Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
nhaân Ngaøy Theá Giôùi truyeàn thoâng xaõ hoäi laàn thöù 48
Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ nhaân Ngaøy Theá Giôùi truyeàn thoâng xaõ hoäi laàn thöù 48.
Vatican (Vat. 23-01-2014) - Saùng ngaøy 23 thaùng 1 naêm 2014, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Claudio Maria Celli, Chuû tòch Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh truyeàn thoâng xaõ hoäi, ñaõ môû cuoäc hoïp baùo taïi Vatican ñeå coâng boá Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, nhaân Ngaøy Theá giôùi truyeàn thoâng xaõ hoäi laàn thöù 48, seõ ñöôïc cöû haønh vaøo chuùa nhaät 1 thaùng 6 naêm 2014, veà ñeà taøi "Truyeàn thoâng phuïc vuï moät neàn vaên hoùa gaëp gôõ ñích thöïc".
Trong söù ñieäp, Ñöùc Thaùnh Cha ñeà cao tieàm naêng cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi ngaøy nay laøm cho con ngöôøi ngaøy caøng trôû neân gaàn guõi nhau hôn. Tuy caûnh giaùc veà nhöõng khía caïnh tieâu cöïc maø caùc maïng truyeàn thoâng vaø xaõ hoäi coù theå gaây ra, nhöng ÑTC nhieät lieät coå voõ caùc tín höõu daán thaân trong laõnh vöïc truyeàn thoâng, ñeå laøm chöùng cho Chuùa Kitoâ vaø ôn cöùu ñoä cuûa Chuùa. Trong laõnh vöïc truyeàn thoâng ngaøy nay, caùc tín höõu Kitoâ cuõng ñöôïc môøi goïi coù nhöõng taâm tình vaø haønh ñoäng nhö ngöôøi Samaritano trong duï ngoân Phuùc AÂm.
Sau ñaây laø toaøn vaên Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha:
Anh chò em thaân meán,
Ngaøy nay chuùng ta ñang soáng trong moät theá giôùi ngaøy caøng "nhoû beù" hôn vaø vì theá, trong ñoù döôøng nhö ngöôøi ta deã gaàn guõi vôùi nhau hôn. Nhöõng phaùt trieån veà giao thoâng vaø kyõ naêng truyeàn thoâng ñang laøm cho chuùng ta xích laïi gaàn nhau, ngaøy caøng noái keát vôùi nhau hôn, vaø söï hoaøn caàu hoùa laøm cho chuùng ta leä thuoäc nhau. Nhöng giöõa loøng nhaân loaïi vaãn coøn nhöõng chia reõ, nhieàu khi raát naëng neà. Treân bình dieän hoaøn caàu chuùng ta thaáy söï caùch bieät "göông muø" giöõa söï sa hoa cuûa nhöõng ngöôøi giaøu nhaát vaø söï laàm than cuûa nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát. Nhieàu khi chæ caàn laøm moät voøng qua nhöõng con ñöôøng trong moät thaønh phoá laø ñuû ñeå thaáy nhöõng traùi ngöôïc giöõa nhöõng ngöôøi soáng beân veä ñöôøng vaø nhöõng aùnh saùng choùi loøa cuûa caùc cöûa tieäm. Theá giôùi ñang ñau khoå vì nhieàu hình thöùc loaïi tröø, gaït ra ngoaøi leà vaø ngheøo khoå.. cuõng nhö nhöõng cuoäc xung ñoät trong ñoù coù troän laãn caùc nguyeân nhaân kinh teá, chính trò, yù thöùc heä, vaø ñaùng tieác laø nhieàu khi coù caùc nguyeân ngoân toân giaùo nöõa.
