Hy voïng gì
trong chuyeán vieáng thaêm Vatican
cuûa Obama
Hy voïng gì trong chuyeán vieáng thaêm Vatican cuûa Obama.
Hoa Kyø (VietCatholic News 26-03-2014) - Coù tin maùy bay cuûa Toång Thoáng Obama ñaõ ñaùp xuoáng phi tröôøng Roâma vaø cuoäc gaëp gôõ giöõa oâng vaø Ñöùc Phanxicoâ seõ dieãn ra hoâm thöù Naêm, 27 thaùng Ba naêm 2014. Tröôùc ñaây hai ngaøy, kyù giaû Meredith Somers cuûa tôø Washington Times cho hay seõ coù nhieàu chuyeän ñeå baøn thaûo giöõa Obama vaø Ñöùc Phanxicoâ.
Nhieàu chuyeän ñeå baøn thaûo
Thöïc theá, baát keå nhieàu dò bieät veà hoïc thuyeát, hai nhaân vaät naøy ñeàu coù khaùt voïng hoã töông veà coâng baèng xaõ hoäi. Veà hoân nhaân ñoàng tính vaø phaù thai chaúng haïn, dó nhieân hai vò coù nhöõng yù kieán traùi ngöôïc nhau, nhöng Obama hy voïng seõ tìm ñöôïc ñoàng thuaän ôû nhieàu ñieåm khaùc. Ñoù laø nhaän ñònh cuûa Paul Manuel, giaùm ñoác Vieän Laõnh Ñaïo, moät toå chöùc baát vuï lôïi chuyeân coå vuõ vieäc aùp duïng söï khoân ngoan cuûa Thaùnh Kinh vaøo dieãn trình ñöa ra quyeát ñònh, ñoàng thôøi laø giaùo sö khoa hoïc chính trò taïi Mount St. Mary's University. OÂng tin raèng Obama seõ saün saøng thaûo luaän saùng kieán cuûa Ñöùc Phanxicoâ veà vieäc buoân ngöôøi.
Trong thaùng naøy, Ñöùc Phanxicoâ ñaõ tuyeân boá uûng hoä Chieán Dòch Huynh Ñeä cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Ba Taây nhaèm trieät haï naïn buoân ngöôøi taïi Ba Taây. OÂng Manuel gôïi yù raèng vieäc baùch haïi Kitoâ höõu taïi Trung Ñoâng laø moät chuû ñeà nöõa coù theå ñöôïc thaûo luaän. Theo oâng, vaán ñeà naøy coù lieân heä tôùi chuû ñeà töï do toân giaùo, moät chuû ñeà khaù quen thuoäc vôùi keá hoaïch chaêm soùc y teá cuûa Obama.
Thöïc theá, moät soá ñònh cheá Coâng Giaùo taïi Hoa Kyø ñaõ leân tieáng phaûn ñoái saùng kieán cuûa Obama goïi laø Ñaïo Luaät Chaêm Soùc Coù Theå Ñaøi Thoï Ñöôïc maø ngöôøi bình daân quen goïi laø Obamacare, vì saùng kieán naøy buoäc hoï phaûi cung caáp vieäc kieàm soaùt sinh saûn cho coâng nhaân, traùi ngöôïc vôùi hoïc thuyeát Coâng Giaùo. Manuel cho raèng ñaây seõ laø moät cuoäc ñaøm luaän höùng thuù, maïnh baïo.
Ñöùc Phanxicoâ cuõng töøng coå vuõ vieäc caûi caùch chính saùch di daân vaø ñaët öu tieân vaøo vieäc laøm cho caùc quoác gia traùnh ñöôïc thaûm hoïa chieán tranh. Raát coù theå seõ cuoäc thaûo luaän veà vaán ñeà hoøa bình taïi Ñaát Thaùnh, Ukraine vaø Nam Sudan.
Caùc öu tieân treân khoâng haún naèm quaù xa caùc muïc tieâu cuûa oâng Obama. Nhöng Manuel noùi raèng vaán ñeà baát quaân bình treân bình dieän hoaøn caàu chaéc chaén seõ laø ñieåm ñoàng thuaän.
Ñöùc Phanxicoâ cuõng coù theå neâu vaán ñeà phaù thai vaø hoân nhaân truyeàn thoáng. Manuel tin raèng ngaøi seõ khoâng boû lôõ cô hoäi. Chính phuû Obama voán uûng hoä hoân nhaân ñoàng tính, duøng teá baøo goác ñeå nghieân cöùu vaø quyeàn phaù thai, nhöõng vaán ñeà bò Giaùo Hoäi Coâng Giaùo choáng ñoái.
