Maät tuyeån vieän vaø nhöõng con soá
Maät tuyeån vieän vaø nhöõng con soá.
Roma (WHÑ. 09-03-2013) - Sau khi Ñöùc giaùo hoaøng Beâneâñictoâ XVI töø nhieäm vaøo ngaøy 28 thaùng 02 naêm 2013, Hoàng y ñoaøn ñaõ nhoùm hoïp caùc phieân Hoäi nghò chung töø ngaøy 04 thaùng 03 naêm 2013 vaø ñaõ quyeát ñònh khai maïc Maät tuyeån vieän vaøo ngaøy 12 thaùng 03 naêm 2013 ñeå baàu Giaùo hoaøng. Nhaân dòp naøy, trang maïng Vatican Radio ñieåm laïi caùc Maät tuyeån vieän trong lòch söû (töø naêm 1740), do Tieán só Donald Prudlo, Phoù Giaùo sö moân Lòch söû taïi Ñaïi hoïc Jacksonville State, Alabama, thöïc hieän:
Naêm 1740: Ñöùc giaùo hoaøng Beâneâñictoâ XIV ñaéc cöû (qua ñôøi naêm 1758)
- Coù 51 cöû tri. 4 hoàng y qua ñôøi trong khi hoïp Maät tuyeån vieän
- Laø Maät tuyeån vieän daøi nhaát trong lòch söû: 181 ngaøy (töø 18 thaùng Hai ñeán 17 thaùng Taùm)
Naêm 1758: Ñöùc giaùo hoaøng Cleâmenteâ XIII ñaéc cöû (qua ñôøi naêm 1769)
- Coù 45 cöû tri, 44 voøng boû phieáu
- Thôøi gian: 53 ngaøy (töø 15 thaùng Naêm ñeán 6 thaùng Baûy)
Naêm 1769: Ñöùc giaùo hoaøng Cleâmenteâ XIV ñaéc cöû (qua ñôøi naêm 1774)
- Coù 46 cöû tri
- Thôøi gian: 94 ngaøy (töø 15 thaùng Hai ñeán 19 thaùng Naêm)
Naêm 1774-1775: Ñöùc giaùo hoaøng Pioâ VI ñaéc cöû (qua ñôøi naêm 1799)
- Coù 44 cöû tri. 2 hoàng y qua ñôøi trong khi hoïp Maät tuyeån vieän
- Thôøi gian: 133 ngaøy (töø 5 thaùng Möôøi 1774 ñeán 15 thaùng Hai 1775)
Naêm 1799-1800: Ñöùc giaùo hoaøng Pioâ VII ñaéc cöû (qua ñôøi naêm 1823)
- Maät tuyeån vieän dieãn ra taïi Venitia, vì Roma bò chieám ñoùng; ñaây laø cuoäc baàu giaùo hoaøng cuoái cuøng ôû ngoaøi Roma
- Coù 34 cöû tri
- Thôøi gian: 105 ngaøy (töø 1 thaùng Möôøi Hai 1799 ñeán 14 thaùng Ba 1800)
Naêm 1823: Ñöùc giaùo hoaøng Leâoâ XII ñaéc cöû (qua ñôøi naêm 1829)
- Coù 49 cöû tri
- Thôøi gian: 27 ngaøy (töø 02 ñeán 28 thaùng Chín)
Naêm 1829: Ñöùc giaùo hoaøng Pioâ VIII ñaéc cöû (qua ñôøi naêm 1830)
- Coù 50 cöû tri
- Thôøi gian: 36 ngaøy (töø 24 thaùng Hai ñeán 31 thaùng Ba)
Naêm 1830-1831: Ñöùc giaùo hoaøng Greâgoârioâ XVI ñaéc cöû (qua ñôøi naêm 1846)
- Laø Maät tuyeån vieän cuoái cuøng maø vò Taân giaùo hoaøng khoâng phaûi laø giaùm muïc
- Coù 45 cöû tri
- Thôøi gian: 51 ngaøy (töø 14 thaùng Möôøi Hai 1830 ñeán 02 thaùng Hai 1831)
Naêm 1846: Ñöùc giaùo hoaøng Pioâ IX ñaéc cöû (qua ñôøi naêm 1878)
- Laø Maät tuyeån vieän ñaàu tieân coù thôøi gian ngaén nhaát
- Coù 50 cöû tri
- Thôøi gian: 3 ngaøy (töø 14 ñeán 16 thaùng Saùu)
Naêm 1878: Ñöùc giaùo hoaøng Leâoâ XIII ñaéc cöû (qua ñôøi naêm 1903)
