Baøi tröø neàn vaên hoùa phung phí gaït boû
ñeå thaêng tieán neàn vaên hoùa lieân ñôùi gaëp gôõ
Baøi tröø neàn vaên hoùa phung phí gaït boû ñeå thaêng tieán neàn vaên hoùa lieân ñôùi gaëp gôõ.
Vatican (Vat. 5-06-2013) - Toâi öôùc mong taát caû chuùng ta nghieâm chænh daán thaân toân troïng vaø giöõ gìn thuï taïo, chuù yù tôùi moïi ngöôøi, choáng laïi neàn vaên hoùa phung phí vaø gaït boû, ñeå thaêng tieán moät neàn vaên hoùa lieân ñôùi vaø gaëp gôõ.
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ baãy toû nhö treân vôùi khoaûng 100,000 tín höõu vaø du khaùch haønh höông naêm chaâu trong buoåi tieáp kieán saùng thöù tö muøng 5 thaùng 6 naêm 2013 taïi quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ.
Vì ngaøy thöù tö muøng 5 thaùng 6 naêm 2013 laø "Ngaøy quoác teá moâi sinh" do Lieân Hieäp Quoác phaùt ñoäng neân trong baøi huaán duï Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñeà caäp tôùi taàm quan troïng phaûi toân troïng moâi sinh, tieát kieäm khoâng phung phí thöïc phaåm, vì treân theá giôùi hieän coù haøng tyû ngöôøi phaûi soáng trong caûnh ñoùi khaùt vaø thieáu dinh döôõng.
Ñöùc Thaùnh Cha noùi: Khi chuùng ta ñeà caäp tôùi moâi sinh, toâi nghó tôùi caùc trang ñaàu tieân cuûa Thaùnh Kinh, tôùi saùch Saùng Theá, trong ñoù coù khaúng ñònh raèng Thieân Chuùa ñaët ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ treân traùi ñaát ñeå hoï vun troàng vaø giöõ gìn noù (St 2,15). Vaø noåi leân trong toâi caùc caâu hoûi: Vun troàng vaø giöõ gìn traùi ñaát coù nghóa laø gì? Chuùng ta coù thaät söï "vun troàng" vaø giöõ gìn thuï taïo hay khoâng? Hay chuùng ta ñang taøn phaù vaø lô laø vôùi noù? Ñoäng töø "vun troàng" gôïi leân trong trí toâi vieäc saên soùc cuûa nhaø noâng ñoái vôùi ñaát ñai cuûa mình, ñeå noù cho hoa traùi vaø hoa traùi ñoù ñöôïc chia seû: bieát bao nhieâu laø chuù yù, ñam meâ vaø taän tuïy! Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích theâm nhö sau:
Vun troàng vaø gìn giöõ thuï taïo laø moät chæ daãn Thieân Chuùa ban cho khoâng phaûi chæ ngay töø ñaàu lòch söû, maø coøn cho töøng ngöôøi trong chuùng ta nöõa; noù laø moät phaàn chöông trình cuûa Ngöôøi; noù muoán noùi raèng ñoù laø laøm cho theá giôùi naøy lôùn leân vôùi tinh thaàn traùch nhieäm, bieán ñoåi noù ñeå noù laø moät ngoâi vöôøn coù theå ôû ñoái vôùi taát caû moïi ngöôøi. Vaø Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ nhaéc laïi nhieàu laàn raèng nhieäm vuï naøy do Thieân Chuùa Taïo Hoùa giao cho chuùng ta ñoøi hoûi phaûi tieáp nhaän tieát nhòp vaø luaän lyù cuûa vieäc taïo döïng.
Chuùng ta traùi laïi thöôøng khi ñöôïc höôùng daãn bôûi söï kieâu caêng cuûa thoáng trò, chieám höõu, leøo laùi vaø khai thaùc; chuùng ta khoâng "giöõ gìn", khoâng toân troïng, khoâng coi thuï taïo nhö laø moät ôn nhöng khoâng caàn phaûi saên soùc. Chuùng ta ñang ñaùnh maát ñi thaùi ñoä cuûa söï kinh ngaïc, cuûa söï chieâm nieäm, cuûa vieäc laéng nghe thuï taïo; vaø nhö theá chuùng ta khoâng thaønh coâng trong vieäc ñoïc ñöôïc nôi ñoù ñieàu maø Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI goïi laø "tieát nhòp caûu lòch söû tình yeâu cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi con ngöôøi". Taïi sao laïi xaûy ra ñieàu aáy? Bôûi vì chuùng ta nghó vaø soáng theo chieàu ngang, chuùng ta xa rôøi Thieân Chuùa, chuùng ta khoâng ñoïc ra caùc daáu chæ cuûa Ngöôøi nöõa.
