Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ vieáng thaêm
ngöôøi tò naïn taïi ñaûo Lampedusa
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ vieáng thaêm ngöôøi tò naïn taïi ñaûo Lampedusa.
Roma (Avvenire 2-07-2013; Vat. 3-07-2013) - Thöù hai muøng 8 thaùng 7 naêm 2013 Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ seõ vieáng thaêm ñaûo Lampedusa ñeå töôûng nieäm söï hy sinh cuûa bieát bao nhieâu ngöôøi di cö ñaõ lieàu mình vöôït hieåm nguy cuûa bieån khôi, ñöông ñaàu vôùi caùi cheát ñeå tìm ñeán vuøng ñaát töï do.
Lampedusa laø quaàn ñaûo roäng hôn 20 caây soá vuoâng, bao goàm hai ñaûo nhoû khaùc laø Linosa vaø Pampione, naèm caùch xa bôø bieån Tunisia 113 caây soá vaø ñaûo Sicilia 176 caây soá. Quaàn ñaûo naøy thuoäc tænh Agrigento cuûa Sicilia vaø coù 5,000 daân soáng veà ngheà ñaùnh caù vaø troàng tæa. Töø thôøi xa xöa Lampedusa ñaõ laø nôi döøng chaân vaø laø caên cöù cuûa caùc taàu thuyeàn cuûa ngöôøi Pheâneâxi, Hy laïp, Roma vaø A raäp. Ngöôøi Roma ñaõ thieát laäp caùc xöôûng saûn xuaát moät loaïi nöôùc maém caù goïi laø Garum. Vì ñaây laø nôi hay xaûy ra caùc vuï cöôùp bieån neân sau naøy treân ñaûo khoâng coù ngöôøi sinh soáng.
OÂng hoaøng ñaàu tieân cuûa ñaûo Lampedusa vaø Linosa laø Giulio Tomassi. Ñaây laø töôùc hieäu do vua Carlo II cuûa Taây Ban Nha ban cho doøng toäc Tomassi naêm 1630. Moät theá kyû sau ñoù gia ñình Tomassi baét ñaàu chöông trình ñònh cö daân chuùng. Trong thaäp nieân 1840 gia toäc Tomassi baùn ñaûo naøy cho vöông quoác Napoli ñeå veà soáng trong ñaát lieàn cuûa Italia, roài di cö sang Anh quoác trong thôøi Ñeä nhò theá chieán.
Sau khi traïi lính cuûa Mussolini ñaàu haøng, ñaûo Lampedusa bò haûi quaân Anh chieám ñoùng vaøo thaùng 6 naêm 1943. Naêm 1972 bôø bieån phía taây cuûa ñaûo do lính bieân phoøng cuûa Hoa Kyø kieåm soaùt. Naêm 1994 caên cöù quaân söï cuûa khoái Minh Öôùc Baéc Ñaïi Taây Döông chuyeån quyeàn kieåm soaùt cho quaân ñoäi Italia.
Baét ñaàu töø naêm 2000 Lampedusa ngaøy caøng trôû thaønh ñieåm chuyeån tieáp ñaàu tieân cuûa ngöôøi di cö ñeán töø nhieàu nöôùc Phi chaâu, Trung Ñoâng vaø AÙ chaâu tìm ñeán caùc nöôùc AÂu chaâu. Naêm 2004 hai chính quyeàn Italia vaø Libia kyù thoûa hieäp ngaàm baét buoäc Libia nhaän caùc ngöôøi di cö bò Italia truïc xuaát. Giöõa caùc naêm 2004-2006 ñaõ coù haøng ngaøn ngöôøi tò naïn bò traû veà Libia. Trong naêm 2006 caùc ngöôøi di cö ñaõ traû tieàn cho caùc toå chöùc du nhaäp ngöôøi di cö laäu vaøo Italia. Khi tôùi ñaûo Lampedusa ña soá ñaõ ñöôïc chính quyeàn Italia ñöa vaøo caùc traïi tò naïn trong ñaát lieàn. Nhöng thænh thoaûng cuõng coù caùc vuï ñaém taàu khieán cho haøng traêm ngöôøi di cö bò thieät maïng.
