Giôùi thieäu Söù ñieäp
Ngaøy Hoaø bình theá giôùi 2014
Giôùi thieäu Söù ñieäp Ngaøy Hoaø bình theá giôùi 2014.
Roma (WHÑ 13-12-2013) - Saùng thöù Naêm 12 thaùng 12 naêm 2013, Phoøng Baùo chí Toaø Thaùnh ñaõ toå chöùc hoïp baùo ñeå giôùi thieäu Söù ñieäp Ngaøy Hoaø bình theá giôùi 2014 cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ. Söù ñieäp coù chuû ñeà "Tình huynh ñeä: neàn taûng vaø ñöôøng daãn ñeán hoaø bình", ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha kyù ngaøy 08 thaùng 12 naêm 2013.
Chuû trì cuoäc hoïp baùo laø Ñöùc giaùm muïc Mario Toso, Thö kyù Hoäi ñoàng Toaø Thaùnh veà Coâng lyù vaø Hoaø bình. Ñöùc hoàng y Chuû tòch Kodwo Appiah Turkson vaéng maët vì ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha cöû laøm ñaëc söù tham döï leã tang cöïu Toång thoáng Nam Phi Nelson Mandela taïi Johannesburg.
Söù ñieäp goàm 10 soá:
1/ Giôùi thieäu
2/ "Em ngöôi ñaâu?" (St 4,9)
3/ "Taát caû anh em ñeàu laø anh em vôùi nhau" (Mt 23,8)
4/ Tình huynh ñeä: neàn taûng vaø ñöôøng daãn ñeán hoaø bình
5/ Tình huynh ñeä, tieàn ñeà ñeå chieán thaéng ngheøo ñoùi
6. Taùi khaùm phaù tình huynh ñeä trong kinh teá.
7/ Tình huynh ñeä daäp taét chieán tranh
8/ Tham nhuõng vaø toäi aùc coù toå chöùc choáng laïi tình huynh ñeä
9/ Tình huynh ñeä giuùp giöõ gìn vaø vun ñaép thieân nhieân
10/ Keát luaän
Sau ñaây laø moät soá ñoaïn trích:
* * *
Tình huynh ñeä laø moät chieàu kích thieát yeáu cuûa con ngöôøi, vì con ngöôøi laø moät höõu theå coù töông quan. YÙ thöùc saâu saéc veà caùc moái töông quan daãn chuùng ta ñeán vieäc nhìn nhaän vaø ñoái xöû vôùi moïi ngöôøi nhö ngöôøi anh chò em thöïc söï; neáu khoâng seõ khoâng theå xaây döïng ñöôïc moät xaõ hoäi coâng baèng, moät neàn hoaø bình vöõng chaéc vaø laâu daøi. Caàn phaûi nhaéc laïi ngay raèng tình huynh ñeä thöôøng baét ñaàu hoïc ñöôïc nôi gia ñình, nhaát laø nhôø nhöõng vai troø ñaày traùch nhieäm vaø boå tuùc cho nhau cuûa taát caû caùc thaønh vieân, ñaëc bieät laø cuûa cha meï. Gia ñình laø nguoàn goác cuûa moïi tình huynh ñeä, vaø vì theá cuõng laø neàn taûng vaø con ñöôøng ñaàu tieân daãn ñeán hoaø bình, vì ôn goïi cuûa gia ñình laø chinh phuïc theá giôùi baèng tình yeâu.
Nhö Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñictoâ XVI ñaõ noùi, toaøn caàu hoaù laøm cho chuùng ta xích laïi gaàn nhau, nhöng khoâng laøm cho chuùng ta trôû thaønh anh em. Ngoaøi ra, nhieàu tình traïng baát bình ñaúng, ñoùi ngheøo vaø baát coâng, khoâng chæ laø söï caûnh baùo thieáu vaéng tình huynh ñeä moät caùch traàm troïng, maø coøn laø söï vaéng maët moät neàn vaên hoaù cuûa tình lieân ñôùi.
