Caùc thaùch ñoá lôùn nhoû
ñoái vôùi Giaùo Hoäi taïi Bulgaria
Caùc thaùch ñoá lôùn nhoû ñoái vôùi Giaùo Hoäi taïi Bulgaria.
Phoûng vaán Ñöùc Cha Christo Proykov, Chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc.
Roma (RG 12-02-2014; Vat. 3-03-2014) - Ngaøy 13 thaùng 2 naêm 2014 caùc Giaùm Muïc Bulgaria ñaõ baét ñaàu chuyeán vieáng moä hai Thaùnh Toâng Ñoà Pheâroâ Phaoloâ vaø thaêm Toøa Thaùnh.
Coäng ñoaøn coâng giaùo nöôùc naøy tuy beù nhoû nhöng raát sinh ñoäng. Bulgaria roäng gaàn 111,000 caây soá vuoâng, coù 7.5 trieäu daân, goàm 84.8% goác Bulgari, 8.8% goác Thoå Nhó Kyø, 4.9% goác Rom vaø 1.5% goàm caùc saéc daân khaùc. Treân bình dieän toân giaùo 86.3% theo Chính Thoáng, 12.78 theo Hoài giaùo. Tín höõu coâng giaùo La tinh ñöôïc khoaûng hôn 70,000 vaø coù khoaûng 20,000 tín höõu coâng giaùo ñoâng phöông.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán Ñöùc Cha Christo Proykov, Chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Bulgaria, veà caùc thaùch ñoá lôùn nhoû ñoái vôùi Giaùo Hoäi nöôùc naøy.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha Proykov, Giaùo Hoäi coâng giaùo taïi Bulgaria hieän nay ra sao?
Ñaùp: Giaùo Hoäi coâng giaùo taïi Bulgaria soáng chöùng taù kitoâ trong moät xaõ hoäi coù raát nhieàu thaùch ñoá. Coù caùc thaùch ñoá chung cho moïi nöôùc AÂu chaâu nhö: chuû tröông tieâu thuï, töông ñoái hoùa luaân lyù, höôûng laïc, thieáu caùc giaù trò neàn taûng cho cuoäc soáng nhaân baûn. Nhöng cuõng coù vaøi thaùch ñoá chuyeân bieät thöøa höôûng töø cheá ñoä Lieân Xoâ trong quùa khöù, thí duï nhö söï doát naùt veà toân giaùo raát phoå bieán, ñoái vôùi caû nhöõng ngöôøi töï coi mình laø tín höõu kitoâ. Tình hình hieän nay taïi Bulgaria khoâng deã daøng, nhöng coù theå noùi thuaän tieän cho vieäc thaû löôùi rao giaûng Tin Möøng vaø gieo vaõi Lôøi Chuùa.
Hoûi: Theá nhöng rieâng beân trong loøng coäng ñoaøn coâng giaùo thì tình hình ra sao thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Giöõa caùc tín höõu coâng giaùo vaø ba giaùo phaän thuoäc hai nghi leã Latinh vaø Ñoâng phöông coù söï coäng taùc maïnh meõ. Coù caùc cuoäc gaëp gôõ vaø caùc buoåi tónh taâm cho giôùi treû. Söï kieän naøy coáng hieán cho caùc baïn treû soáng trong caùc giaùo xöù raûi raùc trong caùc thaønh phoá Bulgaria cô hoäi trao ñoåi caùc kinh nghieäm phong phuù. Trong muøa heø chuùng toâi toå chöùc caùc ñaïi hoäi toaøn quoác cho giôùi treû vaø cho ngöôøi lôùn tuoåi. Vaø cuõng coù caùc cuoäc hoïp maët ñònh kyø daønh cho caùc gia ñình vaø caùc nhoùm khaùc, do phong traøo Toå AÁm toå chöùc vaø höôùng daãn. Muïc vuï aâm thaàm cuûa thôøi kyø bò baùch haïi toân giaùo ñöôïc daàn daàn thay theá bôûi muïc vuï tích cöïc, coù khaû naêng taùi löôïng ñònh giaù trò cuûa söï töï do toân giaùo. Beân trong Giaùo Hoäi chuùng toâi tìm caùch phoái hôïp caùc sinh hoaït ngaøy caøng roäng lôùn hôn, lieân quan tôùi caùc laõnh vöïc phuïng vuï, daïy giaùo lyù, baùc aùi, vaø thaêng tieán ôn goïi.
