Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
nhaân Ngaøy Theá Giôùi truyeàn thoâng xaõ hoäi laàn thöù 48
Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ nhaân Ngaøy Theá Giôùi truyeàn thoâng xaõ hoäi laàn thöù 48.
Vatican (WHÑ. 24-02-2014) - Saùng ngaøy 23 thaùng 1 naêm 2014, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Claudio Maria Celli, Chuû tòch Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh truyeàn thoâng xaõ hoäi, ñaõ môû cuoäc hoïp baùo taïi Vatican ñeå coâng boá Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, nhaân Ngaøy Theá giôùi truyeàn thoâng xaõ hoäi laàn thöù 48, seõ ñöôïc cöû haønh vaøo chuùa nhaät 1 thaùng 6 naêm 2014, veà ñeà taøi "Truyeàn thoâng phuïc vuï moät neàn vaên hoùa gaëp gôõ ñích thöïc".
Sau ñaây laø toaøn vaên Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha:
Truyeàn thoâng phuïc vuï moät neàn vaên hoaù gaëp gôõ ñích thöïc
Anh chò em thaân meán,
Ngaøy nay chuùng ta ñang soáng trong moät theá giôùi ngaøy caøng trôû neân "nhoû beù hôn" vaø vì theá, laø nôi döôøng nhö taát caû chuùng ta deã gaàn guõi nhau hôn. Nhöõng phaùt trieån veà giao thoâng vaø coâng ngheä truyeàn thoâng ñang laøm cho chuùng ta xích laïi gaàn nhau vaø gaén keát vôùi nhau hôn, ngay caû söï toaøn caàu hoùa cuõng khieán chuùng ta caøng theâm töông thuoäc laãn nhau. Nhöng trong gia ñình nhaân loaïi vaãn coøn nhöõng chia reõ, coù khi raát traàm troïng. Treân bình dieän toaøn caàu chuùng ta thaáy coù moät khoaûng caùch gaây göông muø giöõa söï sa hoa cuûa ngöôøi giaøu vaø caûnh cô cöïc cuûa ngöôøi ngheøo. Nhieàu khi chuùng ta chæ caàn daïo qua nhöõng con ñöôøng trong moät thaønh phoá cuõng thaáy ñöôïc caûnh töông phaûn giöõa nhöõng ngöôøi soáng ôû ñöôøng phoá vôùi aùnh ñeøn röïc rôõ trong caùc cöûa haøng. Chuùng ta ñaõ trôû neân quaù quen thuoäc vôùi nhöõng caûnh töôïng aáy ñeán möùc chuùng chaúng coøn laøm cho chuùng ta aùy naùy nöõa. Theá giôùi chuùng ta ñang gaùnh chòu nhieàu hình thöùc loaïi tröø, gaït ra beân leà vaø ngheøo khoå, chöa keå ñeán nhöõng cuoäc xung ñoät phaùt sinh töø caùc nguyeân nhaân kinh teá, chính trò, yù thöùc heä coäng laïi, vaø ñaùng buoàn thay, coù caû nguyeân nhaân toân giaùo nöõa.
Trong theá giôùi naøy, caùc phöông tieän truyeàn thoâng coù theå giuùp chuùng ta caûm thaáy gaàn guõi nhau hôn, taïo neân caûm thöùc veà moät gia ñình nhaân loaïi hieäp nhaát, thuùc ñaåy tình lieân ñôùi vaø nghieâm tuùc daán thaân xaây döïng moät cuoäc soáng xöùng ñaùng hôn cho moïi ngöôøi. Vieäc truyeàn thoâng toát ñeïp giuùp chuùng ta gaàn nhau hôn, bieát roõ nhau hôn, vaø cuoái cuøng, hieäp nhaát vôùi nhau hôn. Nhöõng böùc töôøng ngaên caùch chuùng ta chæ coù theå bò phaù vôõ neáu chuùng ta saün saøng laéng nghe nhau vaø hoïc hoûi laãn nhau. Chuùng ta caàn giaûi quyeát nhöõng khaùc bieät qua nhöõng hình thöùc ñoái thoaïi, giuùp chuùng ta theâm caûm thoâng vaø toân troïng nhau. Moät neàn vaên hoùa gaëp gôõ ñoøi hoûi chuùng ta phaûi saün saøng khoâng nhöõng cho ñi, nhöng coøn nhaän laõnh nöõa. Caùc phöông tieän truyeàn thoâng coù theå giuùp chuùng ta raát nhieàu trong lónh vöïc naøy, ñaëc bieät laø ngaøy nay, khi caùc maïng truyeàn thoâng giöõa con ngöôøi ñaït ñöôïc nhöõng tieán boä chöa töøng thaáy. Ñaëc bieät, internet cho chuùng ta voâ soá cô hoäi gaëp gôõ vaø lieân ñôùi vôùi nhau. Ñaây laø ñieàu thöïc söï toát laønh, laø quaø taëng cuûa Thieân Chuùa.
