Hoäi nghò Geneøve II
vaø tình hình Siria
Hoäi nghò Geneøve II vaø tình hình Siria.
Phoûng vaán Ñöùc Toång Giaùm Muïc Mario Zenari, Söù Thaàn Toøa Thaùnh taïi Siria.
Roma (RG 29.31-01-2014; RG 4.8-02-2014; Vat. 24-02-2014) - Ngaøy 22 thaùng 1 naêm 2014 Hoäi nghò Geneve II veà Siria ñaõ khai dieãn taïi Montreux vaø tieáp tuïc taïi Geneøve vaø ñaõ keát thuùc ngaøy 31 thaùng 1 naêm 2014. Sau möôøi ngaøy nhoùm hoïp Hoäi nghò ñaõ khoâng ñem laïi keát quûa cuï theå naøo, vì caùc laäp tröôøng hoaøn toaøn khaùc bieät vaø ñoái ñaàu giöõa phaùi ñoaøn chính quyeàn Damasco vaø phaùi ñoaøn caùc löïc löôïng ñoái laäp. Chính quyeàn Siria vaãn tieáp tuïc coi caùc löïc löôïng ñoái laäp laø caùc nhoùm khuûng boá phaù hoaïi, coøn caùc löïc löôïng ñoái laäp nhaát quyeát ñoøi oâng Bashar Al-Assad phaûi ra ñi. Keát quûa cuï theå duy nhaát laø vieäc di taûn caùc thöôøng daân khoûi thaønh phoá Homs, bò quaân chính phuû bao vaây töø nhieàu thaùng qua, phaûi soáng trong caûnh ñoùi khaùt cuûa moät thaønh phoá bò bom ñaïn taøn phaù suïp ñoå tan hoang, haàu nhö khoâng coøn caên nhaø naøo laønh laën. Caùc chuyeán xe bus chôû thöôøng daân ña soá laø phuï nöõ ngöôøi giaø vaø treû em ñaõ baét ñaàu rôøi Homs ngaøy muøng 6 thaùng 2 naêm 2014 vôùi 83 phuï nöõ treû em vaø ngöôøi giaø vaø hieän ñang tieáp tuïc nhôø coù cuoäc ngöng baén. Ba taán ñoà cöùu trôï cuõng saün saøng ñeå ñöôïc phaân phaùt cho daân chuùng taïi Homs.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán Ñöùc Toång Giaùm Muïc Mario Zenari, Söù Thaàn Toøa Thaùnh taïi Siria, daønh cho phaùi vieân Cecilia Ceppia cuûa ñaøi Vaticaêng ngaøy muøng 8 thaùng 2 naêm 2014.
Hoûi: Thöa Ñöùc Söù Thaàn Toøa Thaùnh, sau cuøng thì ñoà cöùu trôï ñaõ tôùi ñöôïc vôùi daân chuùng bò bao vaây taïi Homs, vaø caùc thöôøng daân ñöôïc di chuyeån khoûi thaønh phoá, coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Vaâng, caàn ghi nhaän cöû chæ thieän chí naøy cuûa caùc phe laâm chieán. Caàn nhôù raèng vieäc thöông löôïng naøy ñaõ keùo daøi nhieàu thaùng maø khoâng thaønh coâng, ngay caû trong khuoân khoå hieäp ñaàu cuûa cuoäc thöông thuyeát taïi Geneøve. Nhöng sau cuøng hai beân ñaõ ñi tôùi keát luaän tích cöïc naøy. Ñaây laø böôùc tích cöïc ñaàu tieân, caû khi coù toái thieåu, môû ñöôøng cho giaûi phaùp daøi cuûa cuoäc khuûng hoaûng nhaân ñaïo caáp thieát vaø thaûm traïng lieân quan tôùi toaøn daân nöôùc Siria. Theo caùc thoáng keâ cuûa Lieân Hieäp Quoác coù 2.5 trieäu ngöôøi Siri ñang caáp thieát chôø ñôïi ñoà cöùu trôï, chöa theå tôûi ñöôïc vôùi hoï, ít nhieàu cuõng nhö ñoái vôùi 25,000 daân taïi thaønh phoá Homs. Vì vaäy ñöôøng coøn daøi laém.