Trong khi aáy, Jo-Renee Formicola, moät giaùo sö chính trò hoïc taïi Seton Hall University cho hay: "Khi ñi tìm moät cô sôû chung naøo ñoù, thì seõ khoâng phaûi laø caùc vaán ñeà hoïc thuyeát. Maø laø caùc vaán ñeà bao quaùt hôn, nhö yù nieäm giuùp ngöôøi ngheøo nhaát trong soá ngöôøi ngheøo".
Khi loan baùo cuoäc vieáng thaêm Vatican cuûa Obama, Nhaø Traéng nhaän ñònh raèng hai nhaø laõnh ñaïo seõ thaûo luaän "söï baát bình ñaúng ñang gia taêng". Ñöùc Phanxicoâ voán coi vieäc giuùp ñôõ ngöôøi ngheøo vaø ngöôøi ñau khoå laø moät öu tieân keå töø luùc ñöôïc baàu laøm giaùo hoaøng caùch nay moät naêm. Trong khi aáy, Obama cuõng töøng thuùc ñaåy vieäc gia taêng möùc löông toái thieåu cho caùc coâng nhaân lieân bang. Baø Formicola cho raèng "Nhìn vaøo nghò trình cuûa toång thoáng, baïn seõ thaáy coù vieäc ñi töø vieäc gia taêng giai caáp trung löu tôùi vieäc nhaán maïnh tôùi ngöôøi ngheøo vaø taêng möùc löông toái thieåu".
Ñaây seõ laø cuoäc vieáng thaêm Vatican laàn thöù hai cuûa Obama vaø laàn ñaàu oâng gaëp Ñöùc Phanxicoâ. OÂng töøng vieáng Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI naêm 2009.
Washington Times cho raèng Ñöùc Phanxicoâ laø ngöôøi vöøa ñöôïc hoan hoâ vöøa bò chæ trích vì caâu noùi baát huû "toâi laø ai maø daùm pheâ phaùn (ngöôøi ñoàng tính)?". Ngaøi mieãn cöôõng nhaän tö caùch sieâu sao nhaïc rock khaép theá giôùi, nhôø nhöõng caâu truyeän ñôøi thöïc raát baát qui öôùc cuûa ngaøi.
Tôø baùo naøy cuõng nhaéc laïi raèng baùo Time naêm ngoaùi baàu ngaøi laø Nhaân Vaät cuûa Naêm. Trong khi aáy, Thoáng Ñoác Pennsylvania, Tom Corbett, vaøo tuaàn naøy, toû loøng hy voïng Ñöùc Phanxicoâ seõ vieáng Philadelphia vaøo naêm tôùi ñeå chuû toïa Hoäi Nghò Theá Giôùi veà gia ñình.
Daniel Levine, moät giaùo sö chính trò hoïc taïi Ñaïi Hoïc Michigan, nhaän ñònh raèng "Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ trôû neân tieáng taêm taïi Hoa Kyø. Ngaøi thöïc söï taïo neân nhieàu hoaøi mong traùi ngöôïc nhau. Ngaøi laø ngöôøi gaây tranh caõi raát nhieàu trong neàn chính trò Hoa Kyø. Ñieàu quan troïng laø ngaøi caàn tieáp xuùc vôùi TT Obama. Duø thích hay khoâng, oâng cuõng vaãn laø toång thoáng cuûa Hieäp Chuùng Quoác".
Ñöùc Phanxicoâ töøng hoäi kieán vôùi nhieàu nhaø laõnh ñaïo vaø noåi danh treân theá giôùi. Naêm ngoaùi, ngaøi gaëp Toång Thoáng Nga Vladimir Putin vaø Nöõ Toång Thoáng AÙ Caên Ñình Cristina Fernandez. Ngaøi döï tính thaêm Ñaát Thaùnh vaøo thaùng Naêm naøy. OÂng Levine cho raèng "Ñöùc Giaùo Hoaøng gaëp gôõ ñuû moïi loaïi vieân chöùc. Neân theo toâi, ñieàu quan troïng laø ngaøi neân tieáp xuùc vôùi OÂng Obama".
Washington Times nhaän ñònh raèng naêm ngoaùi khoâng phaûi laø naêm thuaän lôïi cho Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, nhaát laø taïi Hoa Kyø. Theo baø Formicola, Giaùo Hoäi bò nhieàu pheâ phaùn do vuï tai tieáng laïm duïng tình duïc gaây ra vaø vì theá con soá tín höõu ñaõ giaûm suùt.
