Toaøn vaên Söù Ñieäp
Cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
Nhaân Ngaøy Hoøa Bình Theá Giôùi 1.1.2014
Toaøn vaên Söù Ñieäp Cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ Nhaân Ngaøy Hoøa Bình Theá Giôùi 1.1.2014.
Vatican (Vat. 26-12-2013) - Kính thöa quyù vò thính giaû, nhö chuùng toâi ñaõ ñöa tin, ngaøy 12 thaùng 12 naêm 2013, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ coâng boá söù ñieäp ñaàu tieân cuûa ngaøi veà ngaøy hoøa bình theá giôùi 1 thaùng 1 naêm 2014, vôùi chuû ñeà "Tình huynh ñeä, neàn taûng vaø con ñöôøng daãn tôùi hoøa bình"
Söù ñieäp naøy cuûa Ñöùc Thaùnh Cha bao goàm 10 soá, trong ñoù Ngaøi baøn ñeán nhieàu khía caïnh cuûa cuoäc soáng, maø taâm ñieåm laø tình huynh ñeä. Ngaøi ñaõ döïa vaøo caâu chuyeän cuûa oâng Cain vaø Aben trong saùch Saùng Theá ñeå nhaän ñònh raèng tình huynh ñeä laø ôn goïi vaø cuõng laø khao khaùt chaùy boûng cuûa moïi con ngöôøi. Nhöng con ngöôøi ñaõ vì nhöõng ích kyû cuûa mình maø phaûn boäi laïi ôn goïi naøy khi nôõ ra tay saùt haïi ñoàng loaïi, gaây ra bieát bao tai öông cho nhau. Ngaøi cuõng trích daãn moät soá Thoâng Ñieäp cuûa caùc vò tieàn nhieäm ñeå gôïi nhaéc laïi yù nghóa cuûa chöõ "hoøa bình". Ñeå coù theå coù ñöôïc bình an, nhaát thieát, con ngöôøi khoâng theå xem nhau nhö ngöôøi ñoái nghòch nhöng nhö nhöõng anh chò em thaân caän ñeå quan taâm vaø chaêm soùc. Ngaøi coøn cho bieát, con ngöôøi cuõng seõ khoâng theå coù ñöôïc tình huynh ñeä thöïc söï neáu khoâng quy chieáu ñeán moät tình Phuï töû chung laø tình yeâu cuûa Thieân Chuùa.
Sau ñaây, chuùng toâi xin göûi ñeán quyù vò toaøn vaên söù ñieäp naøy cuûa ngaøi:
1. Trong Söù Ñieäp ñaàu tieân cuûa toâi nhaân ngaøy Hoøa Bình Theá Giôùi, toâi xin göûi ñeán töøng ngöôøi, caùc caù nhaân vaø moïi daân toäc, lôøi caàu chuùc mong cho moïi ngöôøi coù ñöôïc moät cuoäc soáng ñaày traøn nieàm vui vaø an bình. Ngay nôi taâm ñieåm cuûa töøng ngöôøi nam nöõ ñeàu coù moät khao khaùt soáng moät cuoäc soáng troøn ñaày, trong ñoù bao haøm moät khaùt voïng khoâng theå kieàm cheá veà tình huynh ñeä voán laø ñieàu loâi keùo chuùng ta ñeán moái hieäp thoâng vôùi ngöôøi khaùc vaø cho pheùp chuùng ta nhìn ñeán hoï khoâng phaûi nhö nhöõng keû thuø hay ñoái nghòch, nhö laø nhöõng ngöôøi anh chò em ñöôïc ñoùn nhaän vaø ñöôïc oâm aáp.
Tình huynh ñeä laø moät chieàu kích caên coát cuûa con ngöôøi vì chuùng ta laø nhöõng höõu theå coù töông quan. Moät yù thöùc soáng ñoäng veà töông quan naøy seõ giuùp chuùng ta nhìn nhaän vaø ñoái xöû vôùi ngöôøi khaùc nhö laø anh chò em thöïc söï cuûa mình; khoâng coù tình huynh ñeä, chuùng ta khoâng theå xaây döïng moät xaõ hoäi coâng baèng vaø moät neàn hoøa bình keùo daøi vaø beàn vöõng. Chuùng ta neân nhôù raèng tình huynh ñeä ñöôïc hoïc caùch chung tröôùc heát nôi gia ñình, maø treân heát nhôø vaøo vai troø traùch nhieäm vaø boå tuùc cuûa töøng thaønh vieân, caùch rieâng laø cuûa caùc baäc cha meï. Gia ñình laø nguoàn maïch cuûa taát caû caùc tình huynh ñeä, vaø nhö theá noù laø neàn taûng vaø laø con ñöôøng chính yeáu daãn tôùi hoøa bình, vì ôn goïi cuûa gia ñình laø lan toûa tình yeâu cuûa noù ra theá giôùi chung quanh.
Soá löôïng caùc moái lieân heä ñan xen vaø truyeàn thoâng khoâng ngöøng gia taêng treân theá giôùi ngaøy nay laøm cho chuùng ta yù thöùc caùch maïnh meõ veà söï hieäp nhaát vaø vaän meänh chung cuûa caùc quoác gia treân traùi ñaát. Trong nhöõng naêng ñoäng cuûa lòch söû cuõng nhö trong söï ña daïng cuûa caùc nhoùm thieåu soá, caùc xaõ hoäi vaø caùc neàn vaên hoùa, chuùng ta thaáy ñöôïc haït maàm cuûa lôøi môøi goïi laøm neân moät coäng ñoàng goàm nhöõng anh chò em, nhöõng ngöôøi ñoùn nhaän vaø chaêm soùc cho nhau. Nhöng tieáng goïi naøy vaãn coøn thöôøng xuyeân bò choái töø vaø laøm ngô trong moät theá giôùi bò ñaùnh daáu bôûi moät "söï laïnh nhaït mang tính toaøn caàu", voán laøm cho chuùng ta khoù caûm nhaän ñöôïc nhöõng noãi ñau khoå cuûa ngöôøi khaùc vaø chæ ñoùng khung trong chính mình.
Taïi nhieàu vuøng mieàn treân theá giôùi, döôøng nhö vaãn coøn voâ soá nhöõng söï xuùc phaïm naëng neà choáng laïi caùc quyeàn cô baûn cuûa con ngöôøi, ñaëc bieät laø quyeàn ñöôïc soáng vaø quyeàn töï do toân giaùo. Hieän töôïng ñaùng buoàn nhaát laø chuyeän buoân ngöôøi, trong ñoù cuoäc soáng vaø noãi tuyeät voïng cuûa ngöôøi khaùc bò ñem ñi kieám lôøi moät caùch khoâng thöông tieác, laø moät ví duï maïnh tieáng nhaát veà vieäc naøy. Nhöõng cuoäc xung ñoät voõ trang keùo daøi bôùt minh nhieân hôn nhöng khoâng heà bôùt ñi söï taøn ñoäc trong caùc laõnh vöïc kinh teá vaø taøi chính baèng nhöõng phöông tieän coù theå gaây ra söï huûy hoaïi cho söï soáng, gia ñình vaø vieäc kinh doanh.
