Truyeàn thoâng nhö moät thaùch ñoá say meâ
Truyeàn thoâng nhö moät thaùch ñoá say meâ.
Phoûng vaán Linh Muïc Antonio Spadaro veà söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cho Ngaøy Quoác Teá Truyeàn Thoâng.
Roma (RG 24-01-2014; Vat. 11-03-2014) - Ngaøy 23 thaùng 1 naêm 2014 Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ coâng boá söù ñieäp cho Ngaøy Quoác Teá Truyeàn Thoâng, cöû haønh ngaøy muøng 1 thaùng 6 naêm 2014 veà ñeà taøi "Truyeàn thoâng phuïc vuï moät neàn vaên hoùa gaëp gôõ ñích thöïc".
Trong söù ñieäp Ñöùc Thaùnh Cha ñeà cao tieàm naêng cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng laøm cho moïi ngöôøi xích laïi gaàn nhau. Ngaøi keâu goïi caùc tín höõu daán thaân trong laõnh vöïc naøy noi göông caùc taâm tình vaø haønh ñoäng cuûa ngöôøi Samaritano nhaân laønh.
Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñöôïc Ñöùc Toång Giaùm Muïc Claudio Celli, Chuû tòch Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh Truyeàn Thoâng Xaõ Hoäi, giôùi thieäu trong buoåi hoïp baùo saùng ngaøy 23 thaùng 1 naêm 2014.
Trong söù ñieäp, tuy caûnh giaùc veà nhöõng khía caïnh tieâu cöïc maø caùc maïng truyeàn thoâng vaø xaõ hoäi coù theå gaây ra, nhöng Ñöùc Thaùnh Cha nhieät lieät coå voõ tín höõu daán thaân trong laõnh vöïc truyeàn thoâng, ñeå laøm chöùng cho Chuùa Kitoâ vaø cho ôn cöùu ñoä cuûa Chuùa.
Ñöùc Thaùnh Cha nhaän xeùt raèng vaän toác thoâng tin mau leï vöôït quùa khaû naêng suy tö vaø phaùn ñoaùn cuûa con ngöôøi, vaø khoâng giuùp thöïc hieän moät vieäc dieãn taû chính mình moät caùch coù suy xeùt vaø ñuùng ñaén. Caàn phaûi phuïc hoài yù nghóa cuûa thaùi ñoä soáng chaäm raõi vaø bình tónh. Ñieàu naøy ñoøi hoûi thôøi gian giöõ thinh laëng ñeå laéng nghe. Ngoaøi ra, cuõng caàn phaûi kieân nhaãn, neáu muoán hieåu ngöôøi khaùc bieät vôùi chuùng ta.
Trong söù ñieäp coù theå ghi nhaän raèng Ñöùc Thaùnh Cha duøng vaøi töø chìa khoùa nhö: söï gaàn guõi, gaëp gôõ vaø ñoái thoaïi. Chuùng xoay quanh göông maët cuûa ngöôøi Samaritano nhaân haäu, ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha chæ cho thaáy nhö maãu göông ñoái vôùi caùc nhaân vieân laøm vieäc trong laõnh vöïc truyeàn thoâng.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán cha Antonio Spadaro, Giaùm ñoác nguyeät san "Vaên Minh Coâng Giaùo" cuûa doøng Teân, daønh cho phaùi vieân Alessandro Gisotti cuûa chöông trình YÙ ngöõ ñaøi Vaticaêng, veà söù ñieäp naøy.
Hoûi: Thöa cha, cha coù nhaän xeùt gì veà söù ñieäp Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ göûi giôùi truyeàn thoâng, nhaân Ngaøy Quoác Teá Truyeàn Thoâng naêm 2014 naøy khoâng?
Ñaùp: Chaéc chaén Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ laø moät vò Giaùo Hoaøng raát thích truyeàn thoâng, bôûi vì ngaøi coù moät kieåu muïc vuï tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi con ngöôøi. Vì vaäy, ñoái vôùi ngaøi truyeàn thoâng coù nghóa laø gaëp gôõ. Neàn "vaên hoùa truyeàn thoâng" ñuïng ñoä tröïc tieáp vôùi neàn "vaên hoùa gaït boû", nghóa laø ñuïng ñoä vôùi neàn vaên hoùa chia reõ, caùc chia reõ thuoäc loaïi kinh teá, yù thöùc heä. Vieäc thoâng truyeàn vaø gaëp gôõ ôû trung taâm laø con tim trong quan nieäm cuûa Ñöùc Bergoglio veà cuoäc soáng vaø veà Giaùo Hoäi. Do ñoù, neáu phaûi toùm taét yù nieäm neàn taûng trong söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha, thì toâi seõ noùi raèng ñoái vôùi ngaøi truyeàn thoâng coù nghóa laø gaëp gôõ, töùc laø ñeán gaàn. Coù moät loaïi caùch maïng Copernic cuûa söï truyeàn thoâng, nôi ôû trung taâm khoâng coù söù ñieäp, nhöng coù caùc con ngöôøi thoâng truyeàn. Ñaây laø ñieàu raát taân tieán, raát hieän ñaïi, bôûi vì chuùng ta bieát raèng caùc maïng löôùi ngaøy nay xaây döïng moät söï truyeàn thoâng hoaøn toaøn taäp trung vaøo caùc töông quan. Vì theá, neáu khoâng coù töông quan, thì khoâng coù truyeàn thoâng.
