Nhaän ra göông maët Chuùa Gieâsu
nôi ngöôøi ngheøo, yeáu ñuoái vaø khoå ñau
Nhaän ra göông maët Chuùa Gieâsu nôi ngöôøi ngheøo, yeáu ñuoái vaø khoå ñau.
Vatican (Vat. 16-01-2013) - Neáu muoán troâng thaáy dung nhan Thieân Chuùa, moät dung nhan trao ban yù nghóa, söï vöõng vaøng vaø an bình cho con ñöôøng ñôøi soáng, chuùng ta phaûi theo Chuùa Kitoâ vaø höôùng toaøn cuoäc soáng tôùi vieäc gaëp gôõ Ngöôøi, yeân meán Ngöôøi vaø yeâu meán tha nhaân. Vì döôùi aùnh saùng cuûa Ñaáng bò ñoùng ñinh, tình yeâu aáy khieán cho chuùng ta nhaän ra göông maët cuûa Chuùa Gieâsu nôi ngöôøi ngheøo, ngöôøi yeáu ñuoái vaø ngöôøi ñau khoå.
Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ noùi nhö treân vôùi 8,000 tín höõu vaø du khaùch haønh höông tham döï buoåi tieáp kieán chung saùng thöù tö haøng tuaàn hoâm 16 thaùng 1 naêm 2013 trong ñaïi thính ñöôøng Phaoloâ VI.
Trong baøi huaán duï Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ khai trieån ñeà taøi giaùo lyù "Nôi Ñöùc Gieâsu Kitoâ Thieân Chuùa maïc khaûi dung nhan Ngöôøi cho nhaân loaïi". Trong Hieán cheá tín lyù veà vieäc maïc khaûi Dei Verbum, Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II khaúng ñònh raèng chaân lyù thaâm saâu cuûa toaøn söï Maïc Khaûi veà Thieân Chuùa saùng ngôøi nôi "Ñöùc Kitoâ laø Ñaáng trung gian, ñoàng thôøi laø söï vieân maõn cuûa toaøn söï Maïc Khaûi" (Dv 2). Thaùnh Kinh Cöïu Öôùc keå raèng sau khi taïo döïng, maëc duø coù toäi toå toâng laø söï ngaïo maïn cuûa con ngöôøi muoán thay theá choã cuûa Ñaáng Taïo Hoùa, Thieân Chuùa laïi coáng hieán cho con ngöôøi khaû theå coù ñöôïc tình baïn cuûa Ngöôøi, nhaát laø qua giao öôùc vôùi Abraham vaø loä trình cuûa moät daân toäc beù nhoû laø daân Israel, maø Ngöôøi ñaõ choïn, khoâng phaûi vôùi caùc tieâu chuaån cuûa quyeàn bính traàn theá, maø chæ ñôn thuaàn vì tình yeâu thöông cuûa Ngöôøi. Vieäc löïa choïn aáy laø moät maàu nhieäm, vaø noù veùn môû cho thaáy kieåu Thieân Chuùa keâu goïi moät vaøi ngöôøi laøm caàu noái daãn ñöa caùc ngöôøi khaùc ñeán vôùi Ngöôøi. Trong lòch söû daân Israel chuùng ta coù theå ñi laïi caùc chaëng cuûa moät loä trình daøi, trong ñoù Thieân Chuùa töï maïc khaûi vaø böôùc vaøo trong lòch söû vôùi caùc lôøi noùi vaø haønh ñoäng. Vaø ñeå laøm vieäc naøy Thieân Chuùa duøng caùc ngöôøi trung gian nhö oâng Moâsheâ, caùc Ngoân söù, caùc Thaåm phaùn, ñeå thoâng truyeàn cho daân yù muoán cuûa Ngöôøi, nhaéc laïi cho hoï bieát ñoøi buoäc trung thaønh vôùi giao öôùc, vaø tænh taùo chôø ñôïi vieäc thöïc hieän traøn ñaày vaø vónh vieãn caùc lôøi Thieân Chuùa ñaõ höùa.