Tieáp tuïc baøi huaán duï Ñöùc Thaùnh Cha khaúng ñònh: Nhöng maø "vun troàng vaø gìn giöõ" khoâng chæ bao goàm töông quan giöõa con ngöôøi vôùi moâi sinh, giöõa con ngöôøi vôùi thuï taïo, maø cuõng lieân quan tôùi caùc töông quan nhaân baûn nöõa. Caùc Giaùo Hoaøng ñaõ noùi tôùi moâi sinh nhaân baûn, gaén lieàn chaët cheõ vôùi moâi sinh thieân nhieân. Chuùng ta ñang soáng moät thôøi ñieåm khuûng hoaûng; chuùng ta troâng thaáy noù trong moâi sinh, nhöng nhaát laø chuùng ta troâng thaáy noù nôi con ngöôøi. Con ngöôøi ñang gaëp nguy hieåm, vaø chaêc chaén laø nhö vaäy. Ngaøy nay con ngöôøi ñang gaëp nguy hieåm. Vì theá moâi sinh nhaân baûn laø söï caáp baùch! Vaø nguy hieåm nghieâm troïng, bôûi vì lyù do cuûa vaán ñeà khoâng hôøi hôït, maø saâu ñaäm; Noù khoâng chæ laø moät vaán ñeà kinh teá, nhöng laø vaán ñeà luaân lyù vaø nhaân chuûng. Giaùo Hoäi ñaõ nhaán maïnh nhieàu laàn; vaø nhieàu ngöôøi noùi raèng: vaâng ñuùng vaäy, thaät theá. Nhöng tình hình khoâng thay ñoåi vaø Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích lyù do taïi sao:
Nhöng heä thoáng tieáp tuïc nhö tröôùc, bôûi vì ñieàu thoáng trò laø caùc naêng ñoäng cuûa moät neàn kinh teá vaø cuûa moät neàn taøi chaùnh thieáu luaân lyù ñaïo ñöùc. Caùi chæ huy con ngöôøi ngaøy nay khoâng phaûi laø con ngöôøi maø laø "tieàn baïc", "tieàn baïc", tieàn baïc chæ huy! Thieân Chuùa, Cha chuùng ta, ñaõ cho chuùng ta nhieäm vuï giöõ gìn chöù khoâng phaûi giöõ gìn tieàn baïc. Chuùng ta, caùc ngöôøi nam nöõ, chuùng ta coù nhieäm naøy! Nhö theá caùc ngöôøi nam nöõ bò saùt teá cho caùc thaàn töôïng cuûa lôïi nhuaän vaø tieâu thuï: ñoù laø "neàn vaên hoùa cuûa söï gaït boû". Neáu moät maùy vi tính bò beå, noù laø moät thaûm caûnh, nhöng söï ngheøo tuùng, caùc nhu caàu, caùc thaûm caûnh cuûa bieát bao nhieâu ngöôøi thì laïi laø chuyeän bình thöôøng.
Neáu trong moät ñeâm muøa ñoâng taïi ñaây, taïi quaûng tröôøng Ottaviano chaúng haïn, coù moät ngöôøi cheát, thì ñoù khoâng phaûi laø tin töùc. Neáu trong bieát bao nhieâu vuøng treân theá giôùi coù caùc treû em khoâng coù aên, söï kieän ñoù khoâng phaûi laø tin. Xem ra laø ñieàu bình thöông thoâi! Nhöng ñieàu ñoù khoâng theå nhö vaäy ñöôïc! Vaø caùc ñieàu naøy böôùc vaøo trong söï bình thöôøng: coù vaøi ngöôøi khoâng nhaø cheát ngoaøi ñöôøng vì laïnh, khoâng coù tin gì caû... Traùi laïi thò tröôøng chöùng khoaùn trong caùc thaønh phoá suït 10 ñieåm, thì ñoù laø moät thaûm caûnh. Ngöôøi cheát thì khoâng laø tin töùc, nhöng thò tröôøng chöùng khoaùn maát 10 ñieåm thì laø thaûm hoïa. Nhö vaäy con ngöôøi bò "vöùt boû". Chuùng ta laø ngöôøi, chuùng ta bò vöùt boû nhö theå laø raùc röôûi.