Hoûi: Thöa cha, Ñöùc Thaùnh Cha chæ cho thaáy moät maãu göông, xem ra ñoäc ñaùo ñoái vôùi moät nhaø baùo, ñoái vôùi moät nhaân vieân truyeàn thoâng, ñoù laø maãu göông cuûa ngöôøi Samariano nhaân haäu. Con thích ñònh nghóa quyeàn löïc cuûa truyeàn thoâng nhö laø "söï gaàn guõi". Ñuùng theá, söï gaàn guõi laø trung taâm ñieåm. Rieâng cha thì cha nghó sao?
Ñaùp: Söï gaàn guõi laø trung taâm, ñuùng nhö theá. Vì vaäy hình aûnh ngöôøi Samaritano nhaân haäu laø moät hình aûnh raát laø maïnh meõ; vaø ñaøng khaùc, Ñöùc Hoàng Y Bergoglio ñaõ duøng hình aûnh naøy hoài naêm 2002, khi noùi vôùi giôùi truyeàn thoâng taïi thuû ñoâ Buenos Aires. Söù ñieäp naøy laø hoa traùi cuûa moät nghieàn gaãm vaø suy tö laâu daøi veà vaán ñeà naøy. Thaät raát laø ñeïp, khi duï ngoân tin möøng trôû thaønh maãu göông quy chieáu cho moät ngöôøi truyeàn thoâng. Ngöôøi Samaritano nhaân haäu ñeán gaàn vaø saên soùc caùc thöông tích, caùc veát thöông, trôï giuùp ngöôøi gaëp khoù khaên. Moät caùch cuï theå ñoái vôùi moät nhaân vieân truyeàn thoâng kitoâ ñieàu naøy coù nghóa laø trao ban tieáng noùi cho nhöõng ngöôøi khoâng coù tieáng noùi, beânh vöïc caùc quyeàn cuûa hoï, laøm cho göông maët cuûa ngöôøi voâ hình trôû thaønh höõu hình.
Hoûi: Trong söù ñieäp naøy cuõng nhö trong caùc söù ñieäp cuoái cuøng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, Ñöùc Thaùnh Cha ñeà caäp nhieàu tôùi heä thoáng lieân maïng internet. Ngaøi ñaõ duøng moät hình aûnh raát ñeïp. Ñöùc Thaùnh Cha noùi: "Maïng vi tính coù theå laø moät nôi giaàu tình nhaân baûn, khoâng phaûi moät maïng goàm caùc daây nhôï, nhöng laø goàm caùc baûn vò con ngöôøi". Coù phaûi theá khoâng thöa cha?
Ñaùp: Vaâng. ñaây laø moät yù nieäm noøng coát khaùc nöõa, bôûi vì truyeàn thoâng tröôùc heát chính laø moät söï truyeàn thoâng giöõa caùc con ngöôøi vôùi nhau. Nhö vaäy, Maïng löôùi truyeàn thoâng khoâng gioáng nhö maïng löôùi daãn nöôùc hay maïng löôùi daãn khí ñoát, maø laø maïng löôùi xaây döïng moät moâi tröôøng thoâng truyeàn. Thöïc ra, nhö Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi raèng khoâng coù Maïng löôùi, khoâng coù Internet, nhöng ñoù laø cuoäc soáng cuûa chuùng ta; chuùng ta, caùc baûn vò con ngöôøi ôû trong Maïng löôùi, chöù khoâng ai khaùc. Cuoäc soáng chuùng ta laø moät maïng löôùi caùc töông quan. Theà roài, caùc daây caùp, caùc daây maïng, neáu chuùng ta muoán, ñöông nhieân coù theå giuùp chuùng ta, vaø coøn hôn theá nöõa chuùng phaûi giuùp chuùng ta - vaø ñaây laø ôn goïi cuûa Maïng löôùi truyeàn thoâng - chuùng phaûi giuùp chuùng ta hieäp nhaát hôn, coù moät söï thoâng truyeàn tröïc tieáp hôn, coù theå vöôït thaéng caùc haøng raøo vaø caùc chöôùng ngaïi. Coù moät quan nieäm kitoâ maïnh meõ, moät quan nieäm haàu nhö tieân tri cuûa Maïng truyeàn thoâng. Maïng truyeàn thoâng ñöôïc hieåu nhö laø ôn cuûa Thieân Chuùa ban cho con ngöôøi, bôûi vì nhôø coù noù maø con ngöôøi coù theå hieäp nhaát vôùi nhau hôn.