Roõ raøng laø neàn ñaïo ñöùc ñöông thôøi khoâng coù khaû naêng xaây döïng nhöõng moái töông quan huynh ñeä ñích thöïc, vì khoâng theå coù moät tình huynh ñeä khoâng quy chieáu vaøo moät Ngöôøi Cha chung nhö neàn taûng toái haäu cuûa mình. Moät tình huynh ñeä thöïc söï giöõa con ngöôøi giaû thieát vaø ñoøi hoûi phaûi coù moät moái quan heä phuï töû sieâu vieät. Döïa treân söï nhìn nhaän tình phuï töû naøy, tình huynh ñeä cuûa con ngöôøi ñöôïc cuûng coá: moãi ngöôøi trôû neân moät "ngöôøi thaân caän" chaêm lo cho ngöôøi khaùc.
Ñeå hieåu bieát ñaày ñuû hôn ôn goïi cuûa con ngöôøi laø soáng tình huynh ñeä, ñeå nhaän ra roõ raøng hôn nhöõng trôû ngaïi cho vieäc soáng ôn goïi aáy vaø tìm caùch vöôït qua, caàn phaûi nhaän bieát keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa -nhö Kinh Thaùnh ñaõ trình baøy raát roõ raøng- vaø haõy ñeå cho hieåu bieát aáy höôùng daãn chuùng ta.
Caâu chuyeän Cain vaø Abel daïy chuùng ta raèng nhaân loaïi ñöôïc ghi khaéc nôi mình moät ôn goïi veà tình huynh ñeä, nhöng ñoàng thôøi cuõng coù theå phaûn boäi tình huynh ñeä aáy. Baèng chöùng laø ##söï ích kyû dieãn ra haèng ngaøy, laø nguoàn goác cuûa nhieàu cuoäc chieán vaø baát coâng: nhieàu ngöôøi ñaõ phaûi cheát vì baøn tay cuûa anh chò em mình - laø nhöõng ngöôøi khoâng bieát nhaän ra mình laø nhöõng höõu theå ñöôïc döïng neân ñeå soáng hoã töông, soáng hieäp thoâng vaø cho ñi.
Goác reã cuûa tình huynh ñeä ôû nôi tình phuï töû cuûa Thieân Chuùa. Ñaây khoâng phaûi laø moät tình phuï töû chung chung, lôø môø vaø khoâng mang laïi hieäu quaû gì trong lòch söû, nhöng laø moät tình yeâu caù vò, chính xaùc vaø heát söùc cuï theå cuûa Thieân Chuùa daønh cho töøng ngöôøi (x. Mt 6,25-30). Vì theá ñaây laø moät tình phuï töû sinh ra tình huynh ñeä, bôûi vì tình yeâu cuûa Thieân Chuùa, moät khi ñöôïc ñoùn nhaän, seõ trôû thaønh taùc nhaân maïnh meõ nhaát bieán ñoåi söï hieän dieän vaø caùc moái quan heä vôùi ngöôøi khaùc, môû loøng con ngöôøi ra cho tình lieân ñôùi vaø söï chia seû.
Ai ñoùn nhaän söï soáng cuûa Chuùa Kitoâ vaø soáng trong Ngaøi thì nhaän bieát Thieân Chuùa laø Cha vaø töï hieán hoaøn toaøn cho Chuùa, yeâu meán Ngöôøi treân heát moïi söï. Con ngöôøi ñaõ ñöôïc giao hoaø nhìn nhaän Thieân Chuùa laø Cha cuûa moïi ngöôøi, vaø vì theá ñöôïc thuùc ñaåy soáng tình huynh ñeä môû ra vôùi moïi ngöôøi. Trong Ñöùc Kitoâ, ngöôøi khaùc ñöôïc ñoùn nhaän vaø yeâu thöông nhö con Chuùa, nhö anh chò em chöù khoâng phaûi ngöôøi xa laï, caøng khoâng phaûi nhö ñoái thuû hay thaäm chí laø keû thuø.