Vieäc toaøn caàu hoùa, nhö Ñöùc Bieån Ñöùc 16 ñaõ noùi, laøm cho chuùng ta gaàn nhau hôn, nhöng thöïc teá noù ñaõ khoâng giuùp chuùng ta trôû thaønh anh chò em cuûa nhau. Beân caïnh ñoù, nhöõng tình caûnh baát bình ñaúng, ngheøo ñoùi, baát coâng laø nhöõng daáu chæ, khoâng chæ phaûn aùnh vieäc khoâng coù moät tình huynh ñeä saâu saéc, nhöng coøn noùi leân söï thieáu vaéng cuûa moät neàn vaên hoùa lieân ñôùi. Caùc yù thöùc heä môùi, ñöôïc ñaëc tính hoùa bôûi chuû nghóa caù nhaân lan traøn, chuû nghóa quy kyû vaø chuû nghóa tieâu thuï cuûa caûi vaät chaát ñaõ laøm suy yeáu ñi caùc moái daây xaõ hoäi, coå xuùy cho tö töôûng "loaïi tröø" voán daãn ñeán vieäc khinh thöôøng vaø boû maëc nhöõng ngöôøi yeáu theá nhaát vaø nhöõng ai bò xem laø "voâ duïng". Cöù theo loái aáy, vieäc con ngöôøi ñoàng hieän höõu vôùi nhau caøng daãn ñeán chuyeän chæ ñôn thuaàn laø do ut des [coù qua coù laïi], ñaày tính thöïc duïng vaø ích kyû.
Ñoàng thôøi, döôøng nhö raát roõ laø caùc heä thoáng ñaïo ñöùc ñöông ñaïi khoâng coù khaû naêng sinh ra nhöõng moái daây huynh ñeä chaân thöïc vì tình huynh ñeä maø khoâng quy chieáu ñeán moät vò Cha chung nhö laø neàn taûng toái haäu cuûa noù thì khoâng theå keùo daøi laâu ñöôïc. Moät tình huynh ñeä thöïc söï giöõa con ngöôøi giaû ñònh vaø ñoøi hoûi coù moät tình Phuï Töû sieâu vieät. Döïa treân vieäc nhaän bieát tình phuï töû naøy, tình huynh ñeä cuûa con ngöôøi môùi ñöôïc cuûng coá: moãi ngöôøi trôû neân moät "ngöôøi thaân caän" chaêm soùc cho ngöôøi khaùc.
"Em ngöôi ñaâu? (St 4:9)
2. Ñeå hieåu ñöôïc ñaày ñuû hôn ôn goïi huynh ñeä giöõa con ngöôøi vôùi nhau, ñeå coù theå nhaän ra roõ raøng hôn nhöõng ngaên trôû coøn ñoù trong vieäc thöïc thi vaø xaùc ñònh nhöõng caùch theá ñeå vöôït qua chuùng, ñieàu quan troïng haøng ñaàu laø phaûi ñeå keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa höôùng daãn mình, voán ñöôïc trình baøy caùch hieån nhieân trong Kinh Thaùnh.
Theo trình thuaät saùch saùng theá, taát caû caùc daân toäc ñeàu xuaát phaùt töø toå tieân chung laø Adam vaø Eva, caëp ñoâi ñöôïc Thieân Chuùa döïng neân gioáng Ngöôøi vaø theo hình aûnh cuûa Ngöôøi (x. St 1:26), cuõng laø ngöôøi ñaõ sinh ra Cain vaø Abel. Nôi caâu chuyeän cuûa gia ñình ñaàu tieân naøy, chuùng ta thaáy nhöõng nguoàn goác cuûa xaõ hoäi vaø söï tieán hoùa cuûa caùc töông quan giöõa caùc caù nhaân vaø daân toäc.
Abel laø ngöôøi chaên suùc vaät, Cain laø noâng daân. Caên tính saâu saéc vaø ôn goïi cuûa hoï laø anh em vôùi nhau, duø coù nhöõng söï khaùc bieät trong haønh vi vaø vaên hoùa cuûa hoï, trong caùch thöùc hoï coù moái töông quan vôùi Thieân Chuùa vaø vôùi caùc thuï taïo. Vieäc Cain gieát Abel ñaõ laø moät baèng chöùng ñau buoàn cho vieäc Cain loaïi boû caùch trieät ñeå ôn goïi laø anh em giöõa hoï. Caâu chuyeän cuûa hoï (x. St 4:1-16) mang ñeán nhöõng nhieäm vuï khoù khaên maø taát caû moïi ngöôøi nam nöõ ñöôïc môøi goïi soáng nhö ngöôøi moät nhaø, moãi ngöôøi chaêm lo cho nhau. Cain, keû ñaõ khoâng chaáp nhaän ñöôïc söï öu aùi cuûa Thieân Chuùa daønh cho Abel khi oâng naøy daâng leân Chuùa con vaät toát nhaát trong ñaøn - "Ñöùc Chuùa ñoaùi nhìn ñeán Aben vaø leã vaät cuûa oâng, nhöng Cain vaø leã vaät cuûa oâng thì Ngöôøi khoâng ñoaùi nhìn" (St 4:4-5), ñaõ gieát Abel vì ganh tò. Theo ñoù, oâng cuõng khoâng chòu xem Abel laø anh em mình, töø choái coù töông quan tích cöïc vôùi oâng, vaø töø choái soáng tröôùc maët Chuùa, choái boû traùch nhieäm quan taâm vaø baûo veä ngöôøi khaùc. Khi hoûi oâng "em ngöôi ñaâu?", Thieân Chuùa muoán oâng phaûi suy nghó veà nhöõng gì oâng ñaõ laøm. OÂng traû lôøi: "Con khoâng bieát. Con coù phaûi laø ngöôøi canh giöõ em con ñaâu?" (St 4:9). Roài, saùch Saùng Theá keå laïi cho chuùng ta: "OÂng Cain ñi xa khuaát maët Ñöùc Chuùa" (St 4:16)
Chuùng ta caàn phaûi töï vaán chính mình ñaâu laø nhöõng nguyeân do chính daãn Cain tôùi vieäc khoâng ñeám xæa tôùi moái daây huynh ñeä vaø ñoàng thôøi, laø moái daây hieäp thoâng voán noái keát oâng vôùi ngöôøi anh em Abel. Chính Thieân Chuùa ñaõ keát aùn vaø quôû traùch söï thoâng ñoàng cuûa Cain vôùi söï döõ: "Toäi loãi ñang naèm phuïc ôû cöûa" (St 4:7). Nhöng Cain töø choái choáng laïi söï döõ, thay vaøo ñoù, oâng vaãn quyeát ñònh ñöa tay leân "choáng laïi em mình laø Abel" (St 4:8), oâng khinh thöôøng keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa. Nhö theá, oâng ñaõ phaù hoûng ôn goïi nguyeân thuûy laø con caùi Thieân Chuùa vaø soáng vôùi nhau trong tình anh em.
Caâu chuyeän cuûa Cain vaø Abel daïy chuùng ta raèng chuùng ta coù moät ôn goïi coá höõu trôû thaønh anh chò em cuûa nhau, nhöng chuùng ta cuõng coù khaû naêng phaûn boäi laïi ôn goïi aáy. Ñieàu naøy ñöôïc phaûn aùnh trong nhöõng haønh vi ích kyû haøng ngaøy cuûa chuùng ta, voán naèm ngay nôi taâm ñieåm cuûa caùc cuoäc chieán tranh vaø nhöõng baát coâng: nhieàu ngöôøi ñaõ cheát döôùi baøn tay cuûa anh chò em mình, nhöõng ngöôøi ñaõ khoâng nhìn nhaän hoï nhö laø nhöõng höõu theå ñöôïc döïng neân cho moät moái daây hoã töông, cho söï hieäp thoâng vaø trao ban chính mình.
