Hoäi nghò AÂu Chaâu choáng ngheøo tuùng
nhoùm hoïp taïi Bruxelles
Hoäi nghò AÂu Chaâu choáng ngheøo tuùng nhoùm hoïp taïi Bruxelles.
Roma (RG 7-12-2012; Vat. 10-12-2012) - Phoûng vaán oâng Walter Nanni thuoäc Caritas Italia.
Trong caùc ngaøy 5 ñeán 7 thaùng 12 naêm 2012 Hoäi nghò AÂu Chaâu choáng naïn ngheøo tuùng vaø loaïi tröø khoûi xaõ hoäi ñaõ dieãn ra taïi Bruxelles, thuû ñoâ vöông quoác Bæ. Hoäi nghò do Caritas AÂu Chaâu toå chöùc vôùi söï tham döï cuûa ñaïi dieän caùc quoác gia thaønh vieân Lieân Hieäp AÂu Chaâu cuõng nhö caùc boä tröôûng lao ñoäng, ñaëc bieät laø caùc vò laõnh ñaïo Caritas caùc nöôùc AÂu Chaâu. Trong caùc baøi tham luaän oâng Joseù Manuel Barroso, Chuû tòch Quoác Hoäi AÂu Chaâu, vaø oâng Herman Van Rompuy, Chuû tòch Hoäi ñoàng coá vaán AÂu Chaâu, ñaõ baày toû lo aâu tröôùc tình traïng kinh teá ñen toái cuûa Lieân Hieäp AÂu Chaâu vôùi con soá thaát nghieäp leân tôùi hôn 110 trieäu ngöôøi, vaø naïn khoâng coù coâng aên vieäc laøm ngaøy caøng gia taêng.
Thaät theá, cuoäc khuûng hoaûng kinh teá buøng noå hoài naêm 2008 cho tôùi nay khoâng phaûi laø moät yù nieäm, maø laø moät thöïc taïi cuûa cuoäc soáng thöôøng ngaøy goàm nhieàu khoù khaên cuï theå khaùc nhau: töø vieäc mua caùc nhu yeáu phaåm caàn thieát nhaát cho tôùi vieäc khoâng ñuû khaû naêng traû tieàn thueâ nhaø, töø caùc khoù khaên trong vieäc saên soùc söùc khoûe cho tôùi vieäc giaûm caùc trôï caáp xaõ hoäi töø phía caùc chính quyeàn thaønh vieân cuûa Lieân Hieäp. Taét moät lôøi, heä thoáng xaõ hoäi AÂu Chaâu coù nguy cô bò cheát vì bò ñeø beïp vaø boùp ngheït bôûi goïng kìm cuûa cuoäc khuûng hoaûng kinh teá taøi chaùnh ngaøy caøng sieát chaët.
Ngaøy thöù hai cuûa hoäi nghò (7-12-2012) taäp trung vaøo caùc haønh ñoäng cuï theå caàn phaûi laøm ngay trong thôøi gian ngaén nhaát coù theå ñeå traùnh cho tình hình khoûi ñoài teä theâm. Caùc con soá thoáng keâ quûa laø moät hoài coøi huï baùo ñoäng: hôn 110 trieäu ngöôøi thaát nghieäp, 42 trieäu ngöôøi soáng döôùi möùc coù theå chaáp nhaän. Caùc cuoäc thaûo luaän baøn troøn cho thaáy raèng caùc döï truø do hoäi nghò naêm 2010 ñeà ra muoán loaïi tröø 20 trieäu ngöôøi khoûi caûnh ngheøo tuùng noäi trong naêm 2020, ñaõ loãi thôøi, vì tình hình ñaõ trôû thaønh quùa ñoài teä. Caàn phaûi coù nhieàu ñaàu tö hôn nöõa ñeå tieáp söùc cho haøng ngaøn toå chöùc phi chính phuû, caùc hôïp taùc xaõ xaõ hoäi vaø caùc toå chöùc ñòa phöông daán thaân trong laõnh vöïc xaõ hoäi. Caàn phaûi chieán ñaáu töø döôùi thaáp leân, keå caû qua chöông trình taøi trôï caùc döï aùn nhoû, vì noù coù theå laø moät trong caùc chìa khoùa giuùp neàn kinh teá taùi sinh.
