Töôûng nieäm 3 naêm
ngaøy oâng Shabaz Bhatti bò aùm saùt
Töôûng nieäm 3 naêm ngaøy oâng Shabaz Bhatti bò aùm saùt.
Phoûng vaán oâng Paul Bhatti, em trai cuûa cöïu boä tröôûng Shabaz Bhatti.
Pakistan (RG 2-03-2014; Vat. 17-03-2014) - Ngaøy muøng 2 thaùng 3 naêm 2014 laø ñuùng ba naêm oâng Shahbaz Bhatti, ngöôøi coâng giaùo, Boä tröôûng ñaëc traùch caùc nhoùm daân thieåu soá taïi Pakistan bò caùc tay khuûng boá hoài aùm saùt taïi Islamabad. Nhaân dip naøy ñaõ coù nhieàu thaùnh leã vaø buoåi caàu nguyeän ñöôïc toå chöùc ñoù ñaây treân theá giôùi.
Taïi Roma luùc 16 giôø chieàu ngaøy muøng 2 thaùng 3 naêm 2014 ñaõ coù thaùnh leã do Hieäp hoäi tín höõu Kitoâ Pakistan cuøng toå chöùc vôùi Lieân minh caùc hieäp hoäi kitoâ Pakistan taïi nhaø thôø Chuùa Gieâsu vaø Meï Maria.
Nhö quùy vò vaø caùc baïn ñaõ bieát, oâng Shabaz Bhatti ngöôøi coâng giaùo, thuoäc ñaûng Nhaân Daân Pakistan, ñaõ ñöôïc chæ ñònh laøm Boä tröôûng ñaëc traùch caùc nhoùm daân thieåu soá ngaøy muøng 2 thaùng 11 naêm 2008. OÂng laø ngöôøi ñaõ noã löïc tranh ñaáu cho quyeàn lôïi cuûa caùc nhoùm thieåu soá, trong ñoù coù caùc tín höõu kitoâ. Nhöng caùc tranh ñaáu cuûa oâng cho coâng lyù, coâng baèng xaõ hoäi vaø caùc quyeàn con ngöôøi trong ñoù coù quyeàn töï do toân giaùo, ñaõ khieán cho caùc nhoùm hoài cuoàng tín thuø gheùt, vaø hoï aùm saùt oâng ngaøy muøng 2 thaùng 3 naêm 2011 taïi Islamabad.
Thaät ra tröôùc ñoù vaøo naêm 2009 oâng ñaõ bò ñe doïa gieát nhieàu laàn vì ñaõ maïnh meõ leân tieáng beânh vöïc caùc kitoâ höõu bò taán kích vaø baïo haønh taïi nhieàu nôi trong nöôùc. Caùc lôøi ñe doïa gia taêng, sau khi oâng leân tieáng beânh vöïc baø Asia Bibi, moät phuï nöõ kitoâ muø chöõ, bò vu khoáng laø ñaõ phaïm thöôïng choáng Hoài giaùo. Baø ñaõ bò keát aùn töû hình.
Duø bieát tröôùc caùc nguy hieåm coù theå gaëp phaûi, keå caû vieäc bò aùm saùt, cöïu boä tröôûng Shahbaz Bhatti vaãn can ñaûm vaø bình tónh chu toaøn nhieäm vuï cuûa mình cho tôùi phuùt cuoái cuøng, vaø cho bieát oâng saün saøng cheát cho nhieäm vuï baûo veä vaø tranh ñaáu cho quyeàn cuûa caùc nhoùm thieåu soá taïi Pakistan, trong ñoù coù caùc kitoâ höõu. YÙ thöùc ñöôïc caùc nguy hieåm tôùi tính maïng oâng ñaõ nhieàu laàn xin chính quyeàn Pakistan cho ngöôøi theo baûo veä oâng, nhöng chính quyeàn ñaõ laøm ngô khoâng traû lôøi. Saùng ngaøy muøng 2 thaùng 3 naêm 2011 khi töø nhaø thaân maãu leân xe ñi laøm, treân ñöôøng ñi oâng ñaõ bò moät nhoùm ngöôøi vuõ trang baén xoái xaû vaøo ngöôøi. Ngöôøi taøi xeá soáng soùt, nhöng boä tröôûng Shabaz Bhatti qua ñôøi treân ñöôøng chôû tôùi nhaø thöông. Nhoùm hoài khuûng boá "Tehrik-i-Taliban Punjab" ñaõ nhaän laø taùc giaû vuï aùm saùt naùy. Caùi cheát cuûa oâng ñaõ khieán cho theá giôùi raát xuùc ñoäng vaø khaâm phuïc. Hieän nay ñang coù aùn phong chaân phöôùc cho oâng.