Naêm 2009 soá ngöôøi di cö tôùi ñaûo Lampedusa quùa ñoâng khieán cho traïi tieáp cö khoâng ñuû ñieàu kieän ñaùp öùng caùc nhu caàu caàn thieát. Traïi tieáp cö chæ coù 850 choã nhöng phaûi tieáp nhaän 2,000 ngöôøi, vì theá moät soá ñoâng ñaõ phaûi nguû döôùi leàu. Trong cuøng naêm ñaõ xaûy ra moät cuoäc aåu ñaû giöõa caùc ngöôøi di cö tieáp theo ñoù laø traän hoûa hoaïn phaù huûy moät phaàn cuûa traïi tieáp cö. Ñaây ñaõ laø dòp ñeå Cao UÛy tò naïn Lieân Hieäp Quoác chæ trích chính quyeàn Italia sô soùt trong nhieäm vuï tieáp ñoùn ngöôøi tò naïn.
Thaùng 5 naêm 2011 soá ngöôøi di cö tôùi Lampedusa taêng voït leân tôùi 35,000 ngöôøi vì caùc cuoäc noåi loaïn cuûa daân chuùng beân Tunisia vaø Libia. Ba thaùng sau soá ngöôøi di cö voït leân 48.000, ña soá trong löùa tuoåi 20-30. Tình hình noùng boûng ñaõ gaây chia reõ giöõa caùc nöôùc trong Lieân Hieäp AÂu chaâu. Chính quyeàn Phaùp cho raèng ña soá caùc ngöôøi di cö boû nöôùc ra ñi vì lyù do kinh teá, chöù khoâng ghaûi vì caùc cuoäc baùch haïi chính trò. Ñaïi söù Libia taïi Italia tieát loä laø chính ñaïi taù Gaddafi kieåm soaùt laøn soùng ngöôøi ti naïn, vì muoán bieán Lampedusa thaønh vuøng ñaát cuûa ngöôøi Phi chaâu.
Trong caùc thaùng qua ñaõ coù gaàn 8,000 ngöôøi tò naïn tìm ñeán Italia, trong ñoù coù hôn 3,600 ngöôøi caëp beán Lampedusa. Naêm 2012 Lampedusa ñaõ tieáp nhaän hôn 4,000 ngöôøi di cö. Thaùng 2 naêm 2011 soá ngöôøi Phi chaâu tìm ñeán Lampedusa gia taêng lieân tuïc vaø trong 58 ngaøy lieân tieáp Lampedusa ñaõ trôû thaønh moät traïi tò naïn loä thieân. Nhöng khoâng phaûi moïi ngöôøi ñeàu gaëp may maén. Vuï ñaém taàu ngaøy 6 thaøng 4 naêm 2011 ñaõ khieán cho haøng chuïc ngöôøi cheát. Lampedusa trôû thaønh bieåu töôïng cuûa thaûm caûnh tò naïn, vaø ñaây laø moät trong caùc lyù do chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ.
Ñöùc Cha Francesco Montenegro, Toång Giaùm Muïc giaùo phaän Agrigento, tuyeân boá raèng: "Söï kieän Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ choïn Lampedusa cho chuyeán vieáng thaêm muïc vuï ñaàu tieân cuûa ngaøi taïi Italia ñem theo moät söù ñieäp raát maïnh meõ, giuùp chuùng ta ñoïc hieåu lòch söû vôùi con maét cuûa Thieân Chuùa.
