Buoåi gaëp gôõ cuûa caùc caëp ñính hoân
vôùi Ñöùc Thaùnh Cha nhaân ngaøy
leã thaùnh Valentino, Ngaøy Leã cuûa Tình Yeâu
Buoåi gaëp gôõ cuûa caùc caëp ñính hoân vôùi Ñöùc Thaùnh Cha nhaân ngaøy leã thaùnh Valentino, Ngaøy Leã cuûa Tình Yeâu.
Phoûng vaán Linh Muïc Andrea Ciucci, thuoäc Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh Gia Ñình.
Roma (RG 9-02-2014; Vat. 11-02-2013) - Thöù saùu 14 thaùng 2 naêm 2014 nhaân ngaøy leã thaùnh Valentino, cuõng laø ngaøy "Leã tình yeâu", hay ngaøy "Leã tình nhaân" Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ seõ gaëp gôõ caùc caëp baïn treû ñaõ ñính hoân taïi quaûng tröôøng Thaùnh Pheâroâ. Ban ñaàu buoåi gaëp gôõ ñöôïc döï truø toå chöùc taïi Ñaïi thính ñöôøng Phaoloâ VI, nhöng sau ñöôïc ñoåi ra quaûng tröôøng, vì con soá caùc baïn treû tham döï quùa ñoâng. Cho tôùi Chuùa Nhaät 9 thaùng 2 naêm 2014 Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh Gia Ñình cho bieát ñaõ coù 17,000 baïn treû ghi danh tham döï. Vaøo ngaøy 11 thaùng 2 naêm 2014 soá ngöôøi tham döï leân tôùi 20,000.
Ngaøy Valentin ñöôïc ñaët teân theo thaùnh Valentino, moät trong soá caùc vò töû ñaïo cuûa Kitoâ giaùo trong caùc theá kyû ñaàu, ñöôïc caùc Giaùo Hoäi coâng giaùo, chính thoáng vaø anh giaùo kính nhôù nhö laø Giaùm Muïc Terni, töû ñaïo, boån maïng cuûa nhöõng ngöôøi yeâu nhau vaø cuûa caùc beänh nhaân kinh phong.
Thaùnh nhaân thuoäc gia ñình quyeàn quùy theo Kitoâ giaùo vaø ñöôïc taán phong Giaùm Muïc thaønh Terni naêm 197 khi môùi 21 tuoåi. Naêm 270 thaùnh nhaân ñöôïc môøi veà Roma giaûng Tin Möøng cho daân ngoaïi. Hoaøng ñeá Claudio II yeâu caàu thaùnh nhaân thoâi cöû haønh caùc leã nghi toân giaùo vaø choái boû ñöùc tin. Chaúng nhöõng khoâng nghe lôøi hoaøng ñeá duï doã, thaùnh nhaân coøn tìm caùch thuyeát phuïc hoaøng ñeá theo Kitoâ giaùo. Hoaøng ñeá Claudio tha toäi cheát cho Ñöùc Cha Valentino, nhöng quaûn thuùc ngöôøi baèng caùch giao ngöôøi cho moät gia ñình quyeàn quùy troâng coi. Ñöùc Cha Valentino bò hoaøng ñeá Aureliano baét laàn thöù hai vaø hoaøng ñeá theo ñuoåi chính chaùnh saùch baét bôù caùc tín höõu kitoâ. Vì danh tieáng Giaùm Muïc Valentino ngaøy caøng lôùn neân hoaøng ñeá truyeàn leänh cho lính Roma baét ngöôøi vaø mang ngöôøi ra khoûi thaønh xöû töû doïc ñöôøng Flaminia. Ngöôøi bò ñaùnh ñoøn vaø chaët ñaàu ngaøy 14 thaùng 2 naêm 273 thoï 97 tuoåi.
Coù nhieàu giai thoaïi ñöôïc keå laïi lieân quan tôùi thaùnh nhaân. Trong thôøi gian bò quaûn thuùc trong nhaø gia ñình quyeàn quùy ôû Roma thaùnh nhaân ñaõ laøm pheùp laï cho coâ con gaùi cuûa gia ñình naøy bò muø ñöôïc saùng maét. Ngöôøi raát thöông coâ neân khi bò keát aùn töû hình, ngöôøi göûi cho coâ böùc thö chaøo taïm bieät vaø kyù teân "Töø Valentino cuûa coâ".
