Taøi lieäu chuaån bò
Ñaïi hoäi chung ngoaïi thöôøng laàn thöù ba
cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc
(5 - 19/10/2014)
Taøi lieäu chuaån bò Ñaïi hoäi chung ngoaïi thöôøng laàn thöù ba cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc (5 - 19/10/2014).
Roma (WHÑ 30-10-2013) - Hoài ñaàu thaùng 10 naêm 2013, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ coâng boá seõ trieäu taäp Ñaïi hoäi chung ngoaïi thöôøng laàn thöù ba cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc taïi Roma töø ngaøy 05 ñeán ngaøy 19 thaùng Möôøi naêm 2014, veà chuû ñeà "Caùc thaùch ñoá muïc vuï veà gia ñình trong boái caûnh cuûa coâng cuoäc loan baùo Tin Möøng".
Ñeå chuaån bò cho Ñaïi hoäi naøy, Ñöùc Toång giaùm muïc Lorenzo Baldisseri, Toång thö kyù Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc, ñaõ göûi ñeán caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc treân theá giôùi moät Taøi lieäu chuaån bò, trình baøy nhöõng suy tö caên baûn, keøm theo Baûn Caâu hoûi, môøi goïi caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông ñoùng goùp yù kieán. Theo yeâu caàu cuûa Ñöùc Toång giaùm muïc Baldisseri, caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông phaûi göûi baûn goùp yù cuûa mình veà cho Roma chaäm nhaát laø cuoái thaùng 1 naêm 2014.
Sau ñaây xin giôùi thieäu Taøi lieäu chuaån bò noùi treân, do Vaên phoøng Thö kyù Hoäi ñoàng Giaùm muïc chuyeån ngöõ.
* * *
Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc
Ñaïi Hoäi Ngoaïi Thöôøng Laàn Thöù Ba
Caùc Thaùch Ñoá Muïc Vuï Veà Gia Ñình
Trong Boái Caûnh Cuûa Coâng Cuoäc Loan Baùo Tin Möøng
Taøi Lieäu Chuaån Bò
Vatican
2013
I) Thöôïng Hoäi ñoàng: Gia ñình vaø vieäc loan baùo Tin Möøng
Söù vuï loan baùo Tin Möøng cho moïi loaøi thoï taïo ñaõ ñöôïc Chuùa tröïc tieáp trao phoù cho caùc moân ñeä cuûa Ngöôøi vaø Hoäi Thaùnh laø söù giaû loan tin trong doøng lòch söû. Thôøi ñaïi hoâm nay trong ñoù chuùng ta ñang soáng, khuûng hoaûng xaõ hoäi vaø taâm linh hieån nhieân ñaõ trôû thaønh moät thaùch ñoá muïc vuï chaát vaán söù vuï loan baùo Tin Möøng cuûa Hoäi Thaùnh cho gia ñình, voán laø teá baøo soáng ñoäng cuûa xaõ hoäi vaø Giaùo Hoäi. Vieäc loan baùo Tin Möøng cho gia ñình trong boái caûnh naøy laø moät vieäc khaån caáp vaø caàn thieát hôn bao giôø heát. Tính caùch quan troïng cuûa chuû ñeà naøy ñöôïc baày toû qua söï kieän Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ quyeát ñònh thieát laäp cho Thöôïng Hoäi ñoàng caùc Giaùm muïc moät loä trình laøm vieäc qua hai giai ñoaïn: Giai ñoaïn thöù nhaát, Ñaïi hoäi ngoaïi thöôøng naêm 2014, nhaèm muïc ñích xaùc ñònh "Status quaestionis" (caùc vaán ñeà ñaët ra) vaø thu thaäp caùc chöùng töø vaø ñeà nghò cuûa caùc Ñöùc Giaùm muïc ñeå loan baùo vaø soáng Tin Möøng veà gia ñình moät caùch thuyeát phuïc; giai ñoaïn hai, Ñaïi hoäi thöôøng leä naêm 2015, nhaèm tìm kieám nhöõng höôùng haønh ñoäng cho muïc vuï höôùng ñeán nhaân vò vaø gia ñình.
Ngaøy nay, coù nhöõng hoaøn caûnh chöa töøng coù cho ñeán nhöõng naêm cuoái naøy, töø tình traïng ngaøy caøng phoå bieán caùc caëp soáng chung töï do khoâng raøng buoäc bôûi keát hoân, vaø thaäm chí coù khi loaïi tröø caû yù töôûng hoân nhaân, cho ñeán tình traïng soáng chung giöõa nhöõng ngöôøi ñoàng tính, thöôøng ñöôïc pheùp nhaän con nuoâi. Trong voâ soá nhöõng hoaøn caûnh môùi ñoøi hoûi Hoäi Thaùnh caàn quan taâm vaø daán thaân muïc vuï, coù theå keå ra nhöõng hoaøn caûnh ñaùng löu yù nhaát sau ñaây: hoân nhaân hoãn hôïp hay khaùc toân giaùo; gia ñình chæ vôùi moät meï hoaëc moät cha; ña theâ; caùc cuoäc hoân nhaân ñöôïc saép ñaët vôùi vaán ñeà cuûa hoài moân, ñoâi khi ñöôïc ñoàng hoùa vôùi moät gia saûn maø ngöôøi laøm vôï ñaéc thuû; heä thoáng caùc giai caáp xaõ hoäi; neàn vaên hoùa phi daán thaân vaø caùc moái lieân keát ñöôïc giaû ñònh khoâng beàn vöõng; nhöõng hình thöùc chuû nghóa nöõ quyeàn thuø ñòch vôùi Giaùo Hoäi; nhöõng hieän töôïng di daân vaø ñònh nghóa laïi yù nieäm gia ñình; chuû nghóa ña nguyeân töông ñoái trong quan nieäm veà hoân nhaân; aûnh höôûng cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng treân neàn vaên hoùa ñaïi chuùng leân quan nieäm veà hoân nhaân vaø ñôøi soáng gia ñình; nhöõng traøo löu tö töôûng khôi daäy nhöõng kieán nghò veà laäp phaùp haï thaáp giaù trò veà tính tröôøng toàn vaø chung thuûy cuûa hoân nhaân; hieän töôïng ngaøy caøng nhieàu nhöõng baø meï mang thai hoä; nhöõng kieåu giaûi thích môùi veà nhaân quyeàn. Theá nhöng tröôùc heát ôû ngay trong phaïm vi Giaùo Hoäi theo nghóa heïp, ñöùc tin bò suy giaûm hay töø boû, nhaát laø nieàm tin vaøo tính bí tích cuûa hoân nhaân vaø tin vaøo quyeàn naêng chöõa laønh cuûa bí tích saùm hoái.