- Coù 61 cöû tri
- Thôøi gian: 3 ngaøy (töø 18 ñeán 20 thaùng Hai)
Naêm 1903: Ñöùc giaùo hoaøng Pioâ X ñaéc cöû (qua ñôøi naêm 1914)
- Laø Maät tuyeån vieän cuoái cuøng aùp duïng quyeàn ius exclusivae (phuû quyeát). Vaø Taân giaùo hoaøng Pioâ X ñaõ chính thöùc baõi boû quyeàn naøy
- Coù 64 cöû tri, 7 voøng boû phieáu
- Thôøi gian: 4 ngaøy (töø 31 thaùng Baûy ñeán 04 thaùng Taùm)
Naêm 1914: Ñöùc giaùo hoaøng Beâneâñictoâ XV ñaéc cöû (qua ñôøi naêm 1922)
- 2 vò cöû tri ngöôøi Myõ vaø 1 Canada khoâng ñöôïc tham döï vì ñeán treã
- Hoàng y ngöôøi chaâu Myõ Latinh ñaàu tieân tham döï
- Coù 57 cöû tri, 10 voøng boû phieáu
- Thôøi gian: 4 ngaøy (töø 31 thaùng Taùm ñeán 3 thaùng Chín)
Naêm 1922: Ñöùc giaùo hoaøng Pioâ XI ñaéc cöû (qua ñôøi naêm 1939)
- Moät laàn nöõa, 2 vò cöû tri ngöôøi Myõ vaø 1 Canada khoâng ñöôïc tham döï vì ñeán treã. Sau Maät tuyeån vieän naøy, luaät quy ñònh caùc Hoàng y coù 15 ngaøy ñeå ñeán Roma
- Coù 53 cöû tri, 14 voøng boû phieáu
- Thôøi gian: 5 ngaøy (töø 02 ñeán 06 thaùng Hai)
Naêm 1939: Ñöùc giaùo hoaøng Pioâ XII ñaéc cöû (qua ñôøi naêm 1958)
- Maät tuyeån vieän ñaàu tieân coù Thöôïng phuï nghi leã Ñoâng phöông tham döï
- Coù 62 cöû tri, 3 voøng boû phieáu
- Thôøi gian: 2 ngaøy (töø 01 ñeán 02 thaùng Ba), laø Maät tuyeån vieän ngaén nhaát.
Naêm 1958: Ñöùc giaùo hoaøng Gioan XXIII ñaéc cöû (qua ñôøi naêm 1963)
- Maät tuyeån vieän ñaàu tieân coù caùc hoàng y Trung Quoác, AÁn Ñoä vaø chaâu Phi tham döï
- Coù 51 cöû tri, 11 voøng boû phieáu
- Thôøi gian: 4 ngaøy (töø 25 ñeán 28 thaùng Möôøi)
Naêm 1963: Ñöùc giaùo hoaøng Phaoloâ VI ñaéc cöû (qua ñôøi naêm 1978)
- Coù 80 cöû tri, 6 voøng boû phieáu
- Thôøi gian: 3 ngaøy (töø 19 ñeán 21 thaùng Saùu)
Naêm 1978: (1) Ñöùc giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ I ñaéc cöû (qua ñôøi naêm 1978)
- Maät tuyeån vieän ñaàu tieân caùc hoàng y treân 80 tuoåi khoâng ñöôïc tham döï
- Coù 111 cöû tri, 4 voøng boû phieáu
- Thôøi gian: 2 ngaøy (töø 25 ñeán 26 thaùng Taùm)
Naêm 1978: (2) Ñöùc giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II ñaéc cöû (qua ñôøi naêm 2005)
- Coù 111 cöû tri, 8 voøng boû phieáu
- Thôøi gian: 3 ngaøy (töø 14 ñeán 16 thaùng Möôøi)
Naêm 2005: Ñöùc giaùo hoaøng Beâneâñictoâ XVI ñaéc cöû.
- Coù 115 cöû tri (ñoâng nhaát, baèng soá cöû tri cuûa Maät tuyeån vieän 2013)
- 4 voøng boû phieáu
- Thôøi gian: 2 ngaøy (töø 18 ñeán 19 thaùng Tö)
Naêm 2013:
- Maät tuyeån vieän ñaàu tieân dieãn ra trong Muøa Chay, keå töø naêm 1829.
- Coù 115 cöû tri.
(Vatican Radio, 08-03-2013)
(Minh Ñöùc)