"Coøn taát caû anh em ñeàu laø anh em cuûa nhau" (Mt 23:8)
3. Caâu hoûi töï nhieân boäc leân: lieäu moïi ngöôøi treân theá giôùi naøy coù bao giôø ñaùp laïi caùch troïn veïn khao khaùt moät tình huynh ñeä maø Thieân Chuùa ñaõ ñaët trong hoï chöa? Hoï ñaõ noã löïc baèng söùc cuûa mình ñeå vöôït qua nhöõng laïnh nhaït, chuû nghóa ích kyû vaø caêm gheùt, vaø ñeå ñoùn nhaän nhöõng khaùc bieät chính ñaùng laøm neân caù tính cuûa anh chò em mình chöa?
Dieãn giaûi laïi nhöõng lôøi noùi cuûa Ñöùc Gieâsu, chuùng ta coù theå toùm taét laïi caâu traû lôøi maø Ngöôøi ñaõ ñöa ra: "Vì anh em chæ coù moät Cha treân trôøi, laø Thieân Chuùa, neân taát caû caùc con laø anh chò em cuûa nhau" (x. Mt 23:8-9). Caên baûn cuûa tình huynh ñeä ñöôïc tìm thaáy nôi tình phuï töû cuûa Thieân Chuùa. Chuùng ta khoâng noùi veà moät tình phuï töû theo gioáng loaøi, xa xaêm vaø chaúng coù taùc duïng gì veà maët lòch söû nhöng ñuùng hôn laø moät tình yeâu caù vò cuï theå ñaëc bieät vaø ngoaïi thöôøng cuûa Thieân Chuùa daønh cho moãi ngöôøi nam vaø nöõ (x. Mt 6:25-30). Theá neân, ñoù laø moät tình phuï töû laøm phaùt sinh ra tình huynh ñeä, vì tình yeâu cuûa Thieân Chuùa, khi ñöôïc ñoùn nhaän, seõ trôû thaønh phöông tieän coù söùc maïnh meõ nhaát laøm bieån ñoái söï hieän höõu vaø töông quan vôùi ngöôøi khaùc, giuùp con ngöôøi môû ra vôùi söï lieân ñôùi vaø söï seû chia tích cöïc.
Caùch ñaëc bieät, tình huynh ñeä giöõa con ngöôøi vôùi nhau ñöôïc taùi taïo laïi trong vaø nôi Ñöùc Gieâsu Kitoâ qua caùi cheát vaø söï phuïc sinh cuûa Ngöôøi. Thaùnh giaù laø "quy ñieåm" tuyeät ñoái cuûa neàn taûng tình huynh ñeä maø con ngöôøi khoâng theå töï mình laøm phaùt sinh ra. Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Ñaáng ñaõ maëc laáy xaùc phaøm ñeå cöùu ñoä con ngöôøi, yeâu meán Chuùa Cha ñeán noãi cheát treân caây thaäp giaù (x. Pl 2:8), ñaõ qua caùi cheát cuûa Ngöôøi maø laøm cho chuùng ta trôû thaønh moät nhaân loaïi môùi, trong söï hieäp thoâng troïn treïn vôùi thaùnh yù Thieân Chuùa, vôùi keá hoaïch cuûa Ngöôøi, voán bao haøm moät söï hieän thöïc troïn veïn ôn goïi cuûa chuùng ta laø anh chò em vôùi nhau.
Ngay töø ñaàu, Ñöùc Gieâsu ñaõ mang laáy keá hoaïch cuûa Cha, chaân nhaän tính öu tieân cuûa noù treân moïi thöù khaùc. Nhöng Ñöùc Kitoâ, qua vieäc hieán mình cho ñeán cheát vì tình yeâu daønh cho Cha, ñaõ trôû neân moät nguyeân lyù môùi vaø döùt khoaùt daønh cho taát caû chuùng ta; chuùng ta ñöôïc môøi goïi ñeå nhìn nhaän nhau nhö laø anh chò em trong Ngöôøi, vì chuùng ta ñeàu laø con caùi cuûa cuøng moät Cha. Chính Ngöôøi laø giao öôùc môùi; nôi con ngöôøi cuûa Ngöôøi, chuùng ta ñöôïc hoøa giaûi vôùi Thieân Chuùa vaø vôùi anh chò em mình. Caùi cheát cuûa Ñöùc Gieâsu treân thaäp giaù cuõng mang ñeán caùi keát cho söï chia reõ giöõa caùc daân toäc, giöõa daân cuûa Giao Öôùc vaø daân ngoaïi, nhöõng ngöôøi bò töôùc maát nieàm hy voïng vì cho ñeán giaây phuùt aáy, hoï bò xem khoâng phaûi laø moät phaàn cuûa Lôøi Höùa. Nhö chuùng ta ñoïc thaáy trong Thö göûi tín höõu EÂpheâxoâ, Ñöùc Gieâsu Kitoâ laø Ñaáng ñaõ giao hoøa taát caû moïi ngöôøi trong Ngöôøi. Ngöôøi laø söï bình an, vì Ngöôøi ñaõ laøm cho hai daân toäc thaønh moät, phaù vôõ ñi böùc töôøng ngaên caùch chia reõ hoï, chính laø söï thuø nghòch giöõa hoï. Ngöôøi ñaõ saùng taïo nôi Ngöôøi moät daân duy nhaát, moät con ngöôøi môùi duy nhaát, moät nhaân loaïi môùi duy nhaát (x. Ep 2:14-16).
Nhöõng ai ñoùn nhaän cuoäc ñôøi cuûa Ñöùc Kitoâ vaø soáng trong Ngöôøi thì cuõng nhìn nhaän Thieân Chuùa laø Cha vaø trao daâng chính mình hoaøn toaøn cho Ngöôøi, yeâu Ngöôøi treân heát moïi söï. Ngöôøi naøo ñaõ ñöôïc hoøa giaûi thì nhìn thaáy nôi Thieân Chuùa hình aûnh vò Cha chung cuûa taát caû vaø keát quaû laø, ngöôøi aáy ñöôïc thuùc ñaåy ñeán vieäc soáng moät cuoäc soáng huynh ñeä môû ra vôùi taát caû. Trong Ñöùc Kitoâ, ngöôøi khaùc ñöôïc ñoùn nhaän vaø ñöôïc yeâu thöông nhö moät ngöôøi con cuûa Thieân Chuùa, nhö anh chò em, chöù khoâng phaûi nhö moät ngöôøi laï, caøng khoâng phaûi nhö ngöôøi ñoái nghòch hay thaäm chí laø keû thuø. Trong gia ñình cuûa Thieân Chuùa, nôi taát caû ñeàu laø con caùi cuûa cuøng moät Cha, vaø vì hoï ñöôïc ñính vaøo Ñöùc Kitoâ, nhöõng ngöôøi con trong Ngöôøi Con, khoâng heà coù "nhöõng cuoäc soáng bò boû ñi". Taát caû moïi ngöôøi cuøng vui höôûng moät phaåm giaù ngang baèng vaø baát khaû xaâm phaïm. Taát caû moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc Thieân Chuùa yeâu thöông. Taát caû moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc cöùu chuoäc bôûi Böûu Huyeát cuûa Ñöùc Kitoâ, Ñaáng ñaõ cheát treân caây Thaäp Giaù vaø phuïc sinh cho taát caû. Ñoù laø lyù do giaûi thích vì sao khoâng ai coù theå döûng döng tröôùc soá phaän cuûa anh chò em mình.
