Tình yeâu phaûi caàn coù söï khaùc bieät
Tình yeâu phaûi caàn coù söï khaùc bieät.
Roma (Avvenire 20-11-2012; 5-02-2013) - Moät soá nhaän ñònh cuûa oâng Xavier Lacroix, trieát gia kieâm thaàn hoïc gia ngöôøi Phaùp.
Ngaøy muøng 7 thaùng 11 naêm 2012 Hoäi ñoàng boä tröôûng Phaùp ñaõ chaáp nhaän döï thaûo luaät hoân nhaân ñoàng phaùi vaø cho pheùp caùc caëp hoân nhaân ñoàng phaùi quyeàn nhaän nuoâi con. Döï luaät naøy seõ ñöôïc Quoác hoäi Phaùp baét ñaàu thaûo luaän vaøo cuoái thaùng Gieâng 2013 vaø chính quyeàn döï truø seõ cho aùp duïng vaøo thaùng 9 naêm 2013. Cho tôùi nay taïi Phaùp ñaõ coù luaät Kheá öôùc soáng chung, do chính quyeàn cuûa thuû töôûng Lionel Jospin ñöa ra, nhöng noù haïn heïp hôn döï luaät hoân nhaân ñoàng phaùi laàn naøy. Neáu luaät ñöôïc Quoác hoäi Phaùp thoâng qua, thì nöôùc Phaùp seõ laø quoác gia thöù 14 coù luaät hoân nhaân ñoàng phaùi sau caùc nöôùc nhö: Hoøa Lan, Bæ, Canada, Taây Ban Nha, Thuïy Ñieån, Nam Phi, Na Uy, Boà Ñaøo Nha, Island, Argentina, Mehicoâ, Brasil vaø 6 tieåu bang taïi Hoa Kyø laø Massachusettes, Connecticut, Iowa, Vermont, New Hampshire, New York vaø Washintton DC, trong khi taïi tieåu baêng California luaät naøy ñaõ bò treo.
Ngay töø naêm 1995 ñaõ coù 51% daân Phaùp chaáp nhaän hoân nhaân ñoàng phaùi, vaø chæ coù 39% ñoàng yù cho caùc caëp ñoàng phaùi quyeàn nhaân con nuoâi. Theo caùc thaêm doø hieän nay xem ra coù tôùi 65% chaáp nhaän hoân nhaân ñoàng phaùi vaø 56% chaáp nhaän cho hoï ca quyeàn nhaän con nuoâi. Caùc tín höõu Do thaùi, Hoài giaùo, Tin Laønh Phaùp vaø ñaëc bieät laø Giaùo Hoäi coâng giaùo Phaùp maïnh meõ choáng laïi döï luaät naøy. Hoài thaùng 8 naêm 2012 caùc Giaùm Muc Phaùp ñaõ phaùt ñoäng phong traøo caàu nguyeän cho quoác gia vaø caùc nhaø laõnh ñaïo bieát saùng suoát vaø coù caùc quyeát ñònh hôïp vôùi luaân lyù vaø thöïc söï phuïc vuï coâng ích.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn moät soá nhaän ñònh cuûa oâng Xavier Lacroix, trieát gia kieâm thaàn hoïc gia ngöôøi Phaùp, veà söï khaùc bieät caàn thieát cho tình yeâu.
OÂng Xavier Lacroix laø giaùo sö thaàn hoïc luaân lyù taïi phaân khoa thaàn hoïc vaø Hoïc vieän gia ñình cuûa ñaïi hoïc Lyon, mieàn nam nöôùc Phaùp. OÂng cuõng laø thaønh vieân UÛy ban coá vaán Phaùp veà luaân lyù, chuyeân vieân cuûa Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh veà gia ñình, vaø cuõng ñaõ töøng laø thaønh vieân UÛy ban coá vaán gia ñình cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phaùp. Trong soá nhieàu saùch noåi tieáng cuûa oâng ñaõ ñöôïc dòch sang tieáng YÙ coù caùc cuoán nhö: "Thaân xaùc vaø tinh thaàn. Tính duïc vaø cuoäc soáng Kitoâ" (1996); "Thaân theå xaùc thòt. Chieàu kích luaân lyù, thaåm myõ vaø tinh thaàn cuûa tình yeâu" (2001); "Hoân nhaân... moät caùch ñôn sô" (2002); "Nhöõng ngöôøi chuyeàn söï soáng: khaûo luaän veà tình phuï töû" (2005); "Söï khaùc bieät töø nguyeân thuûy. Tính duïc, hoân nhaân, nhaän nuoäi con" (2006).
Hoûi: Thöa giaùo sö Lacroix, giaùo sö coù nhaän ñònh naøo veà baàu khí chung quanh döï thaûo luaät cho pheùp hoân nhaân ñoàng phaùi, ñang bò daân chuùng Phaùp phaûn ñoái hieän nay?
