Naïn buoân baùn vuõ khí treân theá giôùi
Naïn buoân baùn vuõ khí treân theá giôùi.
Roma (Vat. 28-05-2013) - Phoûng vaán nhaø baùo Antonio Mazzeo.
Treân theá giôøi hieän nay coù ba loaïi kyõ ngheä ñem laïi raát nhieàu lôïi nhuaän haøng traêm tyû myõ kim moãi naêm: ñoù laø kyõ ngheä saûn xuaát buoân baùn ma tuùy, kyõ ngheä cheá taïo buoân baùn khí giôùi vaø kyõ ngheä maïi daâm.
Cho tôùi nay haàu nhö khoâng coù tin töùc chính xaùc naøo lieân quan tôùi kyõ ngheä cheá taïo vaø buoân baùn ñuû loaïi vuõ khí toái taân lôùn nhoû: töø suùng ngaén suùng daøi cho tôùi ñaïi lieân, suùng coái, troïng phaùo, xe taêng taàu boø, maùy bay chieán ñaáu, maùy bay boû bom, tröïc thaêng, taàu chieán vaø caû caùc chieán haïm nöõa. Beân caïnh ñoù laø caùc loaïi ñaïn döôïc, löïu ñaïn, mìn choáng ngöôøi, bom lôùn bom nhoû vaø bieát bao nhieâu quaân trang quaân duïng khaùc nöõa.
Caùc baûn töôøng trình hay caùc tin töùc loït ra ngoaøi chæ phaûn aùnh moät phaàn söï thaät lieân quan tôùi kyõ ngheä cheá taïo vaø buoân baùn vuõ khí gieát ngöôøi treân theá giôùi. Nhieàu nhaø baùo muoán tìm hieåu vaø phanh phui söï thaät lieân quan tôùi kyõ ngheä vaø cuõng laø teä naïn naøy ñaõ bò saùt haïi.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán oâng Antonio Mazzeo, nhaø baùo ñoàng thôøi laø ngöôøi daán thaân baøi tröø kyõ ngheä cheá taïo vaø buoân baùn vuõ khí. OÂng Mazzeo naêm nay 33 tuoåi laø coá vaán Hoäi ñoàng tænh Pisa trung baéc Italia, ñoàng thôøi laø giaùo sö moân Heä thoáng soaïn thaûo tin töùc.
Töø nhieàu naêm qua oâng Antonio Mazzeo daán thaân toá caùo kyõ ngheä cheá taïo buoân baùn khí giôùi, cuõng nhö maïnh meõ pheâ bình chuû tröông quaân söï hoùa vaø caùc lôïi nhuaän beùo bôû cuûa noù. Laø ngöôøi choáng laïi vieäc söû duïng löu ñoäng heä thoáng ñoái töôïng trong vieäc truyeàn thoâng vaø nhaát laø ñieàu khieån, phoái hôïp vaø kieåm soaùt quaân söï, oâng ñaõ vieát nhieàu saùch vaø caùc baøi khaûo luaän lieân quan tôùi naïn cöôùp boùc moâi sinh, caùc cuoäc xung ñoät quoác teá vaø toäi phaïm cuûa caùc toå chöùc mafia chuyeån tieàn vaø röûa tieàn baån thæu.
Hoûi: Thöa giaùo sö Mazzeo, tình hình buoân baùn vuõ khí treân bình dieän quoác teá hieän nay ra sao?
