Giaùo Hoäi Ñöùc vaø
caùc thaùch ñoá trong Naêm Ñöùc Tin
Giaùo Hoäi Ñöùc vaø caùc thaùch ñoá trong Naêm Ñöùc Tin.
Roma (Avvenire 12-8-2012; Vat. 26-11-2012) - Phoûng vaán Ñöùc OÂng Wilhelm Imkamp, söû gia lòch söû Giaùo Hoäi.
Ngaøy 11 thaùng 10 naêm 2012 Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ chuû söï thaùnh leã khai maïc Naêm Ñöùc Tin trong khuoân khoå Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc theá giôùi kyø thöù XIII veà ñeà taøi taùi truyeàn giaûng Tin Möøng. Moät soá baùo chí neâu baät söï kieän Ñöùc Giaùo Hoaøng laø ngöôøi Ñöùc, vò Hoàng Y Taân Toång tröôûng Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin cuõng laø ngöôøi Ñöùc, nhöng Giaùo Hoäi Ñöùc cuõng laø moät trong caùc Giaùo Hoäi bò tuïc hoùa nhaát Baéc AÂu. Thaät vaäy, töø khi Ñöùc Josef Ratzinger leân laøm Giaùo Hoaøng ñaõ xaûy ra nhieàu bieán coá chöùng minh cho baàu khí tuïc hoùa ñoù. Ñieån hình laø böùc thö cuûa 143 thaàn hoïc gia Ñöùc, Aoù vaø Thuïy Só töïa ñeà "Giaùo Hoäi naêm 2011, moät khuùc reõ caàn thieát", phaûn ñoái khuynh höôùng trung öông taäp quyeàn Roma vaø ñoøi hoûi caùc thay ñoåi saâu roäng nhö: huûy boû luaät ñoäc thaân linh muïc cuûa Giaùo Hoäi Latinh, truyeàn chöùc linh muïc cho caùc ngöôøi coù gia ñình, aùp duïng caùc cô caáu coù tính caùch coâng nghò hôn treân taát caû moïi caáp baäc trong Giaùo Hoäi, cho pheùp giaùo daân tham döï vieäc choïn caùc cha sôû vaø caùc Giaùm Muïc, roäng môû chöùc thöøa taùc cho nöõ giôùi, tieáp nhaän caùc caëp ñoàng tính vaø caùc ngöôøi ñaõ ly dò taùi laäp gia ñình. Caùc thaàn hoïc gia cho raèng chæ khi roäng môû cho caùc caûi caùch naøy, nghóa laø ñöa ra "moät khuùc quanh caàn thieát", Giaùo Hoäi môùi coù theå laáy laïi ñöôïc söùc maïnh vaø noùi chuyeän ñöôïc vôùi con ngöôøi thuoäc theá kyû XXI.
Thaät ra caùc ñeà nghò noùi treân ñeàu laø caùc vaán ñeà ñaõ ñöôïc thaûo luaän töø nhieàu thaäp nieân qua taïi AÂu chaâu. Moät vaøi vaán ñeà tröïc tieáp lieân quan tôùi caùc Giaùo Hoäi AÂu chaâu, ñaëc bieät laø Ñöùc vaø AÙo, chaúng haïn nhö soá ôn goïi linh muïc giaûm suùt traàm troïng, moät soá linh muïc coâng khai soáng chung vôùi phuï nöõ. Nhöng huûy boû luaät ñoäc thaân linh muïc coù thöïc söï giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà thieáu linh muïc hay khoâng? Coù theå giaûi quyeát cuoäc khuûng hoaûng ñöùc tin vaø ôn goïi baèng caùch môû roäng caùc chöùc thöøa taùc cho nöõ giôùi hay khoâng? Coù thaät laø vieäc thay ñoåi giaùo huaán ñoái vôùi caùc ngöôøi ñoàng tính vaø caùc ngöôøi ñaõ ly dò taùi hoân seõ khieán cho caùc nhaø thôø troáng moät nöûa ñaày ngöôøi trôû laïi hay khoâng?
Chæ caàn nhìn vaøo Giaùo Hoäi Anh giaùo thì ñuû hieåu raèng moät vieäc tuïc hoùa môùi khoâng theå laø giaûi phaùp cho tình traïng tuïc hoùa ñaõ coù: ñoù laø söï kieän tín höõu ngaøy caøng xa rôøi Giaùo Hoäi, maëc duø coù caùc thay ñoåi töï do, töø vieäc truyeàn chöùc linh muïc vaø giaùm muïc cho phuï nöõ, cho tôùi vieäc thöøa nhaän hoân nhaân cuûa caùc caëp ñoàng phaùi.
Vaán ñeà noøng coát cuûa caùc Giaùo Hoäi trong toaøn ñaïi luïc AÂu chaâu ñoù laø kitoâ höõu ñang ñaùnh maát ñi ñöùc tin vaø choái boû caên coäi kitoâ cuûa mình. Ngoïn löûa ñöùc tin ñang gaëp nguy cô taét ngaám vì heát daàu vaø khoâng ñöôïc döôõng nuoâi nöõa.
