Coâng taùc cöùu trôï caùc naïn nhaân
vuï saäp nhaø maùy deät ôû Dacca, Bangladesh
Coâng taùc cöùu trôï caùc naïn nhaân vuï saäp nhaø maùy deät ôû Dacca, Bangladesh.
Roma (RG 1-05-2013; Vat. 7-05-2013) - Moät soá nhaän ñònh cuûa Ñöùc Cha Patrick D'Rozario, Toång Giaùm Muïc Dacca, thuû ñoâ Bangladesh.
Muøng 1 thaùng 5 naêm 2013 laø Ngaøy Quoác Teá Lao Ñoäng, ñaõ coù haøng chuïc trieäu ngöôøi bieåu tình trong caùc thuû ñoâ ñoù ñaây treân theá giôùi ñeå ñoøi quyeàn coù coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi daân, cuõng nhö toân troïng phaåm giaù an ninh vaø traû löông coâng baèng cho giôùi coâng nhaân. Ñaây cuõng laø ñieàu Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ nhaéc laïi trong buoåi ñoïc kinh Laäy Nöõ Vöông Thieân Ñaøng tröa Chuùa Nhaät 28 thaùng 4 naêm 2013, khi chia buoàn vôùi thaân nhaân cuûa caùc naïn nhaân bò cheát trong vuï saäp nhaø maùy deät gaàn Dacca. Vuï saäp nhaø maùy deät ngaøy 24 thaùng 4 naêm 2013 gaàn Dacca ñaõ khieán cho hôn 600 coâng nhaân thieät maïng, moät soá ngöôøi vaãn coøn maát tích vaø haøng traêm ngöôøi khaùc bò thöông. Trong luùc haõng deät bò saäp coù khoaûng 3,000 coâng nhaân laøm vieäc. Trong caùc ngaøy qua ngöôøi ta ñaõ phaûi choân taäp theå caùc xaùc cheát khoâng coù thaân nhaân nhaän dieän, vì khoâng theå ñeå laâu hôn. Caùc ngöôøi coù thaân nhaân ñöôïc gia ñình choân caát theo töøng moä rieâng, nhöng cuõng khoâng coù quan taøi, maø chæ laø bòch nylong goùi thi theå cuûa hoï. Ña soá gia ñình caùc coâng nhaän quùa ngheøo khoâng theå traû chi phí cho caùc ñaùm tang cuûa ngöôøi thaân qua ñôøi.
Chuùa Nhaät 28 thaùng 4 naêm 2013 caûnh saùt Bangladesh ñaõ baét giöõ Mohammed Sohel Rana, chuû nhaân haõng deät Raza Place trong vuøng bieân giôùi vôùi AÁn Ñoä khi oâng toan chaïy troán. Ngaøy 23 thaùng 4 naêm 2013 oâng ñaõ xin kyõ sö Abdur Razzak Khan kieåm soaùt caùc veát nöùt cuûa haõng deät. Kyõ sö cho bieát laø toøa nhaø khoâng coù an ninh. OÂng cuõng ñaõ bò baét vì ñaõ giuùp chuû nhaân naâng cao nhaø maùy leân 3 laàu nöõa. Caûnh saùt cuõng baét giöõ hai kyõ sö xaây döïng toøa nhaø trong ñoù coù tôùi 6 xöôûng deät vaø vaøi chuû nhaân khaùc cuûa caùc xöôûng naøy vì ñaõ ra leänh cho coâng nhaân tôùi laøm vieäc, maëc duø bieát tình traïng nguy hieåm cuûa toøa nhaø.
Tin töùc cuõng cho bieát maëc daàu ñaõ ñöôïc caûnh caùo veà tình traïng an ninh töø laâu, nhöng cho ñeán vaøi ngaøy tröôùc khi xaûy ra vuï saäp nhaø maùy, giôùi chuû nhaân vaãn cam ñoan laø khoâng coù gì ñaùng lo ngaïi vaø tình traïng an ninh ñöôïc baûo ñaûm. Ngöôøi ta keå raèng saùng ngaøy 24 thaùng 4 naêm 2013 chính oâng Mohammed Sohel Rana ñaõ coù maët beân ngoaøi nhaø maùy vaø ra leänh cho coâng nhaän vaøo laøm vieäc vì tình traïng an toaøn vaãn toát.