Tình huynh ñeä, neàn taûng vaø con ñöôøng daãn tôùi hoøa bình
4. Nhö nhöõng gì vöøa ñöôïc noùi, thaät deã daøng ñeå nhaän ra raèng tình huynh ñeä laø neàn taûng vaø laø con ñöôøng daãn tôùi hoøa bình. Nhöõng thoâng ñieäp xaõ hoäi maø caùc Vò Tieàn Nhieäm cuûa toâi ñaõ vieát coù theå raát höõu ích trong vaán ñeà naøy. Laáy töø caùc ñònh nghóa theá naøo laø hoøa bình trong caùc Thoâng ñieäp Populorum Progressio cuûa Ñöùc Phaoloâ VI vaø Sollicitudo Rei Socialis cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II thieát nghó cuõng ñaõ ñuû roài. Trong Thoâng Ñieäp thöù nhaát, chuùng ta thaáy raèng söï phaùt trieån troïn veïn cuûa caùc daân toäc laø caùi teân môùi cuûa chöõ hoøa bình. Trong Thoâng Ñieäp thöù hai, chuùng ta keát luaän raèng hoøa bình laø moät opus solidaritatis [hoa traùi cuûa tình lieân ñôùi].
Ñöùc Phaoloâ VI ñaõ noùi raèng khoâng chæ caùc caù nhaân nhöng laø caùc quoác gia cuõng phaûi gaëp gôõ nhau trong tinh thaàn huynh ñeä. Ngaøi noùi: "Trong tình baèng höõu vaø söï hieåu bieát hoã töông naøy, trong moái hieäp thoâng thaùnh naøy, chuùng ta cuõng phaûi # laøm vieäc cuøng nhau ñeå xaây döïng moät töông lai chung cuûa toaøn nhaân loaïi". Moät maët, nhieäm vuï naøy thuoäc veà nhöõng ngöôøi coù öu theá nhaát. Nhöõng nghóa vuï cuûa hoï ñöôïc baùm reã trong tình huynh ñeä vöøa mang tính sieâu nhieân vaø vöøa mang tính con ngöôøi, vaø ñöôïc dieãn taû theo ba caùch: nghóa vuï lieân ñôùi voán ñoøi hoûi nhöõng quoác gia giaøu hôn trôï giuùp cho nhöõng quoác gia keùm phaùt trieån hôn; nghóa vuï coâng baèng xaõ hoäi voán ñoøi hoûi vieäc taùi caáu laïi caùc töông quan giöõa caùc daân toäc maïnh hôn vaø yeáu hôn ñeå nhaém tôùi söï coâng baèng lôùn hôn; vaø nghóa vuï baùc aùi phoå quaùt voán ñoøi hoûi söï xaây döïng moät theá giôùi nhaân vaên hôn cho taát caû, moät theá giôùi maø trong ñoù moãi nöôùc ñeàu coù caùi gì ñoù ñeå cho ñi vaø nhaän laõnh, maø khoâng coù chuyeän nöôùc naøy gaây caûn trôû cho söï phaùt trieån cuûa ngöôøi khaùc.
Neáu chuùng ta xem hoøa bình nhö laø opus solidaritatis, chuùng ta khoâng theå khoâng thöøa nhaän raèng tình huynh ñeä laø neàn taûng coát yeáu cuûa noù. Hoøa bình nhö Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ noùi, laø moät ñieàu toát laønh khoâng theå chia caét. Hoaëc laø noù toát cho taát caû hoaëc laø chaúng toát cho ai. Noù coù theå thöïc söï ñöôïc ñaït tôùi vaø vui höôûng, nhö laø ñieàu cao caû nhaát cuûa cuoäc soáng vaø laø moät söï phaùt trieån nhaân vaên hôn vaø coù theå ñaït ñöôïc, chæ khi taát caû moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc söï lieân ñôùi höôùng daãn nhö "moät quyeát ñònh chaéc chaén vaø beàn bæ trong vieäc daán thaân cuûa moãi ngöôøi daønh cho coâng ích". Ñieàu ñoù khoâng coù nghóa laø ñöôïc höôùng daãn bôûi moät "khaùt voïng lôïi ích" hay moät "khaùt khao quyeàn löïc". Ñieàu caàn thieát laø saün saøng "queân mình" vì lôïi ích cuûa ngöôøi khaùc hôn laø khai thaùc hoï, vaø "phuïc vuï hoï" thay vì aùp böùc hoï vì lôïi ích cuûa rieâng chuùng ta. [#]"Caùi khaùc naøy - duø laø moät con ngöôøi, daân toäc hay quoác gia - khoâng ñöôïc xem nhö chæ moät thöù coâng cuï naøo ñoù, coù khaû naêng laøm vieäc vaø söùc maïnh theå lyù ñeå bò khai thaùc vôùi baát cöù giaù naøo, vaø roài vöùt boû ñi khi khoâng coøn höõu ích nöõa, nhöng phaûi ñöôïc nhìn nhaän laø "ngöôøi thaân caän" cuûa toâi, moät "söï trôï giuùp" cuûa toâi."
Tình lieân ñôùi Kitoâ giaùo giaû ñònh raèng ngöôøi thaân caän cuûa chuùng ta ñöôïc yeâu meán khoâng chæ nhö "moät con ngöôøi vôùi nhöõng quyeàn lôïi rieâng cuûa hoï vaø moät söï ngang baèng neàn taûng vôùi ngöôøi khaùc, nhöng nhö laø moät hình aûnh soáng ñoäng cuûa Thieân Chuùa Cha, ñöôïc böûu huyeát cuûa Ñöùc Gieâsu Kitoâ cöùu chuoäc vaø ñöôïc ñaët döôùi taùc ñoäng mieân vieãn cuûa Thaùnh Thaàn", nhö ngöôøi anh chò em. Nhö Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ löu yù: "ÔÛ ñieåm naøy, moät yù thöùc veà tình phuï töû chung cuûa Thieân Chuùa, tình huynh ñeä cuûa taát caû trong Ñöùc Kitoâ - 'con trong Ngöôøi Con' - vaø söï hieän dieän vaø haønh vi trao ban söï soáng cuûa Thaùnh Thaàn, seõ mang ñeán cho theá giôùi quan cuûa chuùng ta moät tieâu chí môùi ñeå giaûi thích noù", ñeå thay ñoåi noù.
Tình huynh ñeä, moät ñieàu kieän tieân quyeát trong cuoäc chieán choáng laïi ngheøo ñoùi.
5. Trong Thoâng Ñieäp Caritas in Veritate, Vò Tieàn Nhieäm cuûa toâi ñaõ nhaéc nhôû theá giôùi vieäc thieáu ñi tình huynh ñeä giöõa caùc daân toäc vaø giöõa con ngöôøi vôùi nhau laø moät nguyeân nhaân quan troïng cho caùi ngheøo nhö theá naøo. Trong nhieàu xaõ hoäi, chuùng ta ñang traûi nghieäm moät caùi ngheøo töông quan saâu saéc nhö keát quaû cuûa vieäc thieáu ñi nhöõng moái töông quan coäng ñoàng vaø gia ñình beàn chaët. Chuùng ta baän taâm nhieàu veà söï gia taêng cuûa nhöõng kieåu khoán khoå khaùc nhau, vieäc loaïi tröø ra beân leà xaõ hoäi, cuûa vieäc coâ laäp vaø caùc hình thöùc leä thuoäc beänh hoaïn khaùc. Kieåu ngheøo naøy chæ coù theå ñöôïc vöôït qua nhôø vieäc taùi khaùm phaù vaø ñaùnh giaù caùc moái töông quan huynh ñeä nôi taâm ñieåm cuûa caùc gia ñình vaø coäng ñoàng, qua vieäc chia seû nieàm vui, noãi buoàn, nhöõng khoù khaên vaø nhöõng thaønh coâng voán laø moät phaàn cuûa cuoäc soáng con ngöôøi.