Chuùng ta ñaõ chieâm ngaém chính vieäc thöïc hieän caùc lôøi höùa naøy trong leã Giaùng Sinh: söï Maïc Khaûi cuûa Thieân Chuùa ñaït toät ñænh vaø söï troïn veïn cuûa noù. Nôi Ñöùc Gieâsu thaønh Nadareùt, Thieân Chuùa vieáng thaêm daân Ngöôøi, vieáng thaêm nhaân loaïi trong moät caùch theá vöôït moïi chôø mong: Ngöôøi göûi Con Duy Nhaát cuûa Ngöôøi xuoáng theá laøm ngöôøi. Chuùa Gieâsu maïc khaûi cho chuùng ta göông maët cuûa Thieân Chuùa. Trong baøi ca daãn nhaäp Phuùc AÂm thaùnh Gioan vieát: "Thieân Chuùa ñaõ khoâng ai troâng thaáy bao giôø: Con duy nhaát laø Thieân Chuùa vaø ôû trong loøng Chaùu Cha, chính Ngöôøi ñaõ veùn môû cho chuùng ta" (Ga 1,18). Khi cuoäc khoå naïn tôùi gaàn, Chuùa Gieâsu ñoái thoaïi vôùi caùc moân ñeä vaø noùi vôùi hoï veà Thieân Chuùa Cha. Toâng ñoà Philipheâ hoûi Ngöôøi: "Thöa Thaày xin Thaày chæ Cha cho chuùng con laø ñuû" (Ga 14,8). Philipheâ raát cuï theå vaø thöïc tieãn, oâng xin ñöôïc troâng thaáy Chuùa Cha, thaáy göông maët cuûa Ngöôøi. Caâu traû lôøi cuûa Ñöùc Gieâsu ñöa chuùng ta vaøo trung taâm ñöùc tin kitoâ hoïc cuûa Giaùo Hoäi: "Ai ñaõ thaáy Thaày laø ñaõ thaáy Cha" (Ga 14,9). Kieåu noùi naøy goùi gheùm toång hôïp cuûa söï môùi meû cuûa Taân Öôùc, söï môùi meû xuaát hieän trong Hang ñaù Beáleâhem: Ngöôøi ta coù theå troâng thaáy Thieân Chuùa, Ngöôøi ñaõ bieåu loä dung nhan Ngöôøi, Ngöôøi höõu hình nôi Ñöùc Gieâsu Kitoâ.
Trong toaøn Thaùnh Kinh Cöïu Öôùc coù ñeà taøi "tìm kieám dung nhan Thieân Chuùa". Töø "panim" dung nhan ñöôïc laäp laïi tôùi 400 laàn, trong ñoù coù 100 laàn quy chieáu veà Thieân Chuùa. Nhöng Do thaùi giaùo caám caùc hình aûnh, vì khoâng theå dieãn taû Thieân Chuùa ñöôïc, nhö caùc daân toäc laøm vôùi vieäc thôø laäy caùc ngaãu töôïng. Xem ra noù loaïi tröø hoaøn toaøn vieäc "troâng thaáy" khoûi phuïng töï vaø loøng ñaïo ñöùc. Nhö vaäy thì ñoái vôùi tín höõu do thaùi ñaïo ñöùc tìm nhan Thieân Chuùa coù nghóa laø gì, duø yù thöùc ñöôïc raèng khoâng theå coù baát cöù hình aûnh naøo cuûa Ngöôøi?
Caâu hoûi naøy raát quan troïng, vì moät ñaøng muoán noùi raèng khoâng theå giaûn löôïc Thieân Chuùa vaøo moät ñoà vaät, vaøo moät hình aûnh ñôn sô, cuõng khoâng theå ñeå caùi gì vaøo choã cuûa Thieân Chuùa; tuy nhieân, ñaøng khaùc noù khaúng ñònh raèng Ngöôøi coù moät göông maët, nghóa laø moät ngoâi thöù hai coù theå böôùc vaøo trong töông quan, Ngöôøi khoâng kheùp kín treân Trôøi, vaø töø cao nhìn xuoáng nhaân loaïi. Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích theâm ñieåm naøy nhö sau:
Chaéc chaén Thieân Chuùa ôû treân moïi söï, nhöng Ngöôøi höôùng maët veà chuùng ta, laéng nghe, troâng thaáy, noùi vaø keát öôùc vôùi chuùng ta, Mgöôøi coù khaû naêng yeâu thöông chuùng ta. Lòch söû cöùu roãi laø lòch söû cuûa töông quan naøy cuûa Thieân Chuùa laø Ñaáng töï maïc khaûi töø töø cho con ngöôøi, laø Ñaáng laøm cho con ngöôøi bieát toân nhan Ngöôøi.
Chính trong ngaøy ñaàu naêm muøng moät thaùng Gieâng chuùng ta ñaõ laéng nghe trong phuïng vuï lôøi chuùc laønh raát ñeïp treân daân: "Nguyeän Chuùa chuùc laønh vaø gìn giöõ anh em! Nguyeän Chuùa raïng ngôøi neùt maët nhìn anh em vaø duû thöông anh em! Nguyeän Chuùa gheù maét nhìn vaø ban bình an cho anh em!" (Ds 6,24-26).