Töø ñoù, ngöôøi ta hieåu haøng Giaùm muïc treân theá giôùi cuøng vôùi Ñaáng keá vò thaùnh Pheâroâ ("cum et sub Petro") khaån thieát phaûi quan taâm ñeán vaán ñeà khi ñoái dieän vôùi nhöõng thaùch ñoá naøy. Thí duï nhö ngöôøi ta chæ caàn nghó tôùi söï kieän naøy laø trong boái caûnh hieän nay coù bao nhieâu laø treû con vaø caùc thanh thieáu nieân, sinh ra töø nhöõng cuoäc hoân nhaân traùi qui taéc, khoâng bao giôø coù theå thaáy cha meï chuùng laõnh nhaän caùc bí tích, chuùng ta hieåu tính chaát caáp thieát nhö theá naøo cuûa caùc vaán ñeà ñöôïc ñaët ra bôûi caùc thaùch ñoá cho coâng cuoäc loan baùo Tin Möøng trong hoaøn caûnh hieän nay, moät hoaøn caûnh khaù phoå bieán khaép nôi trong "ngoâi laøng toaøn caàu". Thöïc teá naøy coù moät vang aâm ñaëc bieät trong baàu khí ngaøy nay ñoâng ñaûo nhöõng con ngöôøi ôû khaép nôi ñoùn nhaän nhöõng giaùo huaán veà Loøng Chuùa Thöông Xoùt vaø veà Loøng Laân AÙi ñoái vôùi nhöõng ngöôøi bò thöông toån, bò gaït ra beân leà xaõ hoäi vaø cuoäc soáng. Nhö vaäy, nhieàu ngöôøi raát troâng ñôïi Giaùo Hoäi coù nhöõng löïa choïn veà muïc vuï gia ñình. Nhö theá, xem ra laø raát caàn thieát vaø khaån caáp coù moät suy nghó ôû caáp Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc Theá giôùi veà chuû ñeà naøy, ñoù nhö laø moät bieåu loä cuûa ñöùc aùi muïc töû ñoái vôùi ñaøn chieân ñöôïc giao phoù cho caùc ngaøi vaø ñoái vôùi toaøn theå gia ñình nhaân loaïi.
II) Giaùo Hoäi vaø Tin Möøng veà gia ñình
Tin Möøng veà tình yeâu Thieân Chuùa phaûi ñöôïc loan baùo cho nhöõng ai soáng kinh nghieäm nhaân baûn neàn taûng caù vò naøy, kinh nghieäm soáng ñôøi vôï choàng vaø hieäp thoâng môû ra vôùi taëng phaåm söï soáng laø con caùi, töùc laø coäng ñoaøn gia ñình. Giaùo lyù ñöùc tin veà hoân nhaân phaûi ñöôïc trình baøy moät caùch coù hieäu quaû vaø thoâng truyeàn soáng ñoäng, ñeå coù theå chaïm tôùi coõi loøng ngöôøi ta vaø laøm hoï bieán ñoåi theo thaùnh yù cuûa Thieân Chuùa ñöôïc toû loä trong Ñöùc Gieâsu Kitoâ.
ÔÛ ñaây chæ nhaéc laïi nhöõng tham chieáu Kinh Thaùnh coát yeáu. Veà caùc taøi lieäu veà Huaán Quyeàn cuõng theá, ôû ñaây chæ xin giôùi haïn vaøo caùc taøi lieäu cuûa Huaán Quyeàn phoå quaùt cuûa Giaùo Hoäi, vaø theâm vaøo ñoù moät ñoâi taøi lieäu cuûa Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh veà gia ñình vaø phaàn coøn laïi ñeå cho caùc Giaùm muïc tham döï Thöôïng Hoäi ñoàng ñoùng goùp nhöõng taøi lieäu töø caùc cô quan caáp Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc.
Trong moïi thôøi vaø trong caùc neàn vaên hoùa raát khaùc bieät nhau chöa bao giôø coù moät maãu chuaån veà moät giaùo huaán roõ raøng cuûa caùc ñaáng muïc töû cuõng nhö veà chöùng töø cuï theå cuûa caùc tín höõu, nam cuõng nhö nöõ, soáng Tin Möøng veà gia ñình trong nhöõng hoaøn caûnh raát dò bieät nhö laø moät quaø taëng voâ cuøng quyù giaù cho cuoäc soáng cuûa hoï vaø cuûa con caùi hoï. Söï daán thaân cho Thöôïng Hoäi ñoàng ngoaïi thöôøng saép tôùi naøy ñöôïc thuùc ñaåy vaø naâng ñôõ bôûi öôùc muoán thoâng truyeàn cho moïi ngöôøi coâng vieäc naøy, moät caùch maïnh meõ hôn nöõa, ñeå roài hy voïng raèng "kho taøng Maïc Khaûi, ñöôïc trao cho Giaùo Hoäi, ngaøy caøng laáp ñaày traùi tim con ngöôøi" (Dei Verbum, 26).
Keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng Taïo Hoùa vaø laø Ñaáng Cöùu Chuoäc
Neùt ñeïp cuûa söù ñieäp Kinh Thaùnh veà gia ñình baét nguoàn töø coâng trình saùng taïo ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ, voán ñöôïc taïo döïng theo hình aûnh vaø hoïa aûnh cuûa Thieân Chuùa (x. St 1,24-31; 2, 4b-25). Ñöôïc keát hôïp bôûi moät daây lieân keát baát khaû phaân ly, ñoâi vôï choàng soáng veû ñeïp cuûa tình yeâu, cuûa tình phuï töû, tình maãu töû vaø phaåm giaù cao vôøi ñöôïc tham döï vaøo coâng trình saùng taïo cuûa Thieân Chuùa.
Ñoùn nhaän hoàng aân hoa quaû cuûa söï keát hôïp vôï choàng, ñoâi baïn ñaûm nhaän laáy traùch nhieäm nuoâi naáng vaø giaùo duïc caùc ngoâi vò khaùc, töùc laø con caùi hoï, vì töông lai cuûa nhaân loaïi. Qua vieäc sinh saûn, ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ, thöïc thi trong ñöùc tin ôn goïi laøm ngöôøi coäng taùc vôùi Thieân Chuùa ñeå duy trì taïo thaønh vaø laøm taêng tröôûng gia ñình nhaân loaïi.
Ñöùc Chaân phöôùc Gioan Phaoloâ II ñaõ giaûi thích khía caïnh naøy trong Toâng Huaán veà Gia Ñình Familiaris consortio: "Thieân Chuùa ñaõ taïo döïng con ngöôøi theo hình aûnh vaø gioáng nhö hoïa aûnh cuûa Ngaøi (x. St 1, 26t). Khi vì yeâu thöông maø keâu goïi con ngöôøi böôùc vaøo cuoäc soáng, Ngaøi cuõng ñoàng thôøi môøi goïi hoï soáng cho tình yeâu. Thieân Chuùa laø Tình yeâu (1Ga 4, 8), Ngaøi ñang soáng maàu nhieäm hieäp thoâng yeâu thöông giöõa caùc ngoâi vò. Khi taïo döïng nhaân tính cuûa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ theo hình aûnh Ngaøi vaø lieân læ baûo toaøn cho nhaân tính aáy ñöôïc hieän höõu, Thieân Chuùa ghi khaéc vaøo ñoù ôn goïi cuõng nhö caû khaû naêng vaø traùch nhieäm töông öùng, môøi goïi con ngöôøi soáng yeâu thöông vaø hieäp thoâng (x. Gaudium et spes 12). Tình yeâu laø ôn goïi caên baûn vaø baåm sinh cuûa moïi ngöôøi" (Familiaris Consortio, 11). Keá hoaïch ñoù cuûa Thieân Chuùa Taïo Thaønh, voán bò toäi nguyeân toå laøm ñaûo loän (x. St 3,1-24), ñaõ ñöôïc toû ra trong lòch söû qua caùc bieán coá thaêng traàm cuûa Daân ñöôïc tuyeån choïn cho ñeán thôøi vieân maõn, khi maø Con Thieân Chuùa nhaäp theå laøm ngöôøi khoâng chæ xaùc nhaän thaùnh yù cuûa Thieân Chuùa muoán cöùu ñoä, maø nhôø söï cöùu chuoäc Ngöôøi coøn ban aân suûng ñeå ta coù theå vaâng phuïc thaùnh yù Ngaøi.
Con Thieân Chuùa, Ngoâi Lôøi laøm ngöôøi (x. Ga 1,14) trong cung loøng cuûa Meï Ñoàng Trinh ñaõ soáng vaø lôùn leân trong gia ñình Nazaret vaø tham döï tieäc cöôùi Cana vaø laøm cho nghi leã aáy ñöôïc phong phuù vôùi "daáu laï" ñaàu tieân (x. Ga 2, 1-11). Ngöôøi hoan hyû ñoùn nhaän söï ñoùn tieáp thaân tình töø caùc moân ñeä ñaàu tieân (x. Mc 1, 29-31; 2, 13-17) vaø Ngöôøi an uûi gia ñình cuûa caùc baïn höõu trong cuoäc leã mai taùng taïi Beâtania (x. Lc 10, 38-42; Ga 11,1-44).
Ñöùc Gieâsu Kitoâ ñaõ taùi laäp veû ñeïp cuûa hoân nhaân khi ñeà xöôùng laïi moät laàn nöõa yù ñònh cuûa Thieân Chuùa veà söï keát hôïp hoân nhaân maø con ngöôøi ñaõ loaïi boû vì loøng chai daï ñaù, thaäm chí coù ôû ngay giöõa truyeàn thoáng daân Israel (x. Mt 5, 31-32; 19, 3-12; Mc 10, 1-12; Lc 16, 18). Trôû veà vôùi thuôû ban ñaàu, Ñöùc Gieâsu ñaõ daïy trong hoân nhaân ñoâi baïn phaûi hôïp nhaát vaø chung thuûy vôùi nhau, Ngöôøi töø choái söï raãy boû vaø ngoaïi tình. Veû ñeïp cuûa tình yeâu con ngöôøi ñaõ ñöôïc ca tuïng döôùi söï linh höùng ôû trong saùch Dieãm Tình Ca, vaø daây lieân keát hoân phoái ñöôïc yeâu caàu vaø baûo veä bôûi caùc vò Tieân Tri, nhö Hoâseâ (x. Hs 1, 2-3, 3) vaø Malaki (x. Ml 2, 13-16). Chính qua veû ñeïp kyø dieäu cuûa tình yeâu con ngöôøi ñoù maø Ñöùc Gieâsu khaúng ñònh phaåm giaù nguyeân thuûy cuûa tình yeâu hoân nhaân giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ.
Giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi veà gia ñình
Trong coäng ñoaøn Kitoâ giaùo sô khai, gia ñình cuõng xuaát hieän nhö laø "Hoäi Thaùnh taïi gia" (x. GLHTCG 1655). Trong nhöõng caùi goïi laø "Boä luaät gia ñình" cuûa caùc Thö caùc Toâng ñoà cuûa Taân Öôùc, gia ñình lôùn cuûa theá giôùi coå ñaïi ñöôïc nhìn nhaän nhö laø nôi choán cuûa tình lieân ñôùi saâu xa nhaát giöõa vôï vaø choàng, giöõa cha meï vaø con caùi, giöõa ngöôøi giaàu vaø ngöôøi ngheøo (x. Ep 5, 21-6, 9; Cl 3, 18-4, 1; 1Tm 2, 8-15; Tt 2, 1-10; 1Pr 2, 13-3, 7; x. Thö göûi Phileâmon). Ñaëc bieät thö göûi tín höõu Epheâsoâ nhìn nhaän tình yeâu hoân phoái nôi ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ laø "maàu nhieäm cao caû", vì laøm cho tình yeâu cuûa Ñöùc Kitoâ vaø Hoäi Thaùnh hieän dieän trong theá giôùi (x. Ep 5, 31-32).
Qua doøng thôøi gian, nhaát laø thôøi hieän ñaïi vaø cho ñeán ngaøy nay, Hoäi Thaùnh ñaõ khoâng ngöøng vaø ngaøy caøng tieán boä ban nhöõng giaùo huaán veà gia ñình vaø hoân nhaân (voán laø neàn taûng cuûa gia ñình). Moät trong nhöõng dieãn taû quan troïng nhaát ñaõ ñöôïc Coâng Ñoàng Chung Vatican II ñeà nghò, trong Hieán Cheá Muïc vuï Gaudium et spes, trong khi ñeà caäp moät soá vaán ñeà caáp baùch nhaát ñaõ daønh caû moät chöông ñeå ñeà cao phaåm giaù cuûa hoân nhaân vaø gia ñình. Giaù trò cuûa hoân nhaân vaø gia ñình ñöôïc moâ taû laø ñeå xaây döïng xaõ hoäi: "Nhö theá, gia ñình chính laø neàn taûng cuûa xaõ hoäi, vì ñoù laø nôi maø nhieàu theá heä gaëp gôõ vaø giuùp nhau môû roäng kieán thöùc khoân ngoan, cuõng nhö giuùp nhau hoøa hôïp nhöõng quyeàn lôïi caù nhaân vôùi nhöõng ñoøi hoûi khaùc cuûa cuoäc soáng xaõ hoäi" (GS 52). Ñoâi vôï choàng tín höõu ñöôïc môøi goïi moät caùch heát söùc maõnh lieät soáng linh ñaïo laáy Ñöùc Kitoâ laøm trung taâm: " Chính caùc ñoâi vôï choàng, ñöôïc taïo thaønh gioáng hình aûnh Thieân Chuùa haèng soáng vaø ñöôïc an ñònh trong traät töï haøi hoøa cuûa caùc nhaân vò, haõy luoân hôïp nhaát vôùi nhau trong tình yeâu thöông, ñoàng taâm hieäp yù, vaø cuøng thaùnh hoùa laãn nhau, ñeå khi böôùc theo Ñöùc Kitoâ laø nguyeân lyù söï soáng, giöõa bao nieàm vui cuõng nhö hy sinh trong ôn goïi vaø nhôø luoân soáng trong moät tình yeâu chung thuûy, hoï trôû neân chöùng nhaân cuûa maàu nhieäm tình thöông maø Chuùa ñaõ toû ra cho theá giôùi qua söï cheát vaø söï soáng laïi cuûa Ngöôøi" (GS 52 ).