Ñaùp: Caùc Giaùo Hoäi ñaõ khoâng phaûi laø caùc cô caáu duy nhaát ñöa ra laäp tröôøng veà vaán ñeà naøy. Nhöng cuõng coù caùc taùc giaû voâ thaàn vaø caùc toân giaùo khaùc dieãn taû cuøng moät chieàu höôùng nhö vaäy. Caùc lyù leõ do caùc Giaùo Hoäi ñöa ra khoâng phaûi laø caùc lyù leõ toân giaùo hay thaàn hoïc, nhöng laø caùc lyù leõ nhaân chuûng hoïc, vaø chuùng höôùng tôùi lyù trí con ngöôøi. Giaùo Hoäi muoán tham döï vaøo cuoäc thaûo luaän veà vaán ñeà naøy, vì nghó raèng noù lieân quan tôùi thieän ích chung.
Hoûi: Coù caùc khía caïnh cho tôùi nay ñaõ bò ñaùnh giaù thaáp hay khoâng thöa giaùo sö?
Ñaùp: Cuoäc thaûo luaän laø ñieàu coù theå laøm, chieáu theo söï laãn loän vaø khoâng chaéc chaén raát lôùn maø ngöôøi ta hieän coù ñoái vôùi töø "hoân nhaân". Ñoái vôùi nhieàu ngöôøi ngaøy nay hoân nhaân laø moät cöû haønh xaõ hoäi cuûa tình yeâu, nhö moät daân bieåu quoác hoäi Phaùp ñaõ chuû tröông. Ngöôøi ta laãn loän "tình yeâu" vôùi "hoân nhaân".
Nhöng hoân nhaân khoâng phaûi chæ laø theá, vì noù laø moät cô caáu, nghóa laø moät hình thöùc cuoäc soáng do chính xaõ hoäi xaùc ñònh. Ñaøng khaùc, thaät söï ra, trong taát caû caùc neàn vaên hoùa hoân nhaân laø neàn taûng cuûa moät gia ñình. Nhö theá, chuùng ta ñang noùi tôùi quan nieäm veà gia ñình.
Hoûi: Coù ngöôøi nhaán maïnh nguy cô cuûa moät ñaûo loän nhaân chuûng hoïc hôn laø moät ñaûo loän veà luaân lyù. Rieâng giaùo sö, thì giaùo sö nghó sao?
Ñaùp: Bieän phaùp xem ra lieân quan tôùi moät con soá ngöôøi raát ít oûi. Moät thieåu soá ñoàng phaùi yeâu caàu söï caûi caùch naøy, vaø nhö vaäy noù lieân quan tôùi moät thieåu soá trong moät thieåu soá. Taïi caùc nöôùc ñaõ cô caáu hoùa hoân nhaân ñoàng phaùi, 1,5% caùc vuï hoân nhaân lieân quan tôùi caùc ngöôøi ñoàng phaùi. Nhöng caùc lyù do ñöa ra ñuïng chaïm tôùi taát caû moïi ngöôøi, bôûi vì caøng ngaøy ngöôøi ta caøng thöôøng nghe noùi raèng gia ñình khoâng döïa treân "sinh hoïc" nöõa, nghóa laø treân söï sinh saûn, nhöng traùi laïi noù döïa treân yù muoán vaø treân moät khung caûnh phaùp lyù.
Toâi nghó raèng neáu gia ñình khoâng döïa treân söï sinh saûn nöõa, thì noù seõ khoâng ñaït tôùi chieàu kích bieåu töôïng cuûa noù, vì thieáu töông quan giöõa söï sinh saûn vaø lieân heä con caùi. Vaø ñoái vôùi toâi chính töông quan giöõa vieäc sinh saûn vaø lieân heä con caùi xem ra laø vaán ñeà nhaân chuûng hoïc chính yeáu.
Hoûi: YÙ muoán tröôùc söï sinh saûn: coù phaûi chuùng ta ñang ñöùng tröôùc caùc ñoøi hoûi thuoäc moät loaïi môùi hay khoâng thöa giaùo sö?
Ñaùp: Caùc lyù do ñaõ ñöôïc ñöa ra vaø trieát hoïc maø chuùng phaûn aùnh, coøn khieán cho toâi lo aâu hôn laø caùc quyeát ñònh chính trò. Treân bình dieän vaên hoùa chuùng ta ñang chöùng kieán söï ñoàng quy cuûa caùc traøo löu tö töôûng gaùn cho yù muoán, caùc öôùc mong hay cho xaõ hoäi moät loaïi toaøn quyeàn. Rieâng caù nhaân toâi, toâi nghó raèng xaõ hoäi vaø öôùc muoán khoâng phaûi laø taát caû, maø chuùng ta nhaän ñöôïc töø cuoäc soáng; vaø söï soáng, moät caùch neàn taûng, laø moät ôn, ñaëc bieät laø qua thaân xaùc. Ñoái vôùi toâi thaân xaùc quan troïng, cuõng nhö laø söï sinh saûn vaäy.
