Phoûng vaán giaùo sö Elio Guerriero
thaàn hoïc gia kieâm söû gia Giaùo Hoäi
veà Thoâng ñieäp "Lumen fidei - AÙnh saùng ñöùc tin"
Phoûng vaán giaùo sö Elio Guerriero, thaàn hoïc gia kieâm söû gia Giaùo Hoäi, veà Thoâng ñieäp "Lumen fidei - AÙnh saùng ñöùc tin".
Roma (Avvenire 14-06-2013; Vat. 16-07-2013) - Ngaøy muøng 5 thaùng 7 naêm 2013 Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ coâng boá Thoâng ñieäp "Lumen fidei - AÙnh Saùng Ñöùc Tin" baèng 6 thöù tieáng: YÙ, Anh, Phaùp, Ñöùc, Taây Ban Nha vaø Boà Ñaøo Nha.
Caùch ñaây ít laâu Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cho bieát Thoâng ñieäp naøy ñöôïc vieát baèng "boán tay", nghóa laø Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ soaïn thoâng ñieäp nhaân dòp chuaån bò keát thuùc Naêm Ñöùc Tin, nhöng chöa hoaøn thaønh. Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ duøng taøi lieäu naøy ñeå hoaøn thaønh Thoâng ñieäp, vaø noù cuõng trôû thaønh Thoâng ñieäp ñaàu tieân cuûa ngaøi.
Noù thuoäc boä ba Thoâng ñieäp maø Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI daønh cho ba nhaân ñöùc ñoái thaàn laø ñöùc Tin, ñöùc Caäy vaø ñöùc Meán. Ñoù ñaõ laø yù höôùng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI, nhöng sau khi suy tö veà ñöùc AÙi vaø ñöùc Hy voïng, ngaøi ñaõ khoâng theå keát thuùc suy tö veà ñöùc Tin, tröôùc khi töø nhieäm söù vuï Pheâroâ ngaøy 11 thaùng 2 naêm 2013 vaø baét ñaàu coù hieäu löïc töø luùc 20 giôø ngaøy 28 thaùng 2 naêm 2013.
Trong 8 naêm laøm Giaùo Hoaøng Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ coâng boá ba Thoâng ñieäp. Thoâng ñieäp ñaàu tieân ñeà ngaøy ngaøy 25 thaùng 12 naêm 2005 nhöng ban haønh vaøo thaùng Gieâng naêm 2006 töïa ñeà "Deus caritas est". Thoâng ñieäp thöù hai töïa ñeà "Spe salvi" coâng boá ngaøy 30 thaùng 11 naêm 2007. Vaø thoâng ñieäp thöù ba ban haønh ngaøy 29 thaùng 6 naêm 2009 töïa ñeà "Caritas in veritate". Ñaây laø thoâng ñieäp veà giaùo huaán xaõ hoäi cuûa Hoäi Thaùnh vaø gaén lieùn vôùi Thoâng ñieäp "Populorum progressio" cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI coâng boá naêm 1968. Taøi lieäu naøy cuûa Ñöùc Phaoloâ VI duy trì nguyeân veïn giaù trò cuûa noù trong boái caûnh cuoäc khuûng hoaûng kinh teá taøi chaùnh hieän nay.
Thoâng ñieäp "Lumen fidei - AÙnh saùng ñöùc tin" goàm 59 soá. Ngoaøi phaàn môû ñaàu (caùc soá 1-7) vaø keát luaän (caùc soá 58-59), Thoâng ñieäp chia laøm boán chöông. Chöông I töïa ñeà "Chuùng toâi ñaõ tin vaøo tình yeâu" (caùc soá 8-22) nhaéc tôùi toå phuï Abraham nhö laø cha cuûa caùc keû coù loøng tin, ñöùc tin cuûa daân Israel, söï traøn ñaày trong ñöùc tin kitoâ, ôn cöùu roãi nhôø loøng tin, hình thöùc giaùo hoäi cuûa ñöùc tin. Chöông hai coù töïa ñeà "Neáu anh em khoâng tin anh em seõ khoâng hieåu" (caùc soá 23-36) khai trieån caùc töông quan giöõa ñöùc tin vaø chaân lyù, söï hieåu bieát chaân lyù vaø tình yeâu thöông, ñöùc tin nhö laø söï laéng nghe vaø nhìn thaáy, ñoái thoaïi giöõa ñöùc tin vaø lyù trí, ñöùc tin vaø vieäc tìm kieám Thieân Chuùa, ñöùc tin vaø thaàn hoïc. Chöông ba töïa ñeà "Toâi thoâng truyeàn cho anh em ñieàu toâi ñaõ nhaän ñöôïc" (caùc soá 37-49) trình baày Giaùo Hoäi nhö laø meï ñöùc tin cuûa chuùng ta, caùc bí tích vaø vieäc truyeàn ñaït ñöùc tin, ñöùc tin caàu nguyeän vaø Möôøi Ñieàu Raên, söï hieäp nhaát vaø toaøn veïn cuûa ñöùc tin. Chöông boán töïa ñeà "Thieân Chuùa chuaån bò cho hoï moät kinh thaønh" noùi tôùi ñöùc tin vaø coâng ích, ñöùc tin vaø gia ñình, moät aùnh saùng cho cuoäc soáng trong xaõ hoäi, moät söùc maïnh uûi an trong khoå ñau.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn moät soá nhaän ñònh cuûa giaùo sö Elio Guerriero, thaàn hoïc gia kieâm söû gia Giaùo Hoäi veà Thoâng ñieäp "AÙnh Saùng Ñöùc Tin".