Coù Hoäi ñoàng quoác gia beà treân caùc doøng tu nam nöõ, khieán cho söï coäng taùc giöõa caùc doøng vôùi nhau coù theå thöïc hieän ñöôïc. Giöõa caùc tín höõu cuûa chuùng toâi khoâng coù vaán ñeà lieân quan tôùi giaùo thuyeát, vaø caùc giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi moät caùch chung ñöôïc chaáp nhaän. Vieäc nhaän thöùc caùc chæ daãn cuûa Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II lieân tuïc gia taêng. Nhaân dòp kyû nieäm 50 naêm trieäu taäp Coâng Ñoàng, caùc taøi lieäu cuûa Coâng Ñoàng vaø Saùch Toaùt yeáu giaùo Lyù cuûa Hoäi Thaùnh Coâng Giaùo ñaõ ñöôïc in aán roäng raõi baèng tieáng Bulgari, trong khi baûn dòch Saùch Giaùo Lyù ñaõ coù töø tröôùc. Chuùng toâi cuõng in caùc saùch cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI nhö "Ñöùc Gieâsu thaønh Nagiareùt". Trong luùc naøy ñaây chuùng toâi cuõng ñang dòch Youcat vaø Toâng huaán "Nieàm vui Tin Möøng" cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ. Töông quan giöõa ba Giaùm Muïc thuoäc hai leã nghi raát laø thaân tình, vaø caùc tín höõu cuõng thöôøng xuyeân tieáp xuùc vôùi nhau moät caùch phong phuù.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha, tín höõu Bulgari ñaõ tieáp nhaän tin Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñöôïc baàu laøm Giaùo Hoaøng nhö theá naøo?
Ñaùp: Cuõng nhö treân toaøn theá giôùi, tin Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI töø nhieäm söù vuï Pheâroâ ñaõ khieán cho chuùng toâi raát ñoãi ngaïc nhieân. Tin Ñöùc Thaùnh Cha Phaxicoâ ñöôïc baàu laøm Giaùo Hoaøng ñaõ ñöôïc tín höõu Bulgari tieáp ñoùn vôùi nieàm vui vaø tình con thaûo. Tín höõu bò loâi cuoán bôûi thaùi ñoä yeâu thöông cuûa ngaøi ñoái vôùi caùc ngöôøi yeáu ñuoái nhaát trong xaõ hoäi. Thaùi ñoä di chuyeån töï nhieân vaø loøng caûm ñaûm cuûa ngaøi ñöông ñaàu vôùi caùc vaán ñeá khoù khaên vaø quan troïng chinh phuïc caûm tình cuûa nhieàu ngöôøi. Caùc Giaùm Muïc Bulgari chuùng toâi ñaëc bieät haïnh phuùc ñaõ ñöôïc môøi gaëp Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ sau khi gaëp Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI nhaân chuyeán vieáng thaêm Ad limina laàn naøy. Tín höõu cuûa chuùng toâi chôø ñôïi vôùi nieàm vui ñeå nghe chuùng toâi töôøng thuaät nhöõng gì ñaõ soáng vôùi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, sau khi töø Roma trôû veà.
Hoûi: Hieän tình gia ñình beân Bulgaria ra sao thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Ngaøy nay hôn bao giôø heát gia ñình bò thöû thaùch raát cam go. Chuùng toâi laø chöùng nhaân cuûa caùc taán kích choáng laïi gia ñình ñeán töø moïi phía. Ngöôøi ta tìm xoùa boû caên cöôùc vaø phaåm giaù cuûa noù, baèng caùch haï thaáp noù xuoáng haøng cuûa moät söï chung soáng taàm thöôøng. Trong dö luaän coâng coäng taïi Bulgaria gia ñình vaãn coøn ñöôïc hieåu nhö söï keát hieäp giöõa moät ngöôøi nam vaø moät ngöôøi nöõ. Luaät Bulgaria khoâng thöøa nhaän hoân nhaân giöõa caùc ngöôøi ñoàng phaùi, nhöng traøo löu tö töôûng naøy cuõng len vaøo trong xaõ hoäi cuûa chuùng toâi, vaø ñieàu naøy taïo ra caùc ñoøi hoûi muïc vuï môùi. Nhieàu gia ñình mang thöông tích cuûa naïn ly dò. Tieán trình tuïc hoùa cuõng ñang trôû thaønh trieät ñeå trong xaõ hoäi Bulgari, ñaëc bieät laø giöõa caùc theá heä môùi. Noù ñaët vaán ñeà ñoái vôùi neàn taûng söï baát khaû phaân ly cuûa hoân nhaân, cuõng nhö söï caàn thieát phaûi laäp gia ñình.