Caùc Ñaáng keá vò thaùnh Pheâroâ, sau Coâng Ñoàng Vatican II, cuõng ñaõ laøm phong phuù theâm, qua Huaán Quyeàn cuûa caùc ngaøi, giaùo lyù veà hoân nhaân vaø gia ñình. Ñaëc bieät Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI ñaõ ban nhöõng giaùo huaán lieân quan caû veà maët nguyeân taéc laãn veà maët thöïc haønh qua Thoâng ñieäp Humanae vitae. Keá ñeán, Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ trong Toâng huaán Familiaris consortio cuõng muoán nhaán maïnh khi ñöa ra keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa veà vaán ñeà söï thaät veà nguoàn goác cuûa tình yeâu giöõa ñoâi vôï choàng vaø tình yeâu cuûa gia ñình: " "Nôi" duy nhaát laøm cho söï trao hieán aáy coù theå thöïc hieän ñöôïc vôùi troïn caû söï thaät cuûa noù chính laø hoân nhaân, nghóa laø kheá öôùc tình yeâu hoân phoái, hay noùi caùch khaùc, laø söï choïn löïa coù yù thöùc vaø töï do nhôø ñoù maø ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ chaáp nhaän soáng chung vaø chia seû tình yeâu nhö chính Thieân Chuùa ñaõ muoán (x. GS 48), vaø cuõng chæ döôùi aùnh saùng naøy, söï choïn löïa kia môùi baày toû yù nghóa ñích thaät cuûa noù. Ñònh cheá hoân nhaân khoâng phaûi laø moät söï can thieäp tuøy tieän cuûa xaõ hoäi hay coâng quyeàn, cuõng khoâng phaûi laø söï aùp ñaët cuûa moät moâ thöùc töø beân ngoaøi; ñònh cheá aáy laø moät ñoøi hoûi töø beân trong kheá öôùc tình yeâu hoân phoái, ñöôïc xaùc ñònh coâng khai nhö kheá öôùc duy nhaát vaø tuyeät ñoái ñeå ñoâi baïn nhôø ñoù coù theå soáng trung thaønh troïn veïn vôùi yù ñònh cuûa Thieân Chuùa Taïo Hoùa. Söï trung thaønh naøy khoâng heà laøm giaûm töï do cuûa nhaân vò, ngöôïc laïi coøn giuùp cho töï do aáy khoûi rôi vaøo nhöõng thaùi ñoä chuû quan vaø caùc thöù chuû nghóa töông ñoái, vaø laøm cho noù ñöôïc tham döï vaøo söï khoân ngoan cuûa Thieân Chuùa Taïo Hoùa" (FC 11).
Giaùo Lyù Hoäi Thaùnh Coâng Giaùo cuõng ñöa ra nhöõng döõ kieän neàn taûng sau ñaây: "Hoân öôùc maø nhôø ñoù ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ taïo neân moät coäng ñoàng soáng chung thaân maät vaø yeâu thöông, ñaõ ñöôïc Ñaáng taïo Hoùa thieát laäp vaø saép xeáp theo nhöõng quy luaät rieâng. Töï baûn chaát, hoân nhaân höôùng tôùi thieän ích cuûa ñoâi phoái ngaãu, cuõng nhö vieäc sinh saûn vaø giaùo duïc con caùi. Hoân nhaân giöõa nhöõng ngöôøi ñaõ chòu Pheùp Röûa ñöôïc Ñöùc Kitoâ naâng leân haøng bí tích [x. Cñ Vatican II, Gaudium et spes, 48; Boä Giaùo Luaät, ñ.1055,1]" (GLHTCG 1660).
Giaùo thuyeát cuûa saùch Giaùo Lyù ñaõ xem xeùt caû veà nhöõng nguyeân taéc thaàn hoïc laãn nhöõng haønh vi luaân lyù, ñöôïc trình baøy qua hai tieâu ñeà khaùc bieät: Bí tích hoân nhaân (s. 1601-1658) vaø Ñieàu raên thöù saùu (s. 2331-2391). Ñoïc kyõ nhöõng phaàn naøy cuûa saùch Giaùo Lyù seõ cho ta moät hieåu bieát hieän ñaïi veà giaùo lyù ñöùc tin ñeå choáng ñôõ cho haønh ñoäng cuûa Hoäi Thaùnh tröôùc nhöõng thaùch ñoá hieän nay. Muïc vuï cuûa Hoäi Thaùnh ñöôïc gôïi höùng töø chaân lyù cuûa hoân nhaân ñöôïc nhìn trong keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng ñaõ taïo döïng ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ vaø, ñaõ maïc khaûi trong thôøi vieân maõn nôi Ñöùc Gieâsu Tình yeâu vieân maõn giöõa ñoâi vôï choàng ñaõ ñöôïc naâng leân haøng bí tích. Hoân nhaân kitoâ giaùo, döïa treân cô sôû cuûa söï öng thuaän, coøn ñöôïc phuù ban cho nhöõng hieäu quaû rieâng, caû nhöõng thieän ích laãn nghóa vuï cuûa ñoâi vôï choàng, tuy nhieân hoân nhaân cuõng khoâng traùnh khoûi aûnh höôûng cuûa voøng toäi loãi (x. St 3,1-24) voán coù theå gaây ra nhöõng veát thöông saâu ñaäm vaø laøm haï caáp caû phaåm giaù cuûa chính bí tích.
Gaàn ñaây Thoâng ñieäp Lumen fidei cuûa ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ noùi veà gia ñình trong töông quan vôùi ñöùc tin, veà ñieàu ñoù ta nhaän thaáy raèng "moái lieân keát giöõa ngöôøi ta vôùi nhau maïnh meõ nhö theá naøo khi coù Thieân Chuùa hieän dieän giöõa hoï" (LF 50). "Moâi tröôøng ñaàu tieân trong ñoù ñöùc tin chieáu saùng xaõ hoäi ngöôøi ta laø gia ñình. Toâi töôûng nghó tröôùc tieân ñeán söï keát hôïp beàn vöõng giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ trong hoân nhaân. Hoân phoái naøy sinh ra töø tình yeâu cuûa hoï cho nhau, laø daáu chæ vaø laø söï hieän dieän cuûa tình yeâu Thieân Chuùa, töø söï nhìn nhaän vaø chaáp nhaän söï khaùc bieät giôùi tính, laø moät thieän haûo nhôø ñoù ñoâi phoái ngaãu coù theå keát hôïp vôùi nhau neân moät xöông moät thòt (x. St 2,24) vaø sinh haï söï soáng môùi, bieåu loä söï nhaân laønh cuûa Ñaáng Taïo Hoùa, söï khoân ngoan vaø keá hoaïch yeâu thöông cuûa Ngaøi. Döïa treân neàn taûng cuûa tình yeâu naøy, ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ môùi coù theå höùa yeâu thöông nhau baèng moät haønh ñoäng daán thaân suoát cuoäc ñôøi vaø phaûn chieáu ñöùc tin treân nhieàu phöông dieän. Höùa yeâu thöông nhau maõi maõi laø ñieàu khaû theå khi ngöôøi ta bieát ñöôïc coù moät keá hoaïch vó ñaïi hôn nhöõng döï phoùng rieâng cuûa mình, noù naâng ñôõ ta vaø khieán ta coù theå phoù daâng caû töông lai mình cho ngöôøi mình thöông yeâu" (LF 52). "Ñöùc tin khoâng phaûi laø nôi aån naùu cho nhöõng con ngöôøi khoâng nhueä khí, nhöng laøm trieån nôû ñôøi soáng. Ñöùc tin giuùp ta nhaän bieát tieáng goïi kyø dieäu, laø ôn goïi tình yeâu, vaø noù baûo ñaûm cho ta tình yeâu aáy laø ñaùng caäy tin vaø ñaùng cho ta daán thaân ñaûm nhaän laáy, bôûi leõ noù döïa treân söï trung thaønh cuûa Thieân Chuùa, voán maïnh meõ hôn nhöõng noãi yeáu heøn cuûa ta" (LF 53).