Ñoù laø caâu traû lôøi ñeïp nhaát cho ngöôøi daân Lampedusa phaûi moät mình tieáp ñoùn caùc anh chò em ti naïn. Ñoù cuõng laø hình aûnh ñeïp nhaát cuûa Muïc Töû Nhaân Laønh. Moät chuyeán vieáng thaêm daønh cho caùc ngöôøi roát heát cuûa theá giôùi giöõa nhöõng ngöôøi roát heát cuûa AÂu chaâu". Ñöùc Cha Montenegro, cuõng laø Chuû tòch UÛy ban di cö cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Italia, cho bieát tin Ñöùc Thaùnh Cha vieáng thaêm Lampedusa ñaõ khieán cho tín höõu toaøn toång giaùo phaän vöøa ngaïc nhieân vöøa vui söôùng. Caùc lôøi keâu goïi Ñöùc Phanxicoâ ñöa ra töø maáy thaùng qua chöùng minh cho thaáy Ñöùc Giaùo Hoaøng khoâng chæ noùi, maø coøn thöïc thi nhöõng gì ngaøi khuyeán khích tín höõu nöõa: ñi ra caùc vuøng ngoaïi oâ xa xoâi ñeå gaëp gôõ caùc anh chò em khaùc.
Lampedusa, vuøng ñaát hoäi tuï cuûa ngöôøi di cö ñeán töø nhieàu nôi, dieãn taû hieän töôïng di cö treân theá giôùi ngaøy nay vôùi taát caû caùc khoå ñau vaø phöùc taïp cuûa noù. Noù dieãn taû moät nhu caàu coâng lyù lieân quan tôùi haøng chuïc trieäu con caùi Chuùa. Ñöùc Cha Montenegro noùi: Söï hieän dieän cuûa Giaùm Muïc Roma taïi Lampedusa seõ naâng ñôõ chuùng toâi trong daán thaân thöïc thi caùc giaùo huaán Tin Möøng lieân quan tôùi töï do, coâng lyù vaø hoøa bình, tinh thaàn baùc aùi, tieáp ñoùn vaø lieân ñôùi vôùi caùc anh chò em di cö tò naïn. Ñaây cuõng laø dòp giuùp caùc coäng ñoaøn ñòa phöông chuaån bò tinh thaàn soáng bieán coá naøy nhö moät chaëng ñöôøng ñöùc tin cuûa mình.
Khi nhaän ñöôïc tin töø Toøa Thaùnh, Linh Muïc Stefano Nastasi, cha sôû giaùo xöù Lampedusa, töôûng mình nghe laàm. Cha noùi chính cha vaø tín höõu khoâng tin ñöôïc laø Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ seõ vieáng thaêm phaàn ñaát hoang vu naèm giöõa Ñòa Trung Haûi xa xoâi heûo laùnh naøy. Lampedusa töø nay ñi vaøo lòch söû vì laø nôi ñaàu tieân trong toaøn nöôùc Italia vaø treân theá giôùi ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha vieáng thaêm, ba thaùng sau khi leân giöõ chöùc vuï Chuû Chaên Giaùo Hoäi hoaøn vuõ. Trong moät ngaøy hoøn ñaûo naøy seõ trôû thaønh con tim cuûa Ñòa Trung Haûi vaø con tim cuûa toaøn theá giôùi, nôi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ seõ noùi vôùi toaøn theá giôùi.
Cha Federico Lombardi cho bieát Ñöùc Thaùnh Cha ñeán Lampedusa ñeå caàu nguyeän cho caùc naïn nhaân di cö vaø gaëp gôõ coäng ñoaøn ñòa phöông. Ñaây laø moät chuyeán vieáng thaêm ñôn sô vaø kín ñaùo. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ raát caûm ñoäng vì tin moät chieác taàu chôû ngöôøi di cö bò ñaém, vì theá ngaøi quyeát ñònh vieáng thaêm Lampedusa. Ñoaøn tuøy tuøng seõ raát haïn cheá vaø khoâng coù söï hieän dieän cuûa chính quyeàn.
Luùc 8 giôø saùng thöù hai muøng 8 thaùng 7 naêm 2013 maùy bay chôû Ñöùc Thaùnh Cha seõ caát caùnh taïi phi tröôøng Ciampino vaø ñeán Lampedusa luùc 9 giôø 15 phuùt. Tieáp ñoùn Ñöùc Thaùnh Cha coù oâng thò tröôûng Giusi Nicolini, Ñöùc Cha Francesco Montenegro Toång Giaùm Muc Agrigento. Sau ñoù Ñöùc Thaùnh Cha seõ ñeán Cala Pisana vaø töø ñaây ñi taàu ñeán haûi caûng Lampedusa, theo sau laø caùc tuyeàn ñaùnh caù cuûa daân chuùng ñòa phöông cuõng nhö caùc taàu chôû du khaùch ñang nghæ heø vaø thaêm vieáng ñaûo naøy.
