Töông quan chaët cheõ giöõa
Coâng ñoàng Vatican II vaø Boä Giaùo luaät
Töông quan chaët cheõ giöõa Coâng ñoàng Vatican II vaø Boä Giaùo luaät.
Vatican (WHÑ. 25-01-2013; VIS, 22-01-2013) - Hoâm 22 thaùng 01 naêm 2013, taïi Vaên phoøng baùo chí Toøa Thaùnh, Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh veà Giaûi thích Vaên baûn Phaùp luaät ñaõ toå chöùc hoïp baùo giôùi thieäu chöông trình Ngaøy Hoïc hoûi "Giaùo luaät: Cuoäc caûi caùch ñöôïc Coâng ñoàng mong muoán vaø yeâu caàu" (dieãn ra ngaøy hoâm 25 thaùng 01 naêm 2013, taïi Hoäi tröôøng Pioâ X, Roma), ñaùnh daáu kyû nieäm 30 naêm ban haønh Boä Giaùo Luaät. Ngaøy Hoïc hoûi do Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh veà Giaûi thích Vaên baûn Phaùp luaät vaø Vieän Quoác teá veà Giaùo luaät vaø Toân giaùo Ñoái chieáu taïi Lugano, Thuïy Só , ñoàng toå chöùc; vaø ñöôïc Quyõ Joseph Ratzinger (Beâneâñictoâ XVI) cuûa Toøa Thaùnh vaø Quyõ Gioan Phaoloâ II, ñoàng taøi trôï. Tham gia hoïp baùo coù Ñöùc hoàng y Francesco Coccopalmerio, Chuû tòch Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh veà Giaûi thích Vaên baûn Phaùp luaät, Ñöùc giaùm muïc Juan Ignacio Arrieta, Thö kyù Hoäi ñoàng, vaø Ñöùc oâng Giuseppe Antonio Scotti, Chuû tòch Quyõ Joseph Ratzinger.
Môû ñaàu, Ñöùc hoàng y Coccopalmerio nhaéc laïi raèng Chaân phöôùc Gioan XXIII, trong dieãn vaên trieäu taäp Coâng ñoàng Vatican II vaøo naêm 1959, ñaõ giaûi thích raèng veà lónh vöïc luaät, Coâng ñoàng phaûi hoaøn taát baûn duyeät laïi Boä Giaùo luaät 1917 ñang ñöôïc chôø ñôïi. "Vôùi taàm nhìn roäng, Ñöùc giaùo hoaøng ñaõ nhìn thaáy roõ raøng raèng vieäc söûa ñoåi Boä Giaùo luaät phaûi ñöôïc höôùng daãn bôûi neàn Giaùo hoäi hoïc môùi, phaùt sinh töø moät Hoäi nghò thöôïng ñænh toaøn caàu vaø ñaïi keát nhö Coâng ñoàng". Chaân phöôùc Gioan Phaoloâ II, maø Boä Giaùo luaät ñöôïc ban haønh trong trieàu giaùo hoaøng cuûa ngaøi, cuõng laëp laïi raèng "roõ raøng cô caáu Giaùo hoäi hoïc cuûa Coâng ñoàng, ñoøi hoûi phaûi coù moät coâng thöùc môùi cho luaät leä cuûa Giaùo hoäi".
Nhö Ñöùc Gioan Phaoloâ II nhaán maïnh khi môû ñaàu Toâng hieán Sacrae disciplinae leges (Caùc luaät leä cuûa kyû luaät thaùnh), lyù do cuûa moái töông quan chaët cheõ giöõa Coâng ñoàng Vatican II vaø Boä Giaùo luaät laø: Boä luaät 1983 laø ñænh ñieåm cuûa Vatican II... theo hai caùch: moät maët, noù ñoùn nhaän Coâng ñoàng, long troïng taùi ñeà nghò nhöõng theå cheá cô baûn vaø nhöõng ñoåi môùi chính yeáu, vaø maët khaùc, noù xaây döïng caùc quy chuaån tích cöïc ñeå thöïc thi Coâng ñoàng.
Sau ñoù Chuû tòch Hoäi ñoàng Toøa Thaùnh veà Giaûi thích Vaên baûn phaùp luaät ñaõ ñöa ra caùc ví duï cho thaáy moái lieân keát chaët cheõ giöõa Coâng ñoàng Vatican II vaø Boä Giaùo luaät.