Ñaùp: Caùc dòch vuï xuaát caûng vaø nhaäp caûng khí giôùi cuûa caùc heä thoáng cheát choùc xem ra tuyeät ñoái khoâng heà haán gì tröôùc cuoäc khuûng hoaûng toaøn caàu vaø caáu truùc ñaàu tö treân theá giôùi hieän nay. Chaúng nhöõng theá, tö baûn taøi chaùnh quoác teá laïi coøn xaùc tín moät caùch ñieân cuoàng raéng caùc xung khaéc vaø caùc taùi thieát tieáp theo ñoù cuûa caùc nöôùc bò boû bom taøn phaù coù theå laø ñaàu maùy giuùp ra khoûi tình traïng öù ñoïng vaø taùi phaùt ñoäng nhu caàu, neàn kinh teá, vaø söï phaùt trieån. Raát tieác laø cuoäc khuûng hoaûng, caùc tin töùc ñaàu cô taøi chaùnh vaø taàm möùc nghieâm troïng cuûa moùn nôï coâng phaàn lôùn phaùt xuaát töø moâ thöùc chieán tranh toaøn caàu vaø thöôøng xuyeân, ñaõ ñöôïc phaùt ñoäng vôùi cuoäc maïo hieåm quoác teá ñaàu tieân taïi vuøng Vònh choáng laïi Saddam Hussein trong caùc naêm ñaàu cuûa thaäp nieân 1990, vaø roài ñöôïc taùi khaúng ñònh vôùi caùi goïi laø "chieán tranh choáng khuûng boá", taïi khaép nôi vaø duø sao ñi nöõa laø sau vuï khuûng boá beân Hoa Kyø ngaøy 11 thaùng 9 naêm 2001. Nghóa laø caùc vuõ khí ñaõ cuøng goùp phaàn taïo ra cuoäc khuûng hoaûng, maø giôø ñaây ngöôøi ta muoán "vöôït thaéng" vôùi vuõ khí. Ñaây laø caùc quang caûnh coù nguy cô ñöa nhaân loaïi tôùi thaûm hoïa cuûa moät cuoäc saùt teá toaøn thieâu, ñeán söï huûy hoaïi moâi sinh vaø ñeán caùi ñoùi khaùt cuûa caùc daân toäc treân theá giôùi.
Hoûi: Nhö theá coù theå ñònh tính voøng aùp phe laøm aên cuûa thò tröôøng vuõ khí ngaøy nay nhö theá naøo thöa giaùo sö?
Ñaùp: Ñieåm chaéc chaén thöù nhaát laø söï kieän coù raát ít tin töùc chính thöùc lieân quan tôùi aùp phe laøm aên cuûa caùc heä thoáng gaây cheát choùc naøy, vaø vuøng maàu xaùm roäng lôùn, trong ñoù thöôøng di chuyeån caùc giôùi saûn suaát vaø buoân baùn vuõ khí, caùc tay moái laùi, caùc ñieàn chuû, caùc giôùi chöùc quaân söï, caùc nhaân vieân tình baùo vaø caùc toå chöùc toäi phaïm. Chuùng toâi coù ñöôïc caùc döõ kieän ñaùng tin caäy.
Theo thoáng keâ cuûa Trung taâm nghieân cöùu hoøa bình coù truï sôû taïi Stockholm beân Thuïy Ñieån, trong naêm 2011 theá giôùi ñaõ chi tieâu 1.740 tyû myõ kim cho vieäc mua vuõ khí. Ñaây laø soá chi tieâu lôùn nhaát keå töø naêm 1989, töùc töø khi böùc töôøng Berlin suïp ñoå. Nhö theá tính ñoå ñoàng moãi ngaøy caùc chính quyeàn treân theá giôùi nöôùng 4,7 tyû myõ kim cho vuõ khí, moãi giôø 198 trieäu vaø moãi phuùt laø 3,3 trieäu myõ kim. Haøng naêm moãi ñaàu ngöôøi daân treân theá giôùi bò laáy maát ñi 250 myõ kim coù theå ñöôïc duøng ñeå saûn xuaát thöïc phaåm, thaêng tieán giaùo duïc, y teá vaø an sinh. Nhö vaäy coù nghóa laø vuõ khí vaãn gieát ngöôøi maø khoâng caàn phaûi baén.
Hoûi: Caùc quoác gia naøo lieân luïy tôùi vieäc cheá taïo vaø buoân baùn khí giôùi traàm troïng nhaát treân theá giôùi hieän nay?