Trong theá giôùi naøy, caùc phöông tieän truyeàn thoâng coù theå giuùp chuùng ta caûm thaáy gaàn guõi nhau hôn; laøm cho chuùng ta caûm thaáy roõ raøng hôn mình thuoäc veà moät gia ñình nhaân loaïi duy nhaát, thuùc ñaåy chuùng ta lieân ñôùi vaø nghieâm tuùc daán thaân cho moät cuoäc soáng xöùng ñaùng hôn. Vieäc truyeàn thoâng toát ñeïp giuùp chuùng ta gaàn nhau hôn vaø bieát nhau roõ hôn, lieân keát vôùi nhau hôn. Nhöõng böùc töôøng chia caùch chuùng ta chæ coù theå bò vöôït qua neáu chuùng ta saün saøng laéng nghe nhau vaø hoïc hoûi laãn nhau. Chuùng ta caàn giaûi quyeát nhöõng dò bieät qua nhöõng hình thöùc ñoái thoaïi, giuùp chuùng ta taêng tröôûng trong söï caûm thoâng vaø toân troïng nhau. Neàn vaên hoùa gaëp gôõ ñoøi chuùng ta phaûi saün saøng khoâng nhöõng cho ñi, nhöng coøn tieáp nhaän töø tha nhaân. Caùc phöông tieän truyeàn thoâng coù theå giuùp chuùng ta trong laõnh vöïc naøy, ñaëc bieät laø ngaøy nay, khi caùc maïng truyeàn thoâng giöõa con ngöôøi coù nhöõng tieán boä chöa töøng thaáy. Ñaëc bieät laø Internet coù theå coáng hieán nhieàu cô hoäi gaëp gôõ hôn vaø lieân ñôùi giöõa taát caû moïi ngöôøi, vaø ñaây laø ñieàu toát laønh, laø moät hoàng aân cuûa Thieân Chuùa.
Nhöng cuõng coù nhöõng khía caïnh gaây vaán ñeà: vaän toác thoâng tin mau leï vöôït quaù khaû naêng suy tö vaø phaùn ñoaùn cuûa chuùng ta, vaø khoâng giuùp thöïc hieän moät söï dieãn taû chính mình moät caùch coù suy xeùt vaø ñuùng ñaén. Nhöõng yù kieán khaùc nhau ñöôïc baøy toû coù theå ñöôïc caûm nhaän nhö moät söï phong phuù, nhöng cuõng coù theå laøm ta kheùp kín mình trong moät laõnh vöïc thoâng tin chæ ñaùp öùng nhöõng mong ñôïi vaø yù töôûng cuûa chuùng ta, hoaëc ñaùp öùng nhöõng lôïi loäc chính trò vaø kinh teá naøo ñoù cuûa chuùng ta maø thoâi. Moâi tröôøng truyeàn thoâng coù theå giuùp chuùng ta taêng tröôûng, hoaëc traùi laïi, noù laøm cho chuùng ta hoang mang maát ñònh höông. Öôùc muoán noái keát qua kyõ thuaät soá (digitale) coù theå roát cuoäc laøm cho chuùng ta bò coâ laäp vôùi ngöôøi thaân caän, nhöõng ngöôøi ôû gaàn chuùng ta nhaát. Khoâng queân noùi ñeán nhöõng ngöôøi, vì nhöõng lyù do khaùc nhau, khoâng vaøo caùc maïng xaõ hoäi, vaø hoï coù nguy cô bò gaït ra ngoaøi.
Nhöõng giôùi haïn aáy laø nhöõng ñieàu coù thöïc, nhöng chuùng khoâng bieän minh cho söï phuû nhaän caùc maïng xaõ hoäi; ñuùng hôn, chuùng nhaéc nhôû chuùng ta raèng truyeàn thoâng, xeùt cho cuøng, laø moät söï chinh phuïc veà maët nhaân söï hôn laø kyõ naêng. Vaäy, ñaâu laø ñieàu giuùp chuùng ta, trong laõnh vöïc kyõ thuaät soá, ñöôïc taêng tröôûng veà tình ngöôøi vaø caûm thoâng laãn nhau? Ví duï, chuùng ta phaûi phuïc hoài yù nghóa söï chaäm raõi vaø bình tónh. Ñieàu naøy ñoøi thôøi gian vaø khaû naêng giöõ im laëng ñeå laéng nghe. Chuùng ta cuõng caàn phaûi kieân nhaãn neáu chuùng ta muoán hieåu ngöôøi khaùc bieät vôùi chuùng ta: con ngöôøi boäc loä hoaøn toaøn khi hoï chæ ñöôïc dung thöù, nhöng khi hoï bieát mình ñöôïc thöïc söï ñöôïc ñoùn nhaän. Neáu chuùng ta thöïc söï muoán laéng nghe ngöôøi khaùc, thì chuùng ta seõ hoïc caùch nhìn theá giôùi vôùi ñoâi maét khaùc vaø quí chuoäng kinh nghieäm cuûa con ngöôøi nhö noù ñöôïc bieåu loä trong caùc neàn vaên hoùa vaø truyeàn thoáng khaùc nhau. Nhöng chuùng ta cuõng bieát quí chuoäng hôn nhöõng giaù trò lôùn, laáy höùng töø Kitoâ giaùo, ví duï nhaân sinh quan coi con ngöôøi nhö nhaân vò, hoân nhaân vaø gia ñình, söï phaân bieät giöõa laõnh vöïc toân giaùo vaø laõnh vöïc chính trò, caùc nguyeân taéc lieân ñôùi vaø phuï ñôùi (sussidiarietaø), vaø nhieàu ñieàu khaùc.