Moät laàn khaùc khi ñi ñaïo, thaùnh nhaân thaáy moät caëp trai gaùi caõi nhau. Ngaøi ñeán vaø trao cho hoï moät boâng hoàng vaø môøi hoï cuøng caàm laáy noù trong tay. Ñoâi baïn treû ñöôïc hoøa giaûi vaø cuøng nhau saùnh böôùc. Moät chuyeän khaùc keå raèng ngaøi thaønh coâng trong vieäc gôïi höùng cho tình yeâu cuûa hoï baèng caùch laøm cho nhieàu caëp boà caâu bay quanh treân ñaàu hoï vaø trao ñoåi caùc cöû chæ yeâu thöông aâu yeám nhau.
Coù moät caâu chuyeán khaùc nöõa keå raèng Ñöùc Cha Valentino ñaõ keát hieäp hoân nhaân cho moät thieáu nöõ kitoâ laø Serapia vôùi quan baùch quaûn Roma Sabino. Hai ngöôøi yeâu nhau, nhöng cha meï naøng ngaên caûn. Sau khi vöôït thaéng ñöôïc khoù khaên, thì ngöôøi ta khaùm phaù ra raèng Serapia bò beänh naëng. Quan baùch quaûn Sabino môøi Ñöùc Cha Valentino tôùi beân ñaàu giöôøng cuûa ngöôøi yeâu ñang haáp hoái, vaø xin ngaøi laøm sao ñeå anh ta khoâng bao giôø xa rôøi ngöôøi yeâu nöõa. Ñöùc Cha Valentino röûa toäi cho anh, vaø ban bí tích Hoân Phoái cho hai ngöôøi. Sau ñoù caû hai ñeàu qua ñôøi.
Chaéc haún nguoàn goác leã Tình Yeâu ñaõ laø moät noã löïc cuûa Giaùo Hoäi coâng giaùo bieán ñoåi leã kính thaàn phong phuù trong thoùi quen bình daân ngoaïi giaùo coù taïi Roma töø theá kyû thöù IV tröôùc coâng nguyeân. Leã naøy ñöôïc cöû hanh trong caùc ngaøy töø 13 tôùi 15 thaùng 2 laø thôøi gian söûa soaïn baét ñaàu vaøo muøa xuaân, ñöôïc coi nhö thôøi gian taùi sinh cuûa vaïn vaät. Ngöôøi ta lau chuøi nhaø cöûa, raéc muoái vaø moät loaïi boät ñaëc bieät chung quanh nhaø.
Vaøo giöõa thaùng hai caùc leã nghi goïi laø Lupercali baét ñaàu. Ñoù laø leã kính thaàn Lupercus, laø vò thaàn che chôû ruoäng ñoàng ñaõ troàng tiaû khoûi bò choù soùi phaù phaùch taán coâng. Caùc tö teá thuoäc nhieàu nhoùm khaùc nhau phuïc dòch trong caùc leã nghi naøy ñeán hang ñaù, nôi con choù soùi caùi ñaõ döôõng nuoâi baèng söõa cuûa noù Romulus vaø Remus, laø hai anh em ñaõ thaønh laäp thaønh Roma. Hoï laø con cuûa thaàn Marx laø thaàn chieán tranh vaø moät ngöôøi thuoäc doøng nöõ thaàn saéc ñeïp Venus, nhöng bò boû troâi soâng Tevere, vaø ñöôïc con choù soùi caùi cöùu vaø ñem veà nuoâi döôõng.
Doïc ñöôøng trong thaønh phoá caùc tö teá raûy maùu cuûa vaøi con vaät nhö daáu chæ cuûa söï phong phuù. Sau ñoù phaàn chính cuûa leã hoäi laø moät loaïi xoå soá. Ngöôøi ta boû teân caùc ngöôøi nam ngöôøi nöõ toân thôø thaàn Lupercus vaøo moät caùi hoøm, laéc ñeàu leân, roài cho moät treû em ruùt thaêm vaøi caëp. Caùc caëp naêm nöõ naøy seõ soáng yeâu ñöông vôùi nhau trong moät naêm ñeå cho leã nghi phong phuù ñöôïc hoaøn taát. Naêm sau seõ coù caùc caëp khaùc ñöôïc choïn thay theá.
Naêm 495 Ñöùc Giaùo Hoaøng Gelasio vieát moät böùc thö cho oâng Andromaco, Chuû tòch Thöôïng Vieän Roma, quôû traùch laø taïi sao ña soá daân ñaõ theo Kitoâ giaùo roài, maø nhieàu kitoâ höõu vaãn coøn tham döï caùc leã hoäi ngoaïi giaùo naøy. Naêm 496 Ñöùc Giaùo Hoaøng Gelasio boû leã hoäi naøy, vaø thay vaøo ñoù baèng leã thaùnh Valentino, laø leã cuûa nhöõng ngöôøi yeâu nhau.