Hôn nöõa, neáu moät maët chuùng ta ñang thaáy söï suy giaûm trong caùi ngheøo tuyeät ñoái, thì ñaèng khaùc chuùng ta khoâng theå khoâng thöøa nhaän raèng coù moät söï gia taêng nghieâm troïng trong caùi ngheøo töông ñoái, ñoù laø nhöõng tröôøng hôïp baát bình ñaúng giöõa caùc daân toäc vaø nhoùm ngöôøi soáng vôùi nhau treân nhöõng vuøng laõnh thoå naøo ñoù hay trong moät boái caûnh vaên hoùa-lòch söû xaùc ñònh naøo ñoù. Theo nghóa naøy, thaät caàn thieát bieát bao khi coù nhöõng chính saùch hieäu quaû ñeå thaêng tieán nguyeân taéc huynh ñeä, ñaûm baûo cho con ngöôøi - voán bình ñaúng veà nhaân phaåm vaø caùc quyeàn cô baûn - coù ñöôïc "nguoàn voán", caùc dòch vuï, nguoàn giaùo duïc, chaêm soùc söùc khoûe vaø kyõ thuaät ñeå moãi ngöôøi coù theå coù ñöôïc cô hoäi dieãn taû vaø nhaän ra döï phoùng cuoäc ñôøi cuûa hoï vaø phaùt trieån troïn veïn nhö moät con ngöôøi.
Ngöôøi ta cuõng thaáy nhu caàu caàn coù nhöõng chính saùch giuùp laøm nheï bôùt söï baát quaân bình thaùi quaù giöõa caùc nguoàn thu. Chuùng ta khoâng ñöôïc queân raèng giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi treân caùi goïi laø theá chaáp xaõ hoäi, cho raèng "laø hôïp phaùp, nhö Thaùnh Toâma Aquinoâ noùi vaø thaät söï caàn thieát khi con ngöôøi coù quyeàn sôû höõu taøi saûn", trong möùc ñoä lieân quan ñeán vieäc söû duïng, "hoï sôû höõu chuùng khoâng chæ nhö cuûa rieâng nhöng coøn nhö cuûa chung, theo nghóa laø khoâng chæ rieâng mình hoï nhöng caû ngöôøi khaùc cuõng ñöôïc höôûng lôïi töø taøi saûn".
Cuoái cuøng, cuõng coù moät hình thöùc khaùc giuùp thaêng tieán tình huynh ñeä - vaø vì theá loaïi tröø ngheøo ñoùi - voán phaûi naèm ôû neàn taûng cuûa taát caû nhöõng hình thöùc khaùc. Ñoù laø vieäc böùc mình ra cuûa nhöõng ai choïn soáng moät loái soáng chín chaén vaø caên baûn, nhöõng ngöôøi noã löïc traûi nghieäm moái hieäp thoâng huynh ñeä vôùi nhöõng ngöôøi khaùc baèng vieäc chia seû cuûa caûi cuûa mình. Ñaây laø yeáu toá neàn taûng cuûa vieäc böôùc theo Ñöùc Gieâsu Kitoâ vaø trôû thaønh moät Kitoâ höõu thöïc thuï. Ñoù khoâng chæ laø tröôøng hôïp cuûa nhöõng ngöôøi soáng ñôøi thaùnh hieán tuyeân khaán khoù ngheøo, nhöng coøn laø cuûa nhieàu gia ñình vaø caùc coâng daân coù traùch nhieäm, nhöõng ngöôøi ñaõ xaùc quyeát tin nhaän raèng chính moái töông quan huynh ñeä cuûa hoï vôùi nhöõng ngöôøi chung quanh môùi laøm neân ñieàu toát ñeïp quyù giaù nhaát cuûa hoï.
Taùi khaùm phaù tình huynh ñeä trong moâi tröôøng kinh teá
6. Nhöõng cuoäc khuûng hoaûng lôùn veà kinh teá vaø taøi chính hieän nay - voán baét nguoàn töø vieäc con ngöôøi caøng ngaøy caøng xa Thieân Chuùa vaø xa nhau, theå hieän moät phaàn trong vieäc theo ñuoåi tham voïng cuûa caûi vaät chaát, maët khaùc laø vieäc laøm kieät queä caùc töông quan coäng ñoàng vaø töông quan lieân vò - ñaõ ñaåy con ngöôøi ñeán choã tìm kieám thoûa maõn, haïnh phuùc vaø an toaøn trong vieäc tieâu thuï vaø thu nhaäp cao hôn so vôùi nguyeân lyù cuûa neàn kinh teá laønh maïnh. Vaøo naêm 1979, Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ gôïi nhaéc ñeán "moät moái nguy coù theå nhaän thaáy thöïc söï laø trong khi söï thoáng trò cuûa con ngöôøi treân theá giôùi vaät chaát ñang ñaït ñöôïc nhöõng thuaän lôïi ñaùng keå, thì con ngöôøi cuõng ñaùnh maát ñi nhöõng keát noái caàn thieát trong vieäc thoáng trò vaø trong nhieàu caùch theá khaùc nhau, con ngöôøi ñeå nhaân tính cuûa mình bò leä thuoäc vaøo theá giôùi vaø chính mình trôû neân leä thuoäc vaøo nhöõng löôn leïo theo nhieàu caùch - thaäm chí nhöõng löôn leïo naøy thöôøng khoâng ñöôïc nghieäm thaáy caùch tröïc tieáp - thoâng qua toaøn boä cô caáu ñôøi soáng coäng ñoàng, qua heä thoáng saûn xuaát vaø qua aùp löïc töø caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi."
Moät chuoãi noái tieáp nhau caùc khuûng hoaûng kinh teá coù theå mang ñeán caùc cô hoäi taùi suy nghó veà nhöõng kieåu maãu phaùt trieån kinh teá cuûa chuùng ta vaø moät söï thay ñoåi trong caùc neáp soáng. Nhöõng khuûng hoaûng ngaøy nay, thaäm chí laø vôùi nhöõng aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán cuoäc soáng con ngöôøi, cuõng coù theå cung caáp cho chuùng ta moät cô hoäi toát ñeå taùi khaùm phaù laïi caùc nhaân ñöùc khoân ngoan, can ñaûm, coâng baèng, tieát ñoä. Nhöõng nhaân ñöùc naøy coù theå giuùp chuùng ta vöôït qua nhöõng giaây phuùt khoù khaên vaø phuïc hoài laïi nhöõng moái daây huynh ñeä noái keát chuùng ta laïi vôùi nhau, vôùi moät söï tin töôûng saâu thaúm raèng nhaân loaïi caàn vaø coù theå ñaït ñöôïc caùi gì ñaáy lôùn hôn laø toái ña hoùa lôïi ích caù nhaân mình. Treân heát, nhöõng nhaân ñöùc naøy raát caàn thieát ñeå xaây döïng vaø baûo toàn moät xaõ hoäi phuø hôïp vôùi phaåm giaù con ngöôøi.
Tình huynh ñeä daäp taét chieán tranh
7. Trong naêm qua, raát nhieàu anh chò em cuûa chuùng ta ñang phaûi tieáp tuïc chòu ñöïng nhöõng kinh nghieäm huûy hoaïi cuûa chieán tranh, voán ñaõ taïo ra nhöõng veát thöông naëng neà vaø saâu thaúm gaây toån haïi ñeán tình huynh ñeä.