Hoûi: Caùc chaân trôøi trieát lyù môùi naøy coù môû ñaàu cho moät khaû theå thoaùt ra khoûi truyeàn thoáng duy nhaân baûn hay khoâng thöa giaùo sö?
Ñaùp: Coù moät tö töôûng thoáng trò naøo ñoù ñoái choïi thieân nhieân vaø vaên hoùa. Vaø nhö theá ngöôøi ta ñoái choïi thaân xaùc vôùi vaên hoùa. Toâi thuoäc soá nhöõng ngöôøi khaúng ñònh raèng moät tö töôûng quaân bình vaø ñaày ñuû noái lieàn thieân nhieân vôùi vaên hoùa, vaø nhö theá noái lieàn thaân xaùc vôùi ngoân ngöõ. Chuùng ta phaûi nghó tôùi vieäc noái lieàn thaân xaùc vôùi ngoân ngöõ, vaø gia ñình ôû trong söï noái lieàn aáy.
Hoûi: Thöa giaùo sö, moät vaøi ngöôøi choáng ñoái nhaéc tôùi Hieäp ñònh quoác teá veà quyeàn cuûa caùc treû em. Nhö theá hoï coù lyù khoâng?
Ñaùp: Toâi cuõng nghó raèng chuùng ta phaûi quy chieáu nhieàu hôn Hieäp ñònh veà quyeàn cuûa caùc treû em naêm 1989; vaø nhaát laø ñieàu 7 khaúng ñinh raèng "treû em coù quyeàn, trong möùc ñoä coù theå, bieát cha meï mình, vaø ñöôïc giaùo duïc bôûi cha meï".
Khi chuù yù nhieàu hôn tôùi caùc quyeàn cuûa treû em ñöôïc giaûi thích trong nghóa naøy, thì ngöôøi ta seõ lyù luaän moät caùch khaùc. Nhöng vaán ñeà ñoù laø ngaøy nay treû em bò coi nhö laø moät ñoái töôïng cuûa quyeàn sôû höõu; vaø vì theá caùc caëp ñoàng phaùi khaúng ñònh raèng hoï coù quyeàn coù moät ñöùa con nuoâi, nhö theå laø hoï coù theå caàn moät moùn ñoà tieâu thuï. Trong moät chöông trình truyeàn hình ñeà caäp tôùi vaán ñeà naøy moät traïng sö laïi coøn ñeà caäp tôùi "moät chôï baùn treû em" nöõa. Vaø toâi thaáy ñieàu ñoù gaây aâu lo.
Hoûi: Nhö vaäy laø chuùng ta ñang ñöùng tröôùc caùc coá gaéng ñònh nghóa caùc quyeàn cuûa con ngöôøi, coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Toâi tin raèng coù söï maâu thuaãn giöõa vieäc ñaùnh giaù con ngöôøi, chuû theå, caùc quyeàn con ngöôøi, caù nhaân vaø vieäc ñeà nghò caùc maãu gia ñình töông töï, bôûi vì neáu ngöôøi ta thöïc söï ñeå con ngöôøi vaøo trung taâm, thì ñieàu toát hôn laø ngöôøi ta seõ coáng hieán cho ñöùa treû moät tình traïng soáng theo hình tam giaùc, nghóa laø moät tình traïng soáng trong ñoù coù moät ngöôøi nam vaø moät ngöôøi nöõ vaø ñöùa treû laø ba. Coù moät töông quan giöõa con ngöôøi vaø thaân xaùc. Khi ñoù ngöôøi cha laø moät ngöôøi nam vaø ngöôøi meï laø moät ngöôøi nöõ.
Hoûi: Coù moät vaøi tín höõu Kitoâ baày toû sôï haõi bò coi nhö laø nhöõng keû "sôï haõi con ngöôøi". Laøm theá naøo ñeå gaén lieàn caùc xaùc tín rieâng vôùi boån phaän cuûa Kitoâ höõu laø tieáp ñoùn tha nhaân, thöa giaùo sö?
Ñaùp: Moät ñaøng, baèng caùch khaúng ñònh moät caùch ñôn sô raèng chuùng ta phaân bieät vaán ñeà cuûa söï ñoàng phaùi vôùi vaán ñeà hoân nhaân. Chuùng ta khoâng xeùt ñoaùn khuynh höôùng ñoàng phaùi, khi khaúng ñònh raèng hoân nhaân laø moät cô caáu khoâng chæ tuøy thuoäc nôi yù muoán. Thöù hai laø baèng caùch minh nhieân nhieàu hôn nöõa taát caû nhöõng gì ñöôïc laøm beân trong Giaùo hoäi ñeå tieáp ñoùn nhöõng ngöôøi ñoàng phaùi.
(Avvenire 20-11-2012)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)