Cho ñeán nay caùc caëp tình nhaân vaãn coù truyeàn thoáng baét chöôùc caâu cuûa thaùnh Valentino ñeå kyù, thay vì ñeà teân rieâng cuûa mình trong caùc taám thieäp. Daàn daàn ngaøy 14 thaùng 2 ñaõ trôû thaønh ngaøy trao ñoåi caùc böùc thoâng ñieäp tình yeâu vaø Thaùnh Valentino trôû thaønh Thaùnh Boån Maïng cuûa caùc caëp tình nhaân. Ngöôøi ta möøng kyû nieäm ngaøy naøy baèng caùch taëng cho nhau caùc baøi thô vaø taëng cho nhau nhöõng moùn quøa truyeàn thoáng laø hoa hoàng vaø soâ coâ la hình traùi tim.
Tröôùc ñaây ngaøy leã naøy chæ ñöôïc möøng taïi Baéc Myõ vaø chaâu AÂu, nhöng ngaøy nay noù ñaõ lan sang haàu nhö moïi nöôùc treân toaøn theá giôùi. Taïi Anh vaø Phaùp leã naøy ñaõ ñöôïc toå chöùc töø thôøi trung coå, nhöng ñeán theá kyû XVII thoùi quen taëng thieäp cho ngöôøi yeâu môùi ñöôïc phoå bieán. Hình aûnh thöôøng thaáy laø hình traùi tim, hoa hoàng, muõi teân vaø vò thaàn tình yeâu. Hieäp hoäi in thieäp möøng Hoa Kyø cho bieát moãi naêm coù hôn 1 tyû taám thieäp ñöôïc trao tay trong dòp naøy.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán linh Muïc Andrea Ciucci, thuoäc Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh veà Gia Ñình, veà cuoäc gaëp gôõ naøy cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ vôùi caùc baïn treû ñaõ ñính hoân.
Hoûi: Xin cha cho bieát sô qua veà cuoäc gaëp gôõ noùi treân cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ vôùi caùc caëp baïn treû ñính hoân?
Ñaùp: Ñieàu môùi meû ñoù laø con soá ngöôøi tham döï. Ban ñaàu chuùng toâi ñaõ nghó tôùi moät cuoäc gaëp gôõ vôùi vaøi ngaøn caëp baïn treû ñính hoân tham döï, bôûi vì cuoäc gaëp gôõ dieãn ra vaøo ngaøy thöù saùu laø ngaøy thöôøng trong tuaàn. Traùi laïi, vaøo haïn choùt ghi danh, töùc vaøo cuoái thaùng gieâng, chuùng toâi ñaõ coù danh saùch 17,000 baïn treû tham döï. Ñaây laø ñieàu quùa hay ñeïp, khieán cho chuùng toâi raát vui möøng, bôûi vì noù coù nghóa ñaây laø moät thôøi ñieåm ñöôïc chôø ñôïi vaø öôùc mong bôûi bieát bao nhieâu baïn treû ñính hoân.
Hoûi: Vieäc ghi danh tham döï ñöôïc thöïc hieän treân Internet, ña soá caùc baïn treû ñeán töø Italia, hay cuõng coù caùc baïn treû ñeán töø caùc nôi khaùc treân theá giôùi thöa cha?
Ñaùp: Vieäc ghi danh chæ ñöôïc laøm treân maïng Internet. Dó nhieân laø ña soá caùc baïn treû laø ngöôøi Italia, nhöng cuõng coù raát nhieàu baïn treû ñeán töø caùc nôi khaùc treân theá giôùi. Caùc baïn treû cuoái cuøng ghi danh ñeán töø ñaûo Mauritius. Theá roài cuõng coù caùc baïn treû ñeán töø London Anh quoác, hoï laáy chuyeán bay ñaàu tieân trong ngaøy 14 thaùng 2 vaø laïi laáy chuyeán bay sau cuøng cuûa ngaøy ñeå trôû veà London. Cuõng coù raát nhieàu baïn treû ñeán töø Phaùp, Slovenia, Slovakia; moät ít ngöôøi ñeán töø Hoa Kyø, vaøi ngöôøi ñeán töø Meâhicoâ. Tuy ít nhöng hoï cuõng ñaïi dieän cho caùc baïn treû toaøn theá giôùi tham döï bieán coá naøy.
Hoûi: Thöa cha Andrea, tuy haïn choùt ghi danh tham döï laø cuoái thaùng gieâng, nhöng coøn coù theå ghi danh tham döï nöõa hay khoâng vaø qua ghi danh Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh Gia Ñình hay nhö theá naøo?