Trong gia ñình cuûa Thieân Chuùa, nôi maø taát caû ñeàu laø con cuûa cuøng moät Cha, vaø bôûi vì ñöôïc thaùp nhaäp vaøo Chuùa Kitoâ, laø con caùi trong Ngöôøi Con, khoâng coù cuoäc ñôøi naøo laø "caën baõ". Taát caû ñeàu ñöôïc höôûng phaåm giaù bình ñaúng vaø baát khaû xaâm phaïm. Taát caû ñeàu ñöôïc Thieân Chuùa yeâu thöông, taát caû ñeàu ñöôïc cöùu chuoäc baèng maùu cuûa Chuùa Kitoâ, Ñaáng ñaõ cheát vaø soáng laïi cho töøng ngöôøi. Ñoù laø lyù do taïi sao chuùng ta khoâng ñöôïc döûng döng vôùi soá phaän cuûa anh em mình.
Ñöùc Phaoloâ VI ñaõ khaúng ñònh raèng khoâng chæ caùc caù nhaân maø caùc quoác gia cuõng phaûi gaëp gôõ nhau trong tinh thaàn huynh ñeä. Ngaøi giaûi thích: "Trong söï hieåu bieát vaø tình baïn hoã töông naøy, trong söï hieäp thoâng thieâng lieâng naøy, chuùng ta phaûi [#] cuøng nhau xaây döïng moät töông lai chung cuûa nhaân loaïi". Boån phaän naøy lieân quan tröôùc heát ñeán nhöõng quoác gia ñöôïc öu ñaõi nhaát. Nghóa vuï cuûa hoï baét nguoàn töø tình huynh ñeä töï nhieân vaø sieâu nhieân, vaø coù ba khía caïnh: nghóa vuï cuûa tình lieân ñôùi, ñoøi hoûi caùc nöôùc giaøu giuùp ñôõ caùc nöôùc keùm phaùt trieån; nghóa vuï coâng baèng xaõ hoäi, ñoøi hoûi thieát laäp laïi moät caùch ñuùng ñaén hôn töông quan giöõa caùc daân toäc maïnh hôn vaø caùc daân toäc yeáu; vaø nghóa vuï laøm vieäc töø thieän chung, bao goàm vieäc thuùc ñaåy moät theá giôùi nhaân baûn hôn cho moïi ngöôøi, moät theá giôùi maø ai cuõng coù ñieàu gì ñoù ñeå cho ñi vaø nhaän laõnh, ñeå söï tieán boä cuûa ngöôøi naøy khoâng phaûi laø trôû ngaïi cho söï phaùt trieån cuûa ngöôøi khaùc.
Tình lieân ñôùi Kitoâ giaùo giaû thieát raèng ngöôøi thaân caän ñöôïc yeâu thöông khoâng chæ nhö "moät con ngöôøi coù quyeàn lôïi vaø quyeàn bình ñaúng cô baûn ñoái vôùi moïi ngöôøi, nhöng nhö hình aûnh soáng ñoäng cuûa Thieân Chuùa Cha, ñöôïc cöùu chuoäc nhôø maùu cuûa Chuùa Kitoâ vaø ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn khoâng ngöøng taùc ñoäng", nhö moät ngöôøi anh em khaùc. Vì vaäy, -Ñöùc Gioan Phaoloâ II nhaéc nhôû- vieäc nhaän bieát Thieân Chuùa laø Cha chung vaø moïi ngöôøi laø anh em trong Chuùa Kitoâ, laø con caùi trong Ngöôøi Con", nhaän bieát söï hieän dieän vaø taùc ñoäng ban söï soáng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, giuùp cho chuùng ta bieát nhìn theá giôùi vôùi moät tieâu chuaån môùi ñeå giaûi thích vaø bieán ñoåi theá giôùi.
