Ñoái thoaïi giöõa nhöõng ngöôøi ñieác
Ñoái thoaïi giöõa nhöõng ngöôøi ñieác.
Roma (Vat. 19-08-2013) - Chieàu ngaøy 14 thaùng 8 naêm 2013 sau gaàn ba naêm khoâng noùi chuyeän vôùi nhau, phaùi ñoaøn cuûa nhaø nöôùc Israel vaø phaùi ñoaøn cuûa chính quyeàn Palestine ñaõ laïi ngoài vaøo baøn thöông thuyeát hoøa bình taïi khaùch saïn Vua Davít ôû Gieârsalem. Hieän dieän taïi baøn thöông thuyeát phía Israel coù baø Tzipi Livni, Boä tröôûng Tö phaùp, vaø oâng Yitzak Molcho, ñaëc söù cuûa thuû töôùng Benyamin Netanyahu. Phía Palestine coù oâng Saeb Erekat thuoäc löïc löôïng Giaûi phoùng Palestine, oâng Mohammed Shtayyeh thuoäc löïc löôïng Fatah, vaø phía Hoa Kyø trong vai ñieàu hôïp coù oâng Martin Indik, ñaëc söù cuûa ngoaïi tröôûng John Kerry.
Hoâm tröôùc ñoù theo yeâu caàu cuûa phía Palestine, chính quyeàn Israel ñaõ traû töï do cho 26 treân 104 tuø nhaân chính trò. Hoï ñaõ ñöôïc tieáp ñoùn nhö nhöõng ngöôøi huøng taïi Ramallah vaø trong daûi Gaza, tröôùc söï phaãn noä cuûa nhöõng gia ñình ngöôøi Israel coù thaân nhaân bò thieät maïng trong caùc vuï khuûng boá cuûa nhöõng tuø nhaân Palestin naøy. Trong cuøng ngaøy toøa thò chính Gieârusalem ñaõ chaáp thuaän vieäc xaây theâm 942 caên nhaø môùi taïi Ghilo ôû maïn taây Gieârusalem, coäng theâm 1,200 caên, do chính thuû töôùng Netanyahu kyù giaáy pheùp ngaøy 11 thaùng 8 naêm 2013 trong vuøng Cisgiordania treân ñaát cuûa ngöôøi Palestine, khieán cho phía Palestine phaãn noä.
Treân baøn thöông thuyeát cuûa hai beân laø caùc vaán ñeà noùng boûng nhö: caùc bieân giôùi cuûa quoác gia Palestine töông lai, caùc laøng maïc ngöôøi do thaùi xaây treân ñaát cuûa ngöôøi Palestine trong vuøng Cisgiordania, quyeàn hoài höông cuûa haøng trieäu ngöôøi Palestine tò naïn trong caùc nöôùc laùng gieàng, vaán ñeà cuûa thaønh Gieârusalem, maø caû hai beân ñeàu muoán coi laø thuû ñoâ cuûa mình. Ít giôø tröôùc khi cuoäc thöông thuyeát baét ñaàu, ñaõ coù caùc caêng thaúng, vì phía chính quyeàn Palestine toá caùo phía Israel ñaõ cho xaây theâm 3,000 caên nhaø treân ñaát cuûa ngöôøi Paestine töø ñaàu thaùng 7 naêm 2013 tôùi nay.
Taát caû caùc vaán ñeà keå treân ñaõ laø caùc nuùt thaét giaèng co giöõa hai beân töø 22 naêm qua, khieán cho taát caû 13 cuoäc thöông thuyeát tröôùc ñoù ñeàu thaát baïi, baét ñaàu töø cuoäc thöông thuyeát ñaàu tieân trieäu taäp taïi Madrid ngaøy muøng 1 thaùng 11 naêm 1991. Tieáp ñeán laø taïi Oslo naêm 1993, Cairo naêm 1994, Camp David naêm 2000, Taba naêm 2001, Aqaba naêm 2003, Sharm el-Sheikh naêm 2005, Annapolis naêm 2007, Gaza naêm 2008, Washington naêm 2010, taïi nhieàu thaønh phoá khaùc nhau naêm 2011, 2012 vaø töø thaùng 4 naêm 2013 tôùi nay (2013).
Ngaøy 17 thaùng 7 naêm 2013 ngoaïi tröôûng John Kerry loan baùo hai beân seõ taùi nhoùm, vaø hai phaùi ñoaøn ñaõ gaëp nhau sô khôûi taïi Washington trong hai ngaøy 29-30 thaùng 7 naêm 2013 tröôùc khi chính thöùc taùi môû cuoäc thöông thuyeát taïi khaùch saïn Vua David ôû Gieârusalem.