Raát nhieàu trong soá ñoù laø nhöõng cuoäc xung ñoät dieãn ra ngay giöõa nhöõng laïnh luøng noùi chung. Ñoái vôùi nhöõng ai soáng trong nhöõng vuøng ñaát, nôi xaûy ra nhöõng vuï khuûng boá vaø phaù huûy vôùi nhöõng loaïi vuõ khí, toâi baûm baûo raèng caù nhaân toâi vaø toaøn Giaùo Hoäi luoân ôû gaàn beân caùc baïn, vì söù maïng cuûa Giaùo Hoäi laø mang tình yeâu cuûa Ñöùc Kitoâ ñeán cho nhöõng naïn nhaân khoâng coù söùc khaùng cöï cuûa nhöõng cuoäc chieán tranh qua lôøi caàu nguyeän xin ôn bình an, vaø vieäc phuïc vuï daønh cho nhöõng ai bò thöông, ngöôøi ñoùi, ngöôøi tò naïn, ngöôøi bò truïc xuaát vaø taát caû nhöõng ai ñang soáng trong sôï haõi. Giaùo Hoäi cuõng leân tieáng xin caùc nhaø laõnh ñaïo haõy nghe tieáng khoùc than ñau ñôùn cuûa nhöõng noãi khoán khoå vaø mau keát thuùc moïi hình thöùc caêm hôøn, laïm duïng vaø xaâm phaïm caùc quyeàn caên baûn cuûa con ngöôøi.
Vì lyù do naøy, toâi maïnh meõ thænh caàu nhöõng ai ñang gieo raéc baïo löïc vaø caùi cheát baèng söùc maïnh vuõ trang: ñöøng nhìn thaáy nôi con ngöôøi ngaøy nay chæ nhö moät keû thuø caàn phaûi gaây chieán, nhöng haõy nhìn nhaän hoï nhö nhöõng anh chò em cuûa mình vaø haõy ruùt tay laïi! Haõy töø boû caùc hình thöùc vuõ khí vaø ñi ra gaëp gôõ ngöôøi khaùc trong ñoái thoaïi, tha thöù vaø hoøa giaûi, ñeå coù theå taùi döïng xaây hoøa bình, nieàm tin vaø hy voïng chung quanh caùc baïn! "Töø quan ñieåm naøy, roõ raøng laø, ñoái vôùi moïi daân toäc treân theá giôùi, nhöõng cuoäc xung ñoät vuõ trang luoân luoân laø moät söï phuû nhaän coù caân nhaéc söï hoøa hôïp quoác teá, vaø taïo ra nhöõng chia reõ saâu saéc vaø nhöõng veát thöông saâu thaúm maø phaûi nhieàu naêm sau môùi chöõa laønh ñöôïc. Chieán tranh laø moät söï choái töø cuï theå coâng cuoäc theo ñuoåi nhöõng muïc tieâu xaõ hoäi vaø kinh teá to lôùn maø coäng ñoàng quoác teá ñaõ töï mình thieát ñònh".
Tuy nhieân, trong khi moät löôïng lôùn caùc voõ khí ñang löu haønh ôû hieän taïi, thì ngöôøi ta coù theå vieän nhieàu côù môùi ñeå phaùt ñoäng nhöõng cuoäc chieán tranh. Vì theá, toâi xin möôïn lôøi thænh nguyeän cuûa caùc vò tieàn nhieäm cuûa toâi, mong caùc baïn haõy haïn cheá caùc loaïi voõ khí tieâu dieät haøng hoaït vaø giaûi giaùp caùc beân tham chieán, baét ñaàu vôùi vieäc giaûi giaùp caùc loaïi vuõ khí hoùa hoïc vaø vuõ khí haït nhaân.
Tuy nhieân, chuùng ta cuõng khoâng queân nhìn nhaän raèng caùc thoûa thuaän quoác teá vaø luaät quoác gia - duø ñaõ ñuû vaø raát lyù töôûng - töï baûn thaân chöa ñuû ñeå baûo veä nhaân loaïi khoûi nguy cô xung ñoät voõ khí. Moät söï hoaùn caûi cuûa con tim laø raát caàn thieát voán cho pheùp moãi ngöôøi nhaän ra nôi ngöôøi khaùc moät ngöôøi anh chò em cuûa mình ñeå chaêm soùc vaø cuøng laøm vieäc vôùi nhau ñeå xaây döïng moät cuoäc soáng troøn ñaày hôn cho taát caû moïi ngöôøi. Ñaây chính laø tinh thaàn ñaõ giuùp soi saùng cho nhieàu saùng kieán trong xaõ hoäi daân söï, bao goàm caû caùc toå chöùc toân giaùo, ñeå thaêng tieán hoøa bình. Toâi toû baøy nieàm hy voïng cuûa mình raèng nhöõng daán thaân haèng ngaøy cuûa taát caû moïi ngöôøi seõ tieáp tuïc sinh hoa keát traùi vaø seõ coù moät söï öùng duïng hieäu quaû trong luaät phaùp quoác teá veà quyeàn ñöôïc höôûng hoøa bình nhö moät quyeàn cô baûn cuûa con ngöôøi vaø laø moät ñieàu kieän tieân quyeát caàn thieát cho caùc quyeàn khaùc.
Tham nhuõng vaø toäi phaïm coù toå chöùc ñe doïa tình huynh ñeä
8. Bieân cöông cuûa tình huynh ñeä cuõng phaûi keå tôùi nhu caàu ñaït ñeán söï troøn ñaày cuûa moãi ngöôøi. Nhöõng tham voïng chính ñaùng cuûa con ngöôøi, ñaëc bieät laø cuûa nhöõng ngöôøi treû, khoâng ñöôïc bò ngaên trôû hay phaûn ñoái, vaø cuõng khoâng ñöôïc ñeå hy voïng hieän thöïc hoùa chuùng cuûa con ngöôøi bò ñaùnh maát ñi. Tuy nhieân, tham voïng khoâng ñöôïc laàm laãn vôùi laïm duïng quyeàn löïc. Traùi laïi, con ngöôøi phaûi caïnh tranh vôùi nhau trong moät söï toân troïng laãn nhau (x. Rm 12:10). Khi gaëp nhöõng baát ñoàng, voán laø ñieàu khoâng theå traùnh ñöôïc trong cuoäc soáng, chuùng ta phaûi luoân nhôù raèng chuùng ta laø anh chò em cuûa nhau vaø vì theá, chuùng ta phaûi daïy baûo nhau khoâng ñöôïc xem ngöôøi thaân caän nhö keû thuø hay nhö moät keû ñoái nghòch caàn phaûi bò loaïi tröø.
Tình huynh ñeä taïo ra hoøa bình xaõ hoäi vì noù kieán taïo moät söï quaân bình giöõa töï do vaø coâng lyù, giöõa traùch nhieäm caù nhaân vaø söï lieân ñôùi, giöõa thieän ích cuûa caùc caù nhaân vaø thieän ích chung. Vaø vì theá, moät coäng ñoàng chính trò phaûi haønh xöû sao cho minh baïch vaø traùch nhieäm vì taát caû nhöõng ñieàu naøy. Caùc coâng daân phaûi caûm thaáy chính mình ñöôïc caùc thaåm quyeàn coâng ñaïi dieän trong söï toân troïng töï do cuûa hoï. Tuy nhieân, thöôøng thì caùc lôïi ích phe phaùi cöù laøm chia reõ caùc coâng daân vôùi caùc cô cheá, laøm meùo moù töông quan naøy, gaây ra moät baàu khí xung ñoät keùo daøi.