Trong Thoâng ñieäp Caritas in Veritate, vò tieàn nhieäm cuûa toâi ñaõ nhaéc cho theá giôùi nhôù raèng vieäc thieáu tình huynh ñeä giöõa caùc daân toäc vaø giöõa con ngöôøi laø moät nguyeân nhaân quan troïng cuûa ñoùi ngheøo nhö theá naøo. Trong nhieàu xaõ hoäi, chuùng ta ñang raát ngheøo veà caùc moái töông quan do thieáu caùc moái töông quan gia ñình vaø coäng ñoàng vöõng chaéc. Chuùng ta lo laéng vì ngaøy caøng coù theâm nhöõng khoù khaên, bò gaït ra beân leà, noãi coâ ñôn... Loaïi ngheøo naøy chæ coù theå khaéc phuïc ñöôïc baèng vieäc taùi khaùm phaù vaø taêng cöôøng moái töông quan huynh ñeä trong gia ñình vaø coäng ñoàng, qua vieäc chia seû nhöõng vui buoàn, khoù khaên vaø thaønh coâng trong cuoäc soáng.
Coù moät caùch thuùc ñaåy tình huynh ñeä -do ñoù vöôït qua ñöôïc ñoùi ngheøo- vaø phaûi laø neàn taûng cuûa taát caû nhöõng caùch thöùc khaùc. Ñoù laø söï töø boû cuûa nhöõng ngöôøi choïn loái soáng giaûn dò vaø döïa treân nhöõng gì cô baûn, nhöõng ngöôøi chia seû söï giaøu coù cuûa mình, vì theá caûm nghieäm ñöôïc tình baèng höõu vôùi nhöõng ngöôøi khaùc. Ñaây laø ñieàu cô baûn ñeå böôùc theo Chuùa Gieâsu Kitoâ vaø trôû neân ngöôøi Kitoâ höõu ñích thöïc. Ñaây khoâng chæ laø tröôøng hôïp cuûa nhöõng ngöôøi soáng ñôøi taän hieán vôùi lôøi khaán khoù ngheøo, nhöng coøn laø cuûa nhieàu gia ñình vaø coâng daân coù traùch nhieäm, hoï tin raèng moái töông quan huynh ñeä vôùi ngöôøi thaân caän laø gia saûn quyù giaù nhaát cuûa mình.
Nhöõng khuûng hoaûng nghieâm troïng veà taøi chính vaø kinh teá hieän nay - baét nguoàn töø vieäc con ngöôøi caøng ngaøy caøng xa caùch Thieân Chuùa vaø tha nhaân, töø vieäc say meâ chaïy theo cuûa caûi vaät chaát, vaø töø vieäc laøm ngheøo ñi caùc moái töông quan giöõa caù nhaân vaø coäng ñoàng - ñaõ khieán cho nhieàu ngöôøi tìm kieám söï thoaû maõn, haïnh phuùc vaø an toaøn trong vieäc mua saém vaø kieám tieàn, baát chaáp nhöõng nguyeân taéc cuûa moät neàn kinh teá laønh maïnh.
Nhöõng cuoäc khuûng hoaûng kinh teá lieân tieáp phaûi khieán chuùng ta kòp thôøi nghó laïi veà caùc moâ hình phaùt trieån kinh teá vaø thay ñoåi loái soáng. Cuoäc khuûng hoaûng ngaøy nay, vôùi di saûn naëng neà cuûa noù trong cuoäc soáng con ngöôøi, cuõng coù theå laø moät dòp thuaän lôïi ñeå taùi khaùm phaù nhöõng nhaân ñöùc khoân ngoan, tieát ñoä, coâng bình vaø can ñaûm. Nhöõng nhaân ñöùc naøy coù theå giuùp chuùng ta vöôït qua nhöõng thôøi ñieåm khoù khaên vaø xaây döïng laïi nhöõng moái töông quan huynh ñeä noái keát chuùng ta vôùi nhau, tin chaéc raèng con ngöôøi coøn caàn ñeán vaø coù khaû naêng laøm ñieàu gì ñoù lôùn lao hôn laø thu lôïi toái ña cho caù nhaân mình. Treân heát, nhöõng nhaân ñöùc naøy caàn thieát ñeå xaây döïng vaø duy trì moät xaõ hoäi phuø hôïp vôùi phaåm giaù con ngöôøi.