Nhö vaäy laøm theá naøo ñeå truyeàn thoâng coù theå phuïc vuï moät neàn vaên hoùa gaëp gôõ ñích thöïc? Vaø ñoái vôùi chuùng ta laø moân ñeä cuûa Chuùa, gaëp gôõ moät ngöôøi theo tinh thaàn Tin Möøng coù nghóa laø gì? Laøm theá naøo ñeå chuùng ta coù theå thöïc söï laø nhöõng ngöôøi laùng gieàng cuûa nhau maëc duø chuùng ta coù nhöõng giôùi haïn vaø toäi loãi? Nhöõng caâu hoûi naøy coù theå toùm goïn trong caâu hoûi maø moät hoâm, moät thaày thoâng luaät, töùc laø moät ngöôøi truyeàn thoâng, hoûi Chuùa Gieâsu: "Ai laø ngöôøi thaân caän cuûa toâi?" (Lc 10,29). Caâu hoûi naøy giuùp chuùng ta hieåu truyeàn thoâng theo nghóa söï gaàn guõi, thaân caän. Chuùng ta coù theå dòch caâu hoûi ñoù nhö theá naøy: laøm theá naøo bieåu loä "söï thaân caän" khi duøng caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi vaø trong moâi tröôøng môùi do caùc kyõ thuaät soá taïo neân? Toâi thaáy coù moät caâu traû lôøi trong duï ngoân ngöôøi Samaritano nhaân laønh, vaø ñoù cuõng laø moät duï ngoân veà ngöôøi truyeàn thoâng. Thöïc vaäy, ai truyeàn thoâng thì trôû neân ngöôøi thaân caän. Vaø ngöôøi Samaritano nhaân laønh khoâng nhöõng trôû thaønh ngöôøi thaân caän, nhöng coøn vaùc ngöôøi maø oâng thaáy naèm giôû soáng giôû cheát beân veä ñöôøng. Chuùa Gieâsu ñaõ ñaûo loän vieãn töôïng: vaán ñeà ôû ñaây khoâng phaûi laø nhìn nhaän ngöôøi khaùc nhö moät ngöôøi ñoàng loaïi cuûa toâi, nhöng laø khaû cuûa toâi trôû neân gioáng ngöôøi khaùc. Vì theá, truyeàn thoâng coù nghóa laø yù thöùc laø con ngöôøi, laø con caùi Thieân Chuùa. Toâi thích ñònh nghóa khaû naêng truyeàn thoâng nhö "söï thaân caän".
Khi truyeàn thoâng coù muïc ñích chuû yeáu laø khuyeán duï ngöôøi ta tieâu thuï hoaëc leøo laùi con ngöôøi, thì chuùng ta ñöùng tröôùc moät söï gaây haán maïnh meõ, nhö söï taán coâng ngöôøi bò cöôùp ñaùnh vaø boû maëc beân ñöôøng, nhö chuùng ta ñoïc thaáy trong duï ngoân. Thaày Leâvi vaø vò Tö teá khoâng coi ngöôøi bò thöông aáy laø tha nhaân cuûa mình, nhöng nhö moät ngöôøi xa laï, toát hôn neân traùnh xa. Thôøi aáy, hoï chòu aûnh höôûng cuûa nhöõng qui luaät veà söï thanh tònh teá töï. Ngaøy nay chuùng ta cuõng gaëp nguy cô moät soá phöông tieän truyeàn thoâng aûnh höôûng treân chuùng ta ñeán ñoä laøm cho chuùng ta coá tình khoâng bieät ngöôøi thaân caän thöïc söï cuûa chuùng ta.