Chính taïi Ñöùc, laø nôi Huynh ñoaøn Pioâ X, töùc phong traøo ly giaùo Lefeøvre, ít thaønh vieân hôn beân Phaùp vaø cuõng ít cuoàng tín hôn, nhöõng noã löïc cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñöa ra nhaèm thaéng vöôït cuoäc ly giaùo, ñaõ gaây ra caùc phaûn öùng tranh luaän maïnh meõ.
Coäng Hoøa Lieân Bang Ñöùc roäng hôn 357 ngaøn caây soá vuoâng, coù hôn 82 trieäu daân, 31.1% theo Tin Laønh, 30.6% theo Coâng Giaùo, 1.7% theo Chính Thoáng, 4.9% theo Hoài giaùo ña soá thuoäc heä phaùi Sunnít, 0.31% theo Phaät giaùo, 0.2% theo Do thaùi vaø 0.1% theo AÁn giaùo.
Töø naêm 2000 cho tôùi nay moãi naêm coù khoaûng 100,000 tín höõu laøm ñôn xin ra khoûi Giaùo Hoäi, ñeå khoûi phaûi ñoùng thueá toân giaùo. Nhöng Giaùo Hoäi Ñöùc vaãn duy trì ñöôïc truyeàn thoáng hoaït ñoäng baùc aùi toát, vôùi 450 trieäu Euros taøi trôï cho caùc döï aùn baùc aùi vaø truyeàn giaùo treân naêm chaâu. Trong chuyeán vieáng thaêm nöôùc Ñöùc hoài thaùng 9 naêm 2011 Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ca ngôïi cung caùch toå chöùc raát toát vaø quy cuû cuûa Giaùo Hoäi Ñöùc, nhöng ngaøi cuõng nhaán maïnh caàn phaûi coù söùc maïnh tinh thaàn vaø moät ñöùc tin soáng ñoäng. Hieän nay vôùi 1.2 trieäu nhaân vieân, hai Giaùo Hoäi coâng giaùo vaø tin laønh Ñöùc laø toå chöùc taïo coâng aên vieäc laøm ñöùng haøng thöù hai sau chính quyeàn.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán Ñöùc OÂng Wilhelm Imkamp, söû gia lòch söû Giaùo Hoäi, veà Giaùo Hoäi Ñöùc vaø caùc thaùch ñoá trong Naêm Ñöùc Tin. Ñöùc OÂng cuõng laø coá vaán Boä Phong Thaùnh, giaùm ñoác Ñeàn Thaùnh Ñöùc Meï Vesperbild vuøng Bavieøre Nam Ñöùc, vaø laø moät quan saùt vieân uy tín vaø trung thöïc tình hình Giaùo Hoäi Ñöùc.
Hoûi: Thöa Ñöùc OÂng, Giaùo Hoäi coâng giaùo Ñöùc caàn ñeán caùc hoa traùi naøo nhaát trong Naêm Ñöùc Tin ñaõ ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI khai maïc ngaøy 11 thaùng 10 vöøa qua?
Ñaùp: Caàn coù vieäc tieáp nhaän Giaùo Lyù Giaùo Hoäi Coâng Giaùo. Noù phaûi trôû thaønh moät neàn taûng baét buoäc ñoái vôùi vieäc thoâng truyeàn noäi dung cuûa ñöùc tin. Ñieàu naøy coù giaù trò ñoái vôùi vieäc chuaån bò tín höõu laõnh nhaän caùc bí tích cuõng nhö ñoái vôùi chöông trình ñaøo taïo vaø caùc chöông trình daäy doã cuûa caùc giaùo chöùc daïy moân toân giaùo, vaø dó nhieân laø keå caû vieäc chuaån bò caùc linh muïc töông lai nöõa.
Hoûi: Ñöùc OÂng laø giaùm ñoác trung taâm thaùnh maãu Vesperbild trong vuøng Bavieøre Nam Ñöùc, laø moät ñeàn thaùnh raát noåi tieáng, daáu chæ loøng suøng kính ngaøn ñôøi cuûa tín höõu coâng giaùo Ñöùc ñoái vôùi Ñöùc Meï. Tình yeâu ñoù ñoái vôùi Meï Maria ngaøy nay coù coøn khoâng, hay noù caàn phaûi ñöôïc taùi khaùm phaù?
Ñaùp: Chæ noäi töôùc hieäu "Meï Giaùo Hoäi" cuõng cho thaáy taàm quan troïng maø Ñöùc Trinh Nöõ Maria coù ñoái vôùi Naêm Ñöùc Tin naøy. Ñöùc Meï laø "Cöûa ñöùc tin", vaø vì theá cuõng laø "Cöûa Trôøi" nöõa. Taïi trung taâm thaùnh maãu Vesperbild tình yeâu ñoái vôùi Meï Thieân Chuùa nôû hoa vaø böøng chaùy. Vaø loøng ñaïo ñöùc bình daân coù moät vai troø quan troïng trong Naêm Ñöùc tin naøy.
