nhö con ñöôøng ñeå tôùi vôùi Ngöôøi bôûi vì Meï Maria, bôûi ñònh nghóa, laø Ñaáng vaâng lôøi. Laø Ñaáng noùi tieáng "xin vaâng". Vaø beân caïnh Meï Maria, khi nhìn Meï Maria, chuùng ta hoïc ñöôïc kieåu "xin vaâng" ñoù. Khi ñoù khaåu hieäu "Totus tuus", chöông trình cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II coù nghóa laø "Laäy Meï Maria, con hoaøn toaøn laø cuûa Meï ñeå ñi ñeán vôùi Chuùa Gieâsu".
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, Ñöùc Hoàng Y ñaõ gaàn guõi Ñöùc Karol Wotijla trong nhöõng luùc cuoái cuøng cuoäc ñôøi döông theá cuûa ngaøi. Caû trong kieåu ñoái dieän vôùi thöû thaùch cuoái cuøng ngöôøi ta cuõng ñaõ troâng thaáy söï thaùnh thieän cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Toâi coù moät kyû nieäm raát soáng ñoäng cuûa cuoäc gaüp gôõ cuoái cuøng vôùi ngaøi: ñoù laø ngaøy muøng 1 thaùng 4 naêm 2005, moät ngaøy tröôùc khi ngaøi qua ñôøi. Toâi nhôù laø toâi ñaõ laøm moïi chuyeän vôùi söï voäi vaõ. Toâi ñeán saân San Damaso, laáy thang maùy, ñeán phoøng cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø tìm thaáy cha Stanislaw daãn toâi vaøo phoøng Ñöùc Giaùo Hoaøng, ñaây laø laàn ñaàu tieân trong ñôøi toâi vaøo phoøng moät vò Giaùo Hoaøng. Toâi thaáy ngaøi ngoài döïa löng vaøo maáy chieác goái trong khi moät baùc só chuyeàn döôõng khí cho ngaøi vì ngaøi lieân tuïc bò khuûng hoaûng ngheït thôû. Khi ñoù toâi noùi: "Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, con vöøa baét ñaàu coâng vieäc ngaøi ñaõ giao cho, xin Ñöùc Thaùnh Cha chuùc laønh cho con". Vaø toâi thaáy baøn tay phaûi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha thoø ra ngoaøi khaên traûi giöôøng, söng raát to, giô leân chuùc laønh nhöng rôi xuoáng. Khi ñoù toâi noùi: "Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, pheùp laønh ñaõ ra töø con tim vaø nhö theá laø ñuû cho con roài". Ñoù laø kyû nieäm ñeïp nhaát maø toâi mang theo trong mình. Khi ñoù Ñöùc Thaùnh Cha chaêm chuù nhìm toâi. Toâi coøn thaáy ñoâi maét ñoù nhìn toâi: ñoâi maét thanh thaûn, trong saùng... Toâi nhôù laø khi ra khoûi phoøng Ñöùc Giaùo Hoaøng, toâi töï hoûi töø ñaâu naûy sinh ra söï thanh thaûn ñoù: noù naûy sinh töø söï kieän ngaøi chaéc chaên ñi gaêp Chuùa. Nhöng ñoái vôùi toâi cuõng coøn coù moät lyù do khaùc nöõa: ngaøi ñaõ xaùc tín raèng ñaõ hoaøn toaøn tieâu hao cuoäc soáng cho Chuùa. Khaåu hieäu "Totus tuus" aáy ngaøi ñaõ thöïc hieän noù moät caùch traøn ñaày: taát caû laø cuûa Meï Maria cho Chuùa Gieâsu.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y trong caùc naêm qua Ñöùc Hoàng Y ñaõ coù theå ñoïc vaø thu thaäp haøng ngaøn lôøi caàu maø tín höõu toaøn theá giôùi ñaû ñeå laïi nôi moä cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II. Coù caùi gì ñaùnh ñoäng Ñöùc Hoàng Y töø caùc chöùng taù naøy?