Khoâng phaûi chæ caàn ñi doïc nhöõng con ñöôøng kyõ thuaät soá, nghóa laø khoâng phaûi chæ noái vaøo maïng laø ñuû: coøn caàn laøm sao ñeå söï noái naïng aáy coù keøm theo moät cuoäc gaëp gôõ ñích thöïc. Chuùng ta khoâng theå soáng moät mình, kheùp kín, co cuïm vaøo mình. Chuùng ta caàn yeâu vaø ñöôïc yeâu. Chuùng ta caàn söï dòu daøng, söï toát laønh vaø söï thaät trong truyeàn thoâng. Caû theá giôùi cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng cuõng khoâng theå trôû neân xa laï vôùi söï chaêm soùc nhaân loaïi vaø noù ñöôïc môøi goïi bieåu loä söï dòu daøng. Maïng kyõ thuaät soá coù theå laø nôi ñaày tình ngöôøi, khoâng phaûi laø moät heä thoáng caùc ñöôøng giaây ñieän, nhöng laø heä thoáng con ngöôøi. Söï trung laäp cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng chæ coù veû beà ngoaøi thoâi: chæ ai truyeàn thoâng vôùi taát caû con ngöôøi cuûa mình thì môùi coù theå thaønh moät ñieåm tham chieáu. Söï can döï baèng chính con ngöøôi cuûa mình trong vieäc truyeàn thoâng chính laø coäi reã laøm cho ngöôøi truyeàn thoâng ñaùng tín nhieäm. Chính vì theá, chöùng taù Kitoâ coù theå ñaït tôùi caùc vuøng ngoaïi bieân cuûa cuoäc soáng nhôø caùc maïng.
Toâi thöôøng laäp laïi ñieàu naøy: chaéc haén laø toâi thaø muoán moät Giaùo Hoäi ñi ra ñöôøng maø gaëp tai naïn, hôn laø moät Giaùo Hoäi bò thöù beänh töï tham chieáu chính mình. Vaø nhöõng con ñöôøng ôû ñaây chính laø nhöõng neûo ñöôøng cuûa theá giôùi nôi ngöôøi daân soáng, nôi chuùng ta thöïc söï coù theå tìm tôùi hoï, qua haønh ñoäng vaø qua loøng quí meán. Trong soá nhöõng con ñöôøng aáy, cuõng coù caû nhöõng con ñöôøng kyõ thuaät soá, nhöõng con ñöôøng ñaày chaät ngöôøi bò thöông: nhöõng ngöôøi nam nöõ ñang tìm ôn cöùu ñoä hoaëc moät nieàm hy voïng. Söù ñieäp Kitoâ cuõng coù theå nhôø maïng maø ñi tôùi "taän bôø coõi caùi ñaát" (Cv 1,8). Môû roäng nhöõng caùnh cöûa nhaø thôø cuõng coù nghóa laø môû nhöõng cöûa aáy trong moâi tröôøng kyõ thuaät soá, hoaëc ñeå cho daân chuùng ñi vaøo, duø hoï ôû trong hoaøn caûnh soáng theá naøo ñi nöõa, hoaëc ñeå cho Tin Möøng coù theå vöôït qua nhöõng ngöôõng cöûa ñeàn thôø vaø ra ñi gaëp gôõ moïi ngöôøi. Chuùng ta ñöôïc môøi goïi laøm chöùng veà moät Giaùo Hoäi laø nhaø cuûa taát caû moïi ngöôøi. Chuùng ta coù khaû naêng thoâng truyeàn khuoân maët cuûa moät Giaùo Hoäi nhö theá hay khoâng? Truyeàn thoâng goùp phaàn mang laïi moät hình thaùi cho ôn goïi thöøa sai cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi vaø nhöõng maïng xaõ hoäi ngaøy nay laø moät trong nhöõng nôi ñeå soáng ôn goïi taùi khaùm phaù veû ñeïp cuûa ñöùc tin, veû ñeïp cuûa cuoäc gaëp gôõ vôùi Chuùa Kitoâ. Caû trong boái caûnh truyeàn thoâng, cuõng caàn coù moät Giaùo Hoäi bieát mang laïi hôi aám, vaø laøm cho con tim ñöôïc noàng chaùy.