Chöùng töø cuûa oâng Nikos Voutsinos, thuoäc Caritas Hy Laïp, ñaõ khieán moïi ngöôøi muûi loøng. OÂng cho bieát Hy Laïp haøng ngaøy phaûi oaèn löng döôùi söùc naëng cuûa cuoäc khuûng hoaûng kinh teá taøi chaùnh. Haøng trieäu ngöôøi phaûi soáng döôùi möùc ngheøo tuùng vaø gaëp khoù khaên trong vieäc mua caùc nhu yeáu phaåm. Nhöng ngöôøi daân khoâng ñaàu haøng chòu traän, maø phaûn öùng laïi vôùi vuõ khí laø tình lieân ñôùi.
Chính yù thöùc coá gaéng trôï giuùp nhau naøy ñaõ trao ban nhieàu hy voïng vaø haêng say hôn giuùp ngöôøi daân Hy Laïp tieáp tuïc cuoäc soáng. Chính nhöõng ngöôøi ngheøo trôï giuùp caùc ngöôøi ngheøo khaùc. Vaø ñaây laø ñieàu raát ñeïp. Phaûn öùng laïi lôøi tuyeân boá cuûa oâng Rompuy, noùi raèng neáu chuùng ta cuøng nhau chieán ñaáu chuùng ta seõ thaéng ngheøo tuùng, oâng Voutnsinos cho raèng caùc bieän phaùp "thaét löng buoäc buïng" khoâng trôï giuùp vì Hy Laïp ñaõ rôi vaøo trình traïng suy thoaùi töø 5 naêm roài, vaø khoâng ai bieát ñieàu gì seõ xaûy ra. Ngöôøi daân Hy Laïp khoâng troâng thaáy aùnh saùng cuoái ñöôøng haàm ñen toái, maëc duø coù leõ hoï coù cuoäc soáng khaù hôn nhôø soá tieàn trôï giuùp seõ nhaän ñöôïc. Nhöng tình hình vaãn khoù khaên. Nhö laø chuyeân vieân kinh teá oâng tin raèng khi ñöa ra bieát bao nhieâu haïn cheá, thueá, thueá roài laïi thueá nöõa, söï thuït luøi laïi caøng ngaøy caøng teä haïi theâm. Caàn phaûi coù söï phaùt trieån, vaø caùc giaû thieát hôïp phaùp ñeå khuyeán khích caùc haõng xöôûng ngoaïi quoác ñaàu tö.
OÂng Jorge Nunes Mayer, Toång thö kyù Caritas AÂu Chaâu, ngöôøi Taây Ban Nha, nhöng soáng taïi Bruxelles töø hôn hai naêm nay, cho bieát nhaän thöùc veà caùc haäu quûa cuoäc khuûng hoaûng kinh teá taøi chaùnh ôû Bruxelles khaùc vôùi nhaän thöùc cuûa ngöôøi daân soáng taïi thuû ñoâ cuûa caùc nöôùc AÂu Chaâu. Muøa heø vöøa qua khi trôû veà Taây Ban Nha, oâng nhaän thaáy daân chuùng noùi veà cuoäc khuûng hoaûng, gaùnh chòu caùc haäu quûa tieâu cöïc cuûa noù vaø caûm thaáy baát an. Ñoù laø ñieàu ngöôøi ta khoâng caûm thaáy taïi Bruxelles. Caùc cô caáu chính trò thì soáng trong caùc dieãn vaên hay ñeïp lyù thuyeát, nhöng treân thöïc teá ñaõ khoâng coù caùc haønh ñoäng vaø bieän phaùp cuï theå naøo ñeå trôï giuùp daân ngheøo. Vì theá nhö laø Caritas AÂu Chaâu chuùng toâi coù boån phaän ñem thöïc taïi cuûa daân chuùng vaøo trong Quoác hoäi vaø caùc cô caáu AÂu Chaâu nhö UÛy ban vaø hoäi ñoàng coá vaán AÂu Chaâu. Vaø ñoù cuõng laø lyù do khieán cho chuùng toâi ñöa ra baûn töôøng trình veà söï ngheøo tuùng, veà cuoäc khuûng hoaûng, cuøng vôùi söï coäng taùc cuûa Caritas caùc nöôùc Hy Laïp, Italia, Taây Ban Nha, Boà Ñaøo Nha vaø caùc toå chöùc baùc aùi coâng giaùo khaùc nhö cuûa Ailen, ñeå cho thöïc taïi ñang khieán cho daân ngheøo ñau khoå tôùi ñöôïc vôùi caùc cô quan AÂu Chaâu.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán oâng Walter Nanni, thuoäc Caritas Italia, veà Hoäi nghò AÂu Chaâu choáng ngheøo tuùng vaø loaïi tröø khoûi xaõ hoäi, nhoùm hoïp taïi Bruxelles, thuû ñoâ vöông quoác Bæ trong tuaàn vöøa qua.