Caùc ngöôøi bò caûnh saùt baét giöõ hieän nay chôø ngaøy ra toøa vì toäi möu saùt coâng nhaân vaø lô laø ñoái vôùi caùc ñieàu kieän laøm vieäc khoâng baûo ñaûm an ninh cho thôï cuûa mình.
Sau khi nghe tin nhaø maùy Raza Place bò saäp, giôùi coâng nhaân caùc haõng deät taïi Dacca vaø nhieàu thaønh phoá khaùc ñaõ ngöng laøm vieäc vaø keùo nhau veà thuû ñoâ Dacca raàm roä bieåu tình lieân tuïc trong nhieàu ngaøy ñeå phaûn ñoái. Cuõng ñaõ xaûy ra caùc vuï xoâ saùt vôùi caùc löïc löïông an ninh. Trong cuoäc bieåu tình Ngaøy Quoác Teá Lao Ñoäng muøng 1 thaùng 5 naêm 2013, daân chuùng ñaõ yeâu caàu nhaø nöôùc leân aùn töû cho caùc chuû nhaân nhaø maùy deät.
Taïi Bangladesh coù khoaûng 4-5 trieäu ngöôøi treân toång soá 150 trieäu daân laøm vieäc trong kyõ ngheä deät, ña soá laø phuï nöõ töø ñoàng queâ leân thaønh phoá kieám vieäc laøm. Haøng naêm ngaønh deät vaûi tôï sôïi taïi Bangladesh thu nhaäp 20 tyû Euros, nhöng hieän nay ñang bò AÁn Ñoä raùo rieát caïnh tranh, vì nhieàu haõng quaàn aùo sieâu quoác quay sang ñaàu tö beân AÁn Ñoä. Tuy soá doanh thu lôùn nhö theá nhöng giôùi chuû nhaân chæ traû löông thaùng cho coâng nhaân laø 38 Euros.
Nhaät baùo Wall Street cho bieát caùc haõng buoân baùn laïi caùc saûn phaåm cuûa Bangladesh nhö Wal-Mart vaø Levi Strauss ñang rôøi xa caùc haõng deät goàm nhieàu chuû cuûa caùc nhaø maùy deät nhieàu taàng, vì lyù do an ninh.
Tình hình luït loäi thöôøng xuyeân, ñaát ñai chaät heïp trong nhöõng vuøng ñoâng daân cö vaø caùc khoù khaên trong vieäc cung caáp naêng löïc khieán cho giôùi chuû nhaân kyõ ngheä deät taïi Bangladesh öa thích xaây caùc haõng deät nhieàu taàng thay vì caùc nhaø treät. Baùo Washington Post cho bieát töø ít laâu nay caùc haõng xöôûng lôùn saûn xuaát aùo quaàn baét ñaàu giaûm soá löôïng hieäp ñoàng laøm aên vôùi Bangladesh vì tình traïng thieáu an ninh cuûa caùc haõng deät vaø may.
Haõng thoâng taán AP cuõng khui ra laø trong dinh thöï haõng deät vaø may nhieàu taàng môùi saäp gaàn thuû ñoâ Dacca coù caùc haõng may nhö "Phantom Apparels", "Phantom Tac", "Ether Tex", "New Wave Style" vaø "New Wave Bottoms". Coøn haõng thoáng taán Phaùp AFP thì ñaêng hình chuïp vaøi maãu aùo quaàn ñöôïc laøm taïi ñaây nhö "United Color of Benetton".