Chuùng ta khoâng laøm chöùng taù Kitoâ baèng caùch phoå bieán oà aït caùc söù ñieäp toân giaùo, nhöng baèng yù chí hieán thaân cho tha nhaân, "qua thaùi ñoä saün saøng kieân nhaãn daán thaân vaø toân troïng vaøo trong nhöõng vaán naïn vaø nghi ngôø cuûa con ngöôøi, trong haønh trình cuûa hoï tìm kieám chaân lyù vaø yù nghóa cuoäc soáng con ngöôøi" (Bieån Ñöùc 16, Söù ñieäp nhaân Ngaøy Theá giôùi truyeàn thoâng xaõ hoäi laàn thöù 47, 2013). Chuùng ta haõy nghó ñeán giai thoaïi hai moân ñeä treân ñöôøng laøng Emmaus. Caàn bieát tham gia vaøo cuoäc ñoái thoaïi vôùi nhöõng ngöôøi nam nöõ ngaøy nay, ñeå hieåu nhöõng mong ñôïi, nghi ngôø, hy voïng cuûa hoï vaø trao taëng hoï Tin Möøng, nghóa laø Chuùa Gieâsu Kitoâ. Thieân Chuùa ñaõ laøm ngöôøi, chòu cheát vaø soáng laïi ñeå giaûi thoaùt chuùng ta khoûi toäi loãi vaø söï cheát. Thaùch ñoá naøy ñoøi phaûi coù chieàu saâu, chuù yù ñeán cuoäc soáng, coù söï nhaïy caûm tinh thaàn. Ñoái thoaïi coù nghóa laø xaùc tín raèng tha nhaân coù moät ñieàu gì toát laønh ñeå noùi, daønh khoaûng troáng cho quan ñieåm cuûa hoï, cho nhöõng ñeà nghò cuûa hoï. Ñoái thoaïi khoâng coù nghóa laø töø boû nhöõng yù töôûng vaø truyeàn thoáng cuûa mình, nhöng töø boû thaùi ñoä cho raèng yù töôûng vaø truyeàn thoáng cuûa mình laø coù moät khoâng hai vaø laø tuyeät ñoái.
Öôùc gì hình aûnh ngöôøi Samaritano nhaân laønh, baêng boù caùc veát thöông cuûa ngöôøi bò ñaùnh, ñoå daàu vaø röôïu treân veát thöông, laøm höôùng ñaïo cho chuùng ta. Öôùc gì söï truyeàn thoâng cuûa chuùng ta laø daàu thôm thoa dòu ñau khoå vaø laø röôïu ngon mang laïi hoan laïc. Söï raïng ngôøi cuûa chuùng ta khoáng ñeán töø söï trang ñieåm hoaëc xeáp daøn caûnh ñaëc bieät, nhöng töø söï kieän chuùng ta, vôùi loøng yeâu thöông vaø dòu daøng, trôû neân ngöôøi thaân caän cuûa ngöôøi maø chuùng ta thaáy bò thöông treân ñöôøng. Anh chò em ñöøng sôï trôû thaønh nhöõng coâng daân trong moâi tröôøng kyõ thuaät soá. Söï quan taâm vaø hieän dieän cuûa Giaùo Hoäi trong theá giôùi truyeàn thoâng thöïc laø ñieàu quan troïng, ñeå ñoái thoaïi vôùi con ngöôøi ngaøy nay vaø daãn hoï ñeán gaëp Chuùa Kitoâ: moät Giaùo Hoäi ñoàng haønh bieát cuøng ñi vôùi moïi ngöôøi. Trong boái caûnh naøy, cuoäc caùch maïng caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi vaø thoâng tin laø moät thaùch ñoá lôùn lao vaø ñaày thuù vò, ñoøi phaûi coù nhöõng nghò löïc môùi meû vaø oùc saùng taïo môùi ñeå thoâng truyeàn cho tha nhaân veû ñeïp cuûa Thieân Chuùa.
Vatican ngaøy 24 thaùng 1 naêm 2014, leã thaùnh Phanxicoâ ñeä Saleâ
Phanxicoâ
G. Traàn Ñöùc Anh OP chuyeån ngöõ
(Radio Vatican)