Hoûi: Thöa cha Spadaro, moät phaàn ñaùng keå trong söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha ñöôïc daønh cho söï ñoái thoaïi, vaø ñöông nhieân trong tröôøng hôïp naøy söù ñieäp khoâng chæ quy chieáu veà cuoäc ñoái thoaïi giöõa nhöõng ngöôøi hoaït ñoäng trong ngheà truyeàn thoâng. Ñöùc thaùnh Cha vieát nhö sau: "Ñoái thoaïi khoâng coù nghóa laø töø boû caùc tö töông rieâng cuûa mình, nhöng laø töû boû yeâu saùch raèng caùc tö töôûng phaûi duy nhaát vaø tuyeät ñoái: ÔÛ ñaây, trong moät caùch thöùc naøo ñoù, ngöôøi ta tieáp nhaän ñöôïc aån soá trieàu ñaïi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha, coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Chaéc chaén roài, bôûi vì ñoái thoaïi coù nghóa laø noùi vôùi moät ngöôøi khoâng phaûi ñeå thuyeát phuïc hoï veà caùc tö töôûng rieâng cuûa mình, ñaây khoâng phaûi laø moät cuoäc ñoái thoaïi. Ñoái thoaïi coù nghóa laø ñoái chieáu vôùi caùc ngöôøi khaùc, khi bieát ngöôøi khaùc coù theå giuùp toâi hieåu roõ vaø toát hôn. Chuùng ta coù theå cuøng nhau tieán böôùc tôùi söï thaät duy nhaát. Khi ñoù vieäc coá thuû trong caùc tö töôûng caù nhaân hay caùc truyeàn thoáng ngoân ngöõ, ñaûng phaùi vv.. coù nghóa laø ngaên caûn doøng chaûy cuûa truyeàn thoâng. Ñaây laø moät ñeà taøi raát thaân thieát vôùi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ. Ngaøi ñaõ nhieàu laàn noùi raèng Giaùo Hoäi phaûi thaùp mình vaøo cuoäc ñoái thoaïi vôùi con ngöôøi ngaøy nay, chính laø ñeå hieåu toát hôn caùc chôø mong, caùc hy voïng vaø caùc nghi ngôø cuûa con ngöôøi. Nhö vaäy, kieåu ñoái thoaïi chính laø moät kieåu ñoái thoaïi trieät ñeå, baèng caùch hieåu noù khoâng phaûi chæ nhö laø moät kieåu laøm, nhöng nhö chính noõi tuûy cuûa Tin Möøng, cuûa söï roäng môû cho theá giôùi.
Hoûi: Vaø söù ñieäp keát thuùc vôùi chính söï roäng môû, vôùi chaân trôøi vaø caùi nhìn höôùng veà töông lai. Ñöùc Thaùnh Cha khaúng ñònh raèng: "Vieäc caùch maïng caùc phöông tieän truyeàn thoâng ñoøi hoûi caùc naêng löïc töôi maùt vaø moät oùc töôûng töôïng môùi". Caû ôû ñaây nöõa cuõng coù moät thuùc ñaåy ñi ra ngoaøi, moät söï haêng haùi maø Ñöùc thaùnh Cha trao ban cho caùc nhaân vieân truyeàn thoâng, coù phaûi theá khoâng, thöa cha?
Ñaùp: Vaâng. ÔÛ ñaây Ñöùc Thaùnh Cha noùi leân moät ñieàu raát quan troïng, ñoù laø truyeàn thoâng laø moät thaùch ñoá say meâ - ñaây laø moät kieåu noùi cuûa ngaøi - vaø noù ñoøi hoûi naêng löïc. Nhö vaäy, khoâng theå giao vieäc truyeàn thoâng cho moät thoùi quen maùy moùc nhaøm chaùn, kieåu vaên phoøng baùo chí, chæ döøng laïi vieäc thoâng baùo vaøi caâu ñaõ coù saün. Nhö vaäy, noù ñoøi hoûi naêng löïc, öôùc muoán truyeàn thoâng, cöôøng ñoä, nhöng cuõng ñoøi hoûi moät trí töôûng töôïng môùi. Ñaây laø ñieàu raát hay, nghóa laø caàn phaûi nhìn caùc söï vaät moät caùch khaùc. Trí töôûng töôïng kitoâ laø moät trí töôûng töôïng, nhôø hình aûnh cuûa ngöôøi Samaritano nhaân haäu, coù khaû naêng nhaøo naën. Taïo hình cho moät söï truyeàn thoâng cuõng coù nghóa laø moät kieåu cuøng soáng vôùi nhau. Ñoâi khi Ñöùc Thaùnh Cha noùi trong thoâng ñieäp Nieàm vui Phuùc AÂm veà moät thuûy trieàu hôi loän xoän, moät loaïi "ñoaøn löõ haønh lieân ñôùi", trong ñoù chuùng ta ñöôïc dìm vaøo. Taát caû chuùng ñeàu laø caùc hình aûnh ñaùnh ñoäng con ngöôøi ngaøy nay, nhöng dieãn taû Giaùo Hoäi phaûi traø troän nhö theá naøo, phaûi nhaøo naën mình nhö theá naøo vôùi nhaân loaïi naøy, ñeå thoâng truyeàn söù ñieäp Tin Möøng cho noù.
(RG 24-1-2014)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)