Trôï giuùp caùc beänh nhaân vaø gia ñình hoï
chöù khoâng ruùt caùc oáng
chuyeàn döôõng khí vaø thöïc phaåm
Trôï giuùp caùc beänh nhaân vaø gia ñình hoï chöù khoâng ruùt caùc oáng chuyeàn döôõng khí vaø thöïc phaåm.
Roma (Avvenire 2-2-2013; Vat. 30-04-2013) - Phoûng vaán baø Eugenia Roccella, phoù thö kyù cuûa Hieäp hoäi baûo veä quyeàn cuûa caùc beänh nhaân soáng ñôøi thöïc vaät.
Ngaøy muøng 9 thaùng 2 naêm 2013 laø töôûng nieäm 5 naêm coâ Eluana Englaro qua ñôøi sau moät tuaàn haáp hoái vì bò boû ñoùi vaø khaùt. Eluana sinh naêm 1970 vaø sau moät tai naïn xe hôi hoài thaùng Gieâng naêm 1992 coâ ñaõ rôi vaøo tình traïng soáng thöïc vaät, ñöôïc nuoâi baèng caùch chuyeàn thöïc phaåm vaø nöôùc uoáng baèng oáng. Naêm 1999 thaân phuï cuûa coâ laø oâng Beppino Englaro yeâu caàu ñöôïc pheùp ruùt caùc oáng chuyeàn nöôùc vaø thöïc phaåm ñeå cho con gaùi cheát, khoûi keùo daøi cuoäc soáng taøn taät. Ñôn xin cuûa oâng ñaõ bò toøa aùn Milano töø choái naêm 1999 vaø Toøa phaù aùn töø choái naêm 2005.
Tröôøng hôïp cuûa Eluana ñaõ laøm naûy sinh ra caùc cuoäc thaûo luaän soâi noåi ngay trong Quoác Hoäi, vì cho tôùi khi ñoù chöa coù luaät lieân quan tôùi caùc tröôøng hôïp naøy. Naêm 2007 lôøi xin cuûa oâng Beppino ñöôïc Toøa phaù aùn chaáp thuaän vaø ngaøy muøng 9 thaùng 7 naêm 2008 toøa aùn Milano cho pheùp ruùt oáng chuyeàn nöôùc vaø thöïc phaåm cho Eluana theo lôøi yeâu caàu cuûa cha coâ. Tuy caùc nöõ tu taïi Lecco yeâu caàu oâng Beppino cöù ñeå cho caùc chò tieáp tuïc saên soùc cho Eluana taïi beänh vieän ôû Lecco, nhöng oâng quyeát ñònh chuyeån con gaùi tôùi moät nhaø thöông khaùc ñeå coù theå ruùt oáng. Ngaøy muøng 2 thaùng Hai naêm 2009 Eluana ñöôïc ñöa vaøo moät nhaø höu döôõng tö tænh Udine vuøng Friuli, ñoâng baéc Italia.
Ngaøy muøng 6 thaùng Hai Thuû töôùng Silvio Berluscono coâng boá saéc leänh buoäc phaûi tieáp tuïc cung caáp nöôùc vaø thöïc phaåm cho Eluana, nhöng toång thoáng Giorgio Napolitano töø choái khoâng kyù, khieán cho Italia rôi vaøo cuoäc khuûng hoaûng hieán phaùp. Sau moät tuaàn haáp hoái vì bò boû ñoùi vaø khaùt Eluana Englaro ñaõ qua ñôøi chieàu ngaøy muøng 9 thaùng Hai naêm 2009. Caùi cheát cuûa Eluana ñaõ gaây phaãn noä trong dö luaän ñoái vôùi chính quyeàn Italia, vì thaät laø ñieàu voâ luaân töø choái cung caáp nöôùc vaø thöïc phaåm cho moät beänh nhaân vaø ñeå cho hoï cheát vì ñoùi vaø khaùt. Quyeàn ñöôïc cung caáp nöôùc vaø thöïc phaåm laø quyeàn soáng caên baûn cuûa con ngöôøi. Nhöõng ngöôøi nhö theá tuy khoâng coøn khaû naêng ñi ñöùng, noùi naêng vaø laøm caùc vieäc khaùc, nhöng hoï khoâng ôû trong tình traïng hoân meâ, traùi laïi hieåu bieát, nghe, thaáy vaø caûm nhaän ñöôïc heát moïi söï nhö moïi ngöôøi. Vì theá töø choái cung caáp nöôùc uoáng vaø thöïc phaåm cho hoï laø phaïm toäi gieát ngöôøi.