Noùi nhö theá khoâng phaûi laø khoâng coù nhöõng vaán ñeà. Vaän toác thoâng tin mau leï vöôït quaù khaû naêng suy tö vaø phaùn ñoaùn cuûa chuùng ta, vaø ñieàu naøy khoâng giuùp chuùng ta theå hieän mình moät caùch quaân bình vaø ñuùng ñaén hôn. Vieäc baøy toû nhöõng yù kieán khaùc nhau coù theå ñöôïc coi laø höõu ích, nhöng cuõng coù theå khieán ngöôøi ta coá thuû ñaèng sau nhöõng nguoàn thoâng tin chæ khaúng ñònh cho nhöõng mong muoán vaø tö töôûng, hoaëc nhöõng quyeàn lôïi chính trò vaø kinh teá cuûa rieâng mình. Theá giôùi truyeàn thoâng coù theå giuùp chuùng ta hoaëc theâm kieán thöùc, hoaëc laïc höôùng. Öôùc muoán keát noái baèng kyõ thuaät soá coù theå ñöa ñeán haäu quaû laøm coâ laäp chuùng ta vôùi ngöôøi thaân caän, nhöõng ngöôøi gaàn guõi chuùng ta nhaát. Chuùng ta cuõng ñöøng queân coù nhöõng ngöôøi, vì nhieàu lyù do, khoâng ñöôïc tieáp caän caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi, hoï coù nguy cô bò boû laïi ñaøng sau.
Nhöõng baát lôïi aáy laø nhöõng ñieàu coù thöïc, nhöng chuùng khoâng bieän minh cho vieäc loaïi boû caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi; ñuùng hôn, chuùng nhaéc nhôû chuùng ta raèng truyeàn thoâng, xeùt cho cuøng, laø moät thaønh töïu veà maët con ngöôøi hôn laø veà kyõ thuaät. Vaäy trong moâi tröôøng kyõ thuaät soá, ñaâu laø ñieàu giuùp chuùng ta lôùn leân trong tình ngöôøi vaø hieåu bieát laãn nhau? Chaúng haïn, chuùng ta caàn phuïc hoài yù nghóa naøo ñoù cuûa söï khoan thai vaø ñieàm tónh. Ñieàu naøy ñoøi phaûi coù thôøi gian vaø khaû naêng thinh laëng ñeå laéng nghe. Chuùng ta cuõng caàn phaûi kieân nhaãn neáu chuùng ta muoán hieåu ñöôïc ngöôøi khaùc bieät vôùi mình. Ngöôøi ta chæ boäc loä hoaøn toaøn, khoâng chæ nhöõng khi hoï ñöôïc ñoái xöû caùch bao dung, nhöng coøn laø khi bieát mình ñöôïc ñoùn nhaän thöïc söï. Neáu chuùng ta thöïc söï quan taâm laéng nghe ngöôøi khaùc, chuùng ta seõ hoïc ñöôïc caùch nhìn theá giôùi vôùi ñoâi maét khaùc vaø quyù chuoäng kinh nghieäm phong phuù cuûa con ngöôøi nhö ñöôïc bieåu loä trong caùc neàn vaên hoùa vaø truyeàn thoáng khaùc nhau. Chuùng ta cuõng hoïc quyù chuoäng hôn nöõa nhöõng giaù trò quan troïng laáy caûm höùng töø Kitoâ giaùo, chaúng haïn nhaân sinh quan veà con ngöôøi, baûn chaát cuûa hoân nhaân vaø gia ñình, söï phaân bieät giöõa caùc lónh vöïc toân giaùo vaø chính trò, caùc nguyeân taéc lieân ñôùi vaø boå trôï, vaø nhieàu giaù trò khaùc.