III) Baûn Caâu hoûi
Nhöõng caâu hoûi döôùi ñaây giuùp caùc Hoäi Thaùnh ñòa phöông tham döï tích cöïc vaøo söï chuaån bò cho Thöôïng Hoäi ñoàng ngoaïi thöôøng naøy höôùng tôùi muïc ñích loan baùo Tin Möøng trong hoaøn caûnh bao nhieâu laø thaùch ñoá muïc vuï ngaøy nay lieân heä tôùi gia ñình.
1. Veà vieäc phoå bieán Kinh Thaùnh vaø Huaán Quyeàn cuûa Giaùo hoäi veà gia ñình
a) Möùc ñoä hieåu bieát thöïc söï cuûa caùc tín höõu veà giaùo huaán cuûa Kinh Thaùnh, cuûa Coâng Ñoàng Vatican II (Hieán cheá Gaudium et spes), cuûa Toâng huaán "Familiaris consortio" vaø caùc taøi lieäu khaùc cuûa Huaán Quyeàn haäu Coâng Ñoàng veà giaù trò cuûa gia ñình theo Hoäi Thaùnh Coâng Giaùo nhö theá naøo? Laøm theá naøo ñeå caùc tín höõu cuûa chuùng ta ñöôïc ñaøo taïo veà ñôøi soáng gia ñình theo giaùo huaán cuûa Hoäi Thaùnh?
b) Nhöõng nôi bieát giaùo huaán cuûa Hoäi Thaùnh, ngöôøi ta coù ñoùn nhaän troïn veïn giaùo huaán aáy khoâng? Coù nhöõng khoù khaên gaëp thaáy trong aùp duïng thöïc haønh hay khoâng? Ñoù laø nhöõng khoù khaên naøo?
c) Laøm theá naøo ñeå giaùo huaán cuûa Hoäi Thaùnh ñöôïc lan truyeàn qua caùc chöông trình muïc vuï ôû caáp toaøn quoác, caáp giaùo phaän vaø giaùo xöù? daïy Giaùo lyù veà gia ñình nhö theá naøo?
d) ÔÛ möùc ñoä naøo - vaø ñaëc bieät ôû nhöõng khía caïnh naøo - giaùo huaán naøy thöïc söï ñöôïc bieát, ñöôïc ñoùn nhaän, hoaëc bò töø choái hay pheâ phaùn trong nhöõng phaïm vi beân ngoaøi Giaùo hoäi? Coù nhöõng yeáu toá vaên hoùa naøo ngaên caûn ngöôøi ta ñoùn nhaän troïn veïn giaùo huaán cuûa Giaùo hoäi veà gia ñình?
2. Veà hoân nhaân theo luaät töï nhieân
a) Khaùi nieäm luaät töï nhieân chieám vò trí naøo trong neàn vaên hoùa daân söï, ôû caáp cô caáu ñònh cheá, giaùo duïc vaø hoïc vaán, cuõng nhö ôû bình dieän phoå caäp trong ngöôøi daân? Coù nhöõng quan nieäm veà nhaân hoïc naøo ôû neàn taûng cuûa cuoäc chieán ñaáu cho neàn moùng töï nhieân cuûa gia ñình naøy?
b) Nhöõng Kitoâ höõu noùi chung hieän nay coù ñoùn nhaän khaùi nieäm luaät töï nhieân veà söï kieän moät ngöôøi nam vaø moät ngöôøi nöõ keát hôïp vôùi nhau, ñuùng nhö noù laø theá, hay khoâng?
c) Laøm sao, caû treân lyù thuyeát laãn trong thöïc haønh, luaät töï nhieân veà söï keát hôïp giöõa moät ngöôøi nam vaø moät ngöôøi nöõ nhaèm taïo neân moät gia ñình laïi bò phaûn ñoái? Luaät töï nhieân ñoù ñöôïc ñeà xöôùng vaø ñaøo saâu nhö theá naøo trong caùc cô quan, toå chöùc, daân söï vaø Giaùo hoäi?
d) Neáu nhö nhöõng ngöôøi ñaõ-chòu-pheùp-Röûa maø khoâng thöïc haønh ñaïo hay nhöõng ngöôøi töï tuyeân boá mình laø ngöôøi-khoâng-tin xin cöû haønh leã thaønh hoân, tröôùc nhöõng thaùch ñoá muïc vuï naøy chuùng ta laøm theá naøo?