Caùc Giaùm Muïc Pakistan ñaõ maïnh meõ leân aùn vuï aùm saùt ñaõ man naøy. Ñöùc Cha Lawrence Saldanha, Toång Giaùm Muïc Lahore, tuyeân boá raèng: "Vuï aùm saùt naøy laø moät thí duï theâ thaûm hoaøn toaøn chöùng minh cho thaáy baàu khí baát khoan nhöôïng, maø chuùng toâi ñang phaûi soáng taïi Pakistan. Chuùng toâi yeâu caàu chính phuû, caùc cô quan chính quyeàn vaø toaøn nöôùc thöøa nhaän ñieàu ñoù vaø cöông quyeát ñöông ñaàu vôùi vaán ñeà naøy, ñeå chaám döùt caùc tình traïng nhö theá, trong ñoù baïo löïc chieán thaéng".
Theo Ñöùc Cha Joseph Coutts, Chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Pakistan, vuï aùm saùt ñaõ laø "moät daáu chæ cuûa khuynh höôùng cöïc ñoan taán coâng taát caû nhöõng ai daán thaân baûo veä söï thaät, coâng lyù vaø hoøa bình". Ñöùc Cha Rufin Anthony, Giaùm Muïc giaùo phaän Islamabad-Rawalpindi, thì khaúng ñònh raèng: "OÂng boä tröôûng ñaõ soáng trong ñe doïa thöôøng xuyeân vaø chính quyeàn ñaõ khoâng bieát baûo ñaûm an ninh cho oâng moät caùch thích ñaùng". Trong khi toång thoáng Pakistan, oâng Ali Zardani tuyeân boá: "Vuï aùm saùt oâng Bhatti laø haäu quûa cuûa moät taâm thöùc baát khoan nhöôïng. Chuùng ta phaûi chieán ñaáu choáng laïi taâm thöùc ñoù vaø ñaùnh baïi caùc vuï aùm saùt. Chuùng ta khoâng ñeå cho mình nhaùt sôï, vaø cuõng seõ khoâng thaùo lui".
OÂng Farahnaz Ispahani, phaùt ngoân vieân cuûa toång thoáng Pakistan, noùi raèng "vuï aùm saùt boä tröôûng Bahtti laø phaàn cuûa moät chieán dich loaïi tröø moïi tieáng noùi tieán boä, töï do vaø nhaân baûn taïi Pakistan. Ñaõ ñeán luùc chính quyeàn quoác gia vaø caùc chính quyeàn lieân bang leân tieáng roõ raøng vaø ñöa ra laäp tröôøng cöùng raén choáng laïi caùc vuï aùm saùt nhö theá ñeå cöùu vaõn chính caên tính cuûa ñaát nöôùc Pakistan."
Ngaøy hoâm sau chính quyeàn ñaõ tuyeân boá toaøn nöôùc ñeå tang 3 ngaøy vaø coäng ñoaøn kitoâ Pakistan ñaõ toå chöùc caùc buoåi tuaàn haønh vaø ñoát neán caàu nguyeän trong moïi thaønh phoá toaøn nöôùc.
Khi nghe tin vuï aùm saùt noùi treân, Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI baày toû ñau buoàn saâu xa, vaø "caàu mong vuï aùm saùt boä tröôøng Bhatti thöùc tænh trong caùc löông taâm daán thaân baûo veä töï do toân giaùo".
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán oâng Paul Bhatti, em ruoät cuûa cöïu boä tröôûng Shabaz Bhatti. OÂng ñaõ thay theá choã cuûa anh mình vaø ñöôïc chæ ñònh laøm "coá vaán ñaëc bieät" cuûa thuû töôùng Pakistan ñaëc traùch caùc nhoùm thieåu soá, tieáp tuïc tranh ñaáu cho quyeàn cuûa caùc nhoùm thieåu soá bò ñaøn aùp taïi Pakistan.