Ñaùp: Naêm 2011 Hoa Kyø laø quoác gia mua caùc heä thoáng vuõ khí nhieàu nhaát theá giôùi, khoaûng 711 tyû myõ kim. Ñöùng haøng thöù hai laø Trung Quoác, laø cöôøng quoác ñang leân vôùi 143 tyû, töùc gia taêng 170% trong caùc naêm 2002-2011. Ñöùng haøng thöù ba laø Nga vôùi 72 tyû.
Hoa Kyø kieåm soaùt 40% toång soá vuõ khí xuaát caûng treân thò tröôøng quoác teá. Naêm 2012 caùc haõng cheá taïo khí giôùi khoång loà cuûa Hoa Kyø ñaõ baùn 46,1 tyû vuõ khí, töùc gia taêng gaáp 4 laàn so vôùi naêm 2000. Ñaây laø ñieàu chöùng minh cho thaáy ñaøng sau caùc myõ töø "chieán tranh choáng khuûng boá", "baûo veä caùc quyeàn con ngöôøi", vaø "can thieäp nhaân ñaïo" laø caùc vuï laøm aên baïc tyû cuûa giôùi cheá taïo vaø buoân baùn caùi cheát. Lieân quan tôùi vieäc xuaát caûng vuõ khí hôi coù söï thay ñoåi: laàn naøy Nga ñöùng haøng ñaàu, roài tôùi Trung Quoác. Caùc nöôùc trong Lieân Hieäp AÂu chaâu moãi naêm baùn khoaûng 32 tyû myõ kim khí giôùi, naêm 2009 ñaït ñoä cao nhaát vôùi 41 tyû myõ kim.
Nhö oâng Giorgio Beretta, thuoäc Maïng löôùi Giaûi tröø vuõ trang Italia, ñaõ toá caùo trong nguyeät san "Truyeàn giaùo", ngaøy nay hôn 45% toång soá vuõ khí noùi treân ñöôïc baùn cho caùc nöôùc ngheøo thuoäc mieàn nam baùn caàu. Trong nguõ nieân 2006-2010 vuõ khí do caùc nöôùc AÂu chaâu saûn suaát ñaëc bieät ñöôïc baùn cho caùc quoác gia thuoäc baùn ñaûo A raäp: A raäp Sau ñi 12 tyû Euros; Caùc Vöông quoác A raäp 6 tyû, Oman 4.3 tyû vaø Kuweit 1.6 tyû. Soá coøn laïi ñöôc baùn sang moät vaøi nöôùc vuøng coù noäi chieán nhö Pakistan 4 tyû, hay Thoå Nhó Kyø 3.5 tyû; hoaëc moät vaøi nöôùc Phi chaâu nhö Maroác 2.5 tyû, Algeria 1.8 tyû, Ai Caäp vaø Nam Phi moãi nöôùc 1.1 tyû, vaø Libia 1 tyû.
Saép haïng caùc nöôùc "tieâu thuï vuõ khí" coù caùc quoác gia coù neàn kinh teá ñang leân nhö: Trung Quoác, AÁn Ñoä, nhöng coù caùc nöôùc khaùc nhö Nam Haøn, Pakistan, vaø Singapore; trong khi caùc nöôùc mieàn nam sa maïc Sahara beân Phi chaâu cuõng gia taêng vieäc mua khí giôùi. Maëc duø möùc ngheøo ñoùi cuûa ngöôøi daân caùc nöôùc naøy naèm döôùi möùc deâroâ, nhöng caùc chính quyeàn tieâu tôùi 18 tyû myõ kim cho caùc heä thoáng vuõ khí gieát ngöôøi.
Hoûi: Thöa giaùo sö Antonio, Italia naém giöõ vai troø naøo trong kyõ ngheä saûn xuaát vaø buoân baùn khí giôùi?