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán Ñöùc Cha Patrick D' Rozario, Toång Giaùm Muïc Dacca, Bangladesh, veà coâng taùc cöùu trôï caùc naïn nhaân vuï saäp nhaø maùy deät taïi ñaây.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha, coâng taùc cöùu trôï caùc naïn nhaân vuï saäp nhaø maùy deät gaàn Dacca ñaõ vaø ñang tieán haønh ra sao roài?
Ñaùp: Toâi ñaõ goïi ñieän thoaïi cho Toå chöùc Caritas Toång giaùo phaän vaø giaùo xöù vaø ñaõ coù moät toaùn cöùu trôï ñöôïc thaønh laäp vaø hoï ñaõ ñeán hieän tröôøng ñeå phuï giuùp caùc nhoùm cöùu trôï khaùc. Trong caùc ngaøy qua caùc nhoùm naøy ñaõ laøm vieäc raát vaát vaû ñeå cöùu soáng caùc ngöôøi bò thöông coøn keït laïi ôû beân trong, döôùi caùc ñoáng xi maêng coát saét vaø ñaù gaïch. Caùc nöõ tu doøng Thöøa Sai Baùc AÙi cuûa Meï Terexa Calcutta cuõng ñaõ ñöôïc goïi tôùi deå saên soùc nhöõng coâng nhaân bò thöông. Toâi ñaõ xin caùc chò hieän dieän moät caùch kín ñaùo nhö nhöõng ngöôøi Samaritano nhaân haäu, vaø laøm taát caû nhöõng gì coù theå ñeå xoa dòu noãi khoå ñau cuûa caùc naïn nhaân. Giaùo Hoäi hoaït ñoäng qua toå chöùc Caritas, qua caùc tu só vaø giaùo daân nam nöõ tham gia coâng taùc cöùu trôï naøy.
Hoûi: Kyõ ngheä deät vaûi vaø tô sôïi raát laø quan troïng ñoái vôùi Bangladesh, nhöng noù bò chæ trích naëng neà vì khai thaùc boùc loät giôùi coâng nhaân vôùi ñoàng löông traû quùa thaáp vaø vieäc töø choái caùc quyeàn lôïi cuûa hoï. Theá roài caùc ñieàu kieän laøm vieäc laïi thöôøng quùa nguy hieåm vì thieáu an ninh. Vaäy theo Ñöùc Cha, coù theå ruùt tæa ra ñöôïc nhöõng gì töø vuï saäp nhaø maùy deät naøy, vaû laïi ñaây cuõng khoâng phaûi laø laàn ñaàu tieân xaûy ra thaûm caûnh nhö theá?
Ñaùp: Vaâng, raát tieác laø cöù laâu laâu laïi xaûy ra thaûm caûnh nhö vaäy, vaø toaøn nöôùc ñeàu bò soác maïnh. Baøi hoïc maø chuùng toâi ruùt tæa ra ñöôïc töø tai naïn naøy ñoù laø khoâng chæ coù caùc dinh thöï ñöôïc daønh ra laøm nhaø maùy deät vaûi vaø tô sôïi naøy ôû trong caùc tình traïng deã bò saäp, maø coøn coù nhieàu dinh thöï khaùc nöõa cuõng ôû trong caùc tình traïng thieáu an ninh vaø toài teä nhö theá, vaø luaät leä xaây caát ñaõ khoâng ñöôïc toân troïng. Vì theá chính quyeàn vaø daân chuùng raát yù thöùc ñöôïc söï kieän phaûi laøm moät caùi gì ñoù ñeå baûo ñaûm an ninh cho giôùi coâng nhaân, chöù khoâng ñöôïc ñeå tình traïng toài teä naøy keùo daøi nhö vaäy. Nhöng taát caû nhöõng ñieàu naøy xaûy ra vì coù naïn gian tham hoái loä. Nhö theá, ñaát nöôùc Bangladesh ñang hoïc ñöôïc moät baøi hoïc lôùn, vaø khoâng ñöôïc chaäm treã trong haønh