Ñaùp: Ñieàu ñaùnh ñoäng toâi ñoù laø taát caû chuùng höôùng veà hai phía: hoaëc ñoù laø caùc gia ñình caùm ôn Ñöùc Giaùo Hoaøng vì göông soáng cuûa ngaøi, caùc lôøi ngaøi noùi, vaø chöùng taù cuûa ngaøi hay ñoù laø caùc ngöôøi treû caùm ôn Ñöùc Gioan Phaoloâ II vì nieàm haêng say maø ngaøi ñaõ thaép leân trong hoï. Vaø ñoù laø hai moái tình cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II: gia ñình vaø giôùi treû. Nhöng ñoàng thôøi chuùng ta taát caû ñeàu nhôù ngaøi nhö laø vò Giaùo Hoaøng cuûa giôùi treû. Ngoaøi ra caùc Ngaøy Quoác Teá Giôùi Treû laø moät trong caùc saùng cheá cuûa ngaøi ñeå quy tuï ngöôøi treû vaø thaép leân nôi hoï loøng haêng say theo Chuùa Gieâsu.
Hoûi: Baây giôø chuùng ta taát caû ñeàu coù theå khaán caàu Ñöùc Gioan Phaoloâ II nhö laø Thaùnh, töông quan giöõa tín höõu vaø Ñöùc Gioan Phaoloâ II seõ thay ñoåi nhö theá naøo thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Toâi xin traû lôøi töø treân tröôùc roài töø döôùi sau. Töø treân toâi nhôù tôùi moät khaúng ñònh cuûa thaùnh nöõ Teâreâxa thaønh Lisieux: hai thaùng tröôùc khi cheát thaùnh nöõ taâm söï raèng: "Toâi seõ soáng treân Trôøi ñeå laøm söï laønh cho traùi ñaát". Toâi tin raèng Ñöùc Thaùnh Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II, laø ngöôøi ñaõ yeâu thöông Giaùo Hoäi, giôùi treû, gia ñình, nhaân loaïi bieát bao, soáng treân Trôøi run raåy nhö khi ngöôøi coøn soáng trong öôùc muoán laøm caùi gì ñoù, laøm söï laønh, ñem ngöôøi ta ñeán vôùi Chuùa Gieâsu. Nhö vaäy nôi ngaøi chaéc chaén coù söï ñam meâ ñoù, öôùc muoán ñoù, bôûi vì treân Trôøi söï thieän ñöôïc khuyeách ñaïi leân. Ñaøng khaùc, chuùng ta nhôù tôùi ngaøi nhö laø moät vi Giaùo Hoaøng ñaõ trao ban moät chöùng taù ñöùc tin vó ñaïi vaø moät loøng can ñaûm soáng ñöùc tin lôùn lao. Ñieàu ñaùnh ñoäng toâi nhaát ñoù laø söï can ñaûm naøy cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II, söùc maïnh tieán tôùi ñeå chieán thaéng moïi sôï haõi, nhö lôøi keâu goïi ngaøi ñaõ ñöa ra trong thaùnh leã khai maïc söù vuï Pheâroâ ngaøy 22 thaùng 10 naêm 1978: "Ñöøng sôï haõi! Haõy môû ra, coøn hôn theá nöõa, haõy môû toang caùc cöûa cho Chuùa Kitoâ! Chuùa Kitoâ bieát trong traùi tim con ngöôøi coù ñieàu gì. Chæ coù Ngaøi bieát maø thoâi". "Ñöøng sôï haõi haõy môû toang cöûa cho Chuùa Kitoâ" Toâi tin raèng caùc lôøi naøy laø kyû nieäm ñeïp nhaát veà Ñöùc Giona Phaoloâ II. Noù gioáng nhö moät muõi teân chæ ñöôøng, moät daáu hieäu noùi raèng "Haõy ñi ñeán vôùi Chuùa Gieâsu".
Sau ñaây laø moät vaøi nhaän xeùt cuûa Ñöùc Hoàng Y Capovilla, nguyeân bí thö cuûa Ñöùc Gioan XXIII trong hôn 10 naêm trôøi.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, taïi sao Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ muoán toân phong Hieån Thaùnh Ñöùc Chaân phöôùc Giaùo Hoaøng Gioan XXIII naêm nay maø khoâng caàn chöùng nhaän pheùp laï thöù hai do lôøi baàu cöû cuûa ngöôøi?