Hoûi: Chính quyeàn Damasco ñaõ cho bieát laø ngaøy muøng 8 thaùng 2 baét ñaàu phaùt caùc phaåm vaät cöùu trôï nhaân ñaïo. Thaät ra 3 taán thöïc phaåm thuoác men vaø caùc duïng cuï caàn thieát khaùc ñaõ tôùi Homs roài, chæ chôø ñöôïc phaän phaùt cho daân thoâi maø..
Ñaùp: Theo caùc tin töùc toâi nhaän ñöôïc cuõng caàn tieáp tuïc di taûn caùc thöôøng daân khoûi Homs, trong ñoù toâi hy voïng laø coù moät soá kitoâ höõu, nhöng caùch ñaây maáy giôø ngöôøi ta cho bieát laø caùc kitoâ höõu ñaõ khoâng theå ra khoûi khu phoá cuûa hoï. Vaø toâi nghó laø ngöôøi ta ñaõ baét ñaàu phaân phaùt phaåm vaät cöùu trôï.
Hoûi: Vieäc ngöng baèn töøng nôi ñeå cho phaåm vaät cöùu trôï nhaân ñaïo ñöôïc chôû tôùi cho daân chuùng nhö taïi Homs, coù theå aùp duïng ñöôïc cho caùc nôi khaùc khoâng thöa Ñöùc Söù Thaàn: chaúng haïn nhö Aleppo, hoâm nay laïi bò phaùo kích khieán cho caùc thöôøng daân cheát döôùi haøng taán bom cuûa quaân ñoäi moãi ngaøy?
Ñaùp: Vaâng, noù coù theå laø moät thí duï hay moät thöû nghieäm ñaàu tieân. Neáu noù thaønh coâng trong ba ngaøy, thì coù theå laäp laïi taïi Aleppo, laø nôi caàn kíp phaûi ngöng baén, ñoâi khi moät phaàn cuõng ñöôïc.
Hoûi: Thöù hai muøng 10 thaùng 2 cuoäc ñaøm phaùn taïi Geneøve laïi tieáp tuïc nhö Lieân Hieäp Quoác ñaõ cho bieát, vôùi söï hieän dieän cuûa chính quyeàn Damasco nöõa. Nhöng seõ khoù maø tìm ra moät giaøn xeáp, vaø nuùt thaét chính vaãn laø söï chuyeån tieáp chính trò, coù phaûi theá khoâng thöa Ñöùc Söù Thaàn?
Ñaùp: Vieäc tieáp tuïc caùc cuoäc ñaøm phaùn cuõng laø moät söï kieän tích cöïc. Caû khi khoâng theå chôø ñôïi caùc pheùp laï. Öôùc mong raèng tình traïng cöùu trôï nhaân ñaïo cuõng ñoàng thôøi hieän dieän trong caùc cuoäc thöông thuyeát tìm moät giaûi phaùp chính trò. Caû hai vieäc phaûi ñi ñoâi vôùi nhau. Con ñöôøng coøn raát daøi, nhöng khoâng ñöôïc naûn chæ, caû hai phía caàn tieáp tuïc ñoái thoaïi. Caùc tham döï vieân cuoäc hoøa ñaøm khoâng ñöôïc queân caùc mong ñôïi cuûa daïi ña soá daân Siria; hoï ñang chôø ñôïi moät nöôùc Siria môùi, daân chuû hôn, bieát toân troïng nhaân quyeàn vaø vaø caùc quyeàn töï do neàn taûng hôn; vaø taát caû nhöõng ñieàu naøy phaûi ñaït ñöôïc khoâng phaûi vôùi caùc phöông tieän baïo ñoäng, maø vôùi caùc giaûi phaùp chính trò.
Tröôùc ñoù ngaøy 29 thaùng gieâng Ñöùc Toång Giaùm Muïc Mario Zenari cuõng ñaõ daønh cho phoùng vieân Massimiliano Menichetti cuûa ñaøi Vaticaêng veà tình hình Siria vaø vieäc cöùu trô nhaân ñaïo.
Hoûi: Thöa Ñöùc Söù Thaàn Toøa Thaùnh, Ñöùc Söù Thaàn coù tin töùc gì veà cha D'Oglio vaø 12 nöõ tu bò baét coùc taïi Maalula khoâng?