"Neàn vaên hoùa vöùt boû" höôùng tôøi choã trôû thaønh taâm thöùc chung, laây nhieãm taát caû moïi ngöôøi. Söï soáng con ngöôøi, baûn vò con ngöôøi khoâng coøn ñöôïc caûm nhaän nhö giaù trò ñaàu tieân caàn phaûi toân troïng vaø baûo veä nöõa, ñaëc bieät neáu ñoù laø söï soáng ngheøo tuùng hay taøn taät, neáu noù khoâng phuïc vuï nöõa - nhö treû em seõ sinh ra - hay khoâng coøn caàn thieát nöõa - nhö ngöôøi giaø.
Ñöùc Thaùnh Cha nhaän xeùt veà haäu quûa cuûa neàn vaên hoùa gaït boû naøy nhö sau:
Neàn vaên hoùa vöùt boû naøy ñaõ khieán cho chuùng ta trôû thaønh voâ caûm ñoái vôùi caû caùc phung phí vaø vöùt boû thöïc phaåm, noù coøn ñaùng khinh bæ hôn nöõa, khi trong moïi mieàn treân theá giôùi naøy raát tieác coù nhieàu ngöôøi vaø nhieàu gia ñình phaûi ñau khoå vì ñoùi khaùt vaø thieáu dinh döôõng.
Xöa kia caùc theá heä oâng baø chuùng ta ñaõ raát chuù yù khoâng vaát boû ñoà aên coøn thöøa. Cheá ñoä tieâu thuï ñaõ daãn ñöa chuùng ta tôùi choã quen vôùi söï thöøa thaõi vaø phung phí thöïc phaåm moãi ngaøy, maø ñoâi khi chuùng ta khoâng coøn bieát ñaùnh giaù ñuùng ñaén nöõa, vaø noù vöôït xa caùc tham soá thuaàn tuùy kinh teá. Tuy nhieân chuùng ta haõy nhôù raèng thöïc phaåm maø chuùng ta vaát boû ñi, thì cuõng nhö theå laø chuùng ta aên troäm töø baøn aên cuûa ngöôøi ngheøo, cuûa ngöôøi ñoùi! Toâi môøi goïi taát caû moïi ngöôøi suy tö veà vaán ñeà ñaùnh maát vaø phung phí thöïc phaåm ñeå nhaän dieän ra caùc con ñöôøng vaø phöông theá giuùp ñoái ñaàu moät caùch nghieâm chænh vôùi vaán ñeà ñoù, öôùc chi chuùng laø phöông tieän cuûa tình lieân ñôùi vaø chia seû vôùi caùc anh chò em caàn ñöôïc trôï giuùp nhaát.
Caùch ñaây maáy ngaøy trong leã Mình Thaùnh Chuùa chuùng ta ñaõ ñoïc trình thuaät pheùp laï hoùa baùnh ra nhieàu: Chuùa Gieâsu cho ñaùm ñoâng aên vôùi naêm chieác baùnh vaø hai con caù. Vaø keát luaän vaên baûn thaät quan troïng: "Moïi ngöôøi aên no neâ vaø nhöõng maûnh vuïn coøn thöøa, ngöôøi ta thu laïi coøn ñöôïc möôøi hai thuùng." (Lc 9,17).
Chuùa Gieâsu xin caùc moân ñeä ñöøng ñeå cho nhöõng gì coøn thöøa bò maát ñi: khoâng vöùt boû caùi gì caû! Vaø coù söï kieän möôøi hai thuùng. Taïi sao laïi möôøi hai thuùng? Noù coù nghóa laø gì? Möôøi hai laø con soá 12 chi toäc Israel, bieåu töôïng cho toaøn daân Chuùa. Vaø ñieàu naøy noùi raèng khi löông thöïc ñöôïc chia seû ñoàng ñeàu, vôùi tình lieân ñôùi, thì khoâng ai bò laáy maát ñi ñieàu caàn thieát, moãi coäng ñoaøn coù theå ñaùp öùng caùc nhu caàu cuûa nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát. Moâi sinh nhaân baûn vaø moâi sinh thieân nhieân luoân ñi ñoâi vôùi nhau.