ñoäng. Chaúng haïn baây giôø ngöôøi ta ñang kieåm soaùt laïi taát caû caùc dinh thöï, caùc nhaø maùy, caùc haõng xöôûng xem chuùng coù ôû trong tình traïng an ninh toát hay khoâng. Vaø caâu traû lôøi cuõng phaûi ñeán töø coäng ñoàng quoác teá, töø nhöõng ngöôøi mua caùc saûn phaåm ñöôïc cheá taïo trong caùc haõng xöôûng taïi Bangladesh. Caùc toå chöùc doanh thöông quoác teá muoán coù lôïi nhuaän nhieàu neân hoï ñaàu tö taïi caùc nöôùc ngheøo nhö Bangladesh, nhöng hoï khoâng heà chuù yù tôùi caùc ñieàu kieän sinh soáng vaø laøm vieäc cuûa coâng nhaân nhö: xem löông thaùng cuûa hoï ñöôïc bao nhieâu, vaø coâng nhaân coù ñöôïc ñoái xöû moät caùch nhaân ñaïo, xöùng ñaùng vôùi phaåm giaù con ngöôøi hay khoâng. Toâi nghó raèng bieán coá buoàn thöông naøy seõ laø moät baøi hoïc lôùn cho taát caû nhöõng ai bò lieân luïy trong vuï naøy: caùc chuû nhaân cuûa dinh thöï, caùc kyõ ngheä gia vaø caû caùc haõng xöôûng mua caùc saån phaåm cheá taïo taïi ñaây nöõa. Taát caû ñeàu phaûi hieäp nhaát vôùi nhau ñeå tìm ra moät phöông thöùc an ninh caàn phaûi aùp duïng ñeå caûi tieán caùc ñieàu kieän laøm vieäc cuûa caùc coâng nhaân. Caàn phaûi thöïc thi coâng lyù cho caùc coâng nhaân.
Hoûi: Ñöùc Cha coù nghó raèng seõ coù moät söï thay ñoåi, giaûm bôùt gian tham hoái loä, vì taàm möùc lôùn lao cuûa thaûm caûnh môùi xaûy ra vaø con soá ñoâng caùc coâng nhaân bò thieät maïng nhö vaäy khoâng?
Ñaùp: Ñuùng theá, toâi nghó raèng seõ coù moät söï thay ñoåi, nhöng naïn gian tham hoái loä thì luoân luoân hieän dieän ôû ñaáy, vaø ngöôøi ta coù khuynh höôùng mau queân thaûm caûnh ñaõ xaûy ra, chì hai hay saùu thaùng sau laø moïi söï rôi vaøo queân laõng. Nhöng laàn naøy toâi caûm thaáy toaøn nöôùc bò soác, vaø vì vaäy vôùi moät haønh ñoäng toát cuûa chính quyeàn thì seõ coù caùc thay ñoåi vaø seõ laø moät böôùc tieán tôùi. Nhaát thieát laø phaûi coù söï coäng taùc quoác teá, vaø giôùi chöùc quoác teá, töùc caùc doanh thöông, phaûi nhìn vaøo caùc ñieàu kieän laøm vieäc cuûa caùc coâng nhaân, vaø taïo aùp löïc treân caùc chuû nhaân ñòa phöông theo chieàu höôùng naøy: ñoù laø phaûi coù caùc ñieàu kieän laøm vieäc nhaân ñaïo ñoái vôùi caùc coâng nhaân ngheøo, chöù khoâng phaûi chæ taïo coâng aên vieäc laøm vôùi ñoàng löông thaáp, vaø tìm caùch thöông löôïng giaøn xeáp vôùi nhau ñeå coù ñöôïc nhieàu lôïi nhuaän hôn. Caùc giôùi chöùc naøy cuõng phaûi traû löông coâng vieäc laøm moät caùch caân xöùng hôn, vaø baûo ñaûm cho caùc coâng nhaân coù caùc ñieàu kieän laøm vieäc an ninh hôn.
(RG 1-5-2013)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)