Ñaùp: Chuùng toâi khoâng coù tin gì veà cha D'Oglio caû. Thænh thoaûng coù caùc lôøi ñoàn ñaïi naøy kia, nhöng khoâng theå löôïng ñònh xem chuùng coù thaät hay khoâng. Raát tieác la cha ñaõ bò baét coùc 6 thaùng nay roài. Trong vaøi tuaàn nöõa seõ laø 12 thaùng hai linh muïc khaùc ñaõ bò maát tích trong vuøng gaàn thaønh phoá Aleppo, moät vò laø linh muïc coâng giaùo Armeni, vò kia laø linh muïc chính thoáng Hy laïp. Vaø ba thaùng nöõa laø moät naêm hai Giaùm Muïc chính thoáng bò baét coùc. Raát tieác laø chuùng toâi khoâng coù tin töùc naøo veà caùc vò caû.
Lieân quan tôùi 12 nöõ tu chính thoáng bò baét coùc taïi Maalula, traùi laïi thænh thoaûng coù vaøi tin töùc loït ra. Xem ra chuùng traán an, ngöôøi ta ñöôïc bieát ít nhieàu laø caùc nöõ tu ñöôïc ñoái xöû töû teá taïi nôi caùc chò bò giam giöõ, trong moät caên nhaø taïi tænh Abrud. Ñaây laø moät tröôøng hôïp hôi khaùc moät chuùt. Thænh thoaûng caùc nöõ tu coù theå ñieän thoaïi cho vaøi ngöôøi hay vaøi nöõ tu khaùc.
Hoûi: Nhö theá nöôùc Siria bò rôi vaøo trong côn xoaùy theâ thaûm cuûa caùc vuï baét coùc. Chuùng xaûy ra raát nhieàu, coù ñuùng theá khoâng thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Raát tieác laø ñuùng nhö vaäy. Cuõng caàn phaûi traûi roäng caùi nhìn ra nöõa: vaø söï kieän trôû thaønh thöïc söï gôùm ghieác, bôûi vì ngöôøi ta noùi tôùi haøng traêm ngöôøi bò baét coùc, bao goàm caû caùc gia ñình nöõa, vaø neáu ngöôøi ta goäp caû moïi loaïi ngöôøi bò baét coùc vaø maát tích laïi vôùi nhau thì con soá seõ raát cao.
Hoûi: Vaäy ai laø nhöõng ngöôøi bò baét coùc thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Coù loaïi toäi phaïm: nhieàu ngöôøi ñaõ bò baét coùc ñeå toáng tieàn trong caùc laøng maïc vaø thaønh thò, vaø raát tieác chuùng xaûy ra haøng ngaøy. Theá roài coù loaïi baét coùc chính trò: nhöõng ngöôøi coù vò trí quan troïng naøo ñoù bò nhoùm naøy hay nhoùm kia baét coùc, vaø coù theå mai moát hoï ñöôïc duøng ñeå ñoåi chaùc cho nhau. Roài cuõng coù nhöõng ngöôøi bò baét coùc vaø bieán maát, maø ngöôøi ta cuõng chaúng bieát caùc lyù do.
Toâi muoán noùi raèng vieäc baét coùc caùc nhaân vaät cuûa Giaùo Hoäi cuõng khoâng coù moät lyù do naøo caû. Chuùng ta haõy caàu nguyeän ñeå Chuùa cuûa loøng thöông xoùt ñaùnh ñoäng traùi tim cuûa taát caû nhöõng ngöôøi chuû möu, bôûi vì chuùng ta bieát raèng gia ñình caùc naïn nhaân ñau khoå bieát chöøng naøo, vì khoâng coù tin töùc gì lieân quan tôùi thaân nhaân cuûa hoï caû. Tôùi nay hoï ñaõ maát tích bao nhieâu ngaøy, bao nhieâu tuaàn, vaø bao nhieâu thaùng roài... Caùc vuï baét coùc laø moät tai hoïa do cuoäc chieán naøy gaây ra. Chuùng toâi caàu mong trôï giuùp taát caû nhöõng ngöôøi bò baét coùc vaø gia ñình hoï baèng lôøi caàu nguyeän.
Hoûi: Trong tình traïng nhö vaày thì Giaùo Hoäi ñang laøm gì thöa Ñöùc Söù Thaàn Toøa Thaùnh?