Cuoäc thaêm doø cuûa Trung Taâm Khaûo Cöùu Pew vaøo naêm 2012 cho bieát con soá ngöôøi Coâng Giaùo Hoa Kyø töï cho mình laø thaønh vieân "maïnh" cuûa Giaùo Hoäi ñaõ xuoáng raát thaáp vaø chæ ñang baét ñaàu leân trôû laïi.
Nhöng theo oâng Levine "Toång Thoáng Obama raát caàn ñöôïc ngöôøi ta nhìn thaáy vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng. Toaøn boä hình aûnh coâng coäng cuûa Ñöùc Phanxicoâ laø moät hình aûnh chaøo ñoùn, oâm hoân nhieàu vò voïng, oâm hoân moïi ngöôøi".
Theo Manuel, xem ra ngöôøi ta quaù chôø mong ôû cuoäc heïn ban ñaàu naøy, nhöng ñieàu quan troïng laø Toång Thoáng Obama vaø Ñöùc Phanxicoâ khoâng nhöõng chæ thaân aùi vôùi nhau maø thoâi maø coøn caàn phaûi tìm ra ñieåm ñoàng thuaän ñeå xaây döïng theâm. OÂng töï hoûi khoâng bieát giöõa hai nhaân vaät naøy coù moät töông haønh veà xuùc caûm (chemistry) naøo chaêng? Vì neáu coù, haún hoï seõ bieán noù thaønh moät ñieàu gì ñoù heát söùc ñaëc bieät.
Obama caàn Ñöùc Phanxicoâ hôn Ñöùc Phanxicoâ caàn Obama
John Allen cuûa tôø Boston Globe thì cho raèng cuõng gioáng nhö Vladimir Putin vaø Francois Hollande, Obama caàn ñöôïc chuïp hình "vôùi nhaø laõnh ñaïo tinh thaàn noåi tieáng nhaát theá giôùi" hieän nay. Theo nhaø baùo naøy, khoâng neân mong chôø nhieàu ôû chuyeán vieáng thaêm naøy, vì thöïc ra seõ khoâng coù nhieàu bi haøi kòch chi ñaùng keå. Noùi chung, ñaây cuõng chæ laø nhöõng vuï giao tieáp ñöôïc bieân ñaïo qui moâ vaø ñoâi beân ñeàu caûm thaáy nhu caàu phaûi ñaàu tö vaøo nhöõng nuï cöôøi töôi baát keå ñieàu gì xaåy ra.
Tuy nhieân, theo Allen, vaãn coù moät vaøi ñieàu ñaùng keå. Döïa vaøo haäu caûnh, sau ñaây laø ba ñieàu. Thöù nhaát, noùi veà quan ñieåm chính trò, Obama caàn cuoäc gaëp gôõ naøy hôn Ñöùc Phanxicoâ. Vì Ñöùc Phanxicoâ hieän ñang raát noåi tieáng vôùi tyû leä chaáp thuaän ôû Hoa Kyø gaàn hai laàn cao hôn oâng Obama, trong khi ngaøi chæ môùi nhaän chöùc vuï moät naêm nay, coøn Obama ñang trong giai ñoaïn ñeå laïi di saûn nghóa laø ñaén ño xem lòch söû seõ ghi nhôù oâng ra sao. Xaây döïng moät song taùc (partnership) vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng trong vieäc phuïc vuï ngöôøi ngheøo treân theá giôùi chaéc chaén seõ laø moät khaû theå quyeán ruõ veà phöông dieän naøy.
Ngaén haïn hôn, Obama ñang baän taâm veà caùc cuoäc baàu cöû giöõa nhieäm kyø. Ngay luùc naøy, Ñaûng Coäng Hoøa xem ra vaãn seõ duy trì ñöôïc vieäc kieåm soaùt Haï Vieän vaø raát coù theå chieám laïi ñöôïc Thöôïng Vieän, neân Obama caàn traùnh baát cöù ñieàu gì coù theå cuûng coá caûm töôûng Ñaûng Daân Chuû coù vaán ñeà ñoái vôùi Thieân Chuùa.
Thaønh thöû, neáu phaûi nhöôïng boä, thì tính toaùn chính trò cho thaáy oâng Obama seõ laø ngöôøi ñöôïc thuùc ñaåy phaûi ñöa ra hôn caû.
Thöù hai, cuoäc gaëp gôõ chaéc chaén seõ taùc ñoäng treân höôùng ñi cuûa nhöõng ngöôøi Hoa Kyø baûo thuû töøng baát ñoàng vôùi Ñöùc Phanxicoâ, tuøy thuoäc vieäc Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø caùc coá vaán taïi Vatican cuûa ngaøi xöû lyù vaán ñeà teá nhò lieân quan ñeán söï beá taéc giöõa Nhaø Traéng vaø caùc giaùm muïc Hoa Kyø veà chæ thò ngöøa thai aùp ñaët leân caùc chuû nhaân, ngöôïc vôùi löông taâm Coâng Giaùo.