Ñaàu tieân laø giaùo thuyeát veà chöùc giaùm muïc vaø moái quan heä giöõa caùc giaùm muïc vaø giaùo hoaøng, töùc laø tính hieäp ñoaøn giaùm muïc. Ñaây khoâng phaûi hoaøn toaøn laø giaùo thuyeát môùi veà yù thöùc saâu xa veà Giaùo hoäi nhöng ñuùng hôn laø moät khaùm phaù tuyeät dieäu. Tröôùc heát, Boä Giaùo luaät, taïi caùc khoaûn 330-341, trình baøy giaùo thuyeát naøy moät caùch roõ raøng, vaø thöù hai, taïi caùc khoaûn 342-348, baèng quan ñieåm tích cöïc, trình baøy theâm veà cô caáu cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc, giuùp cho cô caáu cuûa tính hieäp ñoaøn giaùm muïc ñöôïc thöïc thi moät caùch hieäu quaû.
Ví duï thöù hai laø "giaùo huaán cuûa Coâng ñoàng veà giaùo daân vaø do ñoù, veà nhieäm vuï tích cöïc vaø thích hôïp cuûa caùc tín höõu giaùo daân trong ñôøi soáng Giaùo hoäi. Moät laàn nöõa, ñieàu naøy khoâng phaûi laø hoaøn toaøn môùi, nhöng laø moät taùi khaùm phaù... qua moät loaït caùc quy ñònh... lieân quan ñeán Hoäi ñoàng muïc vuï giaùo phaän... hoaëc Hoäi ñoàng muïc vuï giaùo xöù. Ñoù laø nhöõng cô caáu cho pheùp ngöôøi tín höõu tham gia moät caùch hieäu quaû vaøo caùc quyeát ñònh muïc vuï cuûa giaùm muïc hay vò muïc töû. Söï ñoåi môùi naøy cuõng laø tieáng noùi huøng hoàn veà moái töông quan giöõa Coâng ñoàng vaø Boä Giaùo luaät.
Ví duï thöù ba laø quan nieäm veà giaùo xöù nhö Coâng ñoàng ñaõ trình baøy vaø Boä Giaùo luaät ñaõ aùp duïng. Veà cô baûn, Coâng ñoàng quan nieäm giaùo xöù laø moät coäng ñoàng tín höõu, chöù khoâng phaûi laø moät caáu truùc hay moät ñòa baøn. Ñaây laø ñieàu ñoåi môùi quan troïng so vôùi quan ñieåm tröôùc ñaây. Boä Giaùo luaät chaáp nhaän khaùi nieäm naøy, ñaëc bieät laø taïi khoaûn 515, vaø chuaån nhaän khaùi nieäm aáy vôùi nhöõng quy ñònh tích cöïc cuûa caùc khoaûn tieáp theo.
Ví duï cuoái cuøng laø veà giaùo thuyeát vaø söï canh taân ñöôïc Coâng ñoàng ñöa ra trong lónh vöïc ñaïi keát coù trong caùc vaên kieän Coâng ñoàng: Lumen gentium (AÙnh saùng muoân daân), Orientalium Ecclesiarum (Caùc Giaùo hoäi Ñoâng phöông), vaø Unitatis redintegratio (Taùi laäp söï hôïp nhaát). Caùc vaên kieän naøy trình baøy giaùo thuyeát veà söï hieäp thoâng trong Giaùo hoäi, duø chöa troïn veïn nhöng vaãn coù thöïc vaø toàn taïi giöõa Giaùo hoäi Coâng giaùo vaø caùc Giaùo hoäi khaùc hoaëc caùc coäng ñoàng ngoaøi Coâng giaùo. Ñaây cuõng laø moät thöïc teá coù raát nhieàu giaù trò vaø phaïm vi ñaõ ñöôïc Coâng ñoàng vaø sau naøy Boä Giaùo luaät (x. khoaûn 844), ñeà caäp ñeán khi cho pheùp caùc Kitoâ höõu ngoaøi Coâng giaùo, maëc duø vôùi nhöõng ñieàu kieän cuï theå, ñöôïc nhaän laõnh caùc bí tích cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo.
Ñöùc hoàng y Coccopalmerio keát thuùc: "Ñeå keát luaän, chuùng ta coù theå khaúng ñònh raèng söï keát hôïp toát ñeïp giöõa Coâng ñoàng Vatican II vaø Boä Giaùo luaät, ñaõ sinh ra hoa traùi môùi meû trong ñôøi soáng Giaùo hoäi ôû nhieàu lónh vöïc vaø nhieàu caáp ñoä".
(Minh Ñöùc)