Ñaùp: Giaùo Hoâi ñang thöïc thi moät söù meänh gian khoå, tröôùc heát laø gaàn guõi vôùi ngöôøi daân, gaàn guõi vôùi taát caû moïi ngöôøi, tín höõu kitoâ cuõng nhö tín höõu caùc toân giaùo khaùc. Bôûi vì taát caû moïi ngöôøi ñeàu ñau khoå vì caùc tai öông cuûa chieán tranh, cuûa ngheøo ñoùi, cuûa gía laïnh, vaø caùc vuï baét coùc. Ñieàu ñaàu tieân maø Giaùo Hoäi laøm ñoù laø hieän dieän vaø gaàn guõi hoï, chia seû caùc noãi khoå ñau cuûa hoï. Ngoaøi vieäc trôï giuùp vaät chaát - trôï giuùp moät chuùt vôùi nhöõng gì chuùng toâi coù theå coáng hieán cho hoï - nhöng nhaát laø trôï giuùp tinh thaàn baèng söï hieän dieän, chia seû thaûm caûnh khuûng khieáp, maø moïi ngöôøi daân Siria ñang phaûi soáng hieän nay.
Hoûi: Thöa Ñöùc Söù Thaàn Toøa Thaùnh, tröôùc khi Hoäi nghò hoøa bình cho Siria ñöôïc trieäu taäp taïi Montreux, Ñöùc Söù Thaàn ñaõ nhaán maïnh raèng: "Taát caû caùc phaùi ñoaøn phaûi ñeán tham döï hoäi nghò nhö ñeán gaàn ñaàu göôøng cuûa moät baø meï", aùm chæ baø meï Siria. Ñöùc Söù Thaàn ñaùnh gía Hoäi nghò naøy vaø caùc noã löïc laøm trung gian giöõa caùc ngöôøi choáng ñoái toång thoáng Al-Assad nhö theá naøo?
Ñaùp: Ngay töø ñaàu ngöôøi ta ñaõ bieát raèng Hoäi nghò naøy phaûi thaéng vöôït nhöõng chöôùng ngaïi khoâng theå thaéng vöôït ñöôïc. Tuy nhieân, caàn phaûi laøm moïi coá gaéng. Sau ba naêm caùc phe phaùi xa caùch nhau vaø ñaùnh nhau, maø giôø ñaây hoï chòu ngoài vaøo chung moät baøn hoøa ñaøm, thì ñaõ laø moät caùi gì roài. Moãi böôùc nhoû ñeàu coù giaù trò naøo ñoù. Nhö laø tín höõu kitoâ nhöng cuõng nhö laø nhöõng ngöôøi coù nieàm tin, chuùng toâi phaûi thaùp tuøng caùc caùc coá gaéng ñoù vôùi lôøi caàu nguyeän, bôûi vì hôn bao giôø heát ngöôøi ta nhaän ra raèng caàn phaûi coù söï trôï giuùp cuûa Thieân Chuùa ñeå ñaït ñöôïc ôn hoøa bình, ñöôïc giao phoù cho tinh thaàn traùch nhieäm cuûa con ngöôøi. Khoâng bao giôø ñöôïc ñaùnh maát söï tin töôûng, caû khi seõ coù caùc luùc raát raát laø khoù khaên. Caàn phaûi tieán böôùc, nhaát laø ñoái vôùi nhöõng gì lieân quan tôùi khía caïnh nhaân ñaïo. Khoâng phaûi chæ coù ngöôøi daân toäi nghieäp cuûa vuøng Homs. Coù khoaûng 3,000 tôùi 3,500 ngöôøi daân bò bao vaây töø hôn moät naêm röôõi nay trong ñoù coù khoaûng 60-65 tín höõu kitoâ vôùi moät linh muïc, moät tu huynh doøng Teân giaø ngöôøi Hoøa Lan ñaõ löïa choïn ôû laïi vôùi caùc anh chò em toäi nghieäp bò bao vaây naøy. Tuy nhieân, ngoaøi hoï ra cuõng coù khoaûng 2.5 trieäu ngöôøi phaûi soáng tình caûnh töông töï, vaø bò caét ñöùt khoûi caùc trôï giuùp nhaân ñaïo raát caáp thieát. Nhö theá, neáu hai beân coù theå ñoàng yù vôùi nhau ñeå cho caùc trôï giuùp nhaân ñaïo ñöôïc ñem tôùi cho caùc anh chò em bò bao vaây, töø phía naøy hay phía kia, thì cuõng seõ laø moät keát quûa ñeïp laém roài!
(RG 29.31-1-2014; RG 4.8-2-2014)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)