Hoûi: Thöa oâng Paul Bhatti, oâng laø ngöôøi ñaõ noái goùt anh trai daán thaân trong laõnh vöïc chính trò baûo veä quyeàn cuûa caùc nhoùm thieåu soá taïi Pakistan. Tình hình taïi Pakistan hieän nay ra sao?
Ñaùp: Anh toâi ñaõ ñeå laïi moät gia taøi khoù khaên nhöng raát yù nghóa. Tình hình taïi Pakistan cho thaáy hieän töôïng chuû tröông quùa khích, naïn khuûng boá vaø chuû thuyeát cöïc ñoan gia taêng. Töø nhieàu naêm nay anh toâi ñaõ thaáy tröôùc ñieàu ñoù. Chính vì theá anh aáy ñaõ baét ñaàu noùi tôùi cuoäc ñoái thoaïi lieân toân, vaø söï hieäp nhaát giöõa caùc toân giaùo khaùc nhau. Moät caùch ñaëc bieät anh toâi ñaõ soáng raát gaàn göõi vôùi nhöõng ngöôøi yeáu ñuoái vaø ngheøo tuùng nhaát trong xaõ hoäi Pakistan.
Hoûi: Ngaøy nay ai ñaõ tieáp nhaän tö töôûng naøy cuûa anh oâng?
Ñaùp: Caùc tö töôûng cuûa anh toâi ñaõ ñöôïc tieáp nhaän, khoâng phaûi chæ bôûi nhöng ngöôøi yeâu meán anh aáy, nhöõng ngöôøi theo anh aáy, maø bôûi caû chính quyeàn Pakistan vaø caû caùc quaân nhaân nöõa. Baây giôø thì ngöôøi ta ñi ñeán choã keát luaän raèng phaûi choáng laïi khuynh höôùng quùa khích vaø chuû tröông cöïc ñoan naøy, vì neáu khoâng thì seõ khoâng theå soáng coøn.
Hoûi: Moät trong caùc maët traän hoaït ñoäng cuûa cöïu boä tröôûng laø baûo veä caùc nhoùm thieåu soá, vaø vieäc aùp duïng ñuùng ñaén luaät choáng phaïm thöôïng. OÂng cuõng raát daán thaân treân khía caïnh naøy, khi noái goùt cöïu boä tröôûng. Vaäy tình hình hieän nay ra sao?
Ñaùp: Tình hình cuûa caùc nhoùm thieåu soá moät caùch tröïc tieáp töông öùng vôùi tình hình chung cuûa ñaát nöôùc. Hieän nay ñaát nöôùc ôû trong tình traïng chieán tranh, trong moät nghóa naøo ñoù. Vaø öu tieân cuûa chính quyeàn laø taïo döïng moät quoác gia hoøa bình. Chính quyeàn thöøa nhaän söï kieän caàn baûo veä caùc nhoùm thieåu soá. Vaø lieân quan tôùi luaät choáng phaïm thöôïng naøy chuùng toâi tieán trieån khaù, ngay caû treân bình dieän ñoàng yù cuûa nhieàu vò laõnh ñaïo vaø caùc luaät sö hoài giaùo coù tieáng taêm nöõa. Hoï ñoàng yù vôùi chuùng toâi. Hoï tin raèng vieäc baûo veä naøy khoâng phaûi chæ ñaùng ñöôïc baûo ñaûm cho caùc coâng daân Pakistan, maø cuõng thuoäc nieàm tin toân giaùo cuûa hoï nöõa, nieàm tin cuûa Hoài giaùo. Caùc nhoùm thieåu soá phaûi ñöôïc baûo veä trong taát caû moïi nghóa cuûa töø naøy. Vì theá coù moät söï ñoàng thuaän raát toát vaø toâi nghó raèng naêm tôùi chuùng toâi seõ coù theå coù caùc keát quûa khaù cuï theå.