Trong khi coù moät soá löôïng lôùn vuõ khí ñang ñöôïc trao ñoåi nhö hieän nay, ngöôøi ta coù theå luoân tìm ra nhöõng caùi côù môùi ñeå gaây ra chieán tranh. Vì theá, thay maët moïi ngöôøi, toâi laëp laïi lôøi cuûa caùc vò tieàn nhieäm ñeå keâu goïi ñöøng phoå bieán vuõ khí vaø haõy giaûi tröø vuõ khí, baét ñaàu vôùi vieäc giaûi tröø vuõ khí haït nhaân vaø vuõ khí hoaù hoïc.
Chuùng ta khoâng theå khoâng thaáy raèng nhöõng hieäp öôùc quoác teá vaø luaät phaùp quoác gia, maëc duø caàn thieát vaø raát ñaùng mong muoán, nhöng vaãn chöa ñuû ñeå giuùp nhaân loaïi traùnh khoûi nguy cô xaûy ra nhöõng cuoäc xung ñoät vuõ trang. Caàn coù söï hoaùn caûi taâm hoàn, giuùp moãi ngöôøi nhaän ra ngöôøi khaùc laø anh em phaûi ñöôïc chaêm soùc, phaûi cuøng coäng taùc ñeå xaây döïng moät cuoäc soáng phong phuù cho moïi ngöôøi.
Tình huynh ñeä taïo neân hoaø bình xaõ hoäi, bôûi vì noù taïo ra söï caân baèng giöõa töï do vaø coâng lyù, giöõa traùch nhieäm caù nhaân vaø tình lieân ñôùi, giöõa thieän ích cuûa caù nhaân vaø coâng ích. Vì theá moät coäng ñoàng chính trò phaûi haønh ñoäng moät caùch minh baïch vaø coù traùch nhieäm ñeå thuùc ñaåy taát caû caùc ñieàu aáy. Caùc coâng daân phaûi caûm thaáy mình ñöôïc coâng quyeàn ñaïi dieän cho trong söï toân troïng töï do cuûa hoï. Ngöôïc laïi, caùc lôïi ích cuûa ñaûng phaùi thöôøng xen vaøo giöõa coâng daân vaø caùc toå chöùc, laøm meùo moù moái töông quan naøy, taïo ra moät baàu khí xung ñoät trieàn mieân.
Trong boái caûnh roäng lôùn cuûa xaõ hoäi con ngöôøi, lieân quan ñeán toäi phaïm vaø hình phaït, chuùng ta khoâng theå khoâng nghó ñeán nhöõng ñieàu kieän voâ nhaân ñaïo cuûa bieát bao nhaø tuø, nôi tuø nhaân thöôøng bò ñaåy ñeán tình traïng soáng döôùi möùc cuûa con ngöôøi, nhaân phaåm bò chaø ñaïp, nieàm hy voïng vaø mong muoán phuïc hoài bò daäp taét. Giaùo hoäi ñaõ laøm raát nhieàu trong taát caû caùc lónh vöïc naøy, vaø thöôøng laøm trong aâm thaàm. Toâi keâu goïi vaø khuyeán khích laøm nhieàu hôn nöõa, vôùi hy voïng raèng nhöõng hoaït ñoäng nhö vaäy cuûa bieát bao con ngöôøi duõng caûm cuõng seõ luoân ñöôïc caùc nhaø chöùc traùch daân söï trôï giuùp, moät caùch coâng baèng vaø trung thöïc.