Hoûi: Thöa giaùo sö Guerriero, giaùo sö nghó gì veà Thoâng ñieäp coù "boán tay vieát" naøy?
Ñaùp: Ñaây laø moät thí duï vaø laø bieán coá cuûa söï "hieäp thoâng giaùo hoäi", moät Thoâng ñieäp do hai Giaùo Hoaøng vieát. Noù laø moät ôn thaùnh Chuùa ban cho chuùng ta.
Hoûi: Ñaây coù phaûi laø moät bieán coá ngoaïi thöôøng chöa töøng coù trong lòch söû Giaùo Hoäi hay khoâng thöa giaùo sö?
Ñaùp: Vaâng, ñuùng theá. Neáu chuùng ta nhìn vaøo lòch söû quùa khöù, thì chæ thaáy caùc thí duï tieâu cöïc thoâi. Quùy vò haõy nghó tôùi tröôøng hôïp cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Celestino V, laø vò Giaùo Hoaøng duy nhaát ñaõ khöôùc töø söù vuï Pheâroâ moät caùch töï do nhö Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI; vaø Ñöùc Celestino V ñaõ bò Ñöùc Giaùo Hoaøng Bonifacio VIII nhoát tuø vì sôï xaûy ra moät vuï ly giaùo. Hay quùy vò haõy nghó tôùi thôøi gian caùc Giaùo Hoaøng phaûi soáng taïi Avignon beân Phaùp, vôùi hai roài ba vò Giaùo Hoaøng choáng ñoái nhau. Toäi ñoïc hieåu vieäc choïn Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ nhö laø moät vieäc trôû laïi thôøi Giaùo Hoäi cuûa caùc Toâng Ñoà.
Hoûi: Giaùo sö hieåu noù nhö laø thôøi Giaùo Hoäi khai sinh?
Ñaùp: Vaâng, ñuùng nhö theá. Ngoaøi ra coù vaøi thö cuûa thaùnh Phaoloâ ñaõ ñöôïc vieát cuøng vôùi Sostene hay vôùi Timoâtheâ. Dó nhieân, ñaây laø caùc bieán coá khaùc, nhöng toâi ñoïc hieåu noù nhö laø moät ôn Thieân Chuùa ban. Cuõng nhö ñaõ xaûy ra hoài naêm 1965 khi Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI vaø Ñöùc Thöôïng Phuï Costantinopoli Atenagora cuøng kyù vaøo thö chung huûy vaï tuyeät thoâng xaûy ra hoài naêm 1054.
Hoûi: Nhö theá Thoâng ñieäp do "boán baøn tay vieát" laø moät daáu chæ cuûa söï hieäp thoâng giaùo hoäi?
Ñaùp: Söï löïa choïn cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ khoâng chæ coù nghóa laø keát thuùc moät taøi lieäu ñaõ ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Buieån Ñöùc XVI baét ñaàu, nhöng coøn vaø cuõng muoán noùi raèng tieáp nhaän thoâng ñieäp ñaõ ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI baét ñaàu vaø hoaøn taát noù nhö daáu chæ cuûa söï tieáp noái vaø hieäp thoâng.
Hoûi: Nhö theá noù laø moät taøi lieäu troän laãn söï nhaäy caûm cuûa caû hai vò Giaùo Hoaøng?
Ñaùp: Chaéc chaén laø noù dieãn taû moät söï hieäp thoâng lôùn vaø moät söù ñieäp giaùo hoäi ñaëc bieät. Cuõng nhö tröôøng hôïp moät Giaùm Muïc rôøi chöùc vuï cuûa mình vaø coù moät Giaùm Muïc khaùc thay theá, chính trong söï tieáp noái maø toâi ñaõ noùi tôùi treân ñaây.