Ñaùp: Toâi khoâng theå vaøo trong caùc yù ñònh cuûa Ñöùc Thaùnh Cha. Toâi chæ bieát raèng xem ra Ñöùc Thaùnh Cha muoán laáy laïi khoâng phaûi dieãn vaên cuûa Ñöùc Gioan XXIII, nhöng laø linh höùng ñeán töø beân treân laø trieäu taäp taát caû caùc Giaùm Muïc, taát caû caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông treân toaøn theá giôùi, quy tuï beän nhau ñeå laéng nghe, caàu nguyeän, suy tö trong tình huynh ñeä vaø töï hoûi xem chuùng ta phaûi laøm gì ñeå con ngöôøi thôøi ñaïi cuûa theá kyû XXI ñaùp traû laø lôøi môøi goïi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI, laø ngöôøi ñaõ noùi: "Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II laø ngoâi sao daãn ñöôøng cuûa theá kyû XXI". Tuy nhieân ñoù khoâng phaûi laø loä trình cuûa moät bieán coá thoâi, maø laø loä trình söù ñieäp cuûa Chuùa Gieâsu "Nieàm vui Phuùc AÂm". Giaùo Hoäi laø moät baø meï, xem xeùt con caùi mình. Doïc daøi caùc theá kyû neáu thaày caàn ñeà nghò ngöôøi naøy ngöôøi noï nam hay nöõ ñeå moïi tín höõu kitoâ chuù yù, thì Giaùo Hoäi töï do laøm ñieàu ñoù vaø coù Chuùa Thaùnh Thaàn soi saùng con ñöôøng cuûa Giaùo Hoäi. Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñeán gaàn caàm tay höôùng daãn chuùng ta nhö moät ngöôøi cha ngöôøi meï. Ngaøi khoâng baét buoäc nhöng thuyeát phuïc chuùng ta. Ngaøi khOÂng ñem ñeán cho chuùng ta söù ñieäp vaø kinh nghieäm taïi Argentina cuûa ngaøi, nhöng ñeán nhaân danh Chuùa Gieâsu vaø chæ noùi veà Chuùa Gieâsu thoâi.
Hoûi: Ñöùc Hoàng Y ñaõ vieát raèng Ñöùc Gioan XXIII vò Giaùo Hoaøng toát laønh khoâng gôïi leân söï nuoái tieác naøo, nhöng khích leä nhìn tôùi tröôùc, Ñöùc Hoàng Y coù yù noùi gì vaäy?
Ñaùp: Toâi coù yù noùi raèng chuùng ta khoâng phaûi laø nhöõng ngöôøi giöõ gìn moät ñeàn thaùnh, moät thaùnh tích, moät vieän baûo taøng - chính Ñöùc Gioan XXIII ñaõ noùi ñieàu ñoù - nhöng chuùng ta ñöôïc môøi goïi giöõ gìn moät ngoâi vöôøn, nôi coù caùc haït gioáng cuûa Ngoâi Lôøi nhaäp theå; vun troàng moät ngoâi vöôøn vaø taïo thuaän tieän cho moät leã Hieän Xuoáng môùi, moät leã Vöôït Qua môùi, moät muøa xuaân môùi, khoâng phaûi chæ laø cho nieàm vui cuûa töøng ngöôøi, nhöng laø cho toaøn nhaân loaïi. Chuùng ta ñang tieán böôùc chöù chöa tôùi ñích. Ñöôøng coøn daøi. Chuùng ta hieåu raèng mình coù moät kho taøng khoâng phaûi chæ ñeå giöõ gìn, maø coøn ñeå coáng hieán cho toaøn theá giôùi nöõa. Phuùc aâm laø Tin Möøng. Tin Möøng toâi laø Con Thieân Chuùa vaø Ngaøi khoâng boû rôi toâi. Thaät laø hay ñeïp, khi haàu nhö moãi ngaøy nghe Ñöùc Thaùnh Cha noùi raèng Chuùa Gieâsu khoâng khöôùc töø ai heát, Ngaøi chôø ñôïi moïi ngöôøi".
Hoûi: Ñöùc Hoàng Y dieån taû thôøi gian möôøi naêm coäng taùc vôùi Ñöùc Gioan XXIII nhö theá naøo?
Ñaùp: Toâi ñaõ khoâng bao giôø caûm thaáy mình laø coäng söï vieân cuõng nhö bí thö cuûa ngöôøi. Toâi caûm thaáy taát caû nieàm vui ñöôïc ôû beân moät ngöôøi ñöôïc Thieân Chuùa göûi tôùi, höôùng daãn vaø ñaõ neùm caùc haït gioáng. Ngaøi ñaõ khoâng theå thöïc hieän traøn ñaày taát caû nhöõng gì coù trong taâm hoàn ngaøi, nhöng ngaøi ñaõ ñeå laïi caùc haït gioáng.
(SD 17-4-2014; 19-3-2014; 20-4-2014)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)