Ñaùp: Vaãn coøn coù theå ghi danh tham döï, vì con soá 17,000 baïn treû tham döï ñaõ thay ñoåi chöông trình. Buoåi gaëp gôõ khoâng dieãn ra trong ñaïi thính ñöôøng Phaoloâ VI ôû noäi thaønh Vaticaêng nhö ñaõ döï ñònh nöõa, nhöng seõ dieãn ra taïi quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ. Vì theá coù raát nhieàu choã cho nhöõng ai muoán tham döï. Tuy nhieân, vaãn caàn ghi danh baèng caùch göûi email veà ñòa chæ events a coøng family.va vôùi teân goïi vaø teân hoï cuûa caëp ñính hoân hay cuûa nhoùm, ñòa chæ lieân laïc vaø ngaøy cöôùi. Ñaây laø ñieàu quan troïng maø chuùng toâi chuù yù nhaát. Taát caû caùc baïn treû tham döï buoåi gaêp gôõ vôùi Ñöùc Thaùnh Cha laø nhöõng ngöôøi ñaõ quyeát ñònh laáy nhau. Vaø ñaây cuõng laø ñeà taøi cuûa cuoäc gaêp gôõ.
Hoûi: Buoåi gaëp gôõ ngaøy 14 thaùng 2 cuûa caùc baïn treû ñình hoân vôùi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ dieãn ra ñaïi khaùi nhö theá naøo thöa cha? Ñaâu laø caùc luùc chính cuûa ngaøy leã?
Ñaùp: Buoåi gaëp gôõ baét ñaàu luùc 11 giôø. Trong khi chôø ñôïi Ñöùc Thaùnh Cha caùc baïn treû laéng nghe chöùng töø cuûa vaøi caëp ñính hoân keå laïi lòch söû ñính hoân cuûa hoï: nhöõng luùc töôi ñeïp, quan troïng, caùc khoù khaên vaát vaû, nhöõng luùc quyeát ñònh. Seõ coù moät loaït caùc chöùng töø, coù caùc vaên baûn, thaùnh ca vaø thô vaên giuùp caùc baïn treû suy tö. Vaøo luùc 12 giôø tröa Ñöùc Thaùnh Cha seõ ra quaûng tröôøng vaø ñoái thoaïi vôùi vaøi caëp baïn treû veà caùc ñeà taøi neàn taûng. Chuùng ta cuõng seõ xem Ñöùc Thaùnh Cha seõ nhaán maïnh treân nhöõng ñieåm naøo vaø muoán nhaén nhuû caùc baûn treû ñaõ ñính hoân nhöõng gì, chaéc chaén baèng caùch lyù luaän treân söï löïa choïn vaø vieäc noùi "coù" vôùi nhau luoân maõi giöõa hai baïn treû.
Hoûi: Thöa cha, ñoái vôùi Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh veà Gia Ñình bieán coá naøy coù yù nghóa gì? Ñaâu laø muïc ñích cuûa noù, vaø taïi sao laïi quan troïng khi nhaém tôùi caùc ngöôøi treû ñaõ ñính hoân vôùi nhau?
Ñaùp: Ñöùc Cha Vincenzo Paglia löu yù vaø noùi vôùi chuùng toâi raèng moät trong nhöõng muïc ñích cuûa Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh veà Gia Ñình laø ñaët ñeå gia ñình vaøo trung taâm cuûa cuoäc soáng vaên hoùa, chính trò, kinh teá, nhöng cuõng vaøo trung taâm cuoäc soáng cuûa Giaùo Hoäi nöõa.
Bieán coá naøy laø moät trong nhöõng caùch thöùc ñaët ñeå gia ñình trôû laïi vaøo trung taâm trong nguoàn goác cuûa noù, trong quyeát ñònh laøm cho noù naûy sinh. Noøng coát cuûa bieán coá naøy chính laø vieäc noùi leân söï löïa choïn hoân nhaân. Vieäc khaùm phaù ra con soá caùc caëp ñính hoân ghi danh tham döï ñoâng ñaûo nhö theá khieán cho chuùng toâi noùi raèng: thaät laø khoâng ñuùng, khi nghó raèng khoâng coøn ai löïa choïn cuoäc soáng hoân nhaân nöõa. Khoâng, coù bieát bao nhieâu ngöôøi treû, bieát bao nhieâu thanh nieân nam nöõ ngaøy nay coøn quyeát ñònh laáy nhau, vaø yeâu thöông nhau maõi maõi. Ñaây laø dòp ñeå cho Hoäi Ñoàng cuûa chuùng toâi taùi nhaán maïnh thôøi gian löïa choïn cuûa caùc baïn treû, vaø ñeå noùi vôùi taát caû moïi ngöôøi nam nöõ treân theá giôùi naøy raèng noù laø ñieàu coù theå laøm ñöôïc, vaø laø ñieàu hay ñeïp.
(RG 9-2-2014)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)