Nhö vaäy truyeàn thoâng coù theå phuïc vuï moät neàn vaên hoùa gaëp gôõ ñích thöïc nhö theá naøo? Vaø ñoái vôùi chuùng ta laø moân ñeä cuûa Chuùa, gaëp gôõ ngöôøi khaùc theo aùnh saùng Tin Möøng nghóa laø gì? Laøm theá naøo chuùng ta coù theå laïi gaàn vôùi nhau maëc duø chuùng ta coù nhöõng giôùi haïn vaø toäi loãi? Nhöõng caâu hoûi naøy coù theå toùm goïn trong ñieàu maø coù laàn moät thaày thoâng luaät -töùc laø moät ngöôøi truyeàn thoâng- hoûi Chuùa Gieâsu: "Ai laø ngöôøi thaân caän cuûa toâi?" (Lc 10,29). Caâu hoûi naøy giuùp chuùng ta hieåu truyeàn thoâng theo nghóa "tình thaân caän". Chuùng ta coù theå dieãn dòch caâu hoûi ñoù theo caùch naøy: Laøm theá naøo ñeå trôû thaønh "ngöôøi thaân caän" khi söû duïng caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi vaø khi soáng trong moâi tröôøng môùi do neàn kyõ thuaät soá taïo neân? Toâi tìm ñöôïc caâu traû lôøi trong duï ngoân ngöôøi Samaritanoâ nhaân laønh - cuõng laø moät duï ngoân veà truyeàn thoâng. Thöïc vaäy, ai truyeàn thoâng thì trôû neân ngöôøi thaân caän. Ngöôøi Samaritanoâ nhaân laønh khoâng chæ trôû neân ngöôøi thaân caän, nhöng coøn nhaän traùch nhieäm chaêm soùc ngöôøi maø oâng gaëp thaáy dôû soáng dôû cheát beân veä ñöôøng. Chuùa Gieâsu ñaõ ñaûo ngöôïc quan ñieåm cuûa chuùng ta: khoâng phaûi toâi nhìn ngöôøi khaùc nhö ngöôøi ñoàng loaïi cuûa toâi, maø laø khaû naêng toâi trôû neân gioáng nhö ngöôøi khaùc. Truyeàn thoâng coù nghóa laø nhìn nhaän raèng chuùng ta ñeàu laø con ngöôøi, laø con caùi Thieân Chuùa. Toâi thích ñònh nghóa khaû naêng truyeàn thoâng aáy laø "tình thaân caän".
Neáu nhö truyeàn thoâng chuû yeáu nhaém ñeán vieäc khuyeán khích chuû nghóa tieâu thuï hoaëc thao tuùng ngöôøi khaùc, khi aáy chuùng ta ñang ñoái maët vôùi moät hình thöùc taán coâng hung baïo, nhö ngöôøi ôû trong duï ngoân bò boïn cöôùp ñaùnh vaø boû maëc beân ñöôøng. Thaày Leâvi vaø vò Tö teá khoâng coi ngöôøi aáy laø ngöôøi thaân caän, maø nhö moät keû xa laï caàn phaûi traùnh xa. Thôøi aáy, coù nhöõng quy luaät veà söï thanh saïch theo nghi leã ñaõ quy ñònh caùch cö xöû cuûa hoï. Ngaøy nay coù moät moái nguy cô laø moät soá phöông tieän truyeàn thoâng cuõng quy ñònh caùch xöû söï cuûa chuùng ta ñeán ñoä chuùng ta khoâng coøn nhaän ra ngöôøi thaân caän thöïc söï cuûa mình nöõa.