Ñaùp: Trong tình hình Lieân Hieäp AÂu chaâu ngaøy caøng gia taêng vieäc xuaát caûng khí giôùi, Italia hieän ñöùng haøng thöù ba sau Phaùp vaø Ñöùc, nhöng tröôùc Anh quoác. Trong 5 naêm qua Italia ñaõ baùn tôùi 23.2 tyû Euros vuõ khí vaø phaàn lôùn vaø do hai kyõ ngheä coù moät phaàn voán cuûa nhaø nöôùc laø Finmeccania vaø Fincantieri. Toå chöùc Finmeccanica ñöùng haøng thöù 8 treân theá giôùi trong soá caùc toå chöùc saûn xuaát vaø baùn vuõ khí. Theo baûn töôøng trình raát thieáu soùt veà vieäc saûn xuaát vuõ khí, ñöôïc chính quyeàn töôøng trình tröôùc quoác hoäi trong naêm 2011 chính quyeàn Italia ñaõ cho pheùp xuaát caûng khí giôùi 2,497 laàn, trò giaù hôn 3 tyû Euros, töùc gia taêng 5.28% so vôùi naêm 2010. Trong tình hình khuûng hoaûng kinh teá hieän nay caùc haõng cheá taïo khí giôùi cuõng ñaõ phaûi sa thaûi moät soá nhaân vieân. Hai chính phuû cuûa thuû töôùng Berlusconi vaø Monti ñaõ gia taêng sinh hoaït thaêng tieán vuõ khí cheá taïo taïi Italia, vaø toû ra raát höõu hieäu trong vieäc thaêm vieáng ñoù ñaây ñeå phaùt huy vieäc xuaát caûng khí giôùi vaø kyù caùc hôïp ñoàng vôùi caùc cheá ñoä gian tham hoái loä nhaát, hay noåi tieáng laø vi phaïm caùc quyeàn con ngöôøi moät caùch nghieâm troïng nhaát. Do ñoù khoâng phaûi tình côø maø soá giaáy pheùp xuaát caûng vuõ khí gia taêng trong naêm 2011 so vôùi naêm tröôùc ñoù, vaø chuùng ñöôïc goïi laø "caùc chöông trình coäng taùc lieân chính quyeàn". Vaø chaéc chaén laø soá giaáy pheùp trong naêm 2012 laïi coøn nhieàu hôn naêm 2011 nöõa. Lyù do laø vì boä tröôûng quoác phoøng Di Paola lieân tuïc coâng du nöôùc ngoaøi vaø tham döï taát caû moïi hoäi chôï quoác teá chính do caùc kyõ ngheä cheá taïo vuõ khí toå chöùc.
Hoûi: Nhö theá coù nghóa laø soá löôïng vuõ khí do Italia baùn ra caùc nöôùc ngoaøi cuõng gia taêng raát maïnh, coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Vaâng, ñuùng theá. Ngöôøi ta ghi nhaän caùc vuï xuaát caûng vuõ khí gia taêng höôùng veà caùc vuøng caêng thaúng nhaát: töø baéc Phi cho tôùi vuøng Trung Ñoâng vaø cho tôùi caùc nöôùc vuøng Ñoâng Nam AÙ. Trong naêm 2011 hôn 64% vuõ khi trò gía 2 tyû Euros ñaõ ñöôïc baùn sang caùc nöôùc ngoaøi khoái Minh Öôùc Baéc Ñaïi Taây Döông (NATO). Theo danh saùch khaùch haøng Algeria ñöùng ñaàu vôùi 477.5 trieäu Euros, tieáp ñeán laø Singapore vôùi 395.28 trieäu; AÁn Ñoä vôùi 259.41 trieäu vaø Thoå Nhó Kyø vôùi 170.8 trieäu Euros. Caû ñaïi luïc phi chaâu ngheøo ñoùi vaø baàm daäp vì chieán tranh cuõng ñaõ trôû thaønh thò tröôøng tieâu thuï khí giôùi do Italia cheá taïo. Trong 5 naêm qua Italia ñaõ baùn caùc loaïi vuõ khí nheï cho Camerun vaø Somalia, cuõng nhö vuõ khí naëng caùc maùy bay oanh kích vaø tröïc thaêng cho Libia, Maroác vaø Nigeria. ÔÛ ñaây phaûi ghi nhaän raèng luaät Italia khoâng baét buoäc phaûi coù giaáy tôø, keå caû lieân quan tôùi vieäc vaän chuyeån khí giôùi nheï, khí giôùi chung hay khí giôùi daân duïng, maø Italia laø moät trong caùc nöôùc saûn xuaát nhieàu nhaát. Vì theá coäng vôùi caùc con soá keå treân phaûi keå theâm caùc vuï xuaát caûng suùng daøi, suùng ngaén, vaø ñaïn döôïc khoâng döôùi 1 tyû Euros trong hai naêm 2009-2010, theo öôùc tính cuûa toå chöùc Vaên khoá giaûi tröø voõ trang.