3. Muïc vuï gia ñình trong boái caûnh cuûa coâng cuoäc Loan baùo Tin Möøng
a) Trong nhöõng thaäp nieân vöøa qua, coù naûy sinh nhöõng kinh nghieäm naøo lieân quan tôùi vieäc chuaån bò hoân nhaân? Ñaõ coù nhöõng noã löïc naøo kích thích boån phaän loan baùo Tin Möøng cho caùc caëp vôï choàng vaø gia ñình hay khoâng? Laøm theá naøo ñeå phaùt huy yù thöùc gia ñình nhö laø "Hoäi Thaùnh taïi gia" ?
b) Anh chò em ñaõ coù nhöõng ñeà nghò phöông thöùc caàu nguyeän naøo trong gia ñình khaû dó ñeà khaùng tröôùc hoaøn caûnh ñôøi soáng vaø vaên hoùa phöùc taïp ngaøy nay khoâng?
c) Trong hoaøn caûnh hieän nay vôùi cuoäc khuûng hoaûng giöõa caùc theá heä, laøm theá naøo ñeå caùc gia ñình kitoâ höõu coù theå thöïc hieän ôn goïi rieâng cuûa mình laø thoâng truyeàn ñöùc tin?
d) Caùc giaùo hoäi ñòa phöông vaø caùc phong traøo linh ñaïo gia ñình laøm theá naøo ñeå taïo ra ñöôïc nhöõng loä trình hay ñònh höôùng nhö ñeå laøm maãu?
e) Caùc caëp vôï choàng vaø gia ñình coù theå goùp phaàn ñöôïc gì theo caùch rieâng cuûa mình ñeå lan truyeàn moät taàm nhìn toaøn dieän veà ñoâi vôï choàng vaø veà gia ñình kitoâ höõu ñaùng tin caäy cho con ngöôøi ngaøy nay?
f) Giaùo hoäi ñaõ baøy toû nhöõng quan taâm muïc vuï naøo haàu naâng ñôõ caùc ñoâi baïn ñang chuaån bò tieán ñeán hoân nhaân vaø caùc ñoâi vôï choàng ñang gaëp khuûng hoaûng?
4. Veà muïc vuï tröôùc nhöõng hoaøn caûnh hoân nhaân gaëp khoù khaên
a) Caùc caëp soáng chung khoâng keát hoân, hay goïi laø soáng thöû, coù phaûi laø moät thöïc teá ñaùng quan ngaïi trong Giaùo hoäi ñòa phöông cuûa anh chò em khoâng? Xeùt veà con soá, caùc caëp ñoù ñöôïc öôùc löôïng khoaûng bao nhieâu phaàn traêm?
b) Coù nhöõng caëp soáng chung töï do, nghóa laø khoâng raøng buoäc cuõng khoâng heà ñöôïc nhìn nhaän caû veà toân giaùo laãn daân söï hay khoâng? Coù döõ kieän thoáng keâ naøo chaéc chaén khoâng?
c) Nhöõng ngöôøi ly thaân vaø ly dò taùi hoân coù phaûi laø moät thöïc teá muïc vuï quan ngaïi trong Giaùo hoäi ñòa phöông cuûa anh chò em khoâng? Öôùc löôïng tyû leä laø bao nhieâu? Caùc chöông trình muïc vuï phaûi thích nghi theá naøo tröôùc thöïc teá naøy?
d) Trong taát caû caùc tröôøng hôïp ñoù, nhöõng ngöôøi ñaõ-chòu-pheùp-Röûa soáng nhö theá naøo tình caûnh traùi qui taéc ñoù cuûa hoï? Hoï coù yù thöùc ñieàu ñoù khoâng? Hay ñôn giaûn laø, hoï toû ra döûng döng veà tình traïng aáy cuûa hoï? Hoï coù caûm thaáy bò gaït ra beân leà vaø ñau khoå vì khoâng ñöôïc laõnh nhaän caùc bí tích khoâng?
e) Nhöõng ngöôøi ly dò vaø taùi hoân coù nhöõng yeâu caàu gì ñoái vôùi Giaùo hoäi veà vaán ñeà caùc bí tích Thaùnh Theå vaø Hoøa Giaûi? Trong soá nhöõng ngöôøi ñoù coù bao nhieâu ngöôøi xin laõnh nhaän caùc bí tích aáy?
f) Ñôn giaûn hoùa thöïc haønh thuû tuïc Giaùo luaät nhìn nhaän söï tuyeân boá moät daây hoân phoái baát thaønh coù thöïc söï goùp phaàn tích cöïc hay khoâng ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà cuûa nhöõng ngöôøi lieân quan?
g) Coù moät chöông trình muïc vuï rieâng cho nhöõng tröôøng hôïp naøy khoâng? Laøm sao ñeå tieán haønh nhöõng hoaït ñoäng muïc vuï ñoù? Coù nhöõng chöông trình muïc vuï naøo rieâng veà vaán ñeà naøy ôû caáp giaùo phaän vaø caáp toaøn quoác khoâng? Laøm theá naøo ñeå Loøng Töø Bi hay Thöông Xoùt cuûa Chuùa ñöôïc loan baùo cho nhöõng ngöôøi ly thaân vaø ly dò taùi hoân ? Giaùo hoäi laøm gì cuï theå ñeå naâng ñôõ nhöõng ngöôøi aáy trong cuoäc löõ haønh ñöùc tin cuûa hoï?