Hoûi: Thöa oâng Nanni, cuoäc khuûng hoaûng kinh teá taøi chaùnh treân theá giôùi ñaõ khieán cho 10,9 trieäu daân Italia laâm caûnh soáng khoù khaên, ñaëc bieät laø ôû mieàn Nam Italia, vaø haøng ngaøy hoï phaûi ñi tìm söï trôï giuùp, trong ñoù coù caùc trôï giuùp cuûa Caritas, coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Ñuùng theá. Ñaây laø laàn ñaàu tieân chuùng toâi trình baày nghieân cöùu naøy cuøng vôùi caùc nöôùc AÂu Chaâu chòu haäu quûa naëng neà nhaát cuûa cuoäc khuûng hoaûng kinh teá taøi chaùnh laø: Ailen, Boà Ñaøo Nha, Taây Ban Nha vaø Hy Laïp. Chuùng toâi ñaõ ghi nhaän tình traïng trôû neân ñoài teä hôn vaø soá ngöôøi ñeán xin Caritas trôï giuùp ñaõ gia taêng 60% trong voøng moät naêm. Ñieàu naøy cho thaáy moät caùch hieån nhieân laø caùc bieän phaùp choáng cuoäc khuûng hoaûng ñeà ra trong hai naêm qua ñaõ khoâng ích lôïi bao nhieâu. Traùi laïi, trong moät nghóa naøo ñoù, vaøi caét chaët trôï giuùp xaõ hoäi ñaõ khieán cho tình hình caøng teä haïi theâm. Vì theá trong luùc naøy chuùng toâi chöùng kieán soá ngöôøi tôùi xin Caritas trôï giuùp ñoâng hôn vaø chuùng toâi cuõng phaûi gia taêng caùc ñaùp öùng.
Hoûi: Ñaây laø nhöõng ngöôøi thuoäc moïi giai taàng xaõ hoäi, nghóa laø cho tôùi tröôùc khi coù cuoäc khuûng hoaûng hoï ñaõ laø nhöõng ngöôøi coù cuoäc soáng bình thöôøng, coù coâng aên vieäc laøm haún hoi... Nhöng baây giôø cuoäc khuûng hoaûng cuõng ñaõ gaây toån thöông cho lôùp ngöôøi trung löu naøy, coù ñuùng theá khoâng thöa oâng?
Ñaùp: Vaâng, ñuùng theá, chuùng toâi khoâng coù caùc tình traïng cöïc ñoan nhö ngaøy xöa nöõa, nhöng chuùng toâi coù caùc tình traïng bình thöôøng, nhaát laø nhöõng ngöôøi lôùn thuoäc löùa tuoåi 40-50 ñaõ baát thình lình maát coâng aên vieäc laøm; caùc ngöôøi treû vôùi caùc hôïp ñoàng laøm vieäc taïm bôï, khoâng bieát phaûi laøm gì nöõa, bôûi vì hoï phaûi lieân tuïc thay ñoåi vieäc laøm. Theá roài coøn coù caùc ngöôøi di daân sau boán naêm naêm laïi quay trôû laïi xin Caritas trôï giuùp. Ñieàu naøy coù nghóa laø trong thôøi gian qua tình hình ñaõ khoâng tieán trieån toát hôn, vaø hoï ñaõ khoâng xaây döïng ñöôïc moät maïng löôùi töông quan giuùp thaêng tieán cuoäc soáng. Nhöng cuõng coù caùc tình traïng khaùc nöõa, chaúng haïn nhö tình traïng cuûa theá heä oâng baø cha meï bò boù buoäc phaûi baùn nhaø cöûa, hay hieän töôïng caùc doanh thöông töï töû gia taêng. Ñieàu naøy khieán cho chuùng toâi phaûi thaønh laäp caùc trung taâm laéng nghe vaø coá vaán ñeå trôï giuùp caùc anh chò em noùi treân.
Hoûi: Tình hình laïi coøn ñoài teä hôn taïi mieàn Nam Italia, nôi tröôùc khi xaûy ra cuoäc khuûng hoaûng cuõng ñaõ coù tình hình teä haïi hôn mieàn Baéc raát nhieàu...