Caùi cheát ñau ñôùn cuûa Eluana ñaõ laøm naûy sinh ra nhieàu hieäp hoäi beânh vöïc quyeàn ñöôïc nuoâi döôõng cuûa caùc anh chò em soáng trong tình traïng thöïc vaät. Muïc ñích cuûa hoï laø trôï giuùp gia ñình cuûa caùc ngöôøi taøn taät vaø hoï yeâu caàu chính quyeàn coù caùc can thieäp ñuùng luùc vaø coù caùc trôï giuùp chuyeân bieät hôn.
Ngaøy muøng 8 thaùng 2 naêm 2013 taïi Roma caùc hieäp hoäi naøy ñaõ toå chöùc "Ñaïi hoäi toaøn quoác veà caùc ngöôøi soáng trong tình traïng thöïc vaät". Caùc tham döï vieân cho raèng chính quyeàn coù theå laøm nhieàu hôn nöõa ñeå trôï giuùp cho caùc beänh nhaân thuoäc loaïi naøy vaø yeåm trôï caùc thaân nhaân cuûa hoï.
Hieän nay trong caùc nöôùc AÂu chaâu coù 100,000 ngöôøi phaûi soáng trong tình traïng thöïc vaät, trong ñoù coù 3,000 ngöôøi Italia, vaø moãi naêm coù theâm 500 tröôøng hôïp môùi nöõa. Chính quyeàn Italia haèng naêm daønh ra ngaân khoaûn 240 trieäu Euro cho caùc ngöôøi taøn taät vaø beänh nhaân khoâng töï tuùc ñöôïc, trong ñoù coù 20 trieäu daønh cho caùc ngöôøi soáng ñôøi thöïc vaät.
OÂng Francesco Napolitano, chuû tòch hieäp hoäi "Tænh daäy" cho raèng nhöõng beänh nhaân caûm thaáy khoûe hôn phaûi ñöôïc ñöa vaøo trong caùc nhaø rieâng bieät, nôi hoï coù theå ñöôïc phuïc hoài vaø taùi hoäi nhaäp xaõ hoäi. Theo oâng Paolo Maria Rossini, giaùm ñoác beänh vieän naõo boä cuûa Ñaïi hoïc coâng giaùo Roma, ngöôøi phoái hôïp ñaïi hoäi, caàn phaûi trôï giuùp gia ñình caùc beänh nhaân moät caùch höõu hieäu hôn, chöù khoâng ñöôïc ñeå hoï coâ ñôn moät mình xoay sôû vôùi muoân vaøn khoù khaên.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán baø Eugenia Roccella, phoù thö kyù cuûa Hieäp hoäi baûo veä quyeàn cuûa caùc beänh nhaân soáng ñôøi thöïc vaät. Trong ñaïi hoäi baø Roccella ñaõ thuyeát trình veà ñeà taøi laøm theá naøo ñeå phuïc hoài quyeàn cuûa caùc beänh nhaân thöïc vaät vaø kích thích hoï chöù khoâng phaûi laø giöõ hoï trong khu vöïc hoài sinh.
Hoûi: Thöa baø vieäc tranh ñaáu cho quyeàn cuûa caùc beänh nhaân soáng ñôøi thöïc vaät ñaõ tieán trieån tôùi ñaâu roài?
Ñaùp: Chuùng toâi ñang tìm xem coù theå môû moät cuoäc thaûo luaän lieân quan tôùi vaán ñeà naøy khoâng, nhöng khoâng caáp baùch nhö trong tröôøng hôïp cuûa coâ Eluana Englaro. Muïc ñích laø tìm ñoái thoaïi ñeå phoái hôïp caùc trôï giuùp saên soùc toát ñeïp hôn vaø yeâu caàu taøi trôï cho vieäc saên soùc caùc beänh nhaân thöïc vaät. Chuùng toâi bò toá caùo laø duøng caùc ñeà taøi luaân lyù nhö laø moät caùi chuøy ñeå tranh ñaáu. Ngöôøi ta noùi raèng khoâng theå laøm luaät theo ña soá ñöôïc. Toâi töï hoûi vaäy neáu khi ña soá thay ñoåi, thì tieâu chuaån cuõng phaûi thay ñoäi hay sao? Nhöng ñaây laø ñieàu ñaõ xaûy ra taïi taïi Taây Ban Nha, Phaùp vaø Anh quoác...