Hoûi: Nhöng maø trong caùc thoâng ñieäp ngöôøi ta tìm thaáy nhieàu ñieàu töø lòch söû caù nhaân cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng coù phaûi vaäy khoâng, thöa giaùo sö?
Ñaùp: Toâi nghó raèng moãi moät vò Giaùo Hoaøng coù cung caùch rieâng vaø nhaân phaåm cuûa mình, bieåu loä ra töø caùc thoâng ñieäp caùc ngaøi coâng boá. Nhöng ñoàng thôøi toâi cuõng ñoïc thaáy söï tieáp noái tö töôûng lôùn trong vaøi ñeà taøi. Chuùng ta haõy laáy thoâng ñieäp ñöùc tin naøy laøm thí duï. Veà ñeà taøi ñöùc tin laøm sao maø khoâng nhôù ñeán toâng huaán "Evangelii nuntiandi" Ñöùc Phaoloâ VI ban haønh thaùng 12 naêm 1975 ñöôïc - nhö Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ nhaéc tôùi. Trong ñoù Ñöùc Phaoloâ VI noùi ñeán söï caàn thieát ngaøy nay phaûi coù moät kieåu môùi trong vieäc loan baùo Tin Möøng. Ñeà taøi naøy laø neàn taûng Toâng thö Töï saéc "Porta Fidei - Caùnh cöûa ñöùc tin" ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI coâng boá hoài thaùng 10 naêm 2011. Vaø giôø ñaây laø thoâng ñieäp veà ñöùc tin.
Hoûi: Trong lòch söû cuûa Giaùo Hoäi ñaõ coù tröôøng hôïp caùc Giaùo Hoaøng laáy laïi caùc taøi lieäu hay caùc thoâng ñieäp maø vò tieàn nhieäm ñaõ khoâng hoaøn thaønh vaø boå tuùc chuùng hay khoâng thöa giaùo sö Guerriero?
Ñaùp: Coù theå noùi tôùi caùc sôïi chæ ñoû chaïy doïc vaøi ñeà taøi lôùn, maø caùc Giaùo Hoaøng khaùc nhau ñaõ muoán dieãn taû tö töôûng cuûa caùc vò. Haõy nghó tôùi ñeà taøi giaùo lyù xaõ hoäi cuûa Hoäi Thaùnh, khôûi ñaàu vôùi Thoâng ñieäp "Rerum novarum" "Taân Söï" cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Leoâ XIII coâng boá naêm 1891. Noù tìm thaáy tieáng vang trong thoâng ñieäp "Quadragesimo - Naêm thöù boán möôi" ño Ñöùc Giaùo Hoaøng Pio XI ban haønh naêm 1931; roài vang voïng trong Thoâng ñieäp "Mater et magister - Meï vaø thaày" do Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan XXIII coâng boá naêm 1963; tieáp ñeán laø trong Toâng thö "Octogesima adveniens - Ñeán naêm thöù taùm möôi" do Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI coâng boá naêm 1971; vaø trong Toâng thö "Centesimus annus - Naêm thöù moät traêm" do Ñöùc Gioan Phaoloâ II ban haønh naêm 1991, sau ñoù laïi vang voïng trong Thoâng ñieäp "Caritas in veritate - Baùc aùi trong Chaân lyù" cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI coâng boá naêm 2009.
Hoûi: Thöa giaùo sö coù phaûi Thoâng ñieäp veà Ñöùc Tin naèm trong ba thoâng ñieäp Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ nghó tôùi veà ñöùc tin, ñöùc caäy vaø ñöùc meán hay khoâng?
Ñaùp: Ñaây laø moät söï kieän maø toâi muoán neâu baät. Thaät vaäy, vôùi quyeát ñònh naøy Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ khoâng chæ haïn cheá trong vieäc boå tuùc moät taøi lieäu ñaõ do Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ chuaån bò, nhöng cuõng bao goàm vieäc chia seû moät chöông trình taùi phaùt ñoäng ñöùc tin, maø Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ coù trong taâm trí. Chính ôû ñieåm naøy toâi ñoïc hieåu yù muoán cuûa moät mong öôùc chung tieáp: ñoù laø tuïc vieäc loan baùo ñöùc tin ñeå phuïc vuï Giaùo Hoäi, phuïc vuï caùc tín höõu vaø cuõng phuïc vuï toaøn theá giôùi nöõa.
(Avvenire 14-6-2013)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)