OÂng Ban Ki Moon Toång thö kyù Lieân Hieäp Quoác, ñaõ khích leä hai phía Palestine vaø Israel "kieân nhaãn" trong caùc cuoäc thöông thuyeát hoøa bình, vaø oâng thænh caàu caû hai beän laøm taát caû nhöõng gì coù theå, ñeå coù caùc böôùc tieán caàn thieát haàu ñi tôùi thaønh coâng, vôùi söï trôï giuùp cuûa coäng ñoàng quoác teá. OÂng baûo ñaûm vôùi hai phe thöông thaûo söï uûng hoä cuûa Lieân Hieäp Quoác ñoái vôùi cuoäc ñoái thoaïi môùi naøy, nhaèm muïc ñích ñaït moät neàn hoøa bình laâu beàn vaø döïa treân giaûi phaùp hai quoác gia ñoäc laäp coù chuû quyeàn thöøa nhaän laãn nhau. OÂng Ban Ki Moon cuõng ñaõ coâng du moät voøng vuøng Trung Ñoâng vaø gaëp giôùi laõnh ñaïo cuûa caû hai beân.
Veà phía mình ngoaïi tröôûng Hoa Kyø John Kerry ñaõ caàu mong caùc cuoäc thöông thuyeát keát thuùc trong voøng 9 thaùng, töùc tôùi thaùng 5 naêm 2014, vaø ñi tôùi choã thaønh laäp moät quoác gia Palestine ñoäc laäp, ít nhaát laø treân nguyeân taéc. Ngoaïi tröôûng Kerry cuõng thaéng thaén pheâ bình ñöôøng loái chính trò xaâm laêng ñaát ñai cuûa chính quyeàn Israel, vaø caûnh caùo laø noù coù nguy cô khieán cho nhaø nöôùc Israel trôû thaønh baát hôïp phaùp tröôùc maét cuûa coäng ñoàng quoác teá. Sôû dó ngoaïi tröôûng Kerry ñaõ phaûi duøng ñeà taøi "Israel baát hôïp phaùp" laø vì thuû töôùng Netanyahu sôï bò coâ laäp treân tröôøng quoác teá hôn laø sôï bom nguyeân töû cuûa Iran.
Nhöng ñoù chæ laø chuyeän phoûng ñoaùn. Thöïc ra nuùt thaét chính laø "laäp tröôøng öông ngaïnh" cuûa caû hai beân ñaõ khoâng bao giôø nhaân nhöôïng nhau, maø chæ ñoøi phe beân kia chaáp nhaän caùc ñieàu kieän cuûa mình. Caû hai phía ñeàu bò caùc aùp löïc raát maïnh coá yù khieán cho cuoäc thöông thuyeát thaát baïi. Phía Israel coù caùc thaønh phaàn khoâng muoán rôøi boû caùc laøng maïc vaø nhaø cöûa ñaõ thieát laäp treân ñaát laán chieám cuûa ngöôøi Palestine töø naêm 1967 tôùi nay, vaø caùc vuøng ñaát naøy phaûi thuoäc veà quoác gia Palestine.
Vôùi con soá hôn 2,000 caên nhaø môùi ñöôïc caáp giaáy pheùp xaây caát trong hai thaùng qua, coäng theâm 10,000 caên ñaõ ñöôïc pheùp trong naêm 2012, roài coäng vôùi haøng chuïc ngaøn caên nhaø khaùc ñaõ xaây caát trong 10 naêm tröôùc nöõa, ngöôøi ta thaáy chính quyeàn Israel khoâng töø boû chính saùch xaâm laêng ñaát ñai, vaø luoân luoân ñaët phía Palestine vaø coäng ñoàng quoác teá tröôùc caùc söï kieän ñaõ roài. Ngoaøi ra phía Israel cuõng khoâng muoán nghe noùi ñeán chuyeän hoài höông haøng trieäu ngöôøi Palestine.
Coøn phía Palestine, ñaëc bieät laø trong daûi Gaza, löïc löôïng Hamas khoâng muoán coù hoøa bình vôùi Israel cöïu thuø, vaø cuõng khoâng thöøa nhaän nöôùc Israel. Tuy yeáu theá, nhöng hoï vaãn saün saøng aên thua ñuû vôùi quaân ñoäi Israel. Baèng chöùng laø trong ñeâm tröôùc ngaøy taùi khai môû cuoäc thöông thuyeát hoï ñaõ baén rocket vaøo vuøng Neghev, khieán cho khoâng löïc Israel laäp töùc traû ñuõa. Toång thoáng Mahamoud Abbas cuûa phe Palestine ñang phaûi vaát vaû ñöông ñaàu vôùi cuoäc khuûng hoaûng kinh teá taøi chaùnh, trong khi chính quyeàn cuûa thuû töôùng Netanyahu thì laïi phaûi lieân minh vôùi caùc ñaûng phaùi khoâng muoán nghe noùi tôùi quoác gia Palestine ñoäc laäp. Beân caïnh ñoù laø böùc töôøng phaân caùch cao 5 meùt chaïy daøi töø baéc chí nam, vaãn tieáp tuïc ñöôïc phía Israel xaây caát ñeå ngaên chaën caùc vuï khuûng boá töï saùt. Chính caùc yeáu toá tieâu cöïc naøy ñaõ khieán cho möôøi maáy cuoäc ñaøm phaùn ñeàu thaát baïi, Vaø caû laàn naøy nöõa ngöôøi ta cuõng coù caûm töôûng ñang chöùng kieán "cuoäc ñoái thoaïi giöõa nhöõng ngöôøi ñieác".
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)