Gia ñình nhaân loaïi ñaõ nhaän ñöôïc moät moùn quaø chung cuûa Ñaáng Taïo hoaù, ñoù laø thieân nhieân. Quan ñieåm Kitoâ giaùo veà thieân nhieân laø moät nhaän ñònh tích cöïc veà tính hôïp phaùp cuûa caùc can thieäp vaøo töï nhieân ñeå ruùt ra lôïi ích, mieãn laø haønh ñoäng coù traùch nhieäm, nghóa laø coù theå noùi nhìn nhaän thieân nhieân coù moät "ngöõ phaùp", vaø söû duïng taøi nguyeân moät caùch khoân ngoan vì lôïi ích cuûa moïi ngöôøi, toân troïng veû ñeïp, muïc ñích vaø lôïi ích cuûa moãi sinh vaät vaø vai troø cuûa noù trong heä sinh thaùi. Toùm laïi, thieân nhieân laø ñeå cho chuùng ta söû duïng, vaø chuùng ta ñöôïc keâu goïi quaûn lyù thieân nhieân moät caùch coù traùch nhieäm. Traùi laïi, chuùng ta thöôøng bò daãn daét bôûi loøng tham, bôûi tính kieâu ngaïo muoán thoáng trò, sôû höõu, thao tuùng, truïc lôïi, chuùng ta khoâng baûo veä thieân nhieân, khoâng toân troïng, khoâng coi thieân nhieân laø moùn quaø taëng khoâng, maø chuùng ta phaûi chaêm soùc vaø duøng ñeå phuïc vuï anh em mình, trong ñoù coù nhöõng theá heä töông lai.
Chuùng ta caàn tìm ra nhöõng caùch thöùc ñeå moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc höôûng lôïi töø hoa traùi cuûa traùi ñaát, khoâng chæ ñeå traùnh söï cheânh leäch ngaøy caøng roäng giöõa nhöõng ngöôøi coù nhieàu vôùi nhöõng ngöôøi ñang phaûi baèng loøng vôùi nhöõng maåu baùnh vuïn, nhöng tröôùc heát vì ñaây laø vaán ñeà coâng lyù, bình ñaúng vaø toân troïng töøng con ngöôøi.
Toâi muoán nhaéc nhôû moïi ngöôøi veà muïc ñích chung caàn thieát aáy cuûa moïi thöù taøi nguyeân, laø moät trong nhöõng nguyeân taéc coát yeáu cuûa hoïc thuyeát xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi. Toân troïng nguyeân taéc naøy laø ñieàu kieän caàn thieát ñeå nhöõng taøi nguyeân cô baûn vaø chính yeáu naøy maø moïi ngöôøi ñeàu caàn ñeán vaø coù quyeàn ñöôïc höôûng, ñöôïc phaân phoái moät caùch hieäu quaû vaø coâng baèng.
Tình huynh ñeä caàn ñöôïc khaùm phaù, yeâu meán, caûm nghieäm, loan baùo vaø laøm chöùng... Nhöng chæ coù tình yeâu, ñöôïc Thieân Chuùa ban cho, môùi giuùp chuùng ta ñoùn nhaän vaø soáng troïn veïn tình huynh ñeä.
Laø Kitoâ höõu, chuùng ta tin raèng trong Giaùo hoäi chuùng ta ñeàu laø chi theå cuûa nhau, taát caû ñeàu caàn thieát cho nhau, vì moãi ngöôøi chuùng ta ñaõ nhaän ñöôïc aân suûng tuyø theo möùc ñoä Ñöùc Kitoâ ban cho, vì ích chung. Chuùa Kitoâ ñeán trong theá gian ñeå ban cho chuùng ta aân suûng cuûa Thieân Chuùa, nghóa laø ñöôïc tham döï vaøo söï soáng cuûa Thieân Chuùa. Ñieàu naøy keùo theo vieäc xaây döïng moät moái töông quan huynh ñeä, vôùi tình töông thaân töông trôï, tha thöù, vò tha, theo nhö tình yeâu cao caû Thieân Chuùa daønh cho nhaân loaïi trong Ñaáng ñaõ chòu ñoùng ñinh vaø phuïc sinh, ñaõ loâi keùo nhaân loaïi ñeán vôùi Ngöôøi: "Thaày ban cho anh em moät ñieàu raên môùi, laø anh em haõy yeâu thöông nhau. Nhö Thaày ñaõ yeâu thöông anh em, anh em cuõng neân yeâu thöông nhau. ÔÛ ñieåm naøy, moïi ngöôøi seõ nhaän bieát anh em laø moân ñeä cuûa Thaày, laø anh em yeâu thöông nhau" (Ga 13, 34-35).
Huy Hoaøng chuyeån ngöõ