Hoûi: Nhö theá thì phaûi khôûi ñaàu töø neàn taûng naøo ñeå coù theå ñoái thoaïi?
Ñaùp: Töø nhöõng gì xaûy ra lieân quan tôùi caùc luaät leä veà caùc caùch chöõa trò taïm thôøi, toâi ñaõ yeâu caàu laø taùch rôøi chuùng ta khoûi caùc luaät leä khaùc. Vaø caùc luaät leä naøy ñaõ ñöôïc thoâng qua vì chuùng coù söï ñoàng thuaän neàn taûng. Trong khi caùc luaät leä khaùc thì laïi khoâng ñöôïc chaáp nhaän.
Nhöng maø thaät söï thì luaät "cuoái ñôøi" ñaõ sa laày. Noù ñaõ rôi vaøo tình traïng naøy vì moät söï thay ñoåi cuûa ña soá. Ñaøng khaùc chuùng toâi ñaõ khoâng muoán coù luaät "cuoái ñôøi". Chuùng toâi ñaõ bò boù buoäc phaûi tranh ñaáu moät khoaûng troáng trong Quoác hoäi töø moät phaùn quyeát xaâm laán tôùi saùt bieán giôùi cuûa söï trôï töû. YÙ töôûng coù theå taùi taïo caùc yù chí cuûa con ngöôøi - maø khoâng coù söï ñoàng yù ñöôïc thoâng baùo - ñeå cho ngöôøi aáy cheát, ñaõ laø vaø vaãn laø moät giaûi thích göôïng eùp veà söï töï do chöõa trò ñöôïc Hieán phaùp thöøa nhaän.
Hoûi: Thöa baø Roccella, ñaâu coù theå laãn loän ñeà taøi nhöõng ngöôøi soáng tình traïng thöïc vaät vôùi ngöôøi beänh "cuoái ñôøi ñöôïc": noù lieân quan tôùi luaân lyù ñaïo ñöùc vaø xaõ hoäi chöù. Ñaây laø hai laõnh vöïc ñoái nghòch nhau. Ngöôøi soáng ñôøi thöïc vaät laø beänh nhaân chæ khoâng theå töï aên uoáng ñöôïc, coøn caùc beänh nhaân cuoái ñôøi laø nhöõng ngöôøi chôø cheát, maø y khoa khoâng theå laøm gì ñöôïc nöõa ñeå cöùu hoï. Theá tröôøng hôïp caùi cheát cuûa coâ Eluana ñaõ khoâng giuùp ngöôøi ta phaân bieät hai söï kieän naøy hay sao thöa baø?
Ñaùp: Chaúng nhöõng khoâng, maø baùo chí coøn quaûng caùo khieán cho nhieàu ngöôøi chaáp nhaän tö töôûng nhöõng ngöôøi soáng ñôøi thöïc vaät laø caùc öùng vieân cuûa vieäc trôï töû. Toâi ñaõ ñoïc nhöõng ñieàu khuûng khieáp, caû treân caùc nhaät baùo lôùn nöõa. Theá roài coøn coù moät nguyeät san cuûa phe taû ñònh nghóa caùc ngöôøi soáng ñôøi thöïc vaät laø "caùc gieû chuøi ñít". Nghóa laø hoï cho raèng caàn phaûi giaûn löôïc caùc anh chò em xaáu soá naøy xuoáng haøng thaáp hôn con ngöôøi.
Hoûi: Khoâng phaûi voâ tình maø cuõng coù ngöôøi ñaõ caûnh caùo choáng laïi söï leäch laïc trôï töû vì caùc lyù do taøn baïo laø khoâng theå chòu ñöïng ñöôïc caùc chi phí cuûa trôï caáp xaõ hoäi. Nghóa laø ñeå cho caùc ngöôøi naøy cheát ñi vì saên soùc hoï toán keùm quùa. Baø nghó sao?