Moät tinh thaàn huynh ñeä chaân thöïc seõ vöôït qua ñöôïc nhöõng ích kyû caù nhaân voán laø caùi xung khaéc vôùi khaû naêng soáng trong töï do vaø hoøa hôïp vôùi nhau cuûa con ngöôøi. Veà maët xaõ hoäi, duø ñöôïc theå hieän döôùi nhöõng hình thöùc tham nhuõng, hay roäng raõi hôn ngaøy nay trong vieäc hình thaønh nhöõng toå chöùc toäi phaïm, kieåu ích kyû aáy ñaõ phaùt trieån töø nhöõng nhoùm nhoû ñeán caùc nhoùm coù toå chöùc ôû phaïm vi toaøn caàu. Nhöõng nhoùm naøy ñaõ laøm luõng ñoaïn neàn phaùp lyù vaø coâng bình, taán coâng vaøo ngay taâm ñieåm cuûa phaåm giaù con ngöôøi. Nhöõng toå chöùc naøy choáng laïi Thieân Chuùa caùch naëng neà, chuùng gaây toån thöông cho ngöôøi khaùc vaø laøm haïi ñeán coâng trình taïo döïng, caøng nguy haïi hôn khi noù mang saéc thaùi toân giaùo.
Toâi cuõng nghó ñeán nhöõng thaûm kòch ñau loøng cuûa vieäc nghieän ngaäp, truïc lôïi vôùi moät söï xem thöôøng luaät luaân lyù vaø phaùp luaät nhaø nöôùc. Toâi nghó ñeán vieäc taøn phaù caùc taøi nguyeân thieân nhieân vaø vaán ñeà oâ nhieãm ñang dieãn ra vaø vieäc boùc loät söùc lao ñoäng. Toâi cuõng nghó ñeán vieäc buoân baùn tieàn teä baát hôïp phaùp vaø ñaàu cô taøi chaùnh, voán gaây ra nhöõng haäu quaû khoâng toát vaø tai haïi cho toaøn boä caùc heä thoáng xaõ hoäi vaø kinh teá, ñaåy haøng trieäu ngöôøi ñeán choã ngheøo tuùng. Toâi nghó ñeán chuyeän maïi daâm, moät ngheà laøm giaøu töø caùc naïn nhaân voâ toäi, ñaëc bieät laø ngöôøi treû, cöôùp ñi töông lai cuûa hoï. Toâi nghó ñeán nhöõng kinh tôûm cuûa vieäc buoân ngöôøi, toäi phaïm vaø laïm duïng choáng laïi nhöõng ngöôøi yeáu theá, tình traïng noâ leä vaãn coøn ñang toàn taïi ôû moät soá vuøng treân theá giôùi; tình traïng thöôøng xuyeân bò boû queân cuûa nhöõng ngöôøi tò naïn, voán laø naïn nhaân cuûa nhöõng thao tuùng phi phaùp ñaùng hoã theïn. Nhö Ñöùc Gioan XXIII coù vieát: "Moät xaõ hoäi ñaët neàn treân caùc töông quan quyeàn löïc thì chaúng coù gì goïi laø nhaân vaên. Thay vì tìm caùch giuùp con ngöôøi lôùn leân vaø hoaøn thieän, xaõ hoäi aáy chæ coå voõ nhöõng aùp böùc vaø giôùi haïn töï do cuûa con ngöôøi". Tuy nhieân, con ngöôøi coù theå thay ñoåi; hoï khoâng bao giôø ñöôïc thaát voïng trong vieäc coù theå thay ñoåi cuoäc soáng cuûa mình. Toâi mong öôùc ñaây laø moät thoâng ñieäp hy voïng vaø tin töôûng cho taát caû moïi ngöôøi, keå caû nhöõng ai ñaõ thöïc hieän nhöõng toäi aùc naëng neà, vì Thieân Chuùa khoâng muoán toäi nhaân phaûi cheát nhöng muoán ngöôøi aáy hoaùn caûi vaø ñöôïc soáng (x. Ez 18:23)
Trong boái caûnh roäng lôùn caùc moái töông quan xaõ hoäi con ngöôøi, khi chuùng ta nhìn thaáy toäi aùc vaø hình phaït, chuùng ta khoâng theå khoâng nghó ñeán nhöõng ñieàu kieän phi nhaân trong nhieàu nhaø tuø, nôi maø nhöõng ai bò giam caàm thöôøng bò giaùng xuoáng tình traïng thaáp hôn con ngöôøi vôùi moät söï vi phaïm nhaân phaåm vaø yù muoán vaø khaùt khao phuïc hoài cuûa hoï bò laøm hao moøn. Giaùo Hoäi hoaït ñoäng raát nhieàu trong nhöõng moâi tröôøng naøy, phaàn lôùn laø trong thinh laëng. Toâi uûng hoä vaø khuyeán khích moãi ngöôøi haõy laøm hôn nöõa, vôùi moät nieàm hy voïng raèng nhöõng noã löïc ñöôïc thöïc thi trong lónh vöïc naøy cuûa raát nhieàu caùc thieän nam tín nöõ ngaøy caøng ñöôïc naâng ñôõ, caùch coâng baèng vaø chaân thaønh, bôûi caùc thaåm quyeàn daân söï.
Tình huynh ñeä giuùp baûo toàn vaø nuoâi döôõng thieân nhieân
9. Gia ñình nhaân loaïi ñaõ nhaän ñöôïc töø Taïo Hoùa moät moùn quaø chung: thieân nhieân. Caùi nhìn Kitoâ höõu veà taïo döïng bao haøm moät caùi nhìn tích cöïc veà tính hôïp phaùp cuûa nhöõng can thieäp vaøo thieân nhieân khi nhöõng can thieäp aáy nhaèm höôûng lôïi töø chuùng vaø ñöôïc thöïc thi moät caùch coù traùch nhieäm, nghóa laø, qua vieäc thöøa nhaän nhöõng "quy luaät vaên phaïm" ñöôïc ghi khaéc trong thieân nhieân vaø söû duïng caùch khoân ngoan caùc nguoàn taøi nguyeân nhaèm ích chung, toân troïng neùt ñeïp, cuøng ñích tính vaø höõu duïng tính cuûa moãi sinh vaät vaø vò trí cuûa chuùng trong heä sinh thaùi. Taét moät lôøi, thieân nhieân naèm trong söï ñònh ñoaït cuûa chuùng ta vaø chuùng ta ñöôïc môøi goïi ñeå quaûn lyù chuùng moät caùch coù traùch nhieäm. Tuy nhieân, chuùng ta thöôøng bò nhöõng tham voïng vaø söï ngaïo maïn cuûa vieäc chieám höõu, sôû höõu, löôn leïo vaø khai thaùc loâi keùo; chuùng ta khoâng baûo toàn thieân nhieân; cuõng khoâng coi troïng noù hay xem noù nhö moät moùn quaø quyù baùu maø chuùng ta phaûi chaêm soùc vaø söû duïng ñeå phuïc vuï anh chò em mình, keå caû caùc theá heä töông lai.