Chæ löôùt qua caùc xa loä kyõ thuaät soá - hay ñôn giaûn chæ "noái maïng" - laø khoâng ñuû: caùc keát noái coøn caàn phaûi ñi vaøo gaëp gôõ ñích thöïc. Chuùng ta khoâng theå soáng taùch bieät, co cuïm vaøo mình. Chuùng ta caàn yeâu vaø ñöôïc yeâu. Chuùng ta caàn ñeán loøng nhaân haäu. Caùc chieán löôïc truyeàn thoâng chaúng baûo ñaûm cho chaân thieän myõ trong truyeàn thoâng. Theá giôùi truyeàn thoâng cuõng phaûi quan taâm ñeán con ngöôøi, cuõng ñöôïc môøi goïi theå hieän loøng nhaân haäu. Theá giôùi kyõ thuaät soá coù theå laø nôi ñaày tình ngöôøi, khoâng phaûi laø moät maïng löôùi giaây nhôï, nhöng laø moät maïng löôùi nhöõng con ngöôøi. Tính trung laäp cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng chæ laø veû beà ngoaøi; chæ nhöõng ai truyeàn thoâng vôùi taát caû con ngöôøi cuûa mình thì môùi coù theå trôû neân moät ñieåm tham chieáu thöïc söï cho ngöôøi khaùc. Neàn taûng cho tính ñaùng tin cuûa moät ngöôøi truyeàn thoâng laø söï daán thaân caù nhaân cuûa ngöôøi aáy. Vì theá, nhôø internet chöùng taù Kitoâ giaùo coù theå ñeán vôùi caùc vuøng ngoaïi vi cuûa cuoäc soáng.
Nhö toâi vaãn thöôøng laëp ñi laëp laïi, neáu phaûi choïn giöõa moät Giaùo hoäi baàm giaäp vì ñi ra ñöôøng phoá vaø moät Giaùo hoäi töï thu mình laïi, chaéc chaén toâi seõ choïn Giaùo hoäi tröôùc. Caùc "ñöôøng phoá" ôû ñaây laø theá giôùi nôi con ngöôøi ñang soáng, nôi chuùng ta coù theå ñeán vôùi hoï, vöøa thieát thöïc vöøa thaân thöông. Xa loä kyõ thuaät soá laø moät trong nhöõng con ñöôøng aáy, con ñöôøng ñaày raãy nhöõng ngöôøi bò thöông, nhöõng ngöôøi ñang tìm kieám ôn cöùu ñoä hay nieàm hy voïng. Nhôø internet, söù ñieäp Kitoâ giaùo coù theå ñi ñeán "taän cuøng traùi ñaát" (Cv 1,8). Môû roäng nhöõng caùnh cöûa nhaø thôø cuõng coù nghóa laø môû nhöõng caùnh cöûa aáy trong moâi tröôøng kyõ thuaät soá, ñeå cho moïi ngöôøi böôùc vaøo, duø hoï ôû trong baát kyø hoaøn caûnh soáng naøo, vaø ñeå cho Tin Möøng böôùc ra gaëp gôõ moïi ngöôøi. Chuùng ta ñöôïc môøi goïi chöùng toû raèng Giaùo hoäi laø nhaø cuûa moïi ngöôøi. Chuùng ta coù khaû naêng thoâng truyeàn hình aûnh moät Giaùo hoäi nhö theá hay khoâng? Truyeàn thoâng laø phöông tieän dieãn taû ôn goïi truyeàn giaùo cuûa toaøn theå Giaùo hoäi; ngaøy nay caùc maïng xaõ hoäi laø moät phöông thöùc ñeå soáng lôøi môøi goïi taùi khaùm phaù veû ñeïp cuûa ñöùc tin, veû ñeïp cuûa cuoäc gaëp gôõ Chuùa Kitoâ. Trong lónh vöïc truyeàn thoâng cuõng vaäy, chuùng ta caàn coù moät Giaùo hoäi mang laïi hôi aám vaø lay ñoäng caùc taâm hoàn.