Ñaùp: Ñaây laø moät hieåu laàm maø ngöôøi ta coá yù ñeå xaûy ra nhö vaäy. Vaø ngöôøi ta daáu noù döôùi lôùp aùo thöông haïi söï ñau khoå cuûa caùc anh chò em soáng trong tình traïng thöïc vaät naøy. Nhöng neáu ngöôøi ta thöøa nhaän söï nhaân baûn, thì ñaâu coù theå gieát ngöôøi anh em ñöôïc?
Hoûi: Toång keát cuûa ba naêm ñaïi hoäi toaøn quoác tranh ñaáu cho quyeàn soáng cuûa caùc ngöôøi ôû trong tình traïng thöïc vaät ñaõ ra sao thöa baø?
Ñaùp: Chuùng toâi ñaõ thöïc hieän ñöôïc nhieàu ñieàu nhö: coâng vieäc cuûa UÛy ban caùc nhaø chuyeân moân caäp nhaät caùc tin töùc khoa hoïc, vieäc baûo trôï khoa nghieân cöùu caùc lyù do vaø vieäc laây beänh, cuõng nhö vieäc nhaän dieän caùc loä trình thích hôïp. Ngoaøi ra coøn coù söï tham döï cuûa caùc hieäp hoäi trong vieäc soaïn thaûo cuoán saùch veà caùc thöïc haønh toát nhaát. Caùc kinh nghieäm cuï theå cuûa vieäc quaûn trò toát. Moät cuoán töø ñieån giuùp giaûi thích vieäc duøng töø vöïng ñuùng ñaén traùnh caùc leøo laùi yù thöùc heä. Sau cuøng laø vieäc toå chöùc moät löïc löôïng aâu chaâu giuùp taùi ñònh nghóa caùc tình trang thöïc vaät nhôø caùc duïng cuï nghieân cöùu môùi.
Hoûi: Ngoaøi ra cuõng coøn coù vieäc ñaàu tö vaø coäng taùc treân bình dieän vuøng mieàn nöõa coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Ñuùng theá. Chuùng toâi ñaõ vaát vaû soaïn thaûo ra caùc ñöôøng höôùng chính cho caùc hieäp hoäi quy chieáu veà caùc vuøng. Hieän nay hoï coù moät duïng cuï khoång loà ñeå hoïc hoûi caùc toång keát chi tieâu vaø thöïc hieän caùc loä trình chöõa trò nhö theá naøo. Caùc ñöôøng höôùng naøy ñaõ ñöôïc ñaïi hoäi quoác gia vaø vuøng mieàn thoâng qua vì theá chuùng trôû thaønh luaät, khoâng theå coi thöôøng ñöôïc.
Hoûi: Chính trò coøn coù theå laøm gì cho caùc anh chò em soáng tình traïng thöïc vaät naøy?
Ñaùp: Hieän taïi nhaø nöôùc ñaõ cung caáp caùc duïng cuï. Trong caùc ñöôøng neùt chính coù vieäc phuïc hoài hoï moät caùch thích hôïp. Bôûi vì raát tieác vaán ñeà laø ôû nôi söï khoâng thích hôïp: hoï caàn ñöôïc phuïc hoài maø ngöôøi ta laïi cöù giöõ hoï trong nôi hoài sinh moät caùch laâu daøi vaø voâ ích. Thaät theá, hoï coù theå tieán trieån, neáu ñöôïc phuïc hoài vaø kích thích.
Hoûi: Coøn ñoái vôùi caùc gia ñình thì sao thöa baø?
Ñaùp: Trong caùc muïc tieâu coù vieäc taøi trôï cho caùc ngöôøi soáng tình traïng thöïc vaät caùc soá tieàn chính xaùc. Caùc vuøng phaûi traû lôøi veà vieäc naøy. Ñaây khoâng phaûi laø caùc ngaân khoaûn chung chung nhö cho caùc ngöôøi taøn taät hay caùc beänh taät khaùc. Soá tieàn ñaõ laø 75 trieäu nhöng bò ruùt xuoáng baây giôø chæ coøn coù 20 trieäu thoâi. Thaät laø bò caét chaët moät caùch quùa ñaùng!
(Avvenire 2-2-2013)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)