5. Veà nhöõng ngöôøi keát hôïp ñoàng tính
a) Trong nöôùc cuûa anh chò em coù luaät daân söï naøo coâng nhaän cuoäc soáng chung giöõa nhöõng ngöôøi cuøng giôùi nhö moät caùi gì töông ñöông vôùi keát hôïp cuûa hoân nhaân khoâng?
b) Caùc Giaùo hoäi ñòa phöông coù thaùi ñoä theá naøo, ñoái vôùi Chính Quyeàn uûng hoä nhöõng ñònh cheá cho nhöõng keát hôïp daân söï giöõa nhöõng ngöôøi ñoàng giôùi nhö theá, cuõng nhö ñoái vôùi nhöõng ngöôøi trong cuoäc daán thaân cho muïc ñích ñoù?
c) Giaùo hoäi caàn löu taâm chaêm soùc muïc vuï nhö theá naøo ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ñaõ choïn soáng kieåu soáng keát hôïp ñoù?
d) Ñoäng thaùi muïc vuï naøo thì thích hôïp trong tröôøng hôïp cuûa nhöõng caëp keát hôïp ñoàng tính coù nhaän con nuoâi nhaèm tôùi thoâng truyeàn ñöùc tin?
6. Veà vieäc giaùo duïc con caùi ngay trong chính nhöõng tröôøng hôïp hoân nhaân traùi pheùp (roái)
a) Tæ leä öôùc tính nhöõng ñöùa treû vaø treû vò thaønh nieân trong nhöõng tröôøng hôïp (bò roái) naøy laø bao nhieâu so vôùi nhöõng ñöùa treû ñöôïc sinh ra, nuoâi naáng vaø daïy doã trong caùc gia ñình ñuùng pheùp ñaïo?
b) Nhöõng ngöôøi cha ngöôøi meï naøy gaëp gôõ trao ñoåi vôùi taâm thaùi hay tinh thaàn nhö theá naøo? Hoï yeâu caàu ñieàu gì? Hoï chæ xin laõnh caùc bí tích hay coøn xin ñöôïc hoïc giaùo lyù nöõa?
c) Caùc Giaùo hoäi ñòa phöông ñaùp öùng nhö theá naøo nhöõng nhu caàu cuûa caùc baäc cha meï nhöõng ñöùa treû naøy nhaèm ñeå cho hoï höôûng ñöôïc moät neàn giaùo duïc ñöùc tin kitoâ ?
d) Thöïc haønh caùc bí tích nhö theá naøo trong nhöõng tröôøng hôïp ñoù: söï chuaån bò, trao ban vaø ñoàng haønh trong cöû haønh vaø soáng caùc bí tích?
7. Veà vieäc höôùng caùc ñoâi baïn ñeán ñoùn nhaän söï soáng môùi
a) Caùc kitoâ höõu coù bieát cuï theå giaùo lyù cuûa (Thoâng ñieäp) Humanae vitae veà vieäc laøm cha laøm meï coù traùch nhieäm khoâng? Ngöôøi ta coù bieát ñaùnh giaù veà maët luaân lyù caùc phöông phaùp ñieàu hoøa sinh saûn khaùc nhau khoâng? Töø quan ñieåm muïc vuï, neân gôïi yù coù theå ñi saâu vaøo höôùng naøo veà vaán ñeà naøy?
b) Giaùo thuyeát luaân lyù ñoù coù ñöôïc ñoùn nhaän khoâng? Nhöõng maët naøo gaây raéc roái nhaát khieán cho phaàn lôùn caùc caëp coù khoù khaên ñoùn nhaän?
c) Giaùo hoäi ñòa phöông uûng hoä nhöõng phöông phaùp töï nhieân naøo ñeå giuùp caùc ñoâi phoái ngaãu thöïc haønh giaùo huaán cuûa Humanae vitae ?
d) Coù nhöõng kinh nghieäm naøo veà ñeà taøi naøy trong khi thöïc haønh Bí tích Giao hoøa vaø tham döï vaøo Bí tích Thaùnh Theå?
e) Giöõa Giaùo lyù cuûa Giaùo hoäi veà vaán ñeà naøy vôùi giaùo duïc coâng daân trong xaõ hoäi coù söï töông phaûn roõ reät naøo khoâng?
f) Khuyeán khích nhö theá naøo phaùt huy naõo traïng thoaùng ñaït ñoái vôùi vieäc sinh saûn? Laøm sao ñeå taïo ñieàu kieän thuaän lôïi taêng tröôûng soá sinh?
8. Veà moái töông quan giöõa gia ñình vaø caù nhaân
a) Ñöùc Gieâsu Kitoâ maïc khaûi maàu nhieäm vaø ôn goïi cuûa con ngöôøi : phaûi chaêng gia ñình laø caûnh vöïc öu vieät ñeå thöïc hieän ôn goïi naøy?
b) Nhöõng tình caûnh gai goùc naøo cuûa gia ñình trong theá giôùi hoâm nay coù theå laø trôû ngaïi cho söï gaëp gôõ caù nhaân vôùi Ñöùc Kitoâ ?
c) Nhöõng khuûng hoaûng ñöùc tin maø ngöôøi ta coù theå traûi qua coù aûnh höôûng nhö theá naøo treân ñôøi soáng gia ñình?
9. Nhöõng thaùch ñoá khaùc vaø nhöõng ñeà nghò
Veà nhöõng chuû ñeà gôïi ra trong Baûn Caâu hoûi naøy, anh chò em coù nhöõng yù kieán gì khaùc veà nhöõng thaùch ñoá hoaëc nhöõng ñeà nghò naøo cho laø caáp baùch vaø höõu ích hay khoâng?
Vaên phoøng Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc
(Vaên phoøng Thö kyù Hoäi ñoàng Giaùm muïc Vieät Nam chuyeån ngöõ)