Hoûi: Thöa oâng Paul Bhatti, chuùng ta coøn nhôù tröôøng hôïp cuûa baø Asia Bibi. Baø ñaõ bò tuø töø naêm 2009 cho tôùi nay vì bò vu caùo laø phaïm thöôïng vaø bò keát aùn töû hình... Ngöôøi ta ñaõ hoaõn laàn ra toøa sau cuøng laïi. Tình hình tröôøng hôïp naøy hieän ra sao?
Ñaùp: Roõ raøng baø laø naïn nhaân, cuõng nhö raát nhieàu ngöôøi khaùc ñaõ laø naïn nhaân cuûa luaät naøy vaø cuûa söï kieän luaät naøy phaûi ñöôïc aùp duïng ñuùng ñaén nhö theá naøo. Theá roài baø thaät laø ñaùng thöông, vì baø muø chöõ vaø ñaõ khoâng theå bieát Kinh Coran noùi nhöõng gì. Môùi ñaây chuùng toâi ñaõ chuù yù lo laéng cho tröôøng hôïp naøy, nhöng khoâng theå lo moät caùch hoaøn toaøn, vì noù ñeán töø caùc ngöôøi khaùc. Caùch ñaây hai thaùng gia ñình baø, choàng vaø caùc con baø ñaõ ñeán gaëp toâi. Toâi ñaõ lieân laïc vôùi vaøi luaät sö vaø vaøi vò laõnh ñaïo toân giaùo cuõng nhö nhieàu ngöôøi khaùc nöõa vaø hieän nay xem ra caâu chuyeän naøy seõ keát thuùc toát ñeïp. Chuùng toâi löu taâm tôùi vuï naøy.
Hoûi: Trong caùc thaùng naøy Pakistan ñang phaûi chòu caùc vuï khuûng boá phaù hoaïi. Daân chuùng soáng ra sao trong tình traïng khuûng boá naøy?
Ñaùp: Coù caùc taâm tình sôï haõi, buoàn saàu vaø thaát voïng. Tuy nhieân ñoàng thôøi toaøn daân Pakistan muoán raèng trieát lyù trieät ñeå quùa khích naøy phaûi bò loaïi tröø trong moïi nghóa cuûa noù. Khoâng coù ai muoán chòu ñöïng moät chuyeän nhö theá caû.
Hoûi: Theo oâng coù theå ñaùnh baïi khuynh höôùng quùa khích vaø naïn khuûng boá naøy khoâng?
Ñaùp: Toâi raát laïc quan, vì theá toâi cho laø coù theå. Chuùng toâi ñaõ hy sinh, chuùng toâi ñaõ coù caùc luùc khoù khaên, chuùng toâi ñaõ hy sinh caû gia ñình nöõa. Tuy nhieân toâi nghó raèng keát quûa cuûa caùc hy sinh ñoù seõ tôùi.
Hoûi: Trong moät caùch thöùc naøo ñoù oâng ñaõ tieáp nhaän thaùch ñoá cuûa ngöôøi anh. Ñaâu laø thaùch ñoá hieän dieän trong laàn kyû nieäm ba naêm cöïu boä tröôûng Shabaz Bhatti bò aùm saùt?
Ñaùp: Taïo ra moät söï chung soáng hoøa bình taïi Pakistan. Taïo ra moät neàn coâng lyù xaõ hoäi vaø caùc quyeàn bình ñaúng cho taát caû moïi ngöôøi, chöù khoâng phaûi chæ cho caùc tín höõu kitoâ maø thoâi. Caû moät ngöôøi khoâng tín ngöôõng chuùng toâi cuõng muoán beânh vöïc hoï, bôûi vì ñoù laø moät quyeàn neàn taûng cuûa moãi moät ngöôøi tin hay khoâng tin, vaø vì theá coù quyeàn tuyeân xöng toân giaùo, theo xaùc tín caù nhaân cuûa mình. Ñoù laø ñieàu chuùng toâi muoán coù taïi Pakistan. Vaø cuõng chính vì theá toâi ñang chieán ñaáu cho coâng baèng xaõ hoäi, cho caùc quyeàn bình ñaúng cho taát caû moïi ngöôøi vaø cho quyeàn töï do toân giaùo.
(RG 2-3-2014)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)