Toái Cao Phaùp Vieän Hoa Kyø seõ nghe caùc luaän chöùng trong hai vuï thaùch thöùc chæ thò naøy, caû hai do caùc cô sôû kinh doanh kieám lôøi khôûi toá, trong ñoù, caùc chuû nhaân phaûn baùc döïa treân cô sôû toân giaùo.
Moät soá ngöôøi Coâng Giaùo Hoa Kyø choáng phaù thai voán khoâng haøi loøng ñoái vôùi caùc tuyeân boá ñöôïc laëp ñi laëp laïi cuûa Ñöùc Phanxicoâ raèng ngaøi khoâng coù yù ñònh noùi nhieàu veà phaù thai, hoân nhaân ñoàng tính, vaø kieåm soaùt sinh ñeû vì laäp tröôøng cuûa Giaùo Hoäi ñaõ ñöôïc nhieàu ngöôøi bieát ñeán. Ñoù laø moät phaàn trong noãi khoù chòu bao quaùt hôn nôi moät soá ngöôøi Coâng Giaùo laáy laøm böïc boäi vì söï noåi tieáng cuûa ngaøi nôi caùc giôùi theá tuïc ñaõ laøm nheï ñi vieäc nhaán maïnh tôùi giaùo huaán.
Neáu ngöôøi ta khoâng thaáy Ñöùc Phanxicoâ laøm aùp löïc vôùi oâng Obama veà chæ thò ngöøa thai hay ít nhaát baøy toû quan taâm ñoái vôùi noù, thì cuoäc gaëp gôõ naøy seõ soùi moøn theâm tö theá cuûa ngaøi nôi nhöõng ngöôøi Coâng Giaùo quaù ñaàu tö vaøo caùc vaán ñeà veà söï soáng.
Khi Obama gaëp Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI naêm 2009, Ñöùc Giaùo Hoaøng höu trí ñaõ tìm ñöôïc moät caùch heát söùc saùng taïo ñeå laøm noåi baät hoá phaân caùch giöõa Giaùo Hoäi vaø chính phuû Myõ veà ñaïo ñöùc sinh hoïc. Cuoái buoåi gaëp gôõ, Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI trao cho Obama moät baûn taøi lieäu naêm 2008 cuûa Thaùnh Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin coù töïa laø Dignitas Personae, trình baøy caùc neàn taûng trieát lyù vaø thaàn hoïc cuûa laäp tröôøng choáng phaù thai. Ñaây laø moät ñoäng thaùi khoân kheùo, vì Ñöùc Beâneâñíctoâ khoâng caàn phaûi noùi ñieàu gì, chæ trao cho Obama baûn vaên cuõng ñuû noùi leân raát nhieàu. Haún ngöôøi ta seõ chôø xem Ñöùc Phanxicoâ coù tìm ra caùch khoân kheùo nhö theá khoâng ñeå neâu leân caùc vaán ñeà veà söï soáng.
Thöù ba, caùc cuoäc chieán tranh vaên hoùa khoâng haún laø nôi duy nhaát ñeå Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø OÂng Toång Thoáng Myõ baát ñoàng. Vatican vaø Nhaø Traéng voán dò bieät yù kieán veà Syria: laäp tröôøng Vatican döôùi thôøi Ñöùc Phanxicoâ thöïc söï gaàn guõi vôùi laäp tröôøng cuûa Nga vaø Trung Hoa hôn laäp tröôøng cuûa Hoa Kyø.
Noùi chung, chính phuû Obama minh nhieân muoán TT Bashar al-Assad ra ñi, vaø gaàn ñaây, coøn möu toan duøng vuõ löïc ñeå buoäc vieäc naøy xaåy ra. Vatican khoâng muoán thay ñoåi cheá ñoä, döïa vaøo caûm thöùc cuûa thieåu soá Kitoâ Giaùo taïi Syria. Thieåu soá naøy tin raèng baát cöù ai sau Assad ñeàu teä haïi hôn.
Trong haäu caûnh aáy, Ñöùc Phanxicoâ hieän ñang coù cô hoäi söû duïng voán lieáng chính trò cuûa ngaøi ñeå lieäu xem coù theå aùp löïc ñeå Obama chòu laéng nghe nhöõng ñieàu caùc Kitoâ höõu taïi Syria ñang leân tieáng khoâng.
Vuõ Vaên An