Chöùng taù Kitoâ giaùo hieäu quaû khoâng phaûi laø duøng caùc söù ñieäp toân giaùo doäi bom ngöôøi khaùc, nhöng laø mong muoán töï hieán cho tha nhaân "qua vieäc laáy söï kieân nhaãn vaø loøng toân troïng tham döï vaøo nhöõng vaán naïn vaø hoaøi nghi cuûa hoï treân con ñöôøng kieám tìm chaân lyù vaø yù nghóa ñôøi ngöôøi" (Beâneâñictoâ XVI, Söù ñieäp nhaân Ngaøy Theá giôùi truyeàn thoâng xaõ hoäi laàn thöù 47, 2013). Chæ caàn nhaéc laïi caâu chuyeän hai moân ñeä treân ñöôøng Emmaus. Chuùng ta phaûi coù khaû naêng ñoái thoaïi vôùi con ngöôøi ngaøy nay, ñeå hieåu nhöõng öôùc voïng, hoaøi nghi vaø hy voïng cuûa hoï vaø trao taëng hoï Tin Möøng laø chính Chuùa Gieâsu Kitoâ, Thieân Chuùa laøm ngöôøi, ñaõ chòu cheát vaø soáng laïi ñeå giaûi thoaùt chuùng ta khoûi toäi loãi vaø söï cheát. Chuùng ta ñöôïc thaùch ñoá trôû neân nhöõng ngöôøi coù chieàu saâu, quan taâm ñeán nhöõng gì dieãn ra xung quanh mình vaø tænh thöùc veà tinh thaàn. Ñoái thoaïi coù nghóa laø tin raèng "tha nhaân" coù ñieàu gì ñoù toát ñeïp ñaùng noùi, ñoàng thôøi nhöôøng choã cho quan ñieåm vaø ñeà nghò cuûa hoï. Ñoái thoaïi khoâng coù nghóa laø töø boû nhöõng yù töôûng vaø truyeàn thoáng cuûa mình, nhöng laø boû ñi thaùi ñoä cho raèng chæ coù yù töôûng vaø truyeàn thoáng cuûa mình môùi laø coù giaù trò vaø tuyeät ñoái.
Öôùc gì hình aûnh ngöôøi Samaritanoâ nhaân laønh laáy daàu vaø röôïu chaêm soùc caùc veát thöông cuûa ngöôøi bò naïn thaønh kim chæ nam cho chuùng ta. Öôùc gì söï truyeàn thoâng cuûa chuùng ta laø daàu thôm xoa dòu ñau khoå vaø laø röôïu ngon mang laïi haân hoan cho caùc taâm hoàn. Öôùc gì aùnh saùng chuùng ta ñem ñeán cho ngöôøi khaùc khoâng phaûi laø nhôø myõ phaåm hay nhöõng hieäu öùng ñaëc bieät, nhöng do chuùng ta trôû thaønh "ngöôøi thaân caän" ñaày tình yeâu vaø loøng xoùt thöông vôùi ngöôøi mang thöông tích bò boû laïi beân veä ñöôøng. Chuùng ta haõy maïnh daïn trôû thaønh nhöõng coâng daân cuûa theá giôùi kyõ thuaät soá. Giaùo hoäi caàn quan taâm ñeán vaø hieän dieän trong theá giôùi truyeàn thoâng, ñeå ñoái thoaïi vôùi con ngöôøi ngaøy nay vaø giuùp hoï gaëp gôõ Chuùa Kitoâ. Giaùo hoäi phaûi laø moät Giaùo hoäi ôû vôùi moïi ngöôøi, coù theå ñoàng haønh vôùi moïi ngöôøi. Cuoäc caùch maïng dieãn ra trong caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi vaø coâng ngheä thoâng tin laø moät thaùch ñoá lôùn lao vaø ñaày thuù vò; mong sao chuùng ta ñaùp öùng thaùch ñoá aáy baèng nghò löïc môùi meû vaø ñaày saùng taïo khi tìm caùch thoâng truyeàn veû ñeïp cuûa Thieân Chuùa cho tha nhaân.
Vatican, ngaøy 24 thaùng 1 naêm 2014,
leã thaùnh Phanxicoâ Saleâsioâ
Phanxicoâ
(Ñöùc Thaønh chuyeån dòch
töø baûn Anh ngöõ cuûa vatican.va)