Caùch ñaët bieät, lónh vöïc noâng nghieäp laø lónh vöïc saûn xuaát haøng ñaàu vôùi thieân höôùng chuû yeáu laø caûi taïo vaø baûo veä caùc nguoàn taøi nguyeân ñeå nuoâi soáng con ngöôøi. Theá neân, tình traïng ngheøo noùi lieân tuïc treân theá giôùi thuùc ñaåy toâi ñeán vieäc chia seû vôùi caùc baïn caâu hoûi naøy: Chuùng ta ñang söû duïng caùc taøi nguyeân cuûa traùi ñaát nhö theá naøo? Caùc xaõ hoäi ñöông ñaïi cuõng neân suy nghó veà thöù baäc nhöõng öu tieân maø vieäc saûn xuaát höôùng ñeán. Ñích thöïc laø nghóa vuï caáp baùch khi ta söû duïng caùc nguoàn taøi nguyeân cuûa traùi ñaát sao cho moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc thoaùt khoûi caùi ngheøo. Nhöõng saùng kieán vaø caùc giaûi phaùp coù theå nghó ra thì raát nhieàu, nhöng laïi khoâng giôùi haïn vaøo vieäc taêng gia saûn xuaát. Ai cuõng bieát vieäc saûn xuaát hieän taïi laø ñuû, nhöng laïi coù haøng trieäu ngöôøi tieáp tuïc chòu ñau khoå vaø cheát ñoùi, vaø ñaây laø moät ñaùng oâ nhuïc thöïc söï. Theá neân, chuùng ta caàn tìm ra caùch thöùc giuùp nhieàu ngöôøi coù theå thuï höôûng ñöôïc nhöõng lôïi ích töø nhöõng hoa quaû cuûa traùi ñaát, khoâng chæ laø traùnh khoaûng caùch caøng ngaøy caøng lôùn giöõa nhöõng ngöôøi coù nhieàu vaø nhöõng ngöôøi phaûi coá gaéng haøi loøng vôùi nhöõng maûnh vuïn, nhöng treân heát vì ñoù laø vaán ñeà cuûa coâng bình, bình ñaúng vaø toân troïng moãi ngöôøi. Theo ñoù, toâi xin gôïi nhaéc moïi ngöôøi veà muïc tieâu phoå quaùt caàn thieát veà taøi saûn voán laø moät trong nhöõng nguyeân taéc neàn taûng cuûa giaùo huaán xaõ hoäi cuûa Giaùo Hoäi. Toân troïng nguyeân taéc naøy laø ñieàu kieän thieát yeáu ñeå deã daøng mang ñeán cho ngöôøi khaùc moät caùch hieäu quaû vaø coâng baèng nhöõng saûn phaåm thieáu yeáu vaø quan troïng maø moãi ngöôøi ñeàu caàn vaø coù quyeàn thuï höôûng.
Keát luaän
10. Tình huynh ñeä caàn ñöôïc khaùm phaù, ñöôïc yeâu meán, ñöôïc traûi nghieäm, ñöôïc loan baùo vaø laøm chöùng. Nhöng chæ coù tình yeâu, ñöôïc trao ban nhö moät taëng phaåm töø Thieân Chuùa, môùi coù theå giuùp chuùng ta ñoùn nhaän vaø traûi nghieäm tình huynh ñeä caùch troøn ñaày.
Chuû nghóa hieän thöïc caàn thieát cuûa caùc neàn chính trò vaø kinh teá khoâng theå bò giaûn löôïc thaønh moät kieåu cô caáu kyõ thuaät, maát ñi caùc lyù töôûng vaø boû qua chieàu kích sieâu vieät cuûa con ngöôøi. Khi con ngöôøi khoâng môû ra vôùi Thieân Chuùa, thì töøng haønh vi cuûa con ngöôøi cuõng seõ bò kieät queä vaø nhaân vò seõ bò giaûn löôïc thaønh ñoái töôïng ñeå coù theå bò khai thaùc. Chæ khi chính trò vaø kinh teá môû ra ñeå ñi vaøo trong khoâng gian roäng môû ñöôïc ñaûm baûo bôûi Ñaáng yeâu meán töøng ngöôøi moät thì chuùng môùi coù theå ñaït ñöôïc moät caáu truùc traät töï ñaët neàn taûng treân moät tinh thaàn baùc aùi huynh ñeä chaân thöïc vaø trôû neân khí cuï höõu hieäu cho söï phaùt trieån vaø hoøa bình troïn veïn cuûa con ngöôøi.
Nhöõng ngöôøi Kitoâ höõu chuùng ta tin raèng trong Giaùo Hoäi, chuùng ta laø nhöõng chi theå cuûa cuøng moät thaân theå duy nhaát, taát caû chuùng ta caàn ñeán nhau, vì moãi ngöôøi chuùng ta ñöôïc trao ban cho moät ñaëc aân tuøy theo thöôùc ño aân suûng cuûa Ñöùc Kitoâ vaø vì coâng ích (x. Ep 4:7,25; 1 Cor 12:7). Ñöùc Kitoâ ñaõ ñeán trong theá giôùi naøy ñeå mang ñeán cho chuùng ta ôn suûng töø trôøi, nghóa laø, khaû naêng thoâng döï vaøo söï soáng cuûa Ngöôøi. Ñieàu naøy ñoøi buoäc chuùng ta phaûi ñan quyeän moät khung caùc töông quan huynh ñeä, ñaùnh daáu baèng söï hoã töông, söï tha thöù vaø hoaøn toaøn hieán thaân mình, theo nhö chieàu roäng vaø chieàu saâu cuûa tình yeâu Thieân Chuùa daønh cho con ngöôøi trong Ñaáng ñaõ nhôø caùi cheát vaø söï phuïc sinh loâi keùo chuùng ta ñeán vôùi Ngöôøi: "Thaày ban cho anh em moät ñieàu raên môùi laø anh em haõy yeâu thöông nhau nhö thaày ñaõ yeâu thöông anh em. Ngöôøi ta seõ bieát anh em laø moân ñeä Thaày neáu anh em yeâu thöông nhau" (Ga 13:34-35). Ñaây chính laø tin vui ñoøi hoûi töøng ngöôøi chuùng ta thöïc hieän moät böôùc tieán nöõa, thöïc haønh lieân læ söï caûm thoâng, laéng nghe nhöõng noãi ñau khoå vaø hy voïng cuûa nöôøi khaùc, thaäm chí laø nhöõng ai ôû xa chuùng ta nhaát vaø böôùc ñi treân con ñöôøng tình yeâu aáy, moät tình yeâu seõ giuùp ta bieát phaûi trao ban theá naøo vaø duøng chính mình caùch töï do vì lôïi ích cuûa anh chò em mình.
Ñöùc Kitoâ ñaõ oâm troïn laáy toaøn theå nhaân loaïi vaø khoâng muoán ai bò laïc maát. "Vì Thieân Chuùa ñaõ sai Con cuûa mình ñeá theá gian, khoâng phaûi ñeå keát aùn theá gian, nhöng laø ñeå theá gian ñöôïc cöùu ñoä nhôø Ngöôøi (Ga 3:17). Ngöôøi ñaõ laøm ñieàu ñoù maø khoâng cöôõng böùc hay eùp buoäc ai môû cho Ngöôøi caùnh cöûa cuûa con tim vaø taâm trí. "Ngöôøi lôùn nhaát trong caùc con phaûi trôû thaønh ngöôøi nhoû nhaát vaø ngöôøi ñöùng ñaàu phaûi laø ngöôøi phuïc vuï" - Ñöùc Gieâsu Kitoâ noùi - "Ta ôû giöõa caùc con nhö ngöôøi phuïc vuï" (Lc 22:26-27). Vì theá, moãi haønh vi ñöôïc trôû neân cao quyù nhôø thaùi ñoä phuïc vuï nhöõng ngöôøi khaùc, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi ôû xa vaø ít ñöôïc bieát ñeán. Phuïc vuï laø linh hoàn cuûa tình huynh ñeä xaây döïng hoøa bình.
Nguyeän xin Meï Maria, Meï Ñöùc Gieâsu, giuùp chuùng ta hieåu vaø soáng moïi ngaøytình huynh ñeä voán baét nguoàn töø thaùnh taâm con Meï, ñeå chuùng ta coù theå mang bình an ñeán cho moïi ngöôøi treân traùi ñaát yeâu daáu naøy cuûa chuùng ta.
Töø Vatican, 8.12.2013
chuyeån ngöõ: Pr. Leâ Hoaøng Nam, SJ
(Radio Vatican)