Söï raïng ngôøi cuûa dung nhan Thieân Chuùa laø suoái nguoàn söï soáng, laø ñieàu cho pheùp troâng thaáy thöïc taïi; aùnh saùng göông maët Ngöôøi höôùng daãn cuoäc soáng. Trong Thaùnh Kinh Cöïu Öôùc coù moät göông maët gaén lieàn vôùi ñeà taøi "dung nhan Thieân Chuùa": ñoù laø oâng Moâsheâ, ngöôøi Thieân Chuùa choïm ñeå giaûi phoùng daân Israel khoûi söï noâ leä Ai Caäp, baèng caùch ban cho daân Leà Luaät cuûa giao öôùc vaø daãn ñöa hoï veá Ñaát höùa. Chöông 33 saùch Xuaát Haønh noùi raèng oâng Moâsheâ coù töông quan chaët cheõ vaø tin caäy vôùi Thieân Chuùa: "Chuùa noùi vôùi oâng Moâsheâ maët giaùp maët, nhö ngöôøi ta noùi vôùi moät ngöôøi baïn" (Xh 33,11). Chính nhôø söï tin töôûng aáy oâng Moâsheâ môùi xin Thieân Chuùa: "Xin cho con thaáy vinh quang Ngaøi" vaø caâu traû lôøi cuûa Thieân Chuùa thaät roõ raøng: "Ta seõ cho taát caû loøng laønh cuûa Ta ñi qua tröôùc maët ngöôi vaø Ta seõ xöng danh Ta laø Giaveâ tröôùc maët ngöôi... Nhöng ngöôi seõ khoâng theå troâng thaáy maët Ta, bôûi vì khoâng ai coù theå thaáy Ta maø vaãn soáng... Ñaây laø choã gaàn Ta.. Ngöôi seõ xem thaáy löng Ta, nhöng toân nhan Ta thì khoâng ñöôïc thaáy" (Xh 33,18-33).
Nhö vaäy, moät ñaøng coù söï ñoái thoaïi maët giaùp maët nhö giöõa baïn höõu, nhöng ñaøng khaùc coù söï baát khaû theå troâng thaáy Thieân Chuùa laø Ñaáng daáu aån, ôû trong ñôøi naøy. Vieäc troâng thaáy bò haïn cheá. Sau cuøng, chæ coù theå theo Thieân Chuùa, baèng caùch troâng thaáy löng cuûa Ngöôøi.
Tuy nhieân, vôùi söï Nhaäp Theå, xaûy ra moät caùi gì ñoù hoaøn toaøn môùi meû. Vieäc tìm kieám toân nhan Thieân Chuùa nhaän ñöôïc moät khuùc reõ khoâng theå töôûng töôïng ñöôïc, bôûi vì baây giôø coù theå troâng thaáy göông maët aáy: ñoù laø göông maët cuûa Ñöùc Gieâsu, cuûa Con Thieân Chuùa laøm ngöôøi. Nôi Ngöôøi thaønh toaøn con ñöôøng maëc khaûi cuûa Thieân Chuùa, ñaõ baét ñaàu vôùi ôn goïi cuûa toå phuï Abraham. Ngöôøi laø söï troïn veïn cuûa vieäc maïc khaûi naøy, bôûi vì laø Con Thieân Chuùa, ñoàng thôøi laø "Ñaáng trung gian vaø söï toaøn veïn cuûa Maïc Khaûi" (DV 2); nôi Ngöôøi noäi dung söï maïc khaûi vaø Ñaáng maïc khaûi truøng hôïp vôùi nhau. Ñöùc Gieâsu chæ cho chuùng ta thaáy göông maët cuûa Thieân Chuùa vaø laøm cho chuùng ta bieát teân cuûa Thieân Chuùa. Trong lôøi Caàu linh muïc trong Böõa Tieäc Ly Ngöôøi thöa vôùi Thieân Chuùa Cha: "Con ñaõ bieåu loä danh Cha cho hoï... Con ñaõ laøm cho hoï bieát danh Cha" (Ga 17,6.26). Kieåu noùi "danh Thieân Chuùa" coù nghóa Thieân Chuùa nhö Ñaáng hieän dieän giöõa loaøi ngöôøi.