Ñöùc Thaùnh Cha seõ neùm moät voøng hoa xuoáng bieån ñeå töôûng nieäm taát caû caùc naïn nhaän ñaõ cheát treân ñöôøng ñi tìm töï do vaø moät cuoäc soáng môùi an laønh hôn. Tieáp ñeán Ñöùc Thaùnh Cha seõ döøng taïi muõi Favarolo, laø nôi caùc ngöôøi di cö ñöôïc caùc taàu tuaàn tieãu duyeân haûi cuûa Italia vôùt treân bieån vaø ñöa vaøo bôø. Ngaøi seõ gaëp moät nhoùm ngöôøi di cö. Sau ñoù Ñöùc Thaùnh Cha seõ chuû söï thaùnh leã cho tín höõu vaø moïi ngöôøi taïi saân ñaù boùng thaønh phoá Lampedusa. Sau thaùnh leã ngaøi vieáng thaêm giaùo xöù thaùnh Gerlando tröôùc khi trôû veà Roma vaøo luùc 13 giôø cuøng ngaøy.
Cha xöù Nastasi noùi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ muoán raèng cuoäc vieáng thaêm cuûa ngaøi kín ñaùo vôùi moät cuoäc gaëp gôõ tröïc tieáp thaân tình vôùi daân chuùng ñòa phöông, khoâng leã nghi röôøm raø vaø maàu meø. Cha cho bieát hoài thaùng 3 naêm 2013 cha ñaõ vieát thö cho Ñöùc Thaùnh Cha, vaø thö ñaõ ñöôïc ñöa leân trang maïng cuûa Toå chöùc di cö. Thö trình baày vôùi Ñöùc Thaùnh Cha thaûm caûnh cuûa ngöôøi di cö vaø caùc vuï ñaém taàu ñaõ bieán Ñòa Trung Haûi trôû thaønh moà choân hoï vaø caùc giaác mô cuûa hoï. Trong thö cha nhaéc ñeán caùc gioït nöôùc maét caûm ñoäng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha khi bieát mình ñöôïc baàu laøm Chuû Chaên, khieán cho chuùng hoøa vôùi caùc gioït nöôùc maét khoå ñau cuûa theá giôùi vaø cuûa bieát bao nhieâu ngöôøi leâ leát cuoäc ñôøi trong caùc xoù xænh cuûa traùi ñaát naøy; nhö caùc gioït nöôùc maét cuûa chính Ñöùc Thaùnh Cha laø con cuûa moät ngöôøi YÙ di cö ñeán moät vuøng ñaát xa xoâi giôø ñaây trôû veà chieác noâi nguoàn goác cuûa mình. Vaø cha keát thuùc laù thö vôùi caâu: "Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, con tim cuûa Ñòa Trung Haûi ñôïi chôø Ñöùc Thaùnh Cha".
Ngay töø khi baét ñaàu söù vuï Pheâroâ Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ khích leä toaøn theå Giaùo Hoäi ñi ñeán caùc vuøng ngoaïi oâ cuûa theá giôùi, caùc vuøng ngoaïi oâ cuûa cuoäc soáng, maø ngöôøi daân Lampedusa sôø moù ñöôïc haèng ngaøy qua vieäc tieáp ñoùn vaø trôï giuùp caùc anh chò em di cö tò naïn. Giôø ñaây vôùi chuyeán vieáng thaêm Lampedusa naøy chính Ñöùc Thaùnh Cha neâu göông ñi tôùi caùc vuøng ngoaïi oâ xa xoâi cuûa cuoäc soáng.
(Avvenire 2-7-2013)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)