Hoûi: Trong caùc Giaùo Hoäi noùi tieáng Ñöùc ngöôøi ta vaãn nhaän thaáy coù moät thaùi ñoä phaûn ñoái huaán quyeàn vaø coù moät taâm thöùc baøi Roma naøo ñoù coøn toàn taïi, maëc daàu caùc Giaùo Hoäi naøy toû ra caèn coãi khoâng sinh saûn, vaø trong thôøi gian haäu coâng ñoàng chung Vaticaêng II nhieàu kitoâ höõu ñaõ boû coäng ñoaøn. Taïi sao caùc thaùi ñoä naøy vaãn coøn keùo daøi thöa Ñöùc OÂng?
Ñaùp: Lieân quan tôùi taâm thöùc baøi Roma, thaàn hoïc gia Hans Urs von Balthasar ñaõ noùi taát caû nhöõng gì caàn noùi. Raát tieác ñaây laø moät neùt lieân tuïc trong lòch söû cuûa Giaùo Hoäi Ñöùc. Noùi moät caùch maïnh meõ hôn, hoïc giaû Febronio, moät chuyeân vieân giaùo luaät, soáng hoài theá kyû XVIII (1701-1790) ñaõ khöôùc töø quyeàn cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng ñöôïc leân tieáng veà cung caùch haønh xöû cuûa Giaùo Hoäi Ñöùc. Taâm thöùc baøi Roma aáy vaãn coøn toàn taïi. Vaø coù nhieàu thaàn hoïc gia Ñöùc ñaõ khoâng bao giôø ñi quaù Coâng Ñoàng Pistoia naêm 1786, laø Coâng Ñoàng bò Ñöùc Giaùo Hoaøng Pio VI keát aùn. Trong Coâng Ñoàng aáy ngöôøi ta ñaõ ñeà nghò moät cuoäc caûi caùch Giaùo Hoäi trong chieàu höôùng thuyeát Jansenisme. Noùi cho cuøng taâm tình baøi Roma laø taøn dö cuûa theá kyû XVIII.
Hoûi: Taïi sao Giaùo Hoäi vaø chính ñöùc tin cuûa ngöôøi treû laïi ít thuyeát phuïc nhö vaäy thöa Ñöùc OÂng?
Ñaùp: Caáu truùc cuûa Giaùo Hoäi vôùi caùc uûy ban phöùc taïp vaø caùc hoäi ñoàng coá vaán khoâng ñöôïc nhaän thöùc trong söï cao caû tinh thaàn cuûa noù, nhöng chæ nhö laø moät cô caáu baèng moïi caùch coá gaéng coù taàm quan troïng xaõ hoäi. Nhöng veà laâu veà ñaøi caùc keát quûa, chaúng haïn nhö cuûa caùc Ngaøy Quoác Teá Giôùi Treû hay cuûa caùc phong traøo giaùo hoäi môùi, coù theå thay ñoåi caùc söï vaät.
Hoûi: Ngaøy nay ngöôøi ta thöôøng xin caùc linh muïc vaø caùc nhaân vaät cuûa Giaùo Hoäi leân tieáng veà baát cöù ñeà taøi naøo lieân quan tôùi cuoäc soáng xaõ hoäi: moâi sinh, lao ñoäng, caùc quyeàn con ngöôøi... Coù ngöôøi cho raèng toát hôn laø taäp trung vaøo caùc noäi dung cuûa ñöùc tin vaø boû caùc ñeà taøi khaùc ñi. Ñöùc OÂng nghó sao?
Ñaùp: Toâi hoaøn toaøn ñoàng yù vôùi laäp tröôøng naøy. Neáu khoâng coù vieäc tieâu hoùa Giaùo Lyù Coâng Giaùo maø chuùng ta ñaõ ñeà caäp ñeán treân ñaây, thì ñöùc tin bay hôi vaø bieán maát. ÔÛ ñaây cuõng theá, nhöng coù hy voïng söûa chöõa ñöôïc, chaúng haïn nhö vôùi caùc chöông trình nhö Youcat ñeå phoå bieán giaùo lyù cho caùc baïn treû tham döï Ngaøy Quoác Teá Giôùi Treû Madrid.
Hoûi: Thöa Ñöùc OÂng Imkamp, ñöùc tin cuõng ñöôïc dieãn taû ra qua caùc daáu chæ. theá thì ñaâu laø caùc daáu chæ caàn taùi khaùm phaù ra?
Ñaùp: Caàn phaûi coù moät daãn nhaäp ñaëc bieät vaøo caùc Bí Tích. Loøng ñaïo ñöùc bình daân khoâng hieåu bieát yù nghóa saâu xa cuûa noù. Caùc Bí tích laø moät kho taøng caàn taùi khaùm phaù vaø taùi coáng hieán cho tín höõu. Ngoaøi ra theo toâi thaáy moät coâng taùc muïc vuï suy tö xem phaûi laøm theá naøo ñeå thaønh coâng trong laõnh vöïc naøy cuõng laø ñieàu caáp thieát.
(Avvenire 12-8-2012)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)