Caû trong caùc tröôøng hôïp naøy nöõa, khaùch haøng laø caùc nöôùc ngoaøi khoái NATO. Ñöùng ñaàu laø caùc nöôùc AÙ chaâu vôùi 142 trieäu Euros caùc vuõ khí nheï, keå caû moät soá nöôùc bò quoác teá caám mua vuõ khí nhö Trung Quoác, Libaêng, Coäng hoøa daân chuû Congo, Iran, Armenia vaø Azerbaijan, hay caùc nöôùc gaây chieán hoaëc naèm trong soå ñen vì caùc vuï vi phaïm quyeàn con ngöôøi nhö Lieân bang Nga, Thaùi Lan, Philipines, Pakistan, AÁn Ñoä, Afghanistan, Colombia, Israel vaø Kenya.
Ít laâu tröôùc khi chieán tranh Libia buøng noå, chính quyeàn cuûa ñaïi taù Muammar Gheddafi ñaõ mua cuûa Italia 8,4 trieäu Euros ña soá laø suùng luïc, carabine Beretta vaø suùng daøi Benelli. Trong khi Yemen laø quoác gia bò xaâu xeù vì noäi chieán thì mua 487,119 Euros vuõ khí cuûa Italia. Theo lôøi toá caùo cuûa Ñaøi quan saùt vuõ khí nheï taïi Brescia baéc Italia, vieát taét laø OPAL, trong naêm 2011 laø naêm buøng noå "Muøa xuaân A raäp" chæ caùc nhaø maùy vuøng Brescia khoâng thoâi ñaõ xuaát caûng sang mieàn Baéc Phi chaâu soá suùng ñaïn trò giaù 6.8 trieäu Euros. Trong khi caùc nöôùc vuøng Trung Ñoâng ñaõ mua cuûa Italia 11 trieäu Euros vuõ khí. Toå chöùc OPAL cuõng cho bieát hoài naêm ngoaùi Bielorussia cuõng ñaõ mua 1 trieäu Euros khí giôùi cheá taïo trong vuøng Brescia, ít laâu tröôùc khi Lieân Hieäp AÂu chaâu caám vaän Bielorussia vì nhieàu vuï vi phaïm nhaân quyeàn vaø caùc vuï ñaøn aùp daân chuùng döôùi chính quyeàn cuûa toång thoáng Lukaschenko.
Theá roài trong quùa nhieàu vuøng treân theá giôùi ngöôøi ta baén vaøo caùc ñaùm ñoâng daân chuùng vôùi caùc vuõ khí vaø ñaïn döôïc ñaõ mua cuûa Italia, nhöng sö kieän naøy xem ra khoâng khieán cho caùc chính trò gia, caùc nghieäp ñoaøn, giôùi truyeàn thoâng vaø trí thöùc Italia phaãn noä.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)