Nhö theá toâi öôùc mong raèng taát caû chuùng ta nghieâm chænh daán thaân toân troïng vaø giöõ gìn thuï taïo, chuù yù tôùi moïi ngöôøi, choáng laïi neàn vaên hoùa phung phí vaø gaït boû, ñeå thaêng tieùn moät neàn vaên hoùa lieân ñôùi vaø gaëp gôõ.
Saùng thöù tö 5-6-2013 Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cuõng ñaõ daønh ra hôn nöûa tieáng ñeå chaøo tín höõu. Moät em beù khi ñöôïc ngaøi hoân ñaõ naém chaët laáy maûnh aùo choaøng cuûa ngaøi vaø khoâng muoán rôøi ra nöõa. Coù moät caëp tín höõu ñaõ taëng Ñöùc Thaùnh Cha chieác muõ caloát traéng, ngaøi nhaän ñoäi ngay leân ñaàu vaø laáy caùi ngaøi ñang ñoäi taëng laïi hoï. Moät tín höõu Mehicoâ taëng ngaøi caùi poncho maàu ñoû vaø quaøng leân vai Ñöùc Thaùnh Cha. Sau buoåi tieáp kieán Ñöùc Thaùnh Cha cuõng daønh ra gaàn moät giôø ñeå chaøo tín höõu, caùc caëp vôï choàng môùi cöôùi vaø ngöôøi taøn taät.
Ngaøi cuõng ñaõ chaøo caùc tín höõu ñeán töø caùc ñaûo Antille, Maurizius, vaø Coâte d'Ivoire, cuõng nhö moät nhoùm caùc imam hoài giaùo daán thaân trong cuoäc ñoái thoaïi lieân toân, vaø caùc ñoaøn haønh höông ñeán töø caùc nöôùc chaâu Myõ Latinh nhö Colombia, Uruguay, Argentina, Meâhicoâ vaø Brasil.
Chaøo caùc tín höõu noùi tieáng A raäp Ñöùc Thaùnh Cha nhaén nhuû nhö sau: "Chuùng ta ñöøng ñeå cho mình quen vôùi thaûm caûnh cuûa ngheøo tuùng, caùc thaûm caûnh cuûa bieát bao nhieâu ngöôøi khoâng nhaø cöûa cheát treân ñöôøng phoá, hay thaáy bieát bao nhieâu treû em khoâng ñöïôc giaùo duïc vaø saên soùc y teá. Chuùng ta haõy nhôù raèng thöïc phaåm maø chuùng ta vöùt ñi thì nhö laø chuùng ta aên troäm töø baøn tay cuûa ngöôøi ngheøo vaø ngöôøi ñoùi.
Chaøo moät nhoùm taân linh muïc vaø chuûng sinh Ba Lan Ñöùc Thaùnh Cha khuyeán khích hoï caûm taï Chuùa Gieâsu vì ôn goïi linh muïc, vaø vun troàng noù döôùi aùnh saùng vaø trong quyeàn naêng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, ñeå luoân laø caùc thöøa taùc vieân haêng say cuûa ôn thaùnh Chuùa.
Ñöùc Thaùnh Cha cuõng chaøo phaùi ñoaøn haønh höông caùc giaùo phaän Aversa, Macerata vaø Matera cuøng vôùi caùc Giaùm Muïc cuõng nhö phaùi ñoaøn coâng nhaân caùc haõng ñöôûng Venezia vôùi Ñöùc Thöôïng Phuï.
Chaøo giôùi treû, ngöôøi ñau yeáu vaø caùc caëp vôï choàng môùi cöôùi Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc nhôû raèng thaùng 6 laø thaùng kính Thaùnh Taâm Chuùa Gieâsu. Ñöùc thaùnh Cha xin Chuùa daäy giôùi treû hieåu bieát veû ñeïp cuûa tình yeâu vaø caûm thaáy ñöôïc yeâu. Ngaøi xin Chuùa an uûi caùc anh chò em ñau yeáu trong noåi khoå ñau thöû thaùch cuûa hoï, vaø naâng ñôõ caùc caëp vôï choàng môùi cöôùi treân con ñöôøng cuoäc soáng hoân nhaân.
Sau cuøng ngaøi caát kinh Laäy Cha vaø ban pheùp laønh toøa thaùnh cho moïi ngöôøi.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)