Thieân Chuùa ñaõ veùn môû danh ngöôøi cho oâng Moâsheâ gaàn buïi gai chaùy, Ngöôøi ñaõ khieán cho mình coù theå khaån caàu, ñaõ cho moät daáu chæ cuï theå veà "söï hieän dieän" cuûa Ngöôøi giöõa loaøi ngöôøi. Taát caû nhöõng ñieàu naøy tìm ñöôïc söï thaønh toaøn vaø troïn veïn nôi Ñöùc Gieâsu: Ngöôøi khai maøo moät kieåu môùi söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa trong lòch söû, bôûi vì ai thaáy Ngöôøi laø thaáy Chuùa Cha, nhö Ngöôøi noùi vôùi Philipheâ (x. Ga 14,9). Thaùnh Beânañoâ khaúng ñònh: Kitoâ giaùo laø toân giaùo cuûa Lôøi Thieân Chuùa", nhöng khoäng phaûi cuûa "moät lôøi noùi vieát ra vaø caâm nín, maø laø Ngoâi Lôøi nhaäp theå vaø soáng ñoäng" (Hom. super sissus est, IV, 11; PL 183,86B). Trong truyeàn thoáng giaùo phuï vaø thôøi trung coå ngöôøi ta duøng moät coâng thöùc ñaëc bieät ñeå dieãn taû thöïc taïi naøy: Ñöùc Gieâsu laø "Verbum abbreviatum", laø Lôøi ngaén goïn vaø noøng coát cuûa Thieân Chuùa Cha, ñaõ noùi vôùi chuùng ta taát caû veà Ngöôøi.
Nôi Ñöùc Gieâsu söï trung gian giöõa Thieân Chuùa vaø con ngöôøi tìm ñöôïc söï vieân maõn cuûa noù. Trong Thaùnh Kinh Cöïu Öôùc coù moät loaït caùc hình aûnh giöõ nhieäm vuï naøy, ñaëc bieät laø oâng Moâsheâ, ngöôøi giaûi phoùng, vò höôùng ñaïo, ngöôøi "trung gian" cuûa giao öôùc nhö Thaùnh Kinh Taân Öôùc ñònh ngóa (x. Gl 3,19; Cv 7,35; Ga 1,17). Ñöùc Gieâsu laø Thieân Chuùa thaät vaø laø Ngöôøi thaät, khoâng chæ ñôn sô laø moät trong caùc ngöôøi trung gian giöõa Thieân Chuùa vaø loaøi ngöôøi, maø laø "Vò Trung Gian" cuûa giao öôùc môùi vaø vónh cöûu (x. Dt 8,6.9.15; 12,24). Thaät theá, thaùnh Phaoloâ khaúng ñònh: chæ coù moät Thieân Chuùa, moät vò trung gian giöõa Thieân Chuùa vaø loaøi ngöôøi ñoù laø Con Ngöôøi Gieâsu Kitoâ" (1 Tm 2,5; x. Gl 3,19-20). Nôi Ngöôøi chuùng ta troâng thaáy vaø gaëp gôõ Thieân Chuùa Cha; nôi Ngöôøi chuùng ta coù theå khaån caàu Thieân Chuùa vôùi teân goïi "Abba, Cha ôi"; nôi Ngöôøi ôn cöùu ñoä ñöôïc ban cho chuùng ta.
Vaø Ñöùc Thaùnh Cha keát luaän baøi huaán duï nhö sau: Neáu chuùng ta muoán troâng thaáy göông maët cuûa Thieân Chuùa, göông maët trao ban yù nghóa, söï vöõng vaøng, nieàm an bình cho con ñöôøng cuûa chuùng ta, chuùng ta phaûi theo Chuùa Kitoâ, khoâng phaûi chæ khi caàn ñeán chuùng hay khi chuùng ta tìm ra ñöôïc moät khoaûng thôøi gian giöõa muoân ngaøn baän roän thöôøng ngaøy. Nhöng toaøn cuoäc soáng phaûi höôùng veà vieäc gaëp gôõ Ngöôøi, veà tình yeâu ñoái vôùi Ngöôøi vaø trong ñoù caû tình yeâu ñoái vôùi tha nhaân cuõng phaûi coù moät choã trung taâm, tình yeâu maø döôùi aùnh saùng cuûa Ñaáng chòu ñoùng ñanh, laøm cho chuùng ta nhaän bieát göông maët cuûa Chuùa Gieâsu nôi ngöôøi ngheøo, ngöôøi yeáu ñuoái, ngöôøi ñau khoå.
Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ chaøo tín höõu baèng nhieàu thöù tieáng khaùc nhau vaø chuùc hoï nhöõng ngaøy haønh höông soát saéng boå ích. Sau cuøng ngaøi caát kinh Laäy Cha vaø ban pheùp laønh toøa thaùnh cho moïi ngöôøi.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)