Ngöôøi ta thöïc haønh phaù thai moät caùch nheï daï, vaø ngöôøi ta quaûng caùo vieäc ngöøa thai. Coù ít caëp vôï choàng soáng cuoäc soáng tính duïc theo caùc giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi, vaø lyù do thöôøng laø söï doát naùt lôùn, cuõng bôûi vì thieáu moät neàn giaùo duïc kitoâ trong caùc gia ñình, haäu quûa cuûa 50 naêm soáng döôùi cheá ñoä coäng saûn voâ thaàn cuûa nhaø nöôùc; trong thôøi gian ñoù vieäc daäy doã toân giaùo ñaõ bò haïn cheá raát nhieàu. Ngöôøi ta caûm thaáy moät nhu caàu raát lôùn cuûa vieäc ñaøo taïo kitoâ trong caùc gia ñình. Chuùng toâi tìm laøm nhöõng gì coù theå qua caùc khoùa chuaån bò hoân nhaân, toå chöùc caùc khoùa hoïc vaø caùc cuoäc gaëp gôõ cho caùc gia ñình, caùc khoùa giaùo lyù cho ngöôøi lôùn, vaø caùc cuoäc gaëp gôõ ñaøo taïo cho giôùi treû veà huaán quyeàn cuûa Giaùo Hoäi lieân quan tôùi caùc ñeà taøi naøy. Naêm nay chuùng toâi coù chöông trình toå chöùc caùc ñaïi hoäi toaøn quoác cho caùc gia ñình.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha, töông quan cuûa Giaùo Hoäi coäng giaùo vôùi Giaùo Hoäi chính thoáng taïi Bulgaria ra sao?
Ñaùp: Giaùo Hoäi chính thoáng chieám ña soá daân taïi Bulgaria. Toâi bieát Ñöùc taân Thöôïng Phuï Neofit töø nhieàu naêm nay. Ngaøi laø moät ngöôøi coù loøng tin saâu xa, thoâng minh vaø raát thoâng thaùi. Chuùng toâi ñaõ vui möøng tieáp nhaän tin ngaøi ñöôïc baàu laøm Thöôïng Phuï caùch ñaây moät naêm, vaø toâi nghó raèng Giaùo Hoäi chính thoáng ñaõ laøm moät söï löïa choïn raát toát. Caùc töông quan vôùi ngaøi chaân thaønh vaø chuùng toâi traân troïng nhau. Maëc daàu vaäy, treân bình dieän cô caáu thaät ñaùng caàu mong coù nhieàu tieáp xuùc vaø lieân heä hôn nöõa giöõa chuùng toâi. Nhöng giöõa caùc giaùo daân thì caùc tieáp xuùc vaø coäng taùc raát keát quûa.
Hoûi: Giaùo Hoäi coù gaëp khoù khaên khoâng thöa Ñöùc Cha, vaø Giaùo Hoäi ñöôïc naâng ñôõ nhö theá naøo?
Ñaùp: Treân bình dieän kinh teá, Giaùo Hoäi coâng giaùo taïi Bulgaria khoâng nhaän ñöôïc taøi trôï naøo töø phía nhaø nöôùc. Caùc linh muïc soáng nhôø caùc boång leã vaø caùc cuûa daâng cuùng cuûa tín höõu, ngoaøi trôï caáp haøng naêm cuûa Boä caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông vaø caùc toå chöùc nöôùc ngoaøi trôï giuùp caùc Giaùo Hoäi ngheøo. Nhöng taát caû nhöõng nguoàn lôïi ñoù thöôøng khoâng ñuû cho caùc nhu caàu caáp thieát, vaø moïi linh muïc phaûi töï tìm caùc nguoàn lôïi khaùc. Ñieàu naøy ñoøi hoûi thôøi gian vaø caùc coá gaéng ñeå coù theå lo laéng cho caùc sinh hoaït muïc vuï. Hôn nöõa, vôùi cuoäc khuûng hoaûng kinh teá taøi chaùnh hieän nay luoân luoân coù nhöõng ngöôøi ngheøo môùi soáng tuøy thuoäc vaøo söï trôï giuùp cuûa Giaùo Hoäi; nhöng raát tieác laø chuùng toâi khoâng luoân luoân coù theå trôï giuùp hoï. Caritas Bulgaria coù toå chöùc vaøi sinh hoaït phuïc vuï oån ñònh nhö vieäc phaân phaùt thuoác men mieãn phí, caùc böõa aên noùng cho haøng chuïc ngöôøi ngheøo trong caùc thaønh phoá khaùc nhau. Trong naêm nay cuõng coù caùc ngöôøi tò naïn Siri vaø töø caùc nöôùc khaùc nöõa. Taïi Sophia chuùng toâi coù moät traïm y teá mieãn phí ñeå giuùp ngöôøi ngheøo. Beân caïnh toøa chuaån giaùo phaän, vôùi söï trôï giuùp "100 döï aùn" cuûa toå chöùc Cor Unum Ñoàng Taâm cuûa Toøa Thaùnh, chuùng toâi ñaõ thaønh laäp moät trung taâm ban ngaøy cho caùc baø meï ñoäc thaân. Chuùng toâi cuõng coù trung taâm ban ngaøy goïi laø "Truyeàn Tin" ñeå trôï giuùp caùc ngöôøi taøn taät. Cuõng coù caùc döï aùn trôï giuùp taïi gia cho ngöôøi giaø, vaø caùc chöông trình trôï giuùp ngöôøi nghieän xì ke ma tuùy, ngöôøi giaø caû vaø voâ gia cö cuõng nhö cho ngöôøi tî naïn, khoâng phaân bieät ai heát. Tuy coù caùc khoù khaên taøi chaùnh nghieâm troïng nhöng Giaùo Hoäi vaãn khích leä daân chuùng trôï giuùp ngöôøi ngheøo moät caùch nhöng khoâng.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha, ñaâu laø söï hieän dieän cuûa Giaùo Hoäi trong laõnh vöïc truyeàn thoâng vaø caùc phöông tieän truyeàn thoâng naém vai troø naøo trong vieäc taùi truyeàn giaûng Tin Möøng?