Ñaùp: Vaâng. Chuùng ta coù theå noùi raèng noù gioáng nhö möa rôi treân ñaát ñaõ öôùt roài, trong nghóa cuoäc khuûng hoaûng kinh teá taïi mieàn Nam Itallia ñaùnh treân moät tình traïng coù caùc haï taàng cô sôû ñoài teä hôn mieàn Trung vaø mieàn Baéc Italia raát nhieàu. Nhö vaäy noù cuõng laø moät söï maâu thuaãn nöõa: ngöôøi ta noùi raèng mieàn Nam seõ khoâng bò aûnh höôûng cuûa cuoäc khuûng hoaûng kinh teá vì noù ñaõ raát taùch rôøi khoûi AÂu Chaâu. Treân thöïc teá, 60% coâng aên vieäc laøm bò maát laïi xaûy ra ôû mieàn Nam. Nhö theá trong nghóa naøy, mieàn Nam Italia ñaõ caûm thaáy raát nhieàu haäu quûa tieâu cöïc cuûa cuoäc khuûng hoaûng, vì noù khoâng coù caùc cô caáu haï taàng caàn thieát giuùp ñöùng daäy.
Hoûi: Trong soá caùc giaûi phaùp khaû theå cho cuoäc khuûng hoaûng kinh teá oâng ñaõ ñeà nghò moät ñôn thuoác ñôn sô coù theå ñöôïc ñònh nghóa nhö laø moät loaïi "tieåu döï aùn", nghóa laø cung caáp caùc trôï giuùp nhoû cho nhöõng ngöôøi muoán baét ñaàu moät sinh hoaït. Ñaây coù theå laø chìa khoùa giuùp ra khoûi cuoäc khuûng hoaûng hay khoâng, ít nhaát laø töø beân döôùi?
Ñaùp: Caùc "tieåu döï aùn" naøy laø caùc daáu chæ nhoû ñaõ hoaït ñoäng taïi caùc nöôùc ñang treân ñöôøng phaùt trieån, vaø ñaõ thaønh coâng trong vieäc vöïc daäy neàn kinh teá cuûa caùc coäng ñoaøn nhoû. Chuùng toâi tìm phaùt trieån caùc döï aùn taøi trôï nhoû, baèng caùch cho vay caùc soá voán nhoû, khoâng phaûi chæ cho caùc gia ñình maø cho caû caùc doanh thöông nhoû nöõa, hay caùc haõng xöôûng do gia ñình ñieàu khieån, hoaëc ñeå giuùp laøm naûy sinh ra caùc haõng xöôûng nhoû môùi, vaø trôï giuùp cho caû nhöõng ngöôøi di daân. Neáu ñöôïc naâng cao treân möùc ñoä kinh teá, söï kieän naøy seõ coù theå taïo ra aûnh höôûng tích cöïc. Ñöông nhieân noù khoâng theå laø giaûi phaùp vónh vieãn, nhöng coù theå laø moät böôùc tieán tôùi.
Hoûi: Thöa oâng Nanni, oâng nhaän thaáy töông lai nhö theá naøo? OÂng ñaõ toá caùo tình traïng thieáu nhaân vieân thieän nguyeän: theá khoâng coøn coù caùc ngöôøi treû giuùp caùc toå chöùc Caritas tieáp tuïc caùc hoaït ñoäng thöôøng ngaøy hay sao?
Ñaùp: Soá caùc ngöôøi thieän nguyeän ñang giaûm bôùt, bôûi vì coù caùc laõnh vöïc khaùc trong cuoäc soáng xaõ hoäi ñaït nhieàu thaønh töïu vaø loâi cuoán hôn. Coù raát nhieàu thieän nguyeän vieän trong caùc laõnh vöïc nhö moâi sinh, nhi ñoàng, vaên hoùa, quy tuï vaø giaûi trí. Nhöng khi ngöôøi ta noùi tôùi laõnh vöïc xaõ hoäi, thì caùc thieän nguyeän vieân giaûm suùt, vaø caùc ngöôøi thieän nguyeän ngaøy caøng giaø hôn. Ngöôøi ta khoâng muoán laøm thieän nguyeän, bôûi vì hoï khoâng quen vôùi caùc hình thöùc ngheøo tuùng môùi. Hieän nay chuùng toâi thaáy ñoù laø moät khoù khaên. Coøn lieân quan tôùi töông lai thì chuùng toâi ñaõ ñang ôû trong moät thôøi ñieåm seõ khoâng coøn coù theå baûo ñaûm caùc dòch vuï, maø chuùng toâi ñang cung caáp cho tôùi nay, cuõng nhö caùc giôø môû cöûa khaùc nhau. Vì vaäy tröôùc caùc trung taâm Caritas soá ngöôøi saép haøng xin trôï giuùp seõ ngaøy caøng daøi theâm...
(RG 7-12-2012)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)