Ñaùp: Ngaøy nay caùc phöông tieän truyeàn thoâng coâng giaùo laø caùc phöông tieän quan troïng giuùp chu toaøn söù meänh cuûa Giaùo hoäi. Qua lieân maïng Internet coù theå thoâng truyeàn, rao giaûng Tin Möøng, trôï giuøp bieát bao nhieâu ngöôøi tieán böôùc treân con ñöôøng hoaùn caûi. Giaùo Hoäi coù söï hieän dieän toát treân trang maïng. Caùc giaùo phaän vaø nhieàu giaùo xöù coù moät ñòa chæ treân trang maïng Internet, nhöng chaéc chaén laø trang maïng ñeïp nhaát cuõng khoâng theå thay theá ñöôïc töông quan tröïc tieáp giöõa con ngöôøi vôùi nhau. Coù caùc blog, caùc nhoùm thaân höõu treân Facebook, ñòa chæ ñöa tin töùc veà Giaùo hoäi ñòa phöông vaø Giaùo Hoäi hoaøn vuõ, vaø dó nhieân laø trang maïng cuûa chöông trình tieáng Bulgari cuûa ñaøi phaùt thanh Vaticaêng.
Theo luaät leä hieän haønh taïi Bulgaria Giaùo Hoäi coù quyeàn coù moät khoaûng khoâng naøo ñoù treân ñaøi truyeàn hình vaø treân ñaøi phaùt thanh trong caùc ngaøy leã. Nhöõng laàn khaùc thì Giaùo Hoäi ñöôïc môøi noùi leân caùc yù kieán vaø nhaän xeùt cuûa mình lieân quan tôùi caùc vaán ñeà thôøi söï, vaø tham döï vaøo caùc cuoäc thaûo luaän baøn troøn vaø caùc cuoäc phoûng vaán. Taát caû ñeàu laø caùc dòp toát ñeå phoå bieán Tin Möøng vaø giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi. Ngoaøi ra, khi coù caùc bieán coá quan troïng ñoái vôùi Giaùo Hoäi Hoaøn Vuõ, caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi toû ra quan taâm nhö bieán coá Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI töø nhieäm, vaø bieán coá baàu Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, laø ngöôøi ngaøy caøng thu huùt söï chuù yù cuûa giôùi truyeàn thoâng, trong nghóa tích cöïc. Ñaïi hoäi do Haøn laäm vieän khoa hoïc Bulgari toå chöùc nhaân kyû nieäm 50 naêm keát thuùc trieàu ñaïi giaùo hoaøng cuûa Ñöùc Gioan XXIII cuõng ñaõ gaây ñöôïc tieáng vang. Ñöùc Gioan XXIII ñaõ soáng beân Bulgaria 10 naêm nhö laø Khaâm Söù Toøa Thaùnh. Bieán coá kyû nieäm 50 ban haønh Thoâng ñieäp "Hoøa bình döôùi theá" cuûa Ngaøi cuõng ñaõ ñöôïc giôùi baùo chí löu taâm; vaø nhaân dòp naøy thoâng ñieäp cuõng ñaõ ñöôïc dòch vaø in baèng tieáng Bulgari. Nhö Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ noùi: "caùc phöông tieän truyeàn thoâng laø moät ôn cuûa Thieân Chuùa, vaø khi ñöôïc söû duïng toát chuùng coù theå goùp phaàn raát nhieàu vaøo vieäc xaây döïng Nöôùc